Katalog

9 NİSAN 1990 Nepal'de halk kazandı • KATMANDU (AP) — Nepal'de demokrasi için yapılan kanlı gösterilerden sonra Kral Birendra, dün çok partili sisteme geçileceğini ve 29 yıldır uygulanan siyasi yasaklarm kaldırıldığını açıkladı. Nepal Devlet TV'si, geçtiği flaş haberde, kralm, 1962 anayasasından, "partisiz" ibaresinin çıkarılmasını Anayasa Reform Komisyonu'ndan istediğini duyurdu. Gözlemcüer, Kral Birendra'nın, yasaklı siyasal partilerin 18 şubatta başlattıklan demokrasi kampanyası çerçevesinde patlak veren siyasal bunalımı aşabilmek için yasakları kaldırdığını ifade ediyorlar. Nepal başkenti Katmandu'da cuma günü yapılan demokrasi gösterisi sırasında polisin göstericilere ateş açması sonucu 50 kişi ölmüştü. DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Moskova'dan ayrılma önerileri reddedilen radikallerparti toplantısını terk etti Letonyada KP bölündü Peru'da seçim: LJosa önde • PERU (AP) — Peru'da dün yapılan devlet başkanlığı seçimlerinde ilk alınan sonuçlara göre ünlü romancı Mario Vargas Llosa önde gidiyor. Muhafazakârların adayı Vargas, serbest piyasa sistemini savunuyor. Maocu Aydınhk Yol gerillalarının seçimleri sabote etme çabalarına rağmen, seçime katılma oranının yüksek olduğu ve gerillaların tehditlerine kulak asmayan halkın sandık başına gittiği bildiriliyor. Peru Devlet Başkanı Alan Garcia'nın görev süresi sona ermiş durumda. Slovenya'da ilk serbest seçim • LJUBLJANA (AA) — Yugoslavya'nın Slovenya Cumhuriyeti'nde dün devlet başkanlığı ve parlamento seçimleri için halk sandık başına gitti. tkinci Diinya Savaşı'ndan bu yana Slovenya Cumhuriyeti'nde ilk kez çok partili serbest seçimler düzenleniyor. 45 yıl süren komünist iktidardan sonra düzenlenen ilk demokratik ve doğrudan seçimlerde oy kullanmak için seçmenlerin dün sabahın erken saatlerinde sandık başında toplandığı haber verildi. Radikal delegeler, ayrı bir komünist parti kuracaklarını açıkladılar. Gennadi Gerasimov, Litvanya'nın 5 yıl içinde bağımsız olabileceğini söyledi. Dış Habericr Servisi — Sovyet- ler Birliğı'nın Baltık cumhuriyet- lerinden Letonya'da Komünist Partisi, Moskova'dan ayrılma so- runu yüzunden bölündü. SSCB'de muhafazakâr kanadın lemsilcısi Politburo uyesi Igor Ligaçev ise Başkan Gorbaçov'un ismıni ver- meden, yönetimi Sovyet Komünist Partisi'nin gücünü yitirmesine yol açmakla suçladı. Letonya Komünist Partisi'nin önceki gunkü toplantısında radi- kal grubun Moskova'dan ayrılma önerisi reddedilince radikaller kız- gın bir şekilde toplantıyı terk et- tiler. Radikal grup, ayrı bir parti kuracaklarını belirtti. Diğer Bal- tık cumhuriyeti Litvanya'da, bilin- diği gibi Komünist Parti Mosko- va'dan ayrılmaya karar vermiş, II martta da Litvanya bağımsızlığı- nı ilan etmişti. Litvanya'da halkın büyük ço- ğunluğu Litvanyalı, ancak Leton- ya'da Letonyalılar nufusun sade- ce ft 54'ünü oluşturuyorlar. Bu bakımdan Letonya'da bağımsızlık ilanma karşı halkta daha büyük bir muhalefet var. Letonya Komünist Partisi'nin önceki gunkü tarihi toplantısında 1100 kadar delege arasında 800 delege bağımsızlık kararı aleyhin- de oy verdi. Bunun uzerine 270 ra- dikal delege toplantı salonunu terk etti. Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta ise onceki gun 300 bin kişinin ka- tıldığı büyük bir bağımsızlık yan- lısı gösteri duzenlendi. Vilnius'ta dün sabah, Sovyet birlikleri ile halk arasında tehlikeli bir karşılaşma meydana geldi. Dün sabah erken saatlerde ülke- nin en buyuk matbaasına girmek isteyen 200-300 Sovyet askeri 2 bin dolayında Litvanyalı tarafın- dan engellendi. Halkın çemberi- nı yaramayan Sovyet askerleri, geri çekildi. Böylece kanlı bir ça- tışma önlenmiş oldu. SSCB Dışişleri Bakanlığı Söz- cüsü Gennadi üerasimov ise SSCB Yüksek Sovyeti'nin bir sü- re önce kabul ettiği ayrılma yasa- sının şartlan uygulanarak Litvan- ya'nın 5 yıl içinde bağımsızlığını kazanabileceğini söyledi. Gerasimov, bir Amerikan tele- vizyonunda önceki gün yer alan demecinde, yeni yasanın bir refe- randumla ayrılmaya izin verdiği- ni hatırlattı. Sovyet sözcû, "Bazı kesin pro- sedürieri takip etmriniz, tıpkı bo- şanma davalannda birbirivle ça- üşan yasal talepler olduğunda. an- laşmaya varmak için yapılanlar gibl" dedi. Litvanya'nın aynlma surecinin ne kadar zaman alacağı sorulan Gerasimov, "Bo yasayla 5 yıldan fazla değil" cevabını verdi. SSCB'de Politburo'nun tarım politikasından sorumlu üyesi olan Ligaçev, "Sefckaya Znizn" (Köy Hayatı) gazetesinde yayımlanan demecinde, "Sosyalizm aleyhtan güçlerin, Sovyetler Birliği komü- nist Partisi içinde bile" >er alma- sından, "bugünku siyasi lider kad- rosunun sorumlu oldugunu" söy- ledi. Komünistlerin şu andaki en önemli görevinin partiyi ve parti- nin kitlelerle olan bağlannı güç- lendirmek oldugunu kaydeden Li- gaçev, parti içindeki "millhelçile- rin, revizyonistlerin vt sosyal de- mokratlann" en kısa zamanda "tasfiye edilmeleri"nin de zorun- lu oldugunu savundu. Feribotfaciasında ölenlerin sayısı 137yi buldu Danimarka'davas ilan edildiFERRUH Y1LMAZ » KOPENHAG — Kopenhag^ dan Oslo'ya giderken lsveç"in Lysekil kasabası açıklarında yan- maya başlayan "Scandinavian Star" adlı Danimarka feribotun- da yangın devam ederken, tam olarak kaç kişinin ve kimlerin öl- düğu halen belirlenemedi. Son ge- len haberde yangın sonucu 135-137 kişinin öldüğü yolunda tahminler yapılıyor. Yangında ölenlerin kimlikleri- nin belirlenememesine, yolcu lis- tesinin yalruzca gemide bulunması neden oldu. Yolcu listesinin eğer yanmamışsa yangın söndürülme- den bulunmasının mumkün olma- dığı kaydedilirken, yangının sön- dürülmesinin salı sabahına kadar sürebileceği bdirtiliyor. Danimar- ka ve Norveç"te çok sayıda kişi, ge- mıde bulunan yakınları hakkında bilgi almak için kurtarma çalışma- larının yüruıuldüğü merkezlerin önünde bekleşiyorlar. Scandinavian Star gemisinde çı- kan yangın, birçok soruyu da be- raberinde getirdi. Danimarka'da yayımlanan Politiken gazetesi, kaptan Hugo Larsen'in gemide bir proman bulunduğu yolunda uya- rıldıgını, kaptanın buna rağmen yola çıktığını öne surdu. Gemi kaptanı da yaptığı açıklamada, yangının üç ayn yerde birden baş- ladığını, bu yıizden sabotaj ihti- malinin büyük oldugunu söyledi. Yangında ölü sayısının fazla ol- masına, geminin Bahama bandı- ralı ve personelinin büyük bir kıs- mının Danimarkaca ve Norveççe konuşmayan Portekizlilerden ojuşması neden gösteriliyor. Scan- dinavian Star gemisi, Danimarkalı bir şirkete ait olmasına ve Kopenhag-Oslo arasında duzenli tarifeli seferler yapmasına karşın, Danimarka'daki gemi güvenliğiyle ilgılı "kaü" yasalatdan kurtulabil- mek için Bahama bayrağı altında yüzüyor. Deniz lşçileri Sendikası. gemi personelinin yetersiz ve eği- timsiz oiduğunu iddia ederken, gemi personelini sorgulayan Isveç polisi, personelin büyük bir kısmı- nın yangın durumunda kurtarma eğitiminden geçmediğini ve Dani- markaca ya da Norveççe bilmedi- ğini açıkladı. Yangından kurtulan yolcular da gemideki alarm siste- minin çalışmadığını, kurtarma fi- likalarını denize indirmekte güç- lük çektiklerini, bu konuda kim- senin kendilerine yardımcı olma- dığını anlattılar. Güvenlikle ilgili yasalardan kaçabilmek için Dani- marka gemilerinin Bahama ve Pa- nama bandıralı olduklannın orta- ya çıkması, Danimarka'da buyük bir tartışmaya neden oldu. Dani- marka Deniz Işletmeleri tdaresi- nin kontrol yetkisi olduğu halde gemideki koşullan incelememiş olması eleştirilere yol açtı. Deniz tşletmeleri tdaresi, geminin sefer- lerine 4 gün önce başladığını ve "yabancı" gemileri tesadüfi seçme yöntemiyle kontrol ettıklerini be- lirterek kendini savundu. Isveç ve Norveç polisi toplaro 358 kişinin kurtanldığını bildirirken, gemide- ki toplam insan sayısını 493 ola- rak açıkladı. Ancak kesin yolcu listesinin gemiden başka hiçbir yerde bulunamaması, kesin yolcu sayısının belirlenmesinde güçlük çıkarıyor. •f FERİBÖTTAN DUMANLAR TÜTÜYOR — Norveç açıklarında onceki gun yanan Danimarka feribo- tundan dün de dumanlar çıkıyordu. Deniz faciasında 137 kişi vaşamını yitirdi. (Fotoğraf: Reuter) Kıbrıs Rum kesimi, istediği kararı çıkarttv PABldan Kıbrıs'ta 'bölünmeye'kınama Parlamentolar Arası Birlik, Kıbrıs'la ilgili aldığı kararda, Türk askerlerinin adadan çekilmesine ilişkin isteğe de yer verdi. tZZET RIZA YALIN LEFKOŞA — Parlamentolar Arası Birlik (PAB), "Kıbrıs'ta bö- lünmüşlüğü kınayan" bir öneriyi onayladı. Kararda, Türk askerle- rinin adadan çekilmesi de istendi. KKTC, alınan kaıara tepki göste- rerek PAB'ın karannın, Kıbrıs Türk halkını bağlamayacağını be- lirtti. PAB'ın 83. donem toplantısı önceki gün sona erdi. Birlik, Kıb- rıs konusunda daha önce aldığı karan, son gun değiştirerek onay- ladı. PAB'ın aldığı kararları içe- ren 25 maddelik bildirgenin bir maddesi de Kıbrıs konusuna ay- rıldı. Birlik, daha önce kabul ettiği "Kıbns'ta süren zoraki bölünmüş- lükten üzüntü duyar" şeklindeki ibareyi değiştirerek bunun, "bö- lünmuşluğü kmaı" biçiminde ol- masını kararlaştırdı. PAB karann- da Kıbrıs ile ilgili şu madde yer al- dı: "Parlamentolar Arası Birlik, yacaktır" şeklindegörüş biMirdi- Kıbns'taki durumdan kaygı duy- ler. jnaktadır. Adadaki durum, bölge K l b n s , a u i k j no n e r i n i K l b n s barış veguvenlığım cıddı bıçımde R u m k e s i m i t a n l f ı n d l l n oybirliği etkılemektedır. Adanın güç yoluy- ü e k a r a r a b a | l a n m a s ı l s t e n d i ğ j ö ğ . la bölünmesı, adada ışgal güçlerı j^jijjj ile yerleşik kişilerin bulunması ve temel insan haklarıyla özgürlük- lerinin ihlal edilmesi kınanmakta- dır. BM kararları uyannca, ada- daki Turk askerlerinin tamamı Kıbrıs'tan çekilmelidir" KKTC yetkilileri, PAB'ın aldı- ğı söz konusu karara tepki göste- rerek, "tek taraflı kararlar, Kıbrıs Turkünü hiçbir zaman bağlama- b i r , i k K ı b n s , a ^ ^ m a d . d { ç o k l u t u y l a k a b u l e t t i mıştır. Bundan sonra da bağlama- Bu arada, KKTC'de 24 haziran- da yapılacak yerel seçimlerle so- nuçlanacak seçim maratonunda ilk etap için start verildi. 22 nisan- da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylann radyo ve televizyon konuşmaları bugün başlayacak. FIRSAT DİYE BUNA DENiRl ARCELİKLER FAiISiZ TAKSiTLERLE! Bugüne kadar yapılan Fırsat Kampanyalannda 976.993 aile, 1.285.282 adet Arçelik ürününe sahip oldu. Siz de bu fırsatı kaçırmayın. Katılma brmundaki seçenekleri inceleyin; yetkili satıalanmıza uğrayıp ürûnleri görûn; ihtiyacınız olan Arçelik'leri sabit fiyat garantisiyle ve peşin fiyatına faizsiz taksitlerle alın. Çağdaş teknolojinin bu ürünlerinden, gerçek ve yaygın servis teşkilatının avantajlarıyla birlikte, yararlanın. NASIL KATJLACAKSINIZ? •/. Seçeneıi: için Arçelik Yeikili Satıcısı'no gidin, peşinatı yatırın, ürününüzü hemen aiın, güle güle kullanm. •//. ve ///. seçenekler için katılma forrnunda seçtiğiüiz ürûn ya do ürûnleri ve ödeme biçimini işoretleyin. MKatılma hmuna adınızı, soyadınızı, telefon numaranızt, aok adnesinizi ve posta kodunuzu okunaklı olarak yazın. MSeçtiğiniz ürün ya da ürünlerin peşinatını aşağıdakı hesap numaralanndan birine havale edin. ARÇELİK AŞ T. iş Bankast Beyoğlu Şubesi Hesap No: 75000 ARÇELİK AŞ Garanti Bahkası Taksim Subesi Hesap No: 6200130 ' UBanka havale makbuzunun kaşeli aslını katılma formuna ekleyip aşağıdaki adresımize bir an önce taahhütlü postalaym. Banka makbuzunda, yatırılan şube kodunun ve fiş numarasının bulunmasına dikkat .edin. Arçelik "Sahş" Kanağac Cad. No: 2 / 6 SÖHÜce, 80330, istanbul UKampanyamıza aynı katılma foımu ile birden iazla ürün için katılabilirsiniz. Seçfiğiniz ürünlerin peşinatlannın toplam tutannı tek bir havale ile yatırabilirsiniz. MSize en yakın Arçelik Yetkili Satıası'nı katılma formunda belirtiniz. S dertvl teir ' seçe^ğmde, pesro' jdennter, Crjı (TVbfo tefin ahmdıöır -" ve III secpîerfei» taTranycyo fsdn: ioytlkrmtze gececH ve me engec2C Vfeys 1990 tah"e iaar &• bilgfsoyar mattej gonae^ıeceitır <cmcorryayo tetkmzı geceriı ııbcok aan bu methR elinze geçmaİği ıdaıde, er gec30 Mor> WQ ö " W kadcn yıianddiathsimze taa^ûHO mei'jplc aşA«vns & fanpaya, 23 Ocat.' 986 &M Resif Gczeteae vcymkmr M tetfâe ı,ygın, âzet btr lygıkmoat Fycthrmza fov vebantkıl-aohiidr töV ve bcnrol amrkmk afaofecat deç&ttıkler 'lyabro < secenebe eo gec ie^mvz kfa&, II1 seç?nat"f en gec ajbsfcs tofat* âfcute" S s » edHecetttr. KATHİUFOtMU Mtmu> mıZDOuvutf •X UUAİU 3'HTUKAIIU iXLTltKAPKJ 32SUKİKAHU 47İ-11K1UHU tu.iucu.nu İİY 7 ŞANZ1MANU "«Mjionıov 22BC HUfKnmmum* İTfi 170 lukaâ M&m Atrjl KT rarMn | U « > mmut A»f 2 KiASIK Atf 10 RfKTKI-A Ali 20 iltKÎK) HUS i!f-4 ÂtJUI AIF7[i£KJKinmO AlfJ SVffl Atf 12 CLiKTKtoATtK Atf l7tt<dlTVtBC atmtmıi stmmsna AÂS-ISrOtHADC AlS-16 TOtHAOC MJS Atson cttaıtONic ivs AtS 9t SüPtS lliCTIIONK HJS tiKütnumBti AtKJtf SlJfCS <JTU AM 25 lUHAMUTü AM40 H MSS UUI MAKtHfS, AIK-S3IU MB MUlTiUU HUS AtK-59 VOASnt HMlt KIZ AKMFJ if'lL » V ftllN AR>-2 LUKS tS'IKATÖS m£rizrcmut.vimo AlTV-ISöUKStlltllAN ASTV-6SS Ut 5SIKIAN AITV İi! \Ht 5! IKtAN AtnUOUKtOKIAN AltY 137 UK 37 CKİAN otuu mtn*T XS"rmkl nmatA ıtoooo 211000 260 000 210000 260000 3X000 3J0000 otooo 195000 - - wooo mooc IU0OC ltt.000 200000 02 000 240000 290000 200000 70 000 71X0 105X0 115000 46X0 2V000 95000 U000 20000 60000 54000 fkHSti. TAUHUtU (Mor \17BUM *4UKHr tOHİ* n« 1090000 1300000 14X000 I30C000 0X000 1700000 490000 97)000 - - - 125 000 5X000 720000 UOOOO 1000000 110000 1200000 İ4O0OOC 10X000 15C00Û 390000 İ25 000 S75 0OC 230 000 145 000 475000 220000 100000 xoooo 170 000 II 11 1) 14 İi 1* IT 11 n 13 u 11 31 41 41 43 44 45 4* 47 41 51 sı 53 54 «( «1 M «4 U M tf HAIULAM t 1İMMUZIBLİH KpMAJ t 1 TAKSİT MMUT4 rumucM 1 " »a» .1X000 1K0OC C200000 ZIK000 . 200000 "220000 ' 74000 .135 000 Z26000C 270 000 Z270OO0 '105000 66000 - toooo ' UOOOO " 120000 9C0X r ııtooo 160000 120X0 ~ 46000 ~ 54000 tıooo 71000 3000C •7000 _ 590X 21000 ' 12000 36000 3000C rmki laoa umucu uooo 120000 140 000 150X0 140000 175000 115 000 52 000 105000 230000 260 000 260000 90000 StOK K.000 90000 noooo 90000 '33000 '55 0X '100O0 3)000 42000 SSOOO 630O0 25X0 16 000 52X0 24X0 ııooo 33000 30X0 » U İ 800000 1090000 1300000 1400000 1300000 T 1600X0 1700000 490000 975000 2 1X000 2350000 2350000 125 000 \ 5XX0 720000 830X0 1000000 810000 '200000 1400000 '000X0 350000 390000 525000 575000 2X000 145000 475000 220000 !X0O0 300000 27D00C Fırsat kampanyosma ayırdığımız Video ve Televizyonlarm tumü satılmıstır Soym Arcelik Dostlanno, ilgi ve güvenleri icin ttrUt ÖPUU Koumm m.: ımmn* ı HSİMAT MpU> MMUF4 •auM F " M000 Z1050O0 Z16O0O0 ~ 165000 160000 ' 140000 190X0 ~ 5300C " 15000 7 215 000 -245000 245 0X 73000 ' İ5000 ~ 78X0 ~ 83000 96000 790O0 - 112000 125000 " 96000 40 000 ' 47000 S50X 6000C ~ 20000 - 12500 7 49000 21X0 - 11500 ~ 29000 ~ 320X tesekkür ufBta uSusrosmUM * IITAÂSlt uan maı unorâ ımucur 70000 « a» l'0OX 120000 M00O0 140000 145 000 42000 8500C 185 000 205 OOC 205000 72000 iiOOC 62000 72000 89000 71000 108000 125 0X S9000 30X0 33X0 15000 50000 20000 12 5X 41000 19000 1500 26X0 23 0CC ederu ıwua Mnr 850X0 ! 50 000 1370X0 '4i5X0 1370X0 '6K000 '785X0 515000 1020000 2250000 2500000 25X000 1650K 5600OC 760000 875000 1075X0 160000 1300000 I5000X 1075X0 j 370 000 410000 550000 610000 240X0 150000 vKnoı 2X000 • 105000 315000 185 000 AtVD-VSimUfVlMO UBtlKHAMI AtG-5# Temto/nAPf AtC-5$SSl rHMOMATIK AIG41S ST KtMONIK - AK-28 Si 5ü SfL JOfflfN Ate-29,1 TEtM SOFUN ımur »70» 96000 17000 '32000 141000 uulr 100000 03000 87000 128000 140000 mn 548000 468000 435000 644 000 701000 II $1 İi M IS nvmr 68000 - 52000 51000 76 000 85000 umsf OC0OC 52000 48 000 71000 77000 nru 548X0 468000 115 000 644000 701000 ıtanu ' 52000 53000 toooo 61000 66000 unfr 50X0 42000 10 000 59000 64000 nfÂl 6020X 515X0 480 OOC 710000 770X0 POUTIKADA SORUNLAR ERGUNBALCI Ortadogu'nun Çelişkileri ve Türkiye Basımmızda günlerdir Ortadoğudaki son gelişmelenn ışığında Türkiye'nin izlemesı gereken polıtıkaya ılışkın yazılar yer alıyor. Türkıye'nin nasıl bir polıtıka izlemesı gerektığını saptamadan ön- ce bölgedekı eskı ve yenı çelişkileri çok dikkatlı biçımde değeıien- dırmek yerinde olur. Deneyelim. Ortadoğu'da temel çelişkı herkesın bildığı gibi israil'le Araplar ara- sındakı sürtüşmedir Bu konuda yıllardır yazıldığından üzerinde tekrar uzun uzun durmaya herhalde gerek yok. Yahudi devletı toprakla- rından sürduğu Fılıstın halkının meşru haklarını tanımadan Ortado- ğu bunalımı sona ermez. Ancak bu temel çelışkinin yanı sıra bir dızi çelişki daha var bol- gede. Bunlar da Araplar arasında başgösteriyor. Bu çejışkılerin ba- zılarında kımı Arap ülkelennın çıkariarının ilgınç bıçımde İsrail'le aynı dogrultuda geliştığı gozlenıyor Omeğın, Israıl'ın büyük düşmanı Surıye'nin Fılıstinlıler konusun- da çıkan önemli ölçüde Yahudi devletı ile aynı doğrultudadır. İki ül- ke de Filıstin hareketınin parçalanmasını ister Ikısı de Fılistin dev- letının kurulmasını ıstemez. Israil ya da en azından Likud Cephesi, Batı Şerıa ve Gazze'nin üzerıne oturmayı amaçladığı ıçın Filıstin dev- letınin kurulmasını istemez. Surıye ıçın ise yanı başında demokra- tik, dinamik bir Fılistin devletı çok tehlikeli bir örnek olabilir. Hafız Esad'ın azınlık dıktatörlüğü, Filıstin devletinın büyük ölçüde etkıle- yeceğı tabandan gelecek dalgalarla devrilebilir Aynı kaygıyı Ürdûn Kralı Hüseyin'ın de paylaştığı söylenebılir Sonuç olarak Filıstin devteti konusunda Surıye ile Ürdün'ün goruşleri, degışık ölçülerde Israii- inkine yakındır. Biraz sonra daha ayrıntılı biçimde uzerınde duracağımız Irak ise Surıye'ninki gibi otoriter rejime sahip olmakla birlikte daha uzakta bulunduğundan Fılistin devletinin kurulmasına daha yumuşak bak- maktadır. Bu noktada Irak'la Surıye arasındakı görüş ayrılığı çıkıyor ortaya. Mısır'ın da Filistın devletınden, Surıye ve Ürdün kadar kay- gılanmadığı soylenebılir Yanı Fılıstın devleti konusunda Mısır'ın gö- rüşu Irak'ınkıne daha yakındır. Filıstin devleti konusunda Suriye'nin çıkarlarının İsrail'inkine ya- kın olmasına karşılık. Golan tepelerini İsrail'e kaptırmış olan Şam1 ın, Tel Avıv'e büyük kını vardır Irak'ın bölgenın ıkıncı süper askeri gücu olarak sıvrılmesı ise hem Arap-lsrail hem de Araplar arası çelışkilere yenı rxıyut kazandırmış- tır. Once şu gerçeğı görmekte yarar var: Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyın, günumüzde Arap dünya- sının lıden olma yolunda hızla ılerlemektedir. Irak, 8 yıl iran'la sa- vaşmış, sonunda bu ülkeyı ateşkese zorlamıştır. Iran-lrak savaşı ay- nı zamanda Arap-Pers savaşıydı Savaşta tarıhten gelen düşman- lıklar yenıden sahneye çıkmış, eskı hesaplar tekrar gundeme geJ- mıştır. Irak bu tarihten gelen hesaplaşmayı Araplann lehıne sona erdırerek doğudaki geleneksel düşmana ağır darbe ındirmıştır. Böy- lece Araplann onurunu koruyan Saddam'ın Arap dünyasında pres- tijı yükselmıştır. Saddam'ın Araplar arasında prestijinı yükselten diğer bir etken de geçen hafta İsrail'e savurduğu tehdit olmuştur. Araplar halen bü- yük bir moral bozukluğu ıcındedırler Ortadoğu'da ABD ve İsrail'e karşı en büyük güvencelerı olan Sovyetler Bıriiği. kendı derdıne düş- müş, ABD ve Batı'ya yaklaşmaya başlamıştır. Doğu Avrupa'da bir zamanlar Arapları destekleyen komünist rejimler yıkılmış, yerlerıne gelen y-jni yönetimler ise peş peşe İsrail'le üışkı kurmaya başlamış- tır. Bu ırada Sovyetler Birlığı, Yahudi göçüne kısıtlamalan kaldırmıstır. 2000 yılına kadar İsrail'e 15 rnilyon Yahudının geleceğı hesaplan- maktadır Sozumona radikal ve İsrail'le uzlaşmaz polıtıka ızleyen Su- rıye. eskı ABD Başkanı Carter aracılığı ile israil'e göz kırpmıştır Mı- sır ise bir yandan ABD ve Israil'i. bir yandan da Filıstınlilen ıdare ederek Arap dunyasının lıderlığıne soyunma çabası içındedır. işte Araplann genel bir moral bozukluğu ve ezıklık içinde bulunduklan bu ortamda Saddam Hüseyın geçen hafta İsrail'e meydan okuya- rak Irak a saldırdığı takdırde "Yahudi devletinın yarısını yok etme tehdidinde" bulunmuştur Başka bırdeyışle, Irak Devlet Başkanı iraıV dan sonra İsrail'e karşı da Arap dunyasının sözcusû durumuna gel- mıştır. Araplardan Saddam'ın çıkışına gösterilen olumlu tepki, bu olgu- nun kanıtıdır Irak'tan genellikle kuşkulanan Kuveyt ve Bahreyn gibi Körtez ulkeleri bıle Saddam'ı ateşli bıçımde desteklemışlerdır. FKÖ lıden Yaser Arafat, "tum kalbiyle Saddam'ın yanında oldugunu" söy- lemiştır. Ancak Saddam'ın çıkışı başka bir açıdan da Araplar ara- sındakı çelışkryı arttırmıştır Mısır, Arap dunyasının lıderiığı konusunda kendisıne ciddi bir rakibin çıktığını görmüştür. Surıye ise büyuk düş- manı Irak'ın, Araplar arası polrtika sahnesinde başrole çıkmasını sey- retmek durumunda kalmıştır. Diğer Arap ülkelerinden gelen ateşli desteğe karşılık, Suriye ile Mısır'ın Saddam'ın çıkışına "ölçülü" tepki göstermelen anlamlıdır Hafız Esad'ın hiç sevmedtği Yaser Arafat- ın Saddam'ı ateşli biçimde desteklemesı, Suriye liderinı kaygılandh ran diğer bir etken olsa gerek Böylece Irak'la Surıye arasındaki çe- lişkiyeni boyut kazanmıştır Saddam'ın tehdıdi Israıl-Arap çelışkisini de derinlestirmiştir. isra- il'in Irak'ın tesislenne karşı bir saldırı düzenlemesi olasılığı gunde- me gelmiştır. Üstelik Tel Aviv'in şımdı kendini haklı gosterecek bir gerekçesi vardır. iran'a gelince. . Bu ülke şimdılik Ortadoğu'da güç dengesım etkıleyecek durumda de- ğıldır. Yaralarını sarmaya ve ordu- sunu modernleştirmeye çalışmakla meşguldür Türkiye'nin olası bir Irak-Suriye ortaklığına karşı İran'a yaklaşması- nı savunmak ise bir noktada Tür- kiye ile Iran arasındaki çelişkıyi göz ardı etmek olur. Dın devleti olan iran için laik Türkiye her zaman tehlikeli bir ornektir. Bu bakımdan bız ıkı ülke arasında çok sıkı ve sa- mimı bir işbırlığinin gerçeklesebi- leceğinı pek sanmıyoruz. Aynı bi- çimde Türkiye'nin israil ile de pek fazla içli dışlı olması beklenemez. Ama Sovyetler'in İsrail'e yaklaştı- ğı, Suriye'nin göz kırptığı, Yaser Arafat'ın Tel Aviv'le diyalog yolu aradığı bir sırada Türkiye'nin kral- dan fazla kralcı bırtutumla İsrail'e karşı düşmanca bir polıtıka izleme- sı de gereksızdir. Sonuc olarak Ortadoğu'da olu- şan yenı dengeler karşısında Türki- ye'nin yeni işbırliklen ya da rttifak- lar aramasına gerek yoktur Çün- kü dünyanın en kaypak bölgesin- de bugün gireceğiniz angajmanlar yarının siyasal konjonktürüne tü- muyle ters düşebılir ve sız de Or- tadoğu batağında kendinıze yeni polıtıkalar, yenı muttefikler arayarak zamanınızı yıtirırsinız Türkiye'nin politikası, bolgedeki tüm ülkelerle iyı geçınmek, Arap- lar arası dengelere kesınlikle bu- laşmamak, dışandan gelecek tah- rıklerle bolgedeki herhangı bir ül- keye duygusal tepkiden kaçınmak olmalıdır. Bir ılkeyı kesınlikle akıldan çıkar- mamakta da büyük yarar vardır: Dış polıtıka iç polıtikanın uzantısı- dır Türkiye'nin asıl sorunu dısta de- ğil içtedır. Dış sorunlar. iç sorunla- rımızı çözemediğimiz zaman orta- ya çıkar İçeride ekonomik ve sos- yal sorunlannı çözmüş, kalkınma- sını tamamlamış, demokrasıyi yer- leştimiiş bir Türkiye'nin dışanda da sorunları ortadan kalkar ya da as- gariye ıner. Bu nedenle Ortadoğu'da kime yanaşalım, kimden uzaklaşalım tartışması yerine, iç sorunlarımızı bir an önce nasıl çözelim., planlı kalkınmayı nasıl gerçekleştirelim gibi sorular üzerinde kafa yormak daha yararlı olabilir. {jfijnjnfes«nw*eJediğtnz odte Aabtatı... ,v ._.. IMv <M tsed&â An* fcÖSto jOKStK todhh&t poekjytc hanen voSavrü âancc n*oiix/zuncxj e h <\ımofasrsr bvkrtnairv d*&ot oOrtz AĞLAMAKVE GÜLMEK tlhan Selçnk 8. bası 5000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yaymlan Türkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-İstanbul Ödemeli gönderilınez.