Katalog

CUMHURİYET/14 CÖNEYT ABCAYÜREK yazıyor TehlikeANKARA — Değerlendırme- ler, sonunda gûnlerdır yazılma- yan noktaya dayandı Mısak-ı Mıllı sınırları, anayasa dılıyle devletın bütünlüğu tehlıkede1 Inönu ıle Demırel, dun grup konuşmalarında sozcuğu kul- lanmadılar Fakat soyledıklennın özünde kaygının artık "tehlıkeye" dönüştüğünü ıfade eden bölümler ağırlıktaydı SHP lıderı, yerel seçımlerın bırıncı yıldönümunde beledıye- lerın turtü engellere karşın ka- zand.ğı "başarılan" sıraladıktan sonra, ıç polıtıkadakı son gelış- melere değındı Kaygılannı yıne- lıyordu, terör üzerınde üç partı lıderının yaptığı zırvede hükü- mefe verılen tam desteğe karşın "cınayetterın durmadığını" belır- tıyor ve hemen Güneydoğu'ya sıçrıyordu Irdetemelen gayet açıktı "Gü- neytfoğu'da —âdeta— kıtlesel hareketler, ülke bütünluğûnü taröşan gösterıler halını aldı" dı- yordu Oysa "ulke bütünlüğünü korumak" hükumetın bırıncı gö- revıydı Bunu başarabrtmek ıçın halkın desteğını sağlamalıydı "femel bır anlayıştan çıkıyor, "bü- tünluğünu koruyan, demokrası ıçınde yaşayan, gelırı hakça paylaşan bır ulke" özlemını dı- le getınyordu Ne var kı bu amaca uymayan hareketler ya- pılıyor klışeleşmış sözlerle olay- lar geçıştırılmek ıstenılıyor Gü- neydoğu ya gıderek, haJkla ülke bütünlüğünü korumaya çalışa cağı yerde hükümetın ınandırı- cı olmayan sözlerle yetındığını anlatıyordu Zırve ne sağlamıştı? Hıç» Hü- kümet maddı desteğe gereksın- medığını bıldırmış, her güce sa- hıp olduğunu öne sürmuş ve te- rörde tırmanış durmamıştı Hü- kümet, "ülke bütünlüğünü koru- yacaksa, harekete' geçmelıydı Başka türden —örneğın mıllı mutabakat gıtn— hükümet ara- yışlarını dolaylı yoldan yanıtla- yan Irtönü, "Meclıste çoğunluğa dayanan hukümetın, seçıme grt- mezse, gelecektekı gelışmelenn sorumlusu" olacağını ılan edı- yordu Yenı seçımle terörün durma- yacağından, ülke sorunlarının yenı yonetımle ustesınden gelırv meyeceğınden koalısyon döne- mıne geçıleceğınden söz ede- rek ülkenın asıl gereksındığı ön- temı, seçım kararını almayanla- rı "demokrasıye ınançsızlıkla" suçtuyordu Çözümde temel da- yanak, halkın ıradesıydı, sorun- ların çözümüne kapıyı açacak anahtar seçımdı 'Iktıdarın sü- reklı bunu düşünmesını" ıstıyor- du Ooğrusu Akbulut düşün- mekten konuşmaya fırsat bula- mıyordu' Otekı salonda Demırel, 26 Mart 89'un yıldönümûne daha genış açıdan değınıyordu Ge- çen bır yılın bılançosunu yapı- yor, son bır yılda "neyın düzeldığını" soruyordu Iktıdar- dakı "çok başlılık" bır anlamda "başsızlık" demektı Iktıdar boş- luğundan devlel boşluğuna yu- vartanıyordLik Her ıkı lıder son konuşma- larıyla erken seçımı bır ıktıdar sevdası olarak nıtelemekten öte- ye, devletın bûtunluğunun teh- lıkeye gırdığı noktada bır çıkış yolu gördüklennı ıfede edjyoriar- dı Doğrusu seçım, devlet bü- tünlüğünün zorlandığı son aşa- mada —TÖ dışında herkesın ka- bul edeceğı bıçımıyle— yenı bır ıktıdar ıçın değıl, devlet ıçın, re- jım ıçın gerekhydı Iktıdann ve TO'nun hâlâ "Gü- neydoğu olayları fazla büyufülü- yor" dedığıne takılan Demırel'e göre bölgeden aldığı bılgıler ül- keyı sevenlerı heyecanlandırıp üzecek aşamaya varmıştı Olayların 1980de bır ' deneme" yaptığını, şımdı dev- letı aşmaya yöneldığım vurgulu- yordu Korku ıçınde yaşayan halkın güvenlığı sağlanmadıkça, "bu tür şeyler"ın sureceğını one sürüyordu Cızre olayları, Demı- rel'e göre "bır fırtınanın ayak seslen" ıdı Devtet vardı ve güçlüydü Doğru dıyordu Demırel, sonra soruyordu "Ama nerede?" Olayların sıyasal ıktıdann "gafletıyle" gecıştınlemeyece- ğınden söz ederken vatanın bü- tünluğüne kastedenlere karşı ' herkesı hassasıyete çağırdığını" eklıyordu Lıderlenn dün gruplarda yap- tığı konuşmalarda ortaya koy- dukları "tehlıkenın" variıgını he- men her kesım göruyor, bılıyor, konuşuyor Kaygılar kaygılan ko- valarken uzennde durulması ge- reken çok önemlı temel bır öge- nın uzennde yeterınce durulmu- yor Türkıye, sıyasal açıdan tam bır boşluğun ıçme düstükten sonra olaylar bırdenbıre boyut- landı Bır yandan teror, Güney- doğu, berı yandan gerıcılık ey- lemlerı tırmandı Bdyle sürer gı- derse günun bırınde bu gelış- melerden hangı çevreler yarar- lanabılır, hıç düşünûlmüvor Bu nedenle tehlıkeye ışaret etmek yeterlı olmuyor Tehlıkenın nere- ye hangı noktaya varacağını he- saplayarak gereklı önlemlerın peşıne duşmek zorunlu hale ge- lıyor Dürrya harıtası yenıden bıçım- lenırken buyuk guçlenn, özellık- le ABD'nın Ortadoğu'ya dönük planları olmadığından söz edı- lebılır mr? Öte yandan ıç ve dış kışkırtmaJarta olaylar boyutlanır- ken Turkıye'nın bır gün yenıden ucunda ışık gorülmeyen karan- lık tünele gırmesını ısteyenlerın var olmadığı öne surulebılır mr? Asıl "büyûk tehlıkeyı" akıldan çıkarmayarak "tehlıkeyı" önle- menın çarelerını arayacak gün- lerdeyız înönü: Hükümet aciz DIŞ HABERLER LlTVANYA 28 MART1990 IZMIR'den HİKMET ÇETJNKAYA InatIZMIR — ANAP örgütlerınde moral sıfır Mılletvekıllerı kendı seçım bölgelerıne uğramak ıs- temıyoriar Toplu ıstıfalar şımdı- lık yok, ama geleceğe donük ka- rarlar tartışılıyor orgutlerde ANAP'ın öncekı gun yaptığı bölgetoplantısndaortaya çıkan göruntü. ıl ve ılçe başkanlannın yaklasımı, uygulanan ekonomık polıtıkaların ANAP'ı sıyasal kım- lığınden uzaklaştırdığı yolunda bırteştırıyor Bır tek ıl başkanı kalkıp, ' uygulanan ekonomık polıtıka doğrudur' demryor Eko- nomıden sorumlu bakanlar sert bır dılle eleştırılıyor Sankı konu- şanlar ANAP yönetıcılerı değıl Partı ıçınde bır muhalefet ruzgâ- rının estığı, ANAP gemısının ka- raya oturduğu çıkıyor eleştırı- lerden — Tûrkıye'de patatesı denıze dökerken, dışandan patates ıt- hal eden bakan var Eleştırıler bununla da kalmı- yor ANAP'ın Ege örgutten tütun pıyasasından sonra bır tek ba- kanın Akhısar'a uğramamasını kınıyorlar Halktan kaçan bır sı- yasal ıktıdann yann halktan na- sıl oy ısteyeceğını soruyorlar DYP lıderı Demırel'ın Ege ge- zısını değerlendıren bır ANAP mılletvekılı 'meydanlan muhale- fete bıraktık' dıye konuşuyor Her gıttığı yerde yurttaşların ge- çım sıkıntısından, enflasyondan ışsızlıkten yakındığını vurgulayıp anlatıyor — Artık erken seçım bızım ıçın de zorunlu Çunku halk er- ken seçım ıstıyor Bız ıse erken seçımden kaçıyoruz Şu anda erken seçım olsa belkı sıyasal bır partı olarak varlığımızı surdü- rebılırız Geçen zaman bızım le- hımıze değıl, aleyhımıze oluyor ANAP örgutlerındekı huzur- suzluğun tepelere yansıdığı kuşkusuz Bugün alanlara çıka- mayan ANAP, yann seçmenden nasıl oy ısteyecek? Böyle bır gunde ANAP Genel Başkanı ve Başbakan Akbulut, partısının bakanlarına, ıl, ılçe ör- gütlerıne su mesajı gonderıyor — Vatandaşlarla temas edın onların sorunlarım dınleyın Anadolu'da gucumüz her geçen gun artıyor Kamuoyu araştırmalarına ınat, Başbakan, halkın hâlâ ANAP'ı destekledığıne ınancını yıtırmış değıl ANAP mılletvekıl- lerının seçmenın ayağına gıde- medığı dönemde ANAP Genel Başkanı ve Başbakan, böyle mesaj verebılryorsa, bızım söy- leyecek bır sözumüz yok Halk ' erken seçım" dıyor, muhalefet bastırıyor ANAP ıl örgütlerı "yanrvoruz" dıye ayağa kalkıyor ama hükümet hıç oralı değıl Adana ANAP II Yönetım Ku- rulu üyesı Uçar Erdal, ıthal edı- len sebze ve meyvelerın üretıcı kesımı ezdığını belıriıp şöyle ko- nuşuyor — Fakırın fukaranın girtlağı- nın sıkılmasına karşıyız Fukara- dan vergı alınmasma da karşı- yız Sağlık stgortası da ıstıyoruz Nıye Çıkıta muz ıthal edıp benım üretıcımı zor durumda bırakıyor- sunuz7 Gönlünu alamadığınız vatandaşın oyunu nasıl alacak- sınız? ANAP'lı yönetıcı, Tûrkıye fo- toğrafını böyle sergılıyor, ama hükümet tum bu eleştırılerı, üs- telık ANAP lı yonetıcılenn yakın- malarını görmezlıkten gelıvor Pembe tablolar masallarla du- rumu ıdare etmeye çalışıyor Ka- muoyu araştırmalarına kulak as- mıyor — Bız Anadolu'da güçlenıp kuvvetlenıyoruz Görüyorsunuz uç buyuk kentte SHP'lı beledı- ye başkanları hıç başarılı olma- dı Dayanın aslanlarım, ANAP, 2 bın yılına kadar ıktıdarda kala- cak Çımento ışçılen grevde Isve- ren lokavt kararı alıyor Tanm ış- letmelerındekı grev ıse bır haf- ta ıçınde başlayacak Üçlü zır- ve Ankara'da toplandı Hak-lş Genel Başkanı Necatı Çelık, arkadaşımız Işık Kansu- nun aynntılı olarak yazdığı llgaz buluşmasını eteşttnyor — Acaba llgaz'da başlayan görüşmelerde kapı arkalannda, çalışanın somurusune Turk-lş'ın payanda yapılması rnı hedeflen- mektedır 7 Petrol-lş Genef Başkanı Mü- nır Ceylan da ANAP ıktıdarınm ışçı hak ve ozgurlüklerını hıçe sarydtğını vurgulayıp eklıyor — Türk-lş'ın ufak hesaplar ıçınde olması bızlerı rahatsız eden konulardır ANAP ıktıdarı hâlâ erken se- çıme yanaşmıyor ANAP Genel Başkanı ve Başbakan Yıldırım Akbulut, partı tabanına mesaj verıyor — Sıkın dışınızı, bız 2 bın yı- lına dek ıktıdardayız Aslında SHP Genel Başkanı Erdal Inonu nün yanıtı geçerlı- lığını koruyor — Fıkraiar brtsın çekıp gıde- cekler (Bafiarefı 1. Sayfada) daşlar için ulke butunlıığg öııenı- lıdir. Bunu tehlıkeye alarsak bıç- bir sorun çozomlenemez. Butun- lagunu koruyan, demokrası içın- de »aşajan ulke, çte biam ama- amız budur. Baa bareketterle sanki bu amaca uvmayan olaylar mevdana gelıjor. tşte bunun ko- kune ınilmelı. Artık klışeleşmiş sozleıie soranlar çozulmez. Vore- ye gklerek, vatandaşlarla konuşa- rak ola>lar araştınJmaJıdır. Sorun böyle çozulur. Ama aukumel bdyle yapmıyor. Teror olmadan da ne soyluyorsa olduktan sonra da aynı şeyı soyluvor. Başbakan 'Gucfımuz var' dedı. Bu gncu gos- termesini bekliyonız. 'Desteğımız yok' dıyemez. Ama arkasında halkın desteği yok, bu doğru. Hn- kumet terör karşısjndakı acani oznr diye kullanamaz." Partı grubunda daha sonra söz alan Çorum Mılletvekılı Cemal Şabin, Guneydofu olaylan ıle Vı- etnam Savaşı arasında benzerlık kurdu ABD'nın Vıetnam'da, Sovyetler'ın de Afganıstan'da kaybettığıne dıkkat çeken Şahın, "Bu i; duzenH ordularla otmaz. Koklu bır ıstihbaral ağı kurnlma- h, ordu çekılmetıdır" dedı Şahın, olaylarda provokasyon olasılığı uzennde durulması gerektığını de kaydettı Bu arada baa mılletvekıllennın ıstejı üzenne, Güreydoğu'dakı ız- lenımlennı anlatmak üzere kürsü- ye gelen Musa GökM, "Bu iş 3-5 kiyınin ışi değil. Bu devlete dog- rudan başkaldırmadır. Orada PKK bavragının taşındıgını gor- duk. Halk avaklanma ıçındedir. Halk direnmektedır" dedı Gök- bel'ın sözlenne Dı>arbakır Mıllet- vekılı Fual Atalay ıtıraz ettı Ata- lay kürsu>e gelerek, "Siz ydrevi bilmezsinız Bu \oreyı bilmeyeıı- ler, oradakı olayian anlayamaz- lar. Oradaki olaylann kokeniıjde, yıllarca uygulanan sosyo- ekonomik bozuklugun elkisi vardhr" dedı. Guneydoğu olaylan ıle ılgılı konulann, SHP gnıbu- nun gelecek salı günü yapılacak toplantısında sürdürülmesı karar- laştırıldı SHP Partı Mecllsı de dün Ge- nel Başkan tnönü'nün cağnsı üze- nne olağanüstu toplandı tnönü burada yaptığı konuşmada terör olaylanna dıkkat cekerek, "Bon- lan ıktıdar önlemelidir. Iktıdar bunu yapamazsa o zaman biz ya- panz. Bunun için de teror olay- lan karştsında esas tedbir olarak erken seçim yapılmasını isrjyoraz" dedı PM toplantısmdan sonra bır açıklama yapan Genel Sekreter Vekılı Erol Çevikçe, bır karar alınmadığım, genel bır değerlen- dırme yapıldığını ve bu konuda- kı açıklamanın Erdal Inönü tara- fından bugün yapılacağını kay- dettı "Devlet hatta bunlann kuOandık- Demirel: Devlet nerede? (Baftarafı l. Sayfada) Tebnz'de, Unmıye'de ve Şara'da- duğunubüdırenve-Korkuyonım *> kamplardaeğıtıldıklennı de kı devlet boşlugunagidiyor ulke" vurgulayan Demırel, devMm bu dıyen Demırel, halkın bugünkü terönstlenrı hang. bmalarda kal- hükümetı tanımadığını ve artık dıklanm bıle b.ld.ğını kaydederek ondan sıtkının sıynldığını anlat- tı. Demırel, hıçbır hükümet hak- kınrla bugünku kadar ağır ve ta- kazalaflar edılmedığını belırterek şöyle konuştu "Bugun hukuroetıyle ala> eden bir halk var, "Ver bır cıgara' der gibi 'Bugün hükürnet hakkında luyor. Hatta birbirtae sormaya bi- , _ , . A , leluzumvok.Uçagabımyorsunuz ™ı Demırel, Guneydoğu Anado- bır hikâye, asansore bınnorsunuz l u Bölgesı'ndekı son olaylar nede- bır hikâye, nereye gıdersenız bır nıyle devletın hizmet göturmesının hıkâyu Halk, hukurnetını takaza- de murnkün olmadığını kaydede- ya almışsa, bu, miUet nezd.nde ge- ** ' < K M n « gordureceksmu devle- Silahı kuflanan yok orta yerde" dı- ye konuştu Mıllı mutabakat hükümetı ko- nusundakı görüşlerını de açıkla- yan Demırel, Ankara'da bırtakım cen seneden ben guclenmesını de- ğıl kalmamışlığını gostenr, yoklu- gunu gostenr." Guneydoğu olaylannı da değer- lendıren Demırel, Cızre ve Yükse- kova'dakı olaylan "provokasyon" dıye nıteledı Demırel, özal'ın "Turkiye'de teror abarölıyor" ve "Turkiye ıstikrar ıçındedir" söz- lerını eleştırerek "Şu ıstikrara ba- kın Turkiye'de" dedı Hükümetın de "Guneydoğu olayları buyutuluyor" göruşunde olduğu- na dıkkatı çeken Demırel, "Bo ka- fa ile hiçbir şeyin çdzulenıeyecegıni" bıldırdı ve söz- lennı şöyle surdurdu "Guneydogu'dan aldıgım bilgı- ler bu ulkeyı sevenlerın hepsını uzecek nıtelıktedır Olaylar benım korktuğum yere adım adım yak- laştı. Yann bu olayın altından hiç kalkılamaz. Bu olaylar 7 yüdır su- ruyor. 1980 bir denemeydi. Dev- leti aşabilecegini gören çetder şimdi halktan destek alıjor, halk- tan asker almaktadıriar. Halk can guvenlığını saglaraak ıçın bunla- n yapmaktadır Halkı sadakatten uzaklaşmış sayarak bır yere var- mak mnmkun değıldir. Cizre'de yapıian >iınıynş, Yuksekova'da bir maç sonrası yapıian hareketler tyi bir şey değıldir. Bunlar bir fırtı- nanın ayak sesleridır Ben hıçbır şeyı abartıyor degi- lim. Eger Guneydogu'daki olayian siz onemsemı>orsanız, ak tablo sayıyorsanız, kara tablo saymıyor- sanız, başka hiçbir sebep olma- sa bile bu sızin ulkeM yönetmeye bakkınız olmadığını gostenr. Biz devletin yanındayız, ama devletı anvoruz. Devlet nerededir? Devlet kendı kendine ışlemez. Onu siyasi iktidar işletir. 'Devlet güçlüdür, eşkıyanın hakkından gelecektır' gibi laflar, boş lafür. laklakıyettır. Ayinesi iş- tir kişinın, lafa bakılmaz. Siyasi fktidara, devletın butun muesse- selerine sesleıtiyonım; bu mesele siyasi ıktidann gafletı ile geçişti- rilebilecek mesele değıldir. Herke- si nassasıyete davet ediyonım." Güneydoğu'da olay yapanlann rjn hizmetıni? O bolgede hizmet falan goremezsıniz. Cizre'de hu- knmet konağına sıgınmış bir dev- let olmaz. Bu ışler başka meskûn yerlere sıçramadan çozulmelıdlr" dedı (Baftara/ı 1 Savfada) Leruruzm Akademısı ıle okulu ış- gal etmışlerdı Sıvasal gözlemcüer, Lıtvanya Komumst Partısı'mn merkezının ışgalı ıle kaçak asker- len n tutuklanmasınm tırmanma- yı büsbutun arttırdığını belırtıyor- lar. Lıtvanyalılarda derın kaygı ya- ratan olaylar şöyle gelıştı: Vılnjus'takı gazetecılenn görgu taruklanna dayanarak bıldırdıkle- nne göre öncekı gece yansından sonra bır grup asker, Vılnıus'un merkezındekı bır hastaneye zorla gırdi Askerlenn gınşıne eng»l ol- maya çalışan bır mılısın yanu-<n- dığı haber alındı. Askerler, doktor ve hemşırele- re odalarına gıtmelen talımatını vererek tüm bınayı aradılar As- kerlenn bu arama sırasuıda lO'dan fazla kaçak asken tutukladıklan behrtıldı Kaçak Lıtvanyalı asker- ler, Lıtvanya'nın bağımsızlık ıla- nından sonra bırlıklerınden firar ederek aılelennın yanına dönmüş- lerdı Toplam sayılan hakkında kesın bılgı edınılemeyen, ancak 900 do- layında olduklan sanılan bu ka- çak askerlere, aılelennın ya da dostlannın yanında değıl, kamu- ya an bınalarda ya da kılıselerde saklarunalan bızzat Lıtvanya Dev- let Başkanı Vhantas Lands bergis tarafından tavsıye edılmış- u. Lıtvanya hükümetı ılk tepkı olarak bu olayın "duranm zoriastırdığım" apkladı Bu olaydan kısa süre sonra da Sovyet Komünıst Paıtısı'nden ba- ğımsızlık ılan eden Lıtvanya Ko- münıst Partısı'mn merkezının de Sovyet askerlen tarafından ısgal edıldığı haber venldı AA'nın Vil- nıus'Lakı gazetecılenn verdıklen haberiere dayanarak bıldırdığme göre askerlenn dün sabaha karşı gerçekleştırdıklen eylemde doğru- dan doğnıya partının karargâhı olan Merkez Komıtesı bmasını he- çok kaygı vena bır nıteienıyor Lıtvanya'nın ıkıncı büyük ken- tı Kaunas'ta da öncekı gece aske- n bıruklenn bır hastaneye gırerek askerden firar eden bazı kışıleri tutukladıklan haber venldı. An- cak Kaunas'takı olayda, Vılnıus- takı hastanedekının aksıne zora başvurulmadığı büdınlıyor Sovyetler Bırlığj yönetımın Lıt- vanya'dakı bağımsızlık ılanından sonra firar eden Lıtvanyalı asker- lere bırlıklerine dönmelen ıçın ta- nıdığı sure pazar günu sona ermış- tı Lıtvanya Parlamentosu'nun son 12 saat ıçınde gergınlığın hızla tır- manmasına yol açan bu olayları göruşmek uzere olağanüstu top- landığı haber venldı Landsbergis kınadı Lıtvanya Cumhurbaşkanı Vita- utas Landsbergis, Sovyet bırlıkle- rının kaçak Lıtvanyalı askerlen tutuklayıp, KP merkez bınasını ıs- gal etmelerını "açık bir saldırganlık" olarak nıteledı Landsbergis, Moskova'nın Batı ıle gızlı anlaşma ıçınde olduğunu sandıklannı da belırterek, "Bab 1 - nın bize yalan so>ledigı'nden şup- be edıyoruz, şimdi neler olacagı halckında bilgimız yok" dedı Litvanya'dan ayrılın Sovyetler Bırlığj, bağımsızlığı nı ılan eden Lıtvanya Cumhunye- tı'nın sınırlannı yabancılara kapattı SSCB Dışışlen Bakanlı- ğı Sözcüsü Yuri Greraitski, Mos- kova'da yaptığı açıklamada, bütün yabancı dıplomat ve ışa- damlanmn Lıtvanya'yı terk etme- sını ıstedıklerını bıldırdı SSCB Dışışlen Bakanlığı sözcu- sü Gennadı Gerasımov, ABD Se- natosu ıle Batı basınını, durumu patlama noktasına getırebılecek müdahalelerde bulunmakla suçladı Sovyet sözctl, Lıtvanya sorunu- nun, SSCB'mn 'iç mesciea' oldu- ğunu belırterek, Batı basını dahıl, dıştan yapıian müdahalelenn çö- zümü zorlaştırmaktan başka bır etkı yaratmavacağını belırttı Avrupa Topluluğu, Lıtvanya'- nın baskenü Vünıus'ta şıddet olaylan olduğuna daır alınan ha- berler uzerıne, "son derece itidalli" davranılması yolunda çağnda bulundu AT tarafından dün yapıian açıklamada, "şiddet kullanılma- masını veya şıddet kullanılacagı yolunda tehdıtte bulunulmaması- nı ve Moskova ile V ılnıus arasın- da saygılı, açık >e durust diyalog kunılmasıru urnuyoruz" denıldı NATO yetkıülennın de Lıtvan- ya'dakı olaylann, Doğu-Batı ılış- kılenndekı gelışmeyı olumsuz yönde etkılemesınden endıse duy- dukları ve Moskova'nın Lıtvan- ya'da kuvvet veya yıldırma yön- temienne başvurmamasını temen- nı ettıklen bıldırıldı BAŞKE\TTE\ Pakdemirli parladı AHMET TAN ANKARA — ANAP'takı dağınıklık, behrsız- lık ve bekleyışın sonu gelmelı Artık bır şeyler yap- manın zamanı Dün Mechs'te ANAP gnıp toplantısına gırer- ken unlü ünsüz ANAP mılletvekıllerının kafala- nndan gecıp dıllennden dökülen sözlenn özetı bu Bakanı, düz mılletvekılı »le telaffuz edılen "ar- tık bır şeyler yapmak zamanı" ıdı Ama ">ap- mamızın zamanı" dıyen, dıyebılen yoktu Çün- ku bunu dedıkten sonra "Yap da gorelim" de- nılmesınden çekınıyordu herkes "Yap da görelim" denılmesınden korkmadan Malıye Bakam'run "Bu gidişe dur" dıyeceğı ve hatta genel başkan adaylığı ıçın ıstıfa edeceğı söy- lentısı yayılıyordu Son haftalann en uzun sıiren grup toplantısm- dan önce kımı gazeteler "her ihtimale karşı" ba- zı önlemlere yöneldıler Çankaya'da Köşk'ün ka- pısına nöbetçı muhabırler dıkıp Pakdemirli'nın "veda riyaretT'nı resımlemek ıçın önlem aldılar Bu arada "Pakdemirli kimdır? Maliye Bakanlığı koltuğundan Başbakan ve genel başkan adaylıgına" türünden ön haber hazırlıği bıle yapıldı Kulıse açılan karanlık korıdorun ucundakı dev kapılann kapanıp yenıden açılması arasından beş saat geçtı Bu beş saatın sonunda mılletvekıllenyle bırlıkte ıçerıde konuşulanlar da dışanya yayılmaya baş- ladı Toplantımn "flaşı" şu ıdı "Pakdemirli 2 saat konuştu hem de Başbakan gibi konuşln." Bu "Başbakan gibi konuştu" sözu lafın gelışı oeğıl Gerçekten Başbakan gıbı Ama bu koltuğun "Akbnluf'un buluttan hafif gelmesı nedenıyle dolmadıgı ıddıa edılse bıle koltuk yıne de bo; değıldı Ama hangı tur konuşmanın "Ben genel başkan adayı>ım" anlamma geleceğını en ıyı değerlendı- receklerden bırısı Hasan Celal Guzel'dı Guzel, Pakdemırh'yı "Aramıza hoşgeldin, Ek- rem Bey" dıye selamladı Vehbı Dınçerler ıse " O zaten adaydı, nstnndekı çarşafı çıkardı." dedı Pakdemirli, artık Bakanlar Kurulu'nda eşıtler arasında bırıncıydJ. Ozal'ın- ünlü "ankef'ındekı "18 başbakan adayı" arasında yer almasının ve Çankaya'ya hâlâ en çok gırıp çıkan bır ıkı bakandan bın olması- nın avantajını kullanmak ıstıyordu Bu nedenle Imrtn Aykut'u "Grev dalgası yaklaşıyor" dıye uyardı, tçışlerı Bakanı'na "Dev- leti uç-bej eşkıyaya tesbm etmevelım" dedı Ada- let Bakanı'na "Osmanlı kalıntısı yasalann degış- tirilmesi gerektiginı" anımsattı Sağlık Bakanı'n- dan, halka söz verırken kantann topuzunu kaç- mamasını ıstedı Guneş Taner'e ıse enflasyon tah mınınde "Endazeyi elden bırakma" dedı Bu ne- denle dün ANAP kuhslen, Pakdemırlı'nin par- tıde dörduncu lıder ada>ı olduğu yorumları ıle yankılandı Dört adavdan ıkısı Akbulut ve Gü- zel, durumlannı açıkça ılan etmışlerdı ötekı ıkısı ise Mesut Yılmaz ve Ekrem Pak- demırlı. Bu son ıkıli adaylıklannı telaffuz etmek ıçın Çankaya'dan, örgütten olumlu yankılar bekleye- cekler Ancak bu yankılar olumlu olsa bıle ANAP'ta genel başkanhk yanşını erkene almak ıçın "mev- zuat musait" değıl Çunkü Akbulut ıstıfa etmedıkçe ANAP Tüzü- ğü'nun 59 maddesının son fıkrası, seçımlı ola- ğanüstu kongre toplanmasına ızın vermıyor Bu yuzden olağan kongreyı beklemek gerek Olağan kongrenın toplanması ıçın 18 Hazıran 1991 tanhıne dek süre var Bu durumda, en az 15 ay daha Akbulut'un "mevzuata gore" genel başkanlık (ve başbakan- lık) yapma hakkı var Akbulut'un bu "hakkından" \azgeçeceğıneda- ır bır sınyal yok Tabu Çankaya'dan bır ışaret gelmezse Bu nedenle Pakdemirli'nın dünkü pariaması, ıktıdar boşluğu ve ANAP'takı belırsızlığı gıder- meye yetmeyecek GÜNEYDOĞU İZLENİMLERÎ İHD Heyeti'ne 'büyük' ilgi CELAL BAŞLANGIÇ DIYARBAKIR — Nusaybm Beledıye Başkanı Muslim Yıldı- nm'ın odasma nefes nefese gıren çocuk "Agabey" dıyordu "bah- çe duvanna çıkan polis, arabala- nnızın plakasını yazıyor." Duyanlar guluştu O arabalar- la Nevzat Helvaa başkanlığındakı İHD heyetı, "En Alttakiler"ın yazarı Gunter YVallraff, kendılen nı ızleyen Alman televizyoncular ve gazetecılerle ıkı gundur dola- şılıyordu Hatta ıkı gun once Cız- re'ye gıdılmış, ertesı gun beledı- ye başkanı ve kaymakamla göru- şülmuştu "Birdenbire bu ilgi nertden" dıye sorarken kapıdan ıçerı bır "siyasi polis komiseri" gırdı Ola- ğanustu Hal Bölge Valılığı'nden aramışlar, gelenlerın kımlıklerı ve ızınlerı olup olmadığı soruluyor- muş İHD Genel Başkanı Nevzat Helvaa bu soruya şaşırdı — Ben Avrupa'nın butun ulke- lenni gezdim, kimse bana bır şey sormadı. Burada sokağa çıkma yasagı mı var? Ben Ankara'da ge- zerken rzin mi alacağım? Komıser beklemedığı bır yanıt- la karşılaşmıştı "Galiba yanlış anlaşıldı efendim, ben aslında ya- bancılan sorraak istemiştim de" dıyerek kıbarca gıttı Ancak ge- zının Nusaybın'den sonrakı bölü- munde "buyuk" ılgı başladı kı heyete, polısm yazdığı plakalan taşıyan altı arâba o andan sonra hangı ılçeye, hangı ıle gırse polıs- ler tarafından çevnldı Hatta he- yetı ızlemeyı bırakıp başka olay- ların peşınden koşan gazetecıler çevnlerek dığer araçlann nerede olduğu soruldu Bazı bölümlerı- nı gazetecılenn ızlemedığı İHD heyetı ılcelerde gezerken bu kez de onlara gazetecılenn nerede oldu- ğuna ılışkın sorular yöneltıldı Mardın'e gırerken "plakası alınmış" bır gazetecı arabasında- kılere trafık polısı, bölgede do laşan yabancı gazetecı ve heyetle- rın adları yazılı lısteyı gösterıp "acaba siz bunlann hangilerini izliyordunuz" dıye soruyorlardı Olağanüstu Hal Bölge Valılığı so- nunda "tnsan Haklan"na ılgı göstermıştı Ama o da derneğın gönderdığı heyete "acaba ne ya- pıyorlar, neden gddiler?" dıye "İnsan Haklan"nın yanı sıra bolgede gelışen son olaylarda yö- redekı görevlıler gazetecılere de çok yakın bır "ilgi" gösterdıler Olaylan görüntuleyen gazetecıle- nn filmlerını banyo yapılmasına kolaylık göstermek ıçın aldılar Çekılmemış filmlere de "belki bu gazeteciler duşonır kaybederler, en lyisi bizde gnvencede olnr" dı- ye el koydular Arkadaşlan tara- fından "arabanın bagajında" ka- çırılan gazetecımn durumunu öğ- renen bır Olağanüstu Hal Bölge Valı Yardımcısı da şakacılıjp el- den bırakmayıp "Arkadasın roh- sal durumu normal mi" dıye bıle sordu Telefonun öbür ucundakı gazetecı de esprı dıizeyını duşur- meden yakınbk gösteren Valı Yar dımcısı'na, Cumhurbaşkanı özal'a "Size alışamadım" dıye telgraf çeken teğmen Murat Şeref Baba'nın da nıhsal durumu nor- mal olmadığı gerekcesıyle tedavı altına alındığım anımsattı Bölgede herkes bırbırıne kıbar bır ılgı göstenyordu Olağanüstu Hal Bölgesı'nde gezen tHD heye- tının konvoyu dağılmasın dıye plakasını aldığı her araca "diğer- leri nerede" dıye soruyor, gaze tecılenn filmlennı koruması ve ge- reklı gereksız her olayda can gu- venlıklerını tehlıkeye atmaraala- rı ıçın olay yenne gelmesını ıste- mıyordu Hatta gazetecılere "sa- ka" bıle yapıyordu Artık bölgede "insaa haklan" na ılgı başlamıştı 13 yaşında Bir küçük anne de Sinop'ta SfNOP {Cumburiyet» — 13 yaşındakı bır kız, Smop Doğumevı'nde sağlıklı bır kız çocuğu dunyaya getırdı 53 yaşmdakı yakın akraba- sırun tecavüzune uğradığım üen süren N.A. nufus kayıt- larmagöre lOyasmda Ancak babasının hastahğı nedenıyle üç yıl geakmelı olarak nüfus cuzdaru alınabılmış Türkelı ılçesınde oturart N.A bırka», gtın önce 3.5 kı- io ağırüğında ve 50 santımet- re boyunda bır kız dıinyaya getırdı Hastane yetkılılerın- ce Dtlek adı venlen bebeğın sağhk durumunun ıyı olduğu annerun bugıin taburcu edıie- ceğı bdırtıldı Hastane Başhe- kımı Dr Osmaıı Koçak. N A 'nın aılesının çocuğu reddetmesı uzerıne Çoçuk Esırgeme Kurumu ile temasa geçıldığını bıldırdı N A "ya tecavüz ettığı ılerı surulen 7 çocuk ve 7 tonın sa- hıbı Dursun Alı Kaya, savcı- lıkça sevkedıldığı mahkeme tarafından tutuklandı. Yılın en iyileri FUn: Onyıng Mıss Daısy iMıss Daısy nın Scföfu) t r t * O y c K Danıeı Day Lewıs My Left Pool (Sol Ayajım) * • * • O|fiı»e«: Jessıca Tendy Onving Miss Daısy : Oanzeı VVashıngton Glory (Zaler) Ofnaca: Brenda Fncker My Left Foot Olıver S;on« Bom on the Forth OT Jufy (Doğum Tanhı 4 Temmuz) AzfAa Saaarf*. Tam Schulnjn Oead Poets Socıety (Ölu Ozanlar OerneğO Ujrjrtama Smarpo: Altreö Uhry Dnvıng Mıss Daısy Yakaacı Htaı. Cınema Paradıso (Itaiya) Saast Y l ı n l i f i : Batman ıle Anton Frust : Glory Henry V (Besına Henry) Comrnon Threads Stones From The Outtt (Sıraaan BağJar Lonca Öykulen) l u t ı I H H M I : The Johnstown flood (Johnstown Se» 0wr 6tUt: Akıra Kurosawa KanjK 8om on the Forth of Jufy Onvıng Mıss Das> OZfta MizMu The Lıttte Mermaıd (Kuçuk Oemztuzı) û»t*ı Şmta: Uoder THe Sea ıDenıan AHında) Kuçu* Oerazfaa f\\rmnaer\ KJM M>twPı Balancg b> İyl Kna F H K (Denge) Work Expenence (ts Oeneynni) Stt. Gkıry SeıEfekttert Son Macera) Indıana Jones and The Last Crusade (Indiara Jones Görael Eiefct. The Abyss (Uçurum) J—ı NOTHH tmi: Yapımcı Yflnetmen Howa/d W Koctı S»wy»r Trtafc flüH: Pıerre Oscarlar dağıtıldı (Baftara/ı I. Sayfada) netmen Odülunu beklenıldığı gıbı "Born on tbe Fourth of July" (Doğum Tanhı 4 Temmuz) ıle OU- ver Slone aldı En ıyı kadın oyun- cu ödulü "Miss Dais>" roluyle 80 yaşındakı Jessica Tendy'ye, en ıyı erkek oyuncu ödulu ıse "My Left Fooftakı (Sol Ayağım) rolü ıle Daniel Day Lewis'e \enldi. Gecemn dokuz Oscar adayi fil- mı "Driving Mıss Daıs>", 2 Dün- ya Savaşı öncesınde, Guney'de Ya- hudıler ve sıyahlar arasındakı ılış- kılen ve ırk aynmının çeşıtlı yan- larım ışlıyor "Mıss Daisy" önce- kı gece, en ıyı film, en ıyı kadın oyuncu, en ıyı uyarlama ve en ıyı makyaj ıle dört Oscar aldı Moskova, Sydney, Buenos Aı- res, Londra ve Tokyo ıle satelıt bağlantısı ıçınde devam eden zen- gın göstende zaman zaman "uyumsuz" durumlar yaşandı Bunlardan bın en ıyı yönetmen ödulunü aldıktan sonra Olıver Stone"un yaptığı konuşmaydı Sto- ne "Vietnam'ın besabı kapannuş dejıldır. Bazılan kabul etmeseler bıle Vıetnam'da ıktıdar hırsı ıçın insanlann hayatlannı raabveden zihnıyetler dunyada surdukçe var olacak bır duşunme biçnnidır" de- dı "Platoon" filraınden sonra Vı- etnam'da köturüm olan arkadaşı Ron Koviç'e verdığı sözü tutarak Ron Kovıç'ın hayat hıkâyesmı ko- nu alan "Born on the Fourth of July"'yi. yapan Olıver Stone, filmı çok ufak bır bütçe ıle çıkartmayı başardı Bu başansını büyıik öl- çüde filmın genç yıldızı Tom Cru- 156*3 borçlu Stone, fılm ıçın son derece (cılçuk bır bütçesı olduğu- nu, getırse getırse Cruıse'un bu fil- me para getıreceğını düşünerek genç yıldıza teklıfte bulundu Cru- ıse karıyerınde önemlı bır adım olarak değerlendırdığı filmı Holl- ywood standanlannda hıç de çe- kıcı olmayan malı koşullarda yap- tı Bu nedenle öncekı gece Cruı- se'ın Oscar almaması sürprız ya- rattı. öncekı geccnın tuhaf anlann- dan bın de Akira Kurosamı'nın onur ödulünü aldıktan sonra yap- tığı konuşmaydı Kurosawa, "Bu odule layık oldugumu hiç sanmı- yornm, çunku hâia sinemamn özunu anJamtş değilim. Sınema- yı aniamak ve gerceUcştinnek çok zor bir is" sözlenyle salondaki herkese yennı vadrrgatan bır ko- nuşma yaptı Gecenın sürpnzı, Daniel Day Lewıs'e venlen en ıyı erkek oyun- cu ödülü oldu "Mj Left Foot" filmıyle aynca Brenda Frick en ıyı yardımcı kadın oyuncu ödülünü aldı En ıyı yardımcı erkek oyun- cu ödülunu ıse "Glory"dekı rolü ıle Denzel VVashlagton kazandı. Sanat yönetmenı ödülü "Bat- man" filmındekı çızımlenyle A B - ton Frast'a venldı "The Abyss" beklenıldığı gıbı vıdeo arumasyon göruntülerıyle en ıyı görsel efekt- ler ödülünü aldı "Cinema Paradiso" en ıyı yabana film ödü- lünü kazandı Ses efektlen düzen- lemesı ödülünü "Indiana Jones and The Lasl Crusade" (Indıana Jones-Son Macera) filmı aldı. Bu yılkı Oscar ödüllennı alan- lar, en ıyı secılmenın gururunu ya- şarken sahıplerıne pek de gurur getırmeyecek olan yını en kötü Oscar ödullen de dağıtıldı AA'nın habenne göre en kötfl Oscarları dağıtan Golden Rasp- berrıes adh kurum, bu yıl yaptığı değerlendmnede, Rambo ve Rocky filmierınuı ünlü yıldızı S>lvesler Slallone başta olmak uzere pek çok unlüyü, en kötü oyuncular olarak belırledı Sylvester Stallone'yı son on yı- lın en kötü erkek oyuncusu ola- rak seçen kurum, bu unvana ka- dınlar dalında da seksı yıldız Bo Derek'ı layık buldu "Star 1Wk V" kurum tarafın- dan yılın en kötü filmı seçıhrken filmın yönetmenı VVUttam Shatner de en kötü yönetmen ödülüne "la- yık bulundu." Senarıst Eddie Marphy'nın "Harlem Nights" adlı filmı ıçın yazdığı senaryoya da en kötü se- naryo ödulü verıldı En kötulenn belırlendığı secım- lerden "Endless Love" fılmımn guzel yıldızı Brooke Shieids de na- sıbını aldı Shıelds, "Speed Zone" fılmm- dekı rolü ıle en kötü yardımcı ka- dın oyuncu seçıldı. En kötü yar- dımcı erkek oyuncu ödülü de "Listen To Me" adb filmı U> Christopber Atkins'e venldı Kurum aynca pop şarkıcısı ve aktns Pia Zadora'yı da son on yı- lın "en kotu stan" seçtı Zirvede diyalog (Baştarafi l. Sayfada) ulen, nedensız yere ışten çıkarma- lar, ışçı ve çalışanlardan kesılen fonların (konut, zorunlu tasarruf vs) çokluğu ıle Gdır Vergısı dılım- lennın düzeyının çok duşük olma- sı nedenıyle, ışçılenn çok yuksek vergı vermelerı konusunda görüş bırhğıne vardılar TİSK ve Türk- lş'ın görus bırhğıne vardığı bu ko- nularda Çalışma ve Sosyal Güven- lık Bakanı İmren Aykut'un gerek hukumette, gerekse TBMM'de uğ- raş vererek, bu konuların çözume kavuşturulması ıçın gınşımde bu- lunması kabul gördü Türk Jş'ın geçen hafta Başbakan Yıldırım Akbulut'a verdığı anayasa ve ya- sa değışıklıklen konusunda da Bakan Aykut, bakanlığında bır çalışma yaptıracağını söylerken, TİSK yetkıhlen önerılerı ıncele- meye alacaklarını ıfade ettıler Türk-fş Genel Başkanı Şevket Yılmaz, gdnişmeye ılışkın şu açık- lamayı yaptı "Sebepsız ışçı çıkarmalar, dar ve sabıt gelırlılerden kesılen konut fonu ve fonlann çoklugu, bu ara Turkıve'nin dar ve sabıt gelırliden en çok vergı kesen Avrupa ulkesi oJdugu konusunda taraflar ıttifak etmışlerdir. Bu arada devam eden grevler konusunda, taraflann daha sağ- lıklı bır çalışma yspmalan kevfi- yeti her ıkı konfederas\on tarafın- dan kabule jayan gorundu. Turk- lş'ın gerekçelen ıle bırlıkte Başba- kan'a verdıgi anavasa ve yasa de- gışıklığı önerılerı Lonusunda TISK Bır tetkiL edelım' cevabını vermıştır. Vasa degışıkliğı konu- sunda, vasaksız demokrası ıçın bakanlık bır çalışma yapacak." Daha sonra Şevket Yılmaz, ga- zetecılenn sorularına şu karşılık- lan verdı — Göruşmeler surecek mı? YILMAZ — Bundan sonrakı göruşmelenn devamı, ortaya koy- duğumuz hususlann hayata geçı- nlmesınden sonra belkı vapılaıak- tır — Sızce zir>e olumlu mu? YILMAZ — Olumluya da ınanmıyoruz kı Yanlışlar ola ola. doğnınun kıymetı bılınmıyor Bunlar hayata gecınlsın de, bu ışın doğruluğunu, güzellığını araya- hm — SSK primleri de indirilecek mi? YILMAZ — lşverenler de mu- tabık Hükümetın görüşü, TtSK ve Turk-lş'ın görüşünu hükümette savunabılmek ıçın bıraz daha güç- lu olmak ve dığer bakanlara an- latabılmektır — Yasa degışiklikleri konuson- da işveren tarafı ıncelemesini ne zaman tamamlayacak? YILMAZ — Bız, değışıklık tek- iıflenmızı Başbakan'a, Çalışma Bakanı'na ve Jşveren Konfederas- yonu'na verdık Bakalım, görelım, ne kadar samımı olunduğunu — Ne zamana kadar bekleyc- ceksiniz? YILMAZ — Yasalann durumu ıçın Başbakan'ın bu konuda ver- dığı sözün ne denlı yenne getınl- dığı, bakanlık ve dığer bakanlar tarafından kabule şayan görulece- ğını, herhalde bır 15 gun bekleye- ceğım" Çalışma ve Sosyal Guvenlık Ba- kanı İmren Aykut, toplantı son- rası gazetecılere herhangı bır açık- lama yapmayacağını, bugün saat 11 30'da bır basın toplantısı yapa- cağını basın müşavın aracılığıyla ılettı Ancak toplantıdan çıkan Bakan Aykut, TKTye gıttı ve te- levızyonun 20 00 ana haber bul- tenmde stüdyoya gırerek, göruş- meye ılışkın açıklama yaptı Ana haber bultenmde canlı olarak ya- vımlanan programda Aykut, go- ruşme konusunda özetle şu bılgı- yı verdı "Gonışmede ışçı \t ıs>eren ka- nadı.'çalışan hayalındaki ve bn- gun işçılenmızı rahatsız eden bu- tun problemleri goruştuler. Çok olumlu mutabakatlar saglandı." Aykut, çalışma yaşamma ılışkın yasa hukumlennın değışmesı ıçın suratle bır çalışma başlattlması, konunun karşılıklı göruşmelerle surdurulmesı ve Mechs'ten geçınl- mesı ıle ılgılı olarak da taraflann mutabakat sağladıklannı sözlen- ne ekledı