Katalog

12 MART 1990 CUMHURİYET/17 HAVA DURUMU TURKIYE DE BUGUN Meteoro o[ Gene Mudu uğun den alınan bügıye gore, yurdun dojıj tesm- ler parç* bulutju Dogu KaraderK ıte Do- 4u AMtnz. GungfdoAu A n a M ı w OcKJu Aradotu nun gunodogusu yaftşlı geçecek togelv yagmur şettnde olacak HAıftSI CMOJâl ftatt bagtfcnnsde bıraz artacak OBM BMJglfnmgılB 0BgQflKyBC8K nuz GÂR Ytırdun kuzey ve bantesmtennteKU- zey « do$u (Hefc yeftatfe guney ve batı yönlerden nafrl ara sra orta kuvvetle. yur dun ott kesuntamk kuvwtt wtosasure* tırtna şettnfe eseak. Daulenmade M » rrara ve Egrtto yıttz ve payraz. Karadmz veBatMrJeıtfdegüıiİHlısıvelanyel Oo- 4u AMenzfe kıble w lodasan 3-5. yer yw 6. Ege ve AMeraz aplıfenia 7-8 kuvveOnde saade 10-21 yw yer 27 Ege w AMfefic »k- Adara lamöa 33-40 denc mti luzla esecefc Denz -utem Oalgak yer y« laba EgeveNafencaçtldvindayeryerçokkateclalga olacak. Dalga yûksakkğı 0J5-1& yer yer 2 2,5 Ege ve Aktenz açıkiannda 3-4 m dctiynda bukra- c * VanGötar«Jeha«pafw!ilxjkjllu«ya5mutlu(|eçecrt fdagâfgtney ve bab vMerten tıafif ara a n orta lonvefle esecat Gcd kurj« daigaa çö'uş uzaklıj 2 5 kT doUymaa t naca Adtyzman Atyon Agrı Anlara Anakya Antalya Artvn Aydın BaMffisır Bıleck Bng6l Bıttıs Bokı Burea Çarattaie Çorum D e n * Y 16= B 17° A 10° Y 10° A W B 8° B 19° Y UP A 20° B 16° B 15° B 4° B 2° B 14° A 17° A. 14° B 13° A 17» i° Dıyartjakır 4° Erj me 3° Erzmcan 2° Erzurum 5° EskışefHf Y B 8 B B B 3°Gıresun Y 6° Gumuşhane B 2°Hak)dn K 6° Isaara B 4° Isanbul B 4°brmr A 5°Kars B 5° Kastamonu B 5° KırHarelı A 3°Konya A 1° Kutahya A 4°Mala'ya B 11° 4°Manısa 17° 3°KMaraş 8° 3°Mersın -4° 1*>Mu0b 10° 1«Muş 13° 4°l*sae 17» 6°0n)u 9» 3° ftas 2" 7° Samsun 11° 2° Sırt 16" 4°SmoD 19° 6°S<vas 0° 12° Tetaraag 13° 2° TratEon 11° 3° Tunce 16° 2°Uşak 14° r v a n 10° 2° Yozgat 10° 3° ZonguMak • apk ı Dulutiu yaCmurtu ^ stsl, fö kara A-aç* B-bukJdu G-gmşh K kark S-sst Y-yajmurlu DUNYA DA BUGUN A-nsterdam Amman Atma BaÇdat Barcetona Baset Belgrad Berlm Bonn Bruksel Budapeşa Cenevre Cezayır C*dde Oubaı FranMurt BlTtt Helsmta Karare Kopenhag KNn Leftoşa A B A B B B Y Y Y Y B A A E Y Y B A Y Y Y 3" 19° 19° 20° 19° 15° 15° 9° 13° 9° 9° 12° 18° 24° 3° 13° 16" T° 21° 6° 13° 17° U ı grad londra Madnd Mıtac Montrea Moskova Munh New York Osk) Para Prag Ryad Rorra Sofya Sam Te< Avıv Tunus Varşoa Uenedık Vıyana Washmgtoı Zunh 6 Y B A Y B Y B B B Y A A Y A B Y Y S e ıB B 3° 12° 18° 14° 10° 2° 14° 12° 3° 15° 5° 25° 14° 10° 17° 11C 8° 9° 11° 10° 8° 12° BULMACA SOLDAN SAĞA- 1/ Kımı ağaçlardan dde edılen kokulu bır reçıne. II Bır ılımız Akıl 3/ Herhangı bır konuda b\r göruş ve düşünceyı bıldıren yazı 4/ Bır tür ınce dantel Karakter 5/ Demırın sımgesı Türkıye'run plaka 15a- reü Uçunım 6/ Bıt- kılerden özütlenen doğal mavı boyar madde. Bır nota. 7/ Kaynağı rrutolojık dö- nemlere dayanan kı nşlı bır çalgı Art kuşaklar, ardülaı 8/ Kıra. Kumarda ortaya sürülen pa ra 9/ Yosunların köku andıran tutun ma organı tngılız uzunluk olçusu bı- nmı olan fut sözcuğunun çoğulu YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Yetışkınlerde heyecan ve doyurnun yalnızca çocuklarla yaşanması bıçımın- de görulen cınse) sapma II tskambıl oyunlannda kâğıt atma sırası Çanak- kale'nın bır ılçesı 3/ Şehzadelerın özel e&tmenlen Trajedı ıle komedı arasında yer alan sahne yapıtı 4/ Üzgiı. Boru sesı Bır nota. 5/ Harmanda samanı bır yere topla- raaya ya da damlardan kan kürümeye yarayan araç. 6/ Arıların çı- kardığı bır tur salgı Elektnk dırenç bırımı 7/ Ortaoyununda Er- menı tıpıne venlen ad Doku telı 8/ Madagaskar'da yaşayan bır guguk kuşu Ses çıkarraa yeteneğı kaybolmadığı halde ıstenılen sözü bulup söyleyememe hastalığı 9/ Mekke'nın doğusunda, ha cıların arıfe gunu toplandıkları tepe. 60 YIL ÖNCE Cumhuriyet Tayyarecilik 12 MART 1930 Kont Zepelın kabılı sevk balonunun Amenka'ya azımet ve avdetı, dunya etrafındakı seyahatı, herkesı az çok alâkadar etmış ve gazete, mecmualarda sutun sutun yazılar yazılmasına sebep olmuştu Geçen senenın en buyuk hava hadıselennden bın ve belkı de bınncısı hıç şüphe yok kı (Zepelın) ıdı Fakat bundan bır müddet ev\el, aynı kabılı sevk balonu, halkın kendısım görmedığı, Alman Şımal şehırlen ustundekı günlerce suren uçuşundan gazeteler ancak telgraf havadısı olarak bahsettıler Bu da hıç şüphesız, zamanımızda elde edılen muvaffakıyetlerın pek geçıa olduğunu ısbat eder Bununla beraber, hava mehafihnde Kont Zepelın'm kazandığı netıce buyuk bır alâka ıle tetkık ve mutalea \MANDLEBERC) H'ARDEStJLER EKSELSİOR edılmektedır tsmel İnönu Kont Zepelın'ı yaratan doktor Ekner'le Amenka'lı bankerlerden murekkep bır grubun Avrupa ve Amerıka arasında, Zepelın'lerle, muntazam bır ha\a hattı tesısınde rautabık kaldıkları söylenmektedır Hatta, Amenka'dakı buyuk bır Zepelın şırketı müdürıle Ekner'ın beş büyuk Zepelın ınşasına aıt bır kunturat bıle ımzaladıklarından bahsedılmektedır Bu Zepelm'ler, evvelküennden daha buyuk olacak ve ıkı sene zarfında mşaatlan ıkmal edılecektır Bu husus ıçın konan sermaye 15 mılyon dolardır 30 YIL ONCE CumhurİYet CHP'nin tebliği 12 MART 1960 Üç gunden berı toplanan C H P Merkez Idare Kurulu ve Meclıs Grupu tdare Kurulu bugun toplantısını bıtırmış ve bır teblığ yayınlamıştır Genel Başkanlıkça yayınlanan teblığ şoyledır "9, 10, 11 Mart tarıhlennde Genel Başkan Isrnet tnönunun başkanlığında merkez ıdare kurulu ve meclıs grupu ıdare kurulunun ıştırakıyle ve tam mevcutla toplanan C H P ll Başkanlan, ıç polıtıka durumunu ve seçım mevzuunu butun cephelenyle tetkık ve muzakere etmış ve aşağıdakı hususlann umumı efkâra arzına karar vermıştır 1957 seçımlennde demokratık düzenı savunanlar karşısında seçmen reylerıtıın ancak azınlığını alabilmış olan D P memleketın her tarafında sur'atle gerılemektedır Vatandaşlar sıyası ve ıktısadı ıstıraplannın başlıca âmılı olan ıktıdar partısının tutum ve zıhnıyetını Buyuk Meclıste tahkıkat onergelerının ve butçenın muzakeresı sırasında bır kere daha muşahede etmışlerdır Bu zıhnıyetı Turk mılletı tasvıp etmemektedır C H P II Başkanlan vatandaş ekserıyetıne tecavuz vasıtası olarak kullanüan radvonun ve mıslı gorulmemış partızanlığın desteğı ıle ayakta kalabıleceğını zanneden D P nın, ılk seçımlerde mıllı ırade tarafından mahkûm edıleceğını, memleketın sathında hâkım kanaat olarak ıttıfakla muşahede etmışlerdır " GEÇEN YIL BUGÜN Cumhuriyet Imza kuyruğu 12 MART 1989 Anayasa Mahkemesı'nın turbanı serbest bırakan >asa>ı ıptal etmesıne tepkıler suruyor îstanbul'da dun de Beyazıt Meydaru'nda toplanan kalabalık bır grup protesto gösterılerı yaptı Istanbul Lnıversıtesî önunde toplanan bır grup turbanlı oğrencı, Anayasa Mahkemesı'nın ıptal karannı protesto eden bır metnı Cumhurbaşkanı Kenan Evren ve TBMM'ye gondermek uzere ımzaya açtılar Turbanlı ve çarşaflı grubun ımza ıçın toplanması uzerıne olav yenne gelen Çevık Kuvvet çevrede onlem aldı Polıs yetkılılerı protestocuları "ımzayı atıp dağdmalan' ıçın uyardı Ancak çevrede toplanan çember sakallı erkeklenn de ımza atmak ıstemelerı ve çarşaflıların çok uzun kuyruk oluşturması üzenne polıs grubun dağılmasını ıstedı Bu arada fotoğraf çeken gazetecüere tepkı gosteren çarşaflı ve turbanlı grup, erkek sıvıl polıslenn vıdeo \e fılm çekmesıne karşı çıktı* Bunun uzerıne başortu takan kadın polıslenn protestocular arasma gırdığı ve fotoğraf çektığı goruldu Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e, TBMM'ye gondermek uzere ımza kampanyası açan turbanlıların gosterısınde "Evren-Ruşdu el ele", "Muslumanlar bırleşın", "Evren ıstıfa", "Yahudı basın" gıbı sloganlar atıldı Polıs göstencılen dağıttı TARTIŞMA UliKİarara» Kadın Semîııeri Ulkemızın gelmış geçmiş hukumetleri, Birleşmiş Milletler'de kabul edilen kadınlarm durumlarmın duzeltilmesini ongoren pek çok anlaşmaları imzaladıklan halde uygulamaya koymak için hıçbir çaba gostermemektedırler. ^ ^ ^ Doksanh ynllann ılk uluslararası kadın top- lantısı "Banş, Ozgurluk ve Haklanmızı tsüyoruz" belgısı altında 10-11 Mart 1990 ta- nhlennde Dusseldorfta Bertha von Suttncr Meydanı'ndakı Egıtnn Merkea'nde vapılacak Birleşmiş Milletler Kadın On Yılı Kararla- n'nın verleştırılmesı, ozellıkle 1985 Naırobı Uluslararası Kadın Konferansı'nda kabul edı- len "Naırobı'nın Kadınlar Içın Ilenve Yone- lik StratejılerT, 1979 >ılında Birleşmiş Millet- ler tarafından kabul edılen "kadınlara karşı aynmcüıgın her tnrlu bıçımının ortadan kal- dınlması"na ılışkın anlaşma ve "Kadın İçın Birleşmiş Milletler Komısyonu'nun Mart 1989'da Vıyana'da vardığı sonuçlar 10-11 Mart 1990 Uluslararası Kadın Semınen'nın temel konularını oluşturacak Üçuncu Dunya Llkelen'ndekı kadınlarm acıl çozum ısteyen sorunları, Guney Afnka- dakı yenı gelışmeler ve yaşamımızı tehdıt eden çevre kırhlığı de semınerın gundemınde. Turkıye'den kadıolar olarak bu senunerden neler beklıyoruz'' tnsanhğın sonu anlamına gelecek nukleer savaş tehiıkesı, atmosfere kadar yayılan çevre kırhlığı, açlık, tnlyonları bulan dış borçlar, Apartheıd, ırk ayrımcılığı ve kadın ayrımcıh- ğı gıbı genel ınsanhk sorunlanyla kar$ı karşı- >a>ız Tum bu sorunların uzerınden gelebıl- mek ıçın uluslararası dayanışmaya \e ulusla- rarası deneyım alışverışme gereksınım var Ka- dın ayrımcılığı konusunda da uluslararası ka dın hareketırun deneyımlennden yararlarulma- sı gerekıyor Bu toplanuda denev ım alışverışı yanında kadın sorunlarımn çözumu ve barı şın guvence altma alınması ıçm ılerıye yöne- lık öngöruler gelıştırılecek Ulkemızın gelmış geçmiş hukumetleri, Bir- leşmiş Milletler'de kabul edılen kadınlarm du nımlarının dUzeltılmesını öngören pek çok an- laşmalan ımzaladıkları halde uygulamaya koymak ıçın hıçbır çaba göstermemektedırler Bu durumun uluslararası bır toplantıda du yurulması önemlıdır Tum dunyada ve ulke- mız Türkıye'de kadınlarm durumlarmın du- zeltılmesı ıçın hükümetlerden tedbır ıstenme sı, hukumetlerın zorlanmasının gereğı bır ke re daha vurgulanacaktır 1989 >ılında Vıyana'da otuz uç Avrupa ul kesı, Amenka ve Kanada temsılcılen bır ara ya geldıler Bu toplantıda kabul edılen V ıva- na Belgesi, ımzacı devletlenn halklarına da ha 1yı ve gUvenlıklı bır gelecek ıçm ekonomı, bılım, tekruk, çevre alanlannda, ınsanı sorun larda ışbırlığı yapma> 1 a hanr olduklarını gös terrnektedır Bu belge, kadınlara eşıt haklar sağlanması alanında katılan ulkelenn artık bır karar vermek zorunda olduklannı gostermek tedır Turkıye'nın de ımzaladığı Vıyana Bel gesı katılan devletlenn kadın-erkek eşuhğının sağlanması ıçm yasalar çıkartmalannı, gereklı önlemlerı başlatarak guvence altma almala- rını ve boylelıkle de kadınlarm \e erkeklerın pohtık, ekonomık, toplumsal ve kültürel ya- şama eşıt olçude katılmalarını teşvık etmele- nnı onermektedır Helsınkı uyesı ulkelerden, Amenka \e Kanada'dan gelen kadınlar bu ko- nudakı uygulamalarla ılgılı bıze yardımcı ola bılırler dıye duşunuyorum Avrupa'da yaşayan yabancı kadınlarm ve ozellıkle de bızım ulkemızın kadınlarının so runlan ve şu anda en guncel sorun olan ya- bancı duşmanlığımmn kadınlar uzenndekı et- kılerı gundeme gelecektır Dunyadakı gelışmelerde belırleyıcı rol oy nayan Avrupa'da yabancı duşmanlığının yenı boyutlar kazandığı görulmektedır Yabancı duşmanlığı, pohtık çevreyı ılen derecede kır leten bır toplumsal hastahk, salgmdır Dun- yamn her tarafında olan bır olgu Amerıka1 dan Sovyetler Bırlığı'ne kadar, Turkıye de ıçın- de olmak uzere Yabancı duşmanlığının boyut- lan duyurulmaya çalışılacak, ortak evımız Av- rupa'da yabancı duşmanlığına karşı alınması gereken önlemler, tespıtler yapılacaktır Amacımıza gıden bu uzun ve zorlu yolda başanlar ve 8 Mart 1990'ın ulkemın tum ka- dınlanna kutlu olmasını dılıyorum Uluslararası Kadın Semınen'nde yenı bır be- raberhğe doğru TULİN TARAKÇIOGLU G«ls«nkırchen/B.AImanya Kara Aveıb^ı Kanuıı Tasarısı Kotu avcıya verilecek para cezalannın arttınlması 1937 tarihli eskı kanunun değiştirılmesi ıle değıştirilmemesi arasında herhangi bır fark yaratmayacaktır, beklenen iyileşmeyi de getırmeyecektır. Yıllardır kamınlaşamayan yenı ve zamanın şartlanna cevap verebılecek rutelıklen haız Ka- ra Avcılığı Kanun Tasansı'nın tekrar ele alın- dığını öğrendık Uzun zamandır çeşıth yollarla Turkiye avcılığının durumu hakkında bılgılendırme-uvarma çahşmalan yaptığımdan bu haber benı çok sevındırdı Ne var kı ba- sında da farkettığım bır yanlış anlama bu ka- nuna neden ıhtıyaç olduğu hususunda bır ha- taya yol açabüır Basmda yer alan yazılarda sadece yenı kanunun getıreceğı cezaı yukum- tüluklere yer verılmıştı Oysa kı Türkıye av- laklannın ve av hayvanlanmn korunarak kul- lamlması ve bugunkü katlıam avcılığımn dur- dunılarak duzenlı, bılınçh ve doğayı tuketme- yen bır avcılık tarzımn ulkemıze yerleştınle bılmesı sadece cezalann arttınlmasma bağlı değıldır Yenı bır Kara Avcılığı Kannnu'na ge- rek duyuunasına neden olan belkı de en önem- lı husus, kötu (eskı kanuna bıle uvmayan) av- cıyı yakalayacak av ve av hayvanları konusunda- bılgı sahıbı bır "Av Koruma Memunı" ekıbının bulunmayışıdır Avlaklar dan sorumlu olan kışıler ormanların kontro- lüyle görevlı "Orman Mubafaza Memurlan"- dır Jandarma teşkılatı, polıs teşkkılatı, hatta trafik pohslerıne dahı bu konuda sorumluluk venlnuştır, ancak gerçekçı bır gözle bakarsak 1 Orman Muhafaza Memurları "yok" de- necek hale getmlmış Turkiye ormanlanna mu sallat olan kaçakçıyla bıle başedemeyecek sa- yıda ve nıtelıktedır, zıra sayısı az, araç ve ge- reçten de yoksundur Aslı görev alanı orman- lan denetlevemeven bu memurlar bır de avcı- larla uğraşamamaktadır 2 Gene ash görevı başka ve ışı başmdan aş- kın, yügm jandarma, polıs ve trafik polısı gı- bı yan sorumlular da avcı kontrolünu bır an garya ış gıbı görmekte, bu nedenle de ılgılen- memektedır Yukandakı ıkı husus gözönune alındığın- da yenı Kara Avcılığı Kanunu'nun başlıca şu noktalarda yeterlıhğı ve yaptırım gûcu olma- sı gerekmektedır a) Orman Genel Muduriugu'ne bağlı, dığer araçlannm, gözetleme araçlannın vb tüm do nanımlannın sağlanabıleceğı bır özel bütçe nın oluşturulması d) Avcı kulüplennın bırer kahvehane olma görunumunden kurtanlarak Orman Genel Mudürluğü ıle el ele (ulke ımkânlannı da en akılcı şekılde değerlendırerek) av eğıtımının yapıldığı yerler halıne dönüşturulmesı, ayrı- ca bu kuruluşlann zaten çoktandır yapmayı ıstedıklerı avlak denetımlerınde OGM Av Ko- ruma Memurlan'na yardımcı olacak şekılde bılgılendırılmesı, yetkılendırılmesı, görevlen dınlmesı Bu dört madde gerçekleşmeden kötü avcı- ya verilecek para cezalannın arttırılması, 1937 tanhlı eskı kanunun değiştirılmesi ıle değıştı J**'* kolluk kuvvetlen ıle eşgudumlu cahşabüen, as- lı gorevı kötu avcı>ı ve avlakları denetlemek, kanuna uymayan avcıyı yakalavarak hakkın- da adlı ışlem yapılmaic uzere yetkılı makam- lara teslım etmek olan bır "Av Koruma Memunı" örgütünün kurulması b) Av Koruma Memurlan'nın ve de avcıla- nn gereklı on bılgılen edınebıleceklerı eğıtım kurslarına katümaları ve yeteıhhk belges» al- maları c) Avcı ve avlakları denetleyecek örgut ıçın gereklı eğıtıa malzemelenn, gıysılenn, ulaşım nlmemesı arasmda herhangı bır fark yaratma- yacaktır, beklenen ıyıleşmeyı de getırmeyecek ur Dolayısıyla zaten penşan edılen Turkiye av potansıyelı daha da kotu bır tabloya dö nuşecek, bundan sadece avcılar değıl tum Turkıye ınsanı nasıbını alacaktır Zıra doğa, ınsan olmadan vaşar, ama ınsan, doğa tüke- tıldıkten sonra yaşayamaz ASAF ERTAN Fahn Av Mufettışı A.Hısan-lstanbul Özel Hyatrolara *Y ardjni Sinema sanatına 8 mılyar liralık bır butçe ayıran ANAP hukumeti Kultur Bakanhği'nın ozel tiyatrolara yapacağı 198 milyon liralık yardımı 150 milyon liraya indirmesi duşundurucudur. 11 Kasım 1989 tarıhınde Mulkıyelüer Bır- lığı'nde yapılan "Turk Tıyatrosunun Sonınlan" panelınde goruşulen konulardan bırısı de, devletın ozel tıyatrolara vaptığı yar dımdı Panelıstlerden Sevgı Seçkin Cılızoğlu bu yardımın komık boyutlarda olduğunu, bundan dolayı reddedılmesı gerektığım oner mıştı TtYAP Başkanı Rutkay Aziz ıse konunun bu kadar basıt olmadığını bır sanatçı olan Bulent Ecevit hukumeti zamanında bıle ya pılmayan bu yardımın dort yıldır ANAP hu kumetınden, ustelık her >ıl arttırılan mıktar- larda alındığını ve bu yılkı yardımın 200 mıl yon lıraya ulaştığmı, aynca bunun, TtYAP'a kayıtlı Anadolu'dakı tıyatrolar dahıl tum ozel tıyatrolar tarafından kazanılmış bır hak ol duğunu ve gerı venlemeveceğını belırtmıştır Ancak 4 Aralık 1989 tanhlı gazetelerde okuduğum bır haberde, Kultur Bakanlığı ta rafından özel tıyatrolara yapılacak para yar- dımının 198 milyon lıradan 150 müyon 400 bın lıraya ındınldığını öğrenmış bulunuyo- rum Kendımce bunun nedenlerınden bın, Hal- dun Dormen'ın gazetelerde sureklı bır haber konusu oluşturarak önerdığı bu yılkı yardı mın olduğu gıbı, "kendı olanaklanvla resto- re ettınpIstanbullulara kazandırdıgı Ses Tı- vatro'suna yaptığı masraflardan dola>ı" Fer han Şensoy'a venlmesı gerektığı konusunun, Kultur Bakanlığı tarafından olaja tek bır tı- yatroya yapılacak yardım gözuyle bakılması olabılır Çunku sinema sanatına 8 mılyar liralık bır butçe ayıran ANAP hukumetı Kultur Bakan- lığı'nın ozel tıyatrolara yapacağı 198 milyon liralık yardımı 150 milyon lıraya ındırmesı du şündurucudur Bır uyatrosever olarak gönlum Kultur Ba- kanlığı'ndan, bu yardımın 150 milyon lıraya ındınlmesını değıl, önceden belırlenenden de fazla olmasını ısterdı. ZLHAL BLLUTÇU Beşıktaş / Istanbul Kültiir Dersi Öğretmenleri Mesleğe yeni başlayan bir teknik oğretmen 1.5 milyon lira gelir elde ederken, aynı durumdaki ve aynı okuldaki bir kultur dersi oğretmeni 380 bin lira maaşa mahkûm edilmektedir. 2 Kasım 1989 tarıh ve 20330 savılı Resmı Gazele'de yayımlanarak yürurluğe gıren ve yalnızca teknik oğretmenler kesımıne hak ta- nıyan yuzde 40 oranındakı Ozel Hızmet Taz- minatı ödemesı, öğretmenbk mesleğının layık olduğu duzeye getınlmesı yolunda ılk adım sa- yüarak takdır ve sevmçle karşılanmıştır Ancak 1989 malı yılı ödemelerıne göre her a> 453 000 lira tutan bu Özel Hızmet Tazmı- natı'ndan yararlanma hakkmın yalnızca bır blok öğretmene tanınmış olması, aynı çatı al- tında ulke gençlığının yetıştırılmesı savaşını veren kultur derslen öğretmenlerınm mağdu rıyetlerıne yol açmış ve gerçek anlamda psı kolojık bır kırgmhk doğurmuş bulunmakta dır Çunku 1 Dört yıl eğjtım surelı bır teknik oğretmen, göreve 8/1 dereceden başlarken, yıne 4 yıl eğı- tım surelı bır kultur dersı oğretmeni 9/1 ıle ve 1 derece alt basamaktan başlamaktadır 2 Bır teknik oğretmen 20 yü humete 5 yıl yıpranma hakkı kazamrken, bu hak dığer öğ retmen kesımıne tanınmamaktadır 3 Meslek öğTetmenı bır şubeyı 6 öğrencı >e kadar bölebılmekte ve aynı şubede 8-10 öğ retmene, haftada 24-27, ayda 120-130 saat ders ucretı ımkânı venldığı halde, kultur dersı oğretmenlen 60-70 öğrencıhk sımflara tek ba şına eğıtım ulaştırma mucadelesı vermektedır Ve ıncelendığınde gerçek görulecektır kı bu oğretmenlenn yuzde 9O'ı ders ucretı alama makta, yalnız maaşla yetınmektedır 4 Tekmk öğretmenlerın en az yuzde 60' ayda 98 saat doner sermaye ucretı alma hak kına sahıp kılınmaktadır Bu gerçeklerın ışığında 1 Mesleğe yenı başlayan bır tekmk öğret- men 1 500 000 lira gelır elde ederken, avru du rumdakı ve aynı okuldaki bır kultur dersı öğ- retmenı 380 bın lira maaşa mahkûm edılmek- tedır 2 Yıne yırmı beş yılhk bır kiiltur dersı öğ retmenımn elıne 720 bın lira maaş geçtığı ger- çeğı ortada ıken, aynı okulda gençhğımızı be yın, kışılık, muhakeme ve genel kultur vönun den yetıştırme savaşı veren bır öğretmenın du zeyı ve değen kendılığınden ortaya çıkacak- tır Aradakı fark onur kıncı, kırgınlık doğunı cu ve mesleğe kusturucu boyutlardadır Mıllı Eğıtım'ın, eğıtım amaçları doğmltu sunda aynı duzeydekı ıkı oğretmen kesımıne, emeklerı karşılığında odenen gelırın bu kadar denn uçururnlarla behrlenmış olması, eğıtınun eşıtlığe yonelık ılkelenne tümuyle aykındır ve ızahı zordur Geleceğımızın temınatı gençlığımıze denge- lı, huzurlu, venmlı bır oğretımın göturulme- sı ancak kultur oğretmenlenne de layık olduk ları değerın venlmesı ve makul bır tazmınat- la uçurumun kapatılmasıyla mumkün ola- caktır Haklarını geç de olsa alan meslek oğret- menlen arkadaşlarımızı kutluyor, basınımı- zın, parlamentomuzun, bakanlığımızın ve ve lılenmızm konuya gereklı tıtızhğı gosterecek- lenne ınancımızı tekrarlıyoruz Bır Grup Kultur Dersı Oİretmenı POLJT1KA VE OTESI MEHMED KEMAL Şairin Ölümsüzlüğü.... Büyuk şaır Nâzım Hıkmet uzun yıllar yattığı hapısten ancak bır genel afla çıkabıldı Eğer af gelmeseydı daha yıllarca yata- caktı O dönemde Yargıtay Başsavcısı olan Fahrettın Karaoğlan, ' Nâzım'ın haksız yere yatırılması ıçımı sızlatır' der Olayı bılen- lerden kımın ıçı sızlamaz kı' Nâzım'ın haksız yere hapıslerde çü- rumesı Mareşal Fevzı Çakmak'ın yuzündendır Bırkaç harp okulu oğrencısının Nazım'ı görmeye gıtmesını sotculuğun askerın IÇH ne sızması olarak görmuş ortalığı karıştırmıştır Nâzım'ın hak- sız yere yatmasını ıçıne sındıremeyen Falıh Rıfkı Atay, 'Bütün ça- balarımız karşısında Mareşal'ı görduk' demıştır Alatürk'ün has- talığı ağır basmasa Nâzım belkı kurtarılabılırdı Hastalık, ardın- dan da Ataturk'un ölumu gelmıştır Nâzım Hıkmet adı her zaman ıç polıtıkada bır sömürü aracı olmuştur 1950 seçımlerını yrtıren Halk Partısı 1954 seçımlenn- de Nâzım Hıkmet'ın adını bır sömurü aracı olarak kullanmıştır Kımı yerde seçmenlere dönerek Nâzım Hıkmet ıçın, "Bız onu ıçerı soktuk onlar gelınce çıkardılar" demışler, böyle demekle kalmamışlar, "Yurtdışına kaçırdılar" dıye eklemışlerdır Ne olacaktı Nâzım kaçmasa? Nâzım kaçmasa, 'askertığmı yapmadın' dıye askere alınacak ve Sıvas ın Zara ılçesıne gön- denlecektı Zara'da Kızılırmak'ın kıyısında bır alay vardı. buna sürgûn alayı dıyorlardı Ne denlı ıstenmeyen, grjzden çıkarılan, baskı yapılmak ıstenen kımse varsa bu alaya gondenlıyordu Ala- yın subayları da seçkin elemanlardan oluşuyordu Alay Komu- tanı Kurmay Albay Nızamettın'dı Her şeyı bılsın görsün, yanıt- lasın dıye bır ıstıhbarat subayı seçılmıştı Sıvas'ın kışı yaman olur Allah kımseyı kiş günü Kabakyazisı: na düşurmesın' Hele Zara'nın düzlüğüne hıç duşürmesın, bır yandan eser, ote yandan tozar Nâzım kaçmasın da Zara'ya gıtsın mıydı1 ' Eğer gıtseydı, bır kıytda ölur, kalırdı Zara'nın surgun alayında bulunanlar bılırler Yaman bır kış olur Bırer saatıne nöbete gotürulen askerlerın ayaklan parmaklan donar Nöbet neden ıkı saat değıl de bır saattır'' Ikı saate kımse dayanamaz onun ıçın bır saat yapılmıştır Parmaklan donanla- rın donan yerını keserler Kangren olmasın dıye kan akıtırlar Ça- vusa çıkan hekımler bunu çok lyı bılırler parmaklan keserek kaç adam kurtarmışlardır Bugun Zara surgun alayı yerınde yok Bız de zaten bugünü değıl yıllar öncesını anlatıyoruz Zara'dan geçenler bu alayı yer- lı yerınde bulamazlar Tepelerden aşağı doğru yer yer yığılmış taşlar gorunûr, bu taşlar göçen ve yıkılan alaydan kalma dökün- tülerdır Nâzım Hıkmet, 1951 yılının hazıranında Istanbul'dan Roman- ya'ya kactı Kaçışı ûstüne çok şeyler söylendı Sonunda doğru- su anlaşıtdı Refık Erduran kaçırmıştı, söylenenlere hıç de uy- muyordu Kaçmasa Zara'da olebılırdı Tanınmış şaırlerımızden bın kendınden bektenmeyecek bır söz ettı "Canı cehennemei " Bugün de bakıyoruz, adının anılmasına sınırlenenler öfkele- nenler var Ne yaparlarsa yapsınlar, Nâzım, edebıyatımıza gır- mış, şıırımızde başı çekenler arasma kanşmıştır Vaktryle Nâzım'ı hapıslerde yatıranlar suçlayanlar, yargılayanlar ne olmuştur? Hepsı de unutulup gıtmışler Evınden alıp ıçerı tıkanlar ne oldu 9 Adı unutulsun dıye her türiû oyuna başvuranlar nerede 9 Bugün bakıyoruz onu unutturmak ısteyenler bırer bırer yıtıp gıtmışler Karşısına sıralanarak onu yok etmek gözlerden sılmek ısteyenler bılınmıyor, anımsanmıyor Ama Nâzım adı yerı geldığınde bır bayrak gıbı dalgalanıyor Bır sure önce Meclıs'te adı anılırken sınırlenen, gurultü edenler de unutulacaktır Bır şaırın sevgısı her şeyden üstun gelıyor Türk dılı var oldukça bu dılı en tyı kullananlardan bın olan Nâzım Hık- met var olacaktır Yok etmeye, Turkçe durdukça kımsenın gücü yetmeyecektır Mılletvekıllığıne guvenerek Nâzım'ı karalayanı yargıç mâhkum etmedı mı' >ANLARE\ SORULARI/SORUNLARI YILMAZ ŞİPAL Kıdem Tazminatı ve Gelir Vergisi SORl: 23 Ocak 1990 gunlu yazınızdan anladığım kadanyla kıdem tazminatı hesabında tavan 1 mıhon S68 bın li- radır Yanı bunun ustunde bır tazmınat odenmesı soz konusu değildir. Bazı yerierde, 1 mıhon 568 bin lıranın ustunde kıdem tazminatı odenebüeceğı, ancak tavan tutan aşan kısmın, gelır vergısme tabı olacag) soylenmekledir 1 milyon 568 bın lıramn fazlasından gelır vergısı ke- sılmek şartıyla, tavan sınır aşılabılir mı? S~A. YANIT: Gelır Vergısı Yasası'nın 24 maddesı uyannca, 1475 sayıh tş Yasası ıle 854 sayıh Denız İş Yasası'na gore "ödenen kıdem taz- mınatlarının tamamı" Gelır Vergısı'nden bağışık tutulmuştur tş Yasası ıle Denız tş Yasası kapsamında çalışanlara ödenen kıdem tazmınatlarının tümunden Gehr Vergısı kesılmesı soz konusu de- ğıldır Bu yasalara göre ödenen kıdem tazmınatlarından yalnızca bınde 4 oranında Damga Vergısı kesılmektedır Bugun ıçın, 1 milyon 568 bın lira olarak behrlenen bu tavan sı- nır aşılabılır mı' tş Yasası'nda, toplu ış sozleşmelen ve bıreysel ış sözleşmelenyle kıdem tazmınatının yılhk tutarırun, Devlet Memurlan Yasası'na bağlı en vuksek devlet memuruna TC Emeklı Sandığı'nca, "bır hızmet yılı ıçm ödenecek azamı emeklıhk ıkramıyesını" geçeme- yeceğı vurgulanmış ve böylece kıdem tazmınatının yıllık tavanı sap- tanmıştır Bu tavan aşıldığında ne olacaktır1 Iş Yasası'nın 98 maddesınde "kıdem tazmınatının öngörülen esaslar dışında veya saptanan tavan aşılarak odenmesı ıçm emır veya talımat veren veya bu yolda hareket eden ozel veya kamu ku- rumu veya kuruluşlann" yetkılılerı hakkında altı aydan ıkı yıla ka- dar hapıs cezası ıle para cezası öngorulmuştur Konuya ılışkın ıkı yargı karanndan oz«ler verıyonız 1) "tş Kanunu'nun 14 maddesının 1927 sayıh yasayla değışık metnındekı kıdem tazmınatının emeklıhk ıkramıyesı ıle sınırlan- dırılmasına ılışkın hukmu buyurucu mtelıktedır, sözleşme ve pro- tokolla değıştınlemez" (Yargıtay 9 Hukuk Daıresı, 5 111982 tanh, 9292 Esas ve 13462 Karar) 2) "Kıdem tazmınatının 14 maddenın öngörduğu esaslar dışın- da veya saptanan mıktar ya da tavan aşılarak odenmesı durumun- da, özel veya kamu kununu veya kuruluşlann yetkılı sonımlulannın cezalandınlması ve kanuna avkırı olarak fazla ödenen mıktann da aynca Hazıne lehıne re"sen tahsıh sö/ konusudur" (Yargıtay 9 Hukuk Daıresı, 7 2 1985 tanh, 826 Esas ve 1211 Karar) Ancak, 5953 sayılı Basın tş Yasası kapsamında çalışanlara kı- dem tazminatı tavanı getınlmemış, bu yasa uyannca "ödenen kı- dem tazmınatlarının hızmet erbabımn 24 aylığını aşmayan mıktarlan" vergı dışı bırakümış, 24 aylığı aşan tutarlardan Gehr Vergısı kesılmesı öngörulmuştur T.C. ÇATALCA SULH CEZA HÂKİMLİĞİ SAYI 1988/443 Es 1989/242 Ka 28 6 1988 tarıhınde hakaret, muessır fiıl ve mutecavız sarhoşluk suçundan sanık Huseyın oğlu 1957 D 'lu Sınop ılı Durağan ılçesı Ka- rakaş köyu nufusuna kayıtlı Ekrem San hakkında yapılan yargıla- ma sonunda sanık hakkında mahkememızden venlen 13 9 1989 ta- nhlı kararla sanığın TCK nın 456/4 mad uvannca 6000 TL ağır para cezası ıle cezalandınlmasına, TCK'nın 3445 sayıh kanunla değışık 482/3 mad uyannca 1 ay hapıs ve 150 000 TL ağır para cezası ıle cezalandınlmasına hûrrıyetı bağlayıcı cezanın 647 S K 'nun 4 mad uyannca 9000 TL ağır para cezasına çevnlmesıne ve sanığın suç ış- ledığı sırada sarhoş olduğu ve sarhoşluğunu anılan suçlar nedenıyle eylemıne uyan TCK'nın 572/1 md uyannca 2 ay hafif hapıs cezası ıle cezalandırılmasına, hurrıvetı bağlayıcı cezanın 647 S K 'nun 4 mad uyannca beher gutıu 150 lıradan 9000 TL hafıf para cezasına çevnlmesıne, sanığa venlen ağır para cezalan TCK'nın 72 md uya rınca toplanarak 159 000 TL ağır para cezası ıle cezalandınlmasına karar verılmış olduğu ılan olunur Basın 19341