Katalog

20 ARALIK 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U Klerk, ANC'yi suçladı • JOHANNESBURG (AA) — Güney Afrika Devlet Başkanı FW. De Klerk, başlattığı reformlann demokratikleşmenin yolunu açtığım belirterek Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC) ne istediğine karar vermesini istedi. Klerk, ANC ve diğer muhalefet gruplarını hâlâ demokratik olmayan taktiklere başvurmakla suçladığı konuştnasında, "ANC ne istediğine karar vermeli, barışçı ve göruşmelerle ulaşılan çözumlere hazırlar mı yoksa geçmışin çatışma yolunu mu benimsiyorlar" dedi. Türkmahkûm yakalandı • ATtNA (AA) — Yunanistan'ın en büyük hapishanelerinden Koridalos'tan, 81 mahkûmun firarını planlayanlardan biri olduğu ileri sürülen Hasan Turan (27) isimli Türk mahkûmu teslim oldu. Yetkililer, Tiıran'ın dün gece polise teslim olduğunu açıkladılar. Ancak, Turan'ın kaçıştaki rolü kesin olarak belirlenemedi. Polis de bu konuda herhangi bir bilgı vermekten kaçındı. Bu arada, pazar gecesı kaçan mahkûmlardan 54'u halâ yakalanamadı. Yetkililer, son olarak iki Yunanlı mahkûmun Pire'de yakalandığını açıkladılar. Polis, diğer mahkûmların da bir an önce yakalanabilmesi ıçin operasyonların arahksız sürdurüldüğünu belirtti. RomanyaVla gösteri • TEMEŞVAR (AA) — Romanya'nın Temeşvar kentinde, hükümeti istifaya çağıran onbinlerce işçi ve Ogrenci, dün gösteri yürüyüşü yaptı. Göstericiler, yönetim tarafından aldatıldıklarını ve devrimden sonra hiçbir şeyin değişmediğini öne sürdüler. Bağımsız İşçi Sendikalan Birliği liderleri ise Temeşvar kentinde bulunan 11 fabrikada süresiz greve gidileceğini ve 17 fabrikada da işçilerle dayanışma içinde olmak için, işin yavaşlatılacağım açıkladılar. Olszewski vazgeçti • Dış Haberier Servisi — Polonya'da, Lech VValesa'nın isteği doğrultusunda hükümeti kurmak için girişimlerde bulunan Dayanışma Sendikası Avukatı Jan Olszevvski, bu çabalarmdan vazgeçtiğini duyurdu. Olszewski, girişimlerini durdurma nedeni olarak, Walesa ile aralarındaki "önemli görüş ayrılıklarını" gösterdi. Bu gelişme üzerine VValesa'nın başbakanlık için yeni bir aday arayışına girdiği bildiriliyor. Bu arada Walesa'nın sözcüs'u Andrzej Drzycimski, basbakanlık için adı geçen adayların bir geçiş dönemi hukümetine başkanlık etmekten kaçındıklarını, bu nedenle yakın bir tarihte parlamento seçimlerinin yapılmasının söz konusu olabileceğini söyledi. Endonezya'da türban sorunıı • CAKARTA (AA) — Endonezya'nın başkenti Cakarta'da önceki gün yuksek mahkeme önünde toplanan kız öğrenciler, 'cilbâb' denilen başörtülerini takabilme özgürlükleri için gösteri yaptılar. Mahkemeden bir yetkilinin dün verdiği bilgiye göre 100 kadar üniversiteli, "Temel haklanmızı istiyoruz", "Mini etek serbest de cilbâb niçin yasak" şeklinde pankartlar tasıdılar. Eğitim Bakanlığı'ndan bir yetkili, Endonezya okullarının hiçbirisinde başörtüsii yasağı bulunmadığjnı, öğrencilerden yalnızca sade, tek tip kıyafetler giymeleri istendiğini kaydetti. Sovyet lideri olağanüstü duntm ilan edebileceğini söyledi Gorbive Kızılordu sertKızılordu yöneticileri de,Gorbaçov'unaçıklamasındanönce gerilimli bölgelerde olağanüstü durum ilan edilmesini ve bu yörelerin kararnamelerle yönetilmesini istediler. Dış Haberier Servisi — Sovyetler Bir- liği parlamentosunda Moskova yöneti- miyle ayrılıkçı cumhuriyetler arasında- ki çekişme sürerken, ordu yöneticileri Gorbaçov'dan, ulkenin gerilimli bölge- lerinde olağanüstü durum ilan edilme- sini ve bu yörelerin, Gorbaçov'un yaym- layacagı kararnamelerle yönetilmesini is- tediler. Başkan Gorbaçov ise daha son- ra yaptığı açıklamada, Ulkenin bazı böl- gelerinde olağanüstü durum ilan edebi- leceği uyarısında bulundu. tçlerinde genelkurmay başkanı, kara ve deniz kuvvetleri komutanlan ve Rus Ortodoks Kilisesi patriğjnin de bulundu- ğu 53 kişilik bir gnıp, dün Gorbaçov'a hitaben yazdıklan açık mektupta, ayrı- lıkçı akımlara karşı daha etkin önlem- ler alınmasından yana olduklarını açık- ladılar. Birçok muhafazakâr milletveki- linin de imzasını taşıyan mektup, Halk Temsilcileri Kongresi'nin dünkü toplan- tısında dağıtıldı. Mektupta, 'Gorbacov'a tam bağlıhk' ifade edilerek, şöyle denil- di: "Aynlıkçüara ve onlar tarafından ohış- tumlan suç birimleri ile askeri guçlere karşı alınan anayasal onlcmlerin etkisiz kaJması ve bu güçlerin balkın kanını dökmeye devam etmeleri durumunda, çatışma bölgeierinde olağanüstü durum ilan edilmesini ve bu bölgelerde yoneti- min başkanlık makamına devredilmesi- ni destekliyonız." Gözlemciler, muhafazakâr kanadın Gorbaçov'a hitaben kaleme aldığı mek- tubun, Halk Temsilcileri Kongresi'nde- ki aynhkçı milletvekillerine uyan niteli- ği taşıdığını belirtiyorlar. Moskova yö- netimiyle cumhuriyetler arasındaki iliş- kileri yeniden düzenleyecek olan Birlik Antiaşması'nı ve Gorbaçov'a geniş yet- kiler verilmesini görüşmek uzere pazar- tesi günü toplanan Kongre*de Gorbaçov, cumhuriyet temsilcilerinin sert eleştirile- rine hedef olmuştu. Kongre'nin ilk üç gu- nünde ortaya çıkan sonuç, birfiğe bağlı cumhuriyetlerden çoğunun, Birlik Ant- laşması'm bu haliyle imzalamayacakla- n yönünde. Sovyetler Birliği Başkanı Mihail S.Gorbaçov, açık mektubun kongrede dağıtılmasından sonra yaptığı konuşma- smda, sosyal gerginlığin yuksek olduğu bölgelerde doğrudan kendisine bağlı yö- netimler kurarak olağanüstü durum ilan edebileceğini söyledi. Gorbaçov, konuş- masında, ozelhkle Baltık Cumhuriyetle- ri'ndekı durum ile Moldavya, Gurcistan ve Azerbaycan'daki etnik gerilimden kaygı duyduğunu belirtti. Moldavya'da Türk asıllı Gagavuzlar ile Rus azınhk kendi bağımsız cumhu- riyetlerini ilan etmjşler, Gurcistan par- lamentosu da cumhuriyet sınırları için- de yer alan Güney Ossetiya'nın özerk bölge statüsünu feshetmisti. Azerbaycan'm yukan Karabağ bölge- sinde ise, Ermeni militanlar sorunu giin- demde tutmak için son birkaç gün için- de Azerilere saldırılarmj yoğunlaştırdı. Sovyetler Birliği Başbakanı Nikolay Rijkov da dün sabah Kongre'de yaptığı konuşmada "yıkıcı gücler"e karşı daha sert öruemler aünması gerektiğini söyle- di. Rijkov, muhafazakârların Gorba- çov'a gönderdiği mektupla aynı güne rastlayan konuşmasında, "Ülkede sosyal sistemin değistirilmesine yönelik caba- lar" olduğunu vurgulayarak bu çabala- rın kesinlikle önlenmesi gerektiğini sa- vundu. Rijkov, TASS'ın "bir anlamda siyasi vasivetname" olarak mtelediği konuşma- sında, samimi bir itirafla perestroykanın başansızlığından ve başlanan ekonomik reform sürecinin tamamlanamamasın- dan kendisinin sorumlu olduğunu res- men kabul ederek bu hatalan arasında "ideoiojinin geleneksel üstünlüğünün ekonomi Uzerinde bmskı kunnasına izin vennenin" bulunduğunu kaydetti. UNANISTAN Öğrenciler, Mitsotakis'i zorhıyor öğrencileri, yaklaşık bir ay önce başlattıklan eylemleri sürdürü- yorlar. Pariamento önünde önceki gün toplanan 50 binden faz- la oğrenci hukumetin eğitim reformu tasarısını protesto ettiler. Gosterici öğrencilerden bir kızın arkadaşının omzunda zafer işa- reti yaparak oluşturdugu goruntu, 68 ogrenci hareketlerini çağ- rıştırıyordu. Mitsotakis hukumeti bu protesto dalgasının baskısıvla orta dereceli okullann işgali ve sokak gosterileri) le devam eden eğitim krizine çözüm bulmak amacıyla direnisçi öğ- renciler karşısında geri adım atmaya başladı. Eğitim Bakanı Va- silis Kondayonopuloş, lise oğrencilerinin okullarını işgal etmekrine >ol açan disiplin ve mazeretsiz okula gelmeme yönet- meliklerinin bu yıl uygulanmayacağını açıkladı. Eğitim sistemi- nin düzeltilmesi için bir dizi onlem alacaklanm da belirten eğitim bakanı, tum cabalann, siyasi partiler. öğrenciler, veliler, öğret- menler ve hukumet olmak uzere ilgili her kesimi kapsayacağını ifade etti. (Fotoğraf: AP) Batı Trakya'ya kalkınma planı ATtNA (AA>— Yunanistan Başbakanı Koutantuı Mitsota- kis, Batı Trakya'da yeni iş ola- naklarının yaratılması, bölge- den, başka şehirlere göcün en- gellenmesi, yörenin yatınmcılar için daha çekici hale getirilebil- mesi amacıyla özel bir kalkınma planı uygulanacağım açıkladı. Mitsotakis, Selanik'i Meriç sı- nır bölgesıne bağiayan karayo- lunun genişletilmesine öncelik vereceklerini, aynca bölgedeki diğer karayolu ve demiryolları- nın da gözden geçirileceğini söyledi. Mitsotakis'in açıklamasına gflre bölge dijital telefon sıstemi- ne geçecek, aynca elektrik kısm- tılanna çare olarak yuksek ge- rilim hattıyla Selanik'e bağlana- cak. Yunan Başbakanı, bölgenin elektrik sorununun çözümü için gerçekleştirilecek projeye 13 rnil- yar drahmi (yaklaşık 150 milyar lira) harcanacağım kaydetti. Yunanistan Başbakanı'nın açıkladığı kalkınma programı çerçevesınde, bölge tanmına kat- kıda bulunmak amaayla 446 ki- lometrelik yeni bir sulama ağı oluşturulması, üniversite hasta- nesi kurulması, doğalgaz çalış- malarının genişletihnesi, yerel yetkililerin eğitirnlerinin suttınl- ması, turizmin daha çekici bir hale sokulması da bulunuyor. Gumulcine bağımsız milletve- kili Sadık Ahmet ise, Mitsota- kis'in başkanlık ettiği toplantı- ya iki Türk milletvekUinin çağ- nlmamasım protesto etti. POLTTIKADA SORU1NLAR ERGUNBALQ Yugoslavya'da Kriz Balkanlar'da huzur yok. Arnavutluk'taki patlamanın yarv kıları sürerken Yugoslavya, çok daha geniş boyutlu ve kanlı bir patlama tehlıkesı ile karşı karşıya. Federasyonu oluşturan 6 cumhuriyetten kuzeydeki Slo- venya'da 23 aralık pazar günü bağımsızlık için halkoylama- sı yapılıyor. Oylamada halkın büyuk çoğunluğunun bağım- sızlık lehinde oy kullanması beklenıyor. Bu olgu Yugoslav- ya'nın parçalanmasına giden yolu açacağtndan Sırbistan Cumhurıyetrnin sert tepkisine neden oluyor. Karadağ Cum- huriyeti de Sırbistan'ı destekliyor. Hırvatistan ise sürtüşme- de Slovenya'nın yanında yer alıyor. Cumhuriyetler bu şekilde birbirlerine karşı kamplarda yer alırken sekiz üyeden oluşan Yugoslavya Kolektif Başkanlı- ğı, salı günü bir bildiri yayımlayarak Stovenya'da yapılması tasarlanan referandumu "kabul ediiemez" olarak niteledi. Kolektif Başkanlık, aynca federal hükümetin, ulkenin bütün- lüğünü korumak için gerekli önlemlerı almasını istedi. Böylece Sırbistan'da 9 aralıkta yapılan seçimleri Devlet Başkanı Slobodan Mıloseviç'in kazanmasından sonra hızla artan gergınlık ansızın doruğuna ulaştı. Aşırı milliyetçı ve oto- riter yönetim yanlısı Milosevıç'ın seçım zaferi, merkezi hü- kümetle ılışkılerinı gevşetme yanlısı olan kuzeydeki Sloven- ya ve Hırvatistan cumhunyetlerinde huzursuzluğu arttırdı. Sırbistan'a bağlı olan, nüfusunun %90'ı Arnavut asıllılardan meydana gelen Kosova bölgesi ise Sırbistan seçimlerinı za- ten boykot etmişti. Gelen haberlerden, Mıloseviç'in zaferin- den sonra bu bölgede de havanın çok gergin olduğu anlaşı- lıyor. Bir yanda ayrılıkçı akımlann hızla güçlendiği Slovenya ve Hırvatistan cumhuriyetleri ile Kosova bölgesi, öte yanda bu akımlann karşısında yer alan Sırbistan ve Karadağ cum- huriyetleri. Slovenya ve Hırvatistan, Yugoslavya federasyo- nunu merkezle ılışkilerin gevşek olduğu bir konfederasyo- na dönüşturmek ıstıyorlar. Bu olgunun parçalanmaya yol açacağından korkan Sırbistan ve Karadağ cumhuriyetleri ise güçlü bir merkezi yönetımi savunuyorlar. Krize, subayların çoğu Sırplardan oluşan silahlı kuvvetler de bulaşmış durumda. Yugoslavya ordusu 10 gün kadar ön- ce yaptığı açıklamada, ulkenin parçalanmasını önlemek için gerekirse kuvvet kullanacağını bildirdi. Bir Sırp olan şavun- ma bakanı, ordunun cumhuriyetlerdeki polislerle milis güç- lerini silahsızlandırmasından yana. Ne var ki ordu müdahale tehdidinde bulunurken, pazar günü bağımsızlık için halkoytaması yapmayı planlayan Slo- venya'nın yanı sıra Hırvatistan'da da parlamento yeni ana- yasanın hazırlıklarını tamamlamak üzere. Yeni anayasada Hırvatistan Cumhurbaşkanı'na cumhuriyetin ordusunu tam olarak denetleme ve hükümeti leshetme gibi çok geniş yet- kiler tanımyor. Başka bırdeyişle, merkezi hükümetten kop- manın yolunu açıyor yeni anayasa. Federal Başbakan Ante Markoviç'in piyasa ekonomisine geçışi öngören programı ise sıyasal ve ekonomik merkezci- lik yanlısı Sırbistan Cumhurıyeti tarafından sert biçimde etes- tiriliyor. Sırbistan, ekonomik liberalızmin, siyasal iiberalizme yolu açmasından ve merkezi hükümetin denetımi elden ka- çırmasından korkuyor. Denetim elden kaçtığı takdirde Slo- venya ile Hırvatistan'ın kopacaklarına kesin gözle bakılıyor. Hırvatistan'da çok ?ayıda Sırp bulunduğundan, cumhuriye- tin aynlmaya kalkışması hem Hırvatistan'ta Sırbistan, hem de Hırvatistan'da yaşayan Sırplarla Hırvatlar arasında kanlı çatışmalara yol açabılecek. "Yugoslavya'da bir patlama, kuşkusuz, diken uzerinde bu- lunan Arnavutluk'la Romanya'yı da etkıleyecektir. Dikkatlerin Körfez bunalımı uzerinde yoğunlaştığı şu sı- ralarda Balkanlar'da gerginlik tehlikelı biçimde tırmanmak- tadır. WASHINGTON KÜÇÜKARÇELİKlER^ILBAŞIf (/çİN ÖZEL TAKSİTLERLE Şimdi Arçelik Küçük Ev Aletleri yılbaşı için özel taksitlerle. Hemen teslim. Sevdikleriniz için dilediğiniz küçük Arçelik'i seçin, kolayca ödeyin. Yeni yılda küçük bir Arçelik "tn kazandıracağı zamanı sevdiklerinizle paylaşın. AKK59g"S**g**" c ' 5 ' Yılbaşıiçm düzenlenenbu ozel laksıt kampanyosıno sonkatılma tonhi31 Arolık 1990dır ABD Kongresfnde Kürdistan koııusıı WASHINGTON (Cnmhuri- özel bir oturumda bazı Kongre yet) — ABD Temsilciler Meclı- üyeleri Kürtlerin Irak konusun- si Silahlı Kuvvetler Komitesi'nde da bir rolü olup olmayacağı ve Körfez krizi konusunda yapılan ABD'nin bu konuda bir gjrişim- de bulunup bulunmadığı soru- sunu gündeme getirdi. Bu sorular Temsilciler Mecli- si üyesi James BUbray tarafın- dan komiteye bilgi vermek üze- re davet edilen Ortadoğu'dan so- nımlu eski dışişleri bakan yar- dımcısı Richard Murphy, ABD 1 nın eski lsrail buyukelcisi Sama- el Lewis ve ABD'nin eski Suudi Arabistan ve Mısır büyükelçisi Herman Ekts'e yöneltildi. Soru ve uzmanların yanıtlan bazı TV kanallan tarafından da naklen yayımlandı. Bilbray'in sorusu şöyleydi: "Yaptığımız açıklamalarda Körfez krizi konusunda çok ya- rariı bilgiler bulunuyordu, an- cak Kiirtlerle yapüğımız gorüş- meler hakkmda fazfaı bir şey bu- lunmuyordu. Gecenlerde birisi- ne Kürtler konusunn sorduğum- da, bana bu konunun gizü oMu- gunu söyledi. ABD, Kürt milli- yetçilerte goruşmeler yapıyor, sizce Kürtler Irak'ın kuz^rinde ve doğusunda Irak'a büyük so- runlar >iıratarak bir rol oynaya- bilirter mi? Eğer bir savas olur- sa, bu savastan sonra KürtkrİB bugiin yasadıgı Irak topnüdana- da bir bağımsız Kürdistan ola- sılığı görünüyor mu?" Bilbray'in bu sorusuna ABD^ nin eski Suudi Arabistan ve Mı- sır büyükelçisi Eicts yarut verdi. Eicts özetle şunları söyledi: "Kürtlerle ne tür bir görüşme yapüdığını bilmiyorum. Göriiş- me'er yapıldığını duydum, ama genel çercevede. Irak KnrtJeri U- rih boyunca istîkrarsızlık yarat- ma yeteneğine sahip olmnşlar- dır. Şimdi, Irak hükümeti bona çok duyarlı. KürUer kitle halin- de kuzeyden güneye göc ettiril- di, aynca Hakpçe'de kimyasal silah kullanüdı. Bu bakundan Irak Kurtlerinin ne ölçöde istik- rarsızlık yaratma yeteneğine sa- hip olduğu sorusu havada, ama istikrarsızlık yaratmak gerekti- ğinde bep orada oldular. tranlı- lar kullandı. Geçmişte biz kul- landık, Turkler kullandı, Irak- lılar kullandı, ama bu Saddam Huseyin'i ciddi olarak yaralaya- bilecek bir yetenek mi, kuşkulu- yum. Kürtlerin çok arzuladığı bağımsız Kürdistan kurnlması konusuna gelince, bn konuya büyük bir ilgi olacagına inanmt- yorum."