Katalog

6 NÎSAN 1990 INSANLAR FÜSUN ÖZBİLGEN CUMHURÎYET/2 GÖRÜŞ Nezaket sanab Nezaket, kendinizi ne kadar çok, başkalannı ne kadar az düşûndüğümüzü belli etme sanatıdır. MatTtofcı YENİ MALİYE BAKANI KAYNAK PEŞİNDE Zekâvergisi salına...YENİ Maliye Bakanı Adnu Kahveci, maliyecikrin şanssız olduğunu dttstmüyor. "tîçttoeİ kezdir maliyenin basına •ikcndb bir bakan diye özctliyor bu in nedenini. Sonra da maliye bürokrasisini korkutma- mak için ekliyor "Bem veaOkçiynm, ama yıloa defilim, getenekçiyiaı»" Kahveci, bir iktidann etkin- ligini sUrdürebilmesi için büyü- me hızmın yüksek tutulmast ge- rektiği görüşünde. Bu konuda Merkez Bankası Başkanı Rüş- 4 i Sancogla Uc ayn düşeceği yolundaki yorumlara da katıl- mıyor: "Saracogln da büyüme hın- un yükseîtilmesi gerektigiııe inanıyor, ama parametrefcri dflckate alarak duşünüyor. Ben isc halka karsı daka sorumtayuıı" diye politikaa ile bürokrat farkını vurguluyor. özal'ın eski danışmanı olan ve Semra Özal ile arası iyi ol- madığı için genellikle geri plan- da tutulan Kahveci, kamuoyun- da yeni buluslan ve projeleri ile tanınıyoT. Ancak ekonomik ko- nulardaki gûrüşleri yine de kla- sik teorilerle çakışıyor. En kla- sik teoriyi "Pastayı büyütrae- den çözöm bulmunaz, issizlik «Tttltılm«i| Itaynalr artfırmak gerek" diye özctliyor. Türkiye1 nin yurtdışına kaynak aktar- makta olduğu görüşünü de ce- saretle ifade eden Kahveci'ye yeni vergi paketini sorduk. Bu noktada yeni buluşunu açıkla- dı: "Zekâ vergisi salmayı düsi- nüyorum.." Ingiltere'de issizieri ayaklan- dıran kelle vergisini icat eden Thatcher'ın vergi anlayışından daha akıllı bir bulus. tnsanlar SKYUFE'DA PATRİKHAHE Kırmızı mektep fotoğrafı THY'nin uçak yolculanna parasız dağıtoğı renlüi, yan ln- gilizce, yan Tttrkçe yazıh bir aylık dergisi var. Uçakta kol- tuklann arkasına bırakılan bu dergiyi yolcuhık boyunca ka- nştıran bir okurumuz önemli bir hata bulmuş. "Ortodoks UHaeterisİD merkezi olan Fe- ner Rnm Ortodoks Patrikha- nesi'nin görünümü" diye su- nulan iki sayfayı kaplayan ko- ca bir bina resmi. Üzerine bir işaret koymuş ve Cidde'den bize yollamış. "Bu- ıaa Kırmızı Mektep tabir edi- len Fener Rnm Erkek Usesf- «r. Asd patrikkane sakflde ve 5M • 1000 metre ötededir" diyor. Okurumuz bu hatayı bize göndermeden önce THY der- gisi Skylife'in yazı işlerine te- lefon etmiş. Bu hatayı anlat- mış, eğer bir özür yanıtı alsa bize bUdirmeyecekmiş. Ancak şu yanıtı alnnş, "Cıunhviyet, Hörriyet gibi gantder Me ber gün bunhtr gibi bia tane yalan yanus haber yazıyortar onian göraeaiz daha iyi olur." Sonra da telefon yüzûne kapanmış. ESKİ SENATÖR A N U m ABD'li şirketlere kucak açmışız SISAV mtr- ve Türk- s petrol Hol- ding A.Ş!nin da- vetlisi ola- rak Türki- ye'ye gelen ABD eski Senatörü ve hukukçu Paul N. McCloskey çarşamba günü ls- tanbul'da verdiği konferansta, "Amerikan Kongresi ve Lobidlik" kendi deyişiyle "Amerika'daki gerçek siyasi ya- sanun arka yüzünü" anlattı. Küçük gruplann politikayı nasıl yönlendirdiklerini, lobici- lik çalışmalannı, kendilerinin düşûncelerini &avunmayan par- ti üyelerini yok etme çahşmala- nndan söz etti. Bu arada poli- tikacılan da bol bol kötüledi. 15 yıl ABD Kongresi'nde görev yapan McCloskey, "Ben 15 yıl hizmet verdim, politikada daha fada kalınmasıııa karsı- yım, çünkıi ya alkolik olursa- •u, ya bunarsmız ya da insan aptaUaşır diye düşünüyorum. 15 yıl içinde valiler gördüm, si- yaset için naal rüşvet atdıkla- naa tanık oldum. Onnn için Amerika'da potiükacılara say- gı dnyulmaz" dedi. ABD'nin eski senatörü şöy- le anlattı: "Amerika'daki insaniaru ytizde 50'si ov kulianmaz, çok azı politikaya para harcar. Po- Utikayı yönlendiren de küçük çıkar gnıplandır. Avrnpa orijüüi Amerikaufaur çofnnluktadır. Fakat yüzde 2*yi temsU eden Yahudiler en gücln tophundur. Bunlar İsraii'e o ka- dar yakındırtar ki kendUerini İsraü'e karşı soramlu aisseder- ler. 5-10 yıl önce tsraii'e karşı karar alan Kongre üyelerini ü- yasi tarihten sflme karan aldı- lar. 435 Kongre iyeai içinde daha önce Isndl'e karsı oldnk- laruu bUdikleri Idşileri yok et- me çabalanna gırdDer. tsraii'e yakm olan Demokrat Parti uye- lerine büyük paralar harcadılar. Bo küçük grup bnnn basardı. Ermeniler bize 1950 ve son- rası geldiler. Ermeniler birbir- lerine çok bagh olduklan için Amerikaulara asimik otanala- n çok nzun zaman aidı. Kali- forniya bölgesine yerleştfler ve bir süre sonra kendilerine kar- «ı büyük taaksıztık yapüdıgını söylediler. Tabii berkes inandı, çönkü Tiirkler yoktn, lobileri yoktn." McCloskey aynca Amerika1 nın Türkiye|yi destekleyerek ATye girmesini sağlayacaklan- nı da öne silrerek Amerikan Kongresi'nde aleyhte bir karar akndığında, "nasri yaparlar bu- nuT" diye düşünmememiz gerek- tigini, çünkü Tlirkiiye hakkında Amerikalılann bilgisi olmadığını da söyledi. Konuşmasından sonra dinleyi- cilerin sorulanriı yanıtlayan eski senatör, kendimizi Arnerikalılara nasıl tanıtmamız gerektiği sorusu- nu şöyle yanıtladı: "Siz birçok Amerikan şirke- Üne kucak açmışsınız. Ba sir- kederin aracıngıyla kendinizi tamtabUirsiniz. Bu şirketler Tnrkiye'deki kftriaruun yizdc birini harcayarak Amerikaa halkını Türkiye hakkında eği- tirier. Aynca Amerika'daki Yo- nanldar, Mnseviler ne yapıyor. bunlar gözkoip aynı seyler ya- püabiUr." ABD'nin kucak açtıgunu şirketlerinin ne biçim kârh ça- lıştıklannı ve bu kârlannın yüz- de biri ile ABD'lileri eğitebile- ceklerini ABD'li eski senatör- den boylece öğrenmiş olduk. kendüerini gördükleri için "w- kfina göre vergi öde" kampan- yası birden vergi gelirlerini yük- seltebilir. Tkbii ödenen vergüe- rin açıkça ilan edilmesi koşu- luyla. Kimse "Ben geri zekftb- yım, daha az vergi odeyeceginr diye kabullenemeyeceği için vergi gelirlerimiz artabilir. Boy- lece toplumumuzun yüksek ve sivri zekâsı iyi bir kaynak ola- rak değerlendirilebilir. Biz de yeni Maliye Bakanı- na eski bir vergi tartışmasını hatırlattık. "Bekfirlık vergisi." 1929 yüı mart ayında Mecli- se bir öneri getirilmiş. 25 yaşın- dan yukan ve 45 yaşın altında- ki tüm bekâr erkeklerden ve 25-35 yaşlan arasında olup da bekâr olan ve resmi dairelerde çalısan kadınlardan "bekftrlık vergisi" alınması. Bu verginin yüzde 20'sinin de evli ve çok ço- cuklu çiftlere ödenmesi. Bu teküf üzerine bütun gaze- telerde degişik kampanyalar başlamış. Evlilerin, çok çocuk- luların, bekârların görüşleri alınmış. Bekâr bir erkek şunlan söylemiş: "— tzdivaç vergi ile falan ço- galtılmaz. Hayat pahalılıgına çare bnlunursa o zaman kendi- liginden çogalacaktır. Kanuna nazaran benim 103^ lira bekâr- hk vergim otecak. Senede fuzn- U mesarif olarak da 180 lira harcasam 2S3S lira eder. Bala- dald şerait degişmedikçe bu pa- rayı verrnek ebven-i şerdir.." Çok çocuklu bir vatandaş da şunlan söylemiş: "Memlekete yarariı uzuvtar yetiştirmeye te- vessül eüneyen gençler, tek bas- lanna har vurup hannan savu- rarak kazandıklannı yiyecekk- rine, ba içtimai borçlannı hiç degilse bizim hizmetimize işti- rakle, bize para vermekle öde- metidüier. Versinler azizim nem de fazlasıyla-" Kadın Birliği Başkanı Latife Bekir Hanım da şöyle demiş: "Biz, bekârtardan vergi alın- masına taraftanz, ben vergiyi az bile buluyorum. Vergi katla- nılmayacak derecede olmahdır ki bekârlar evleomeye mecbur oisular^." Yozgat Mebusu Süleyman Sım Bey'in verdiği kanun tek- lifi bu tartışmalardan sonra gerçekleşmeden kalmış. Ama memleket iyice oyalanıp eglen- miş. Yeni bakan da "zekâ vergisi'' esprisini ciddiye bindirir de Meclise getirirse yihe hep bir- likte eğleniriz. Bu kadar soru- nun arasında biraz eğlence de lazım değil mi? DOGALGAZI YETER1NCE KULLANAMIYORUZ Az çekince avans ödeniyor tSTANBUL'a doğalgaz dağı- tacak olan tGDAŞ ile ihaleyi alan Alarko ve SAE firması arasındaki anlaşmazlıklan ge- çen ay yazmıştık. 1987 yıhnda imzalanan 64 maddelik sözleşme ve 1988 yı- lında 50 maddesinin belediye akvhine degistirildiği ek sözleş- me. Ek sözleşmeye göre kredi anlaşmasuun ve işlerin gecik- mesinden dolayı SAE şirketinin İGDAŞ'tan talep ettigı 187 mil- yon Fransız Frangı için açılan da yeni bir çalışma ve duzenle- me yaptı. Bu duzenlemeyi de müteahhit fîrmaya bildirdi. İG- DAŞ Genel Müdür Yardıması Cemal Kozacı projedeki hata- nın, 700 milyarlık bir yatınm projesinin ücretsiz olarak Sof- regaz'a yaptınlmasından kay- naklandıgını söylüyor. 'Neden karsıhksı? olarak yaptınlmış?" sorumuza ise şu yanıtı veriyor- "Hete siz bunu bir yapın, biz si- ze başka bir i$ veririz, demişler Şlmdi de bizimle birlikte Fran- Doğalgaz kaztlannda çıkan toprak şık torbalarla taşınıyor. dava. Hatalı olan servis hatla- n projesinin yeniden yapıteıa- sı için yine SAE ve Alarko'nun tGDAŞ'tan aynca talep ettikle- ri 200 milyon Fransız Frangı. Şu anda müteahhit fırma Alarko ve SAE konsorsiyumu üstlendiği boru döşeme işlerini hızla yapıyor, karşıhğında da parasını alıyor. Gecıkme bede- li için istenen paraya ilişkin an- laşmazlık ise hâlâ devam edi- yor. Daha uzun süre de sürece- ğe benziyor. tGDAŞ bu arada hatalı olan servis hatlan projesi konusun- sız firması Sofregaz bu işin kootrolünü yapıyor. Proje 1986 yıhnda yapdmıs, 1990'da oygn- lanmaya başüyor. Aradan ge- çen zaman içinde Dabm saye- sinde tstanbol'nn topografyası degişti. Bazı yeriesim merkez- leri ortadan kalkü, bazı yeni yerleşim merkezleri oluştu. Biz de bu nedenle projede yeni dü-' zealemeter yapmak zornnda kalryornz." tGDAŞ, "servis hatlan" pro- jesinde yaptığıyeni duzenleme için şimdilik müteahhit firma- ya ek bir ücret vermiyor. Kont- rata göre, yaptlan degişiklikleT- de malzeme fiyatmın artması halinde müteahhide ek ödeme yapılacak. Ancak yapılan deği- şiklik, mukavele içindeki fiyat- larla müteahhit firmaya bildi- rilmis. Onlar da herhangi bir ek ödeme talebinde bulunmamış- lar. Doğalgazı İGDAŞ'a verecek olan Botaş ise Sovyetler'le yap- tığı anlaşma gereği şimdiden "almadıgı dogalgazın da para- suu ödüyor." Botaş Genel Müdürü Nezihi Berkkam, Sovyetler Birliği'nde gaz konusunda şu bilgiyi veriyor: "SovyetJer'le 1984 yılında hü- kümeder arası aafautma yapddı. Her sene miktar degişiyor. Me- aela 1987 yılında miktar yoktu 470 mOyon metreküp gaz çek- tik. 1988 yıhnda 1 milyar 100 milyon metreküp cekildi. 1989 ydında ise 3.1 milyar, 1990 yı- hnda ise 4.1 mUyar phudandı, ama bunun yüzde 25 arb ve ek- sisi var. Eger fazla çekersek cektifimiz zaman parasını veri- yomz. Az çekersek de avansuu veriyoraz ve kalan gao gdecek 10 SCM içtade cekme hakknnız var. Brrfckam, su anda Ambartı, GemHk, Bozayök, Nuh Çhnen- to gibi yerterde özel sektöre gaz satısı yaptddanm belirterek, Ankara'da evlere servisin baş- bufafmı Istubol'da da dösenen yerierde parti parti gaz saaşına başlaaabilecegi betirtiliyor. Böylece yabnm içia harcanan paranın geri dönüşünün de başla- yacagını bildiriyor. Alarko Doğalgaz Müessese Midarii Ankan Ünlütnrk ise tGDAŞ'ın proje sahibi olarak müteahhidin problemlerini hal- lettigini, ise hız kazandırdığını söylüyor. Aynca kredi haricin- deki maddi olanaklannın zayıf olmasına rağmen özvarlığını güçlendirme gayretinde oldu- ğunu da sözlerine ekliyor. Hallaç pamuğu gibi atılan kent sokaklanna ilişkin en son bilgüer boyle. HAYVANLAR İSMAİL GÜLGEÇ KİM KİME DUM DUMA BEHtç AK Ptr ç #gc /vtirgt j PÎKNtK PİYALE MADRA HIZLl GAZETECİ ISECDET ŞEN / AMA ZATai OO&RÜSO vt eu v 6 \ SrZ/'rt teöit, OtHMİlH GEHEL BASKAHl- / M O, SİZ/M AJŞTl6WıZ * ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACI I AĞAÇ YAŞKEN EĞİIİR K£At4L GÖKHAN GÜRSES e-vu VAR KauTüRLCR OR1A>A &BMÎM <Sİ&İ A5lAVlP-İJ*6MöC GARFIELD JM DAVIS TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN ÖNisan AYAKLANMAYA Y01AÇAN TABURE 1SOO 'DE BUGUNj AFRIK/4 'PAKI ASANrE KAB'LECE- SıtDıeiLMlŞrt. ŞlMOıKI GA- isAH7-et.ee, ı? YUZYILPA gıg KÛÇUK <£Ai-l./KLA/ea4A/ Otus- S//P OEI/L£r tOJISA/IUŞrU. Bu DEI/LET, YUZ.YfLLA'/eCAj 8<4T' AFG/Kyi '/V/A/ £N ÖMPE GEJ~EfJ SıyASÎ ye ASKES.I SuCU OLAgAK YAŞAMtŞTl. ANCA/C, 19 YUZYILDA, IMGiLI£L£lZ ASANTE SAVAŞINI tC4ZANAfZAK.Q8W) SOZ KO- NUSU TOPRAKLAISl £LE £EÇt/?M<ŞT7 ALTIN </- YtSl'NDA oruiSAfJ (M6ILI2 ı/AUSI, 7XM EtSEMEA/- LIK SAĞLAMAK rÇ/A/, SİUTSAL ASANTE StAll^BtfZ TUR 7?WT) /SrEY/MCe, KA&A&.U SfÇİMDE KOLOMı YOt<l£TlMı T/