Katalog

OLAYLAR VE GÖRÜŞLER konuya ciddiyetle eğilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bunun için çağdaş bir devlet ve cumhuriyet anlayışı içersinde, büyük bir hukuk ve yargı reformu yapmak zorundayız. Atatürk'ün cumhuriyeti ilk kurduğu yıllarda, yaptığı hukuk ve yargı reformundan bu yana geçen süre içersinde, yeni bir reform için gerekecek tüm altyapının tamamı, Türkiye'de bütün zenginlikleri ile vardır. Elde bulunan bu malzemeler ile yapılacak, hukuk ve yargı reformu, gerçekten Türk toplum ve hukuk yaşamına büyük rahatlama getirecek, toplumumuzu meşakkat yığını haline gelerek bazen, hukuktan ve çağ dışı kalmış olan yargılama sisteminden, ulusumuz kurtanlmış olacaktır. Böyle bir olaya gitmeden önce, siyasal hukuk açısından, köklu değişikiik yapmak, adil düzeyde oluşan ve yurttaş oyununun parlamentoya yansımasını sağlayan, siyasal temel yasalarınm da önceden çıkarılması gerekecektir. YARGI VE HUKUK REFORMUNA GELİNCEYE DEK: Yargı ve hukuk reformuna gidinceye değin hemen alınması gerekii ön önlemleri aşağıya sıralamaya çalışacağım. Bugün için yargıda en önemli sorun, yargıyı korku ve panik içerisine sokan, yargıyı suskun durumda bırakan, yargıç güvencesizliğidir. Buna acele çözüm bulmak, yargıyı siyasal iktidann elinden ve etkisinden hemen kurtarmakla işe başlamak zorundayız. Yargmın lükse varan pahaulığından ve savunma mesleğinden yararlanamayan insanlann, yargı içinde haklannı kendilerinin almaya kalktıkları görülmekte ya da hakkım almak için mahkemeye başvuramayanların da beddua ederck, Allaha davalannı havale ettikleri bu ortamdan, tüm yoksul yurttaşlanmızın kurtanlması için ivedih'kle yargı ve hukuk sigortasını getirmek görevindeyiz. Amaçlanan reforma kavuşuncaya değin, Anayasa Mahkemesi'nde dava açma yetkisini genişleterek, Barolar Birliği başta olmak uzere, üniversitelerimize ve bazı hukuk kuruluşlanmıza, bu hakkı hemen tanımalı ve böylece hukukun denetimini daha geniş ve yaygın olmak üzere hukukçulara bırakmalıyız. BİR BİR MADDE AVINA ÇIKMAYALIM: Yoksa bunun dışında yok 1 Ağustos Cezaevleri Yönetmeliğinin, yok 141142163'üncü maddelerinin kaldırılması kampanyaları, yok "hazırlık Bugün için yargıda en önemli sorun, yargıyı korku ve panik içerisine sokan, yargıyı suskun durumda hırakan, yargıç güvencesizliğidir. Buna acele çözüm bulmak, yargıyı siyasal iktidarın elinden ve etkisinden hemen kurtarmakla işe başlamak zorundayız. Bu sutunlarda, önceki yülarda, yargı ve hukukumuz üzerine yayınladığımız yazılarıraızdan birinin başlığını dahi değiştirmeden aynen koysak, sorunlar değişmediği için güncel olur. Ancak Cumhuriyet'in birbirinden seçkin okuyuculannın, yazıdan üç dört cumle okur okumaz, buradaki muzipliğj ya temcit pilavı gibi, aynı konulann bir kez daha kendilerine sunulmasuu hemen anlayacaklanndan kuşkumuz yoktu. Olsa olsa tek fark, eski yülarda yargıınız ve hukukumuz üzerine yazümış yazılann, şimdi içeriğinin çok bilinmiş ve bayatlamış birer sorunlarına yenilerinin eklenmiş olmasıdır. Bugün her yerde söylediğimiz ve yazdığımız gibi, Cumhuriyet'in 16 sayfaiık bütün sütunlarıru, bir ay sürede bu sütunlann tamamını bizlere verseler Türk hukuku ve yargısı ile birlikte cumhuriyetimizin, demokrasimizin ve anayasamızın sorunlannı yazmaya kalksak, abartmadan söylüyoruz, bunlann bitirilmesi olası değildir. NEDİR BU YASALAR KARGAŞAS1?: Cumhuriyet öncesi dönemlerinden başlayan ve ayrıca her ihtilalde yeniden sayı (numara) alarak tekrar başlayan binlerce yasa, ihtilallerin yasa yerine geçen emirleri (!) binlerce ve on binlerce tüzük, yönetmelik, yasaklar, ayrıca emirlerden oluşan mevzuat yığınının, bilgisayarlann dahi çözemeyeceği kadar kanşık (arap saçına taş çikartan) bir konuma girdiği ortadadır. Bu yasalar yığınının yanı sıra, ayrıca nedeni ve geregi bilinmeyen ve anlaşümayan bir sürü fıili yasalar, bol cezalı emirlerin de gözlerden ırak tutulmaması gerekecektir. Günümüzde hela bekçilerini bile, hela kokusunun kahrına katlanmak için, ha TURGUT İNAL Avukat, Balıkesir Barosu Başkanı bire emirler ve yasaklar çıkardığı görülmektedir. DEVLET, KIMSEYE GÜVENMTYOR: Devlet, yurttaşına, kurum ve kuruluslanna, hatta bakanlıklarına bile güvensizliğini o kadar arttırmış ki, yurttaşlannın bir mazarrat çıkaracak, kendisine karşı bir oyun oynayacak düşüncesi egemen olmak la, hatta bir valinin, bir genel müdürün dahi tek başına rahat yapabileceği bir konuyu, 23 bakarun yetki alaruna sokarak, bu güvensizliğini açıkça sergilemek durumuna girmiştir. Devlet bunlarla da yetinmemiş, sanki kimin malını ve hakkını, kiraden sakladığı ve koruduğu anlaşümayan bir tutumla yurttaşlarına verdiği hakları, ister anayasa ile olsun, ister yasalar olsun, nasıl geri alabilirim telaşına, hatta korkusuna ginniştir. Nitekim getirdiği "ancak" ile başlayan ya da "yasalar Ue düzenlenir" adı altında koyduğu istisnalar ile vatandaşlann doğal haklannı ıvıra kıvıra geri almaya kalkmaktadır. Biz, kıvıra kıvıra bir çok hakları geri alan anayasamızın, "paşa anayasaana" benzetilmesine ve bu reform anayasası değil "reform anayasası" denilmesine inanıyor ve katılıyoruz. Anayasanın taşıdığı cezalara, yasaklar a, hak ve özgürlüklere, getirdiği sınırlamalar karşısında onun Itfaiye Nizannamesine benzetilmesine de hak vermiş bulunuyoruz. Yukanda özetlemeye çalıştığımız Türk hukuku ve yargısının, bu sistemini, birer birer yasa değişikligi yaparak düzeltmek, yamalı bohçaya dönüşmüş mevzuatımıza yeni binlerce yamarun eklenmesini doğurmus oluruz ki, buna ne zaman, ne gucumüz yetişir, ne de sonuç almak olasıdır. Devletin, köklü bir değişikiik yapabilmesi için, OKTAYAKBAL EVET/HAY1R Meclis Başkanı Dinçerler Bay Vehbi Dinçerter TBMM Başkanlığı'na adaylığını koymuş. Hem de Başbakan Özal'a ters düşmeyi göze alarak... Herhalde kendisini destekleyen belirli bir gruba güveniyor. Kimbilir belki de anayavru muhalefetlerin de Ozal'ın adayına karşı kendisine oy vereceklerıni umuyordur! Bay Dinçerler'ı TBMM Başkanlığı'nda görmek bizler için çok ilginç bir şey olacaktır. Özellikle gazeteciler açısından! Milli Eğitim Bakanı'yken kırdığı potları, devırdiği çamları anımsarsanız, TBMM Başkanı Dinçerler'ın bu görevde ne denli başarılı olacağını kestırebılırsiniz! Nedense politika dünyamızda 'hesap verme' diye bir durum yok! Bir adam bir göreve getıriliyor, o gorevde yapmadığı yanlışlık kalmıyor, kimse de ona yaptığı bu ters işlerin hesabını sormuyor. Bir süre geçiyor. O yanlış ışler unutulur gibi oluyor, o kişi kendisini daha yüksek bir göreve yakıştınyor, 'beni seçin' diye yeniden ortaya çıkıyor! Bir Kitap Yazma Seferberliği vardı. Yaz aylarında yüzlerce öğretmen, müfettiş, universite öğretim üyesi Ankara'da toplanmış, hızlı biçimde ders kitapları yazmaya koyulmuşlardı. 'Milli' ders kitapları otacaktı bunlar. Ömeğin Fransızca ders kitabındaki Eyfel (Arkaa 14. Sayfada) Bana ait sıfat SiÜker'e yukıştınlmış Cumhuriyet Gazetesi'nde Alpay Kabacalı'nm, Sayın Kemal Sülker'le ilgili yazısında: "Istanbul'a dönünce..." diye başlayan ve "iş yasalanntn yeni çıktığı, sendikalann yeni kurulmaya başlandığı, işçilerin ve sendikacılann pek bir şey bilmediği, basının da konuya ilgisiz kaldığt 1947'lerde Gece Postası 'nda ortaya atılıp işçi konularını ilk yansıtan gazetecidir" sözleri Ue biten bir bölüm var. Her ne kadar, bu hususa Sayın Nail Güreli tanık olarak gösterilmişse de, sanınm ki, Gece Postası ve Son Telgraf arşivleri incelenmeden kaleme alındığı için, bana ait olması gereken bir sıfat Sayın Kemal tahkikatlannda" avnkatlann buhuunası için yasa degişiklikleri çalışmaları gibi, Türk hukuk mevzuatımızdaki binlerce, on binlerce sıkıntıdan ve okseden birinin ve ikisinin temizlenmesini sağlamak olayı, olsa olsa bataklığı kunıtmak yerine bir avuç sivrisineğin öldürülmesine benzer. Oysa arkada daDış borçlar faizleriyle birlikte 50 milyar dolar. ha yüz binlerce sivrisineğin varlığı karşısında böyİç borçlar 30 trilyon lira. le degişiklikler ne işe yarayacaktır? Anlamak ölası Enflasyon yüzde 7080. değil! Kişi başına ulusal gelir 1200 dolar. Yine hukuk ve yargı reformu yapılıncaya dek hu1989'da kalkınma hızı yüzde 0,2. kukçulara çok büyük veballer düşmektedir. Nüfus artışı yüzde 2,5. Hukukçular, yargı kürsülerinden, çağdaş hukuUlusal gelirin yüzde 70'i "kirarantkâr" sahiplerinin cebine gtku, çağdaş yargıyı kararlan ile yaratmak ve yaşatriyor. mak konumundadırlar. "İstanbul, izmir, Ankara, Adana, Kocaeli, Bursa", toplam uluMedis kürsülerinden yapılmayan ve getirilmeyen, hukuk ve yargı reformalarının, yargı ve Universite sal gelirin yansını alıyor. kürsüsünden getirilmeleri olasıdır. Bu olay aynı zaNüfusun yüzde 60'ı ulusal gelirin yüzde 24'ünü paylaşırken, manda çağdaş hukukçunun hem hakkı, hem görenüfusun yüzde 20'si toplam gelirin yüzde 55'ini alıyor. vi, hem de sorumluluğudur. Bu nedenle meclislerÛcret ve maaşın (işçi ve memurun) ulusal gelirden aldıtdan den ne kadar antidemokratik yasalar çıkanlırsa çıpay yüzde 15. kanlsın, bu yasalann uygulanmaması, onlann adeMemur ve işçi, aytığının ortalama yüzde 30'unu gelir vergisi ta ölü haline getirilmesi, mevzuat yaşamından södiye öderken, özel s*ktörde bu oran (çeşitli indirımler nedeniykülüp atılması hukukçulann elinde ve yetkileri alle) yüzde 15'e düşüyor. tında bulunmaktadır. Yıllık dış borç ödemeleri 7 milyar doları geçiyor; ulusai gelirin HUKUKÇULARIN EN BÜYÜK VE ANA GÖyüzde 10'unu aşıyor. REVİ: Yukandaki düşüncelerden haıeket eden huSon 5 yılda 2792 yazar, çeviımen, gazeteci yargılanmış; 368 kukçulanmız, Türkiye'de işkenceyi kökünden kayayına ilişkin imha kararı verilmiş; 39 ton gazete, dergi, kitap yazıyacak durumdadırlar. Nasıl mı? Tüm soruşturkılmış; 13 gazeteye ilışkın 303 dava sürüyor; 26 yazıişleri müdumaları (tahkikatlan) polisin ve jandarmanın elinrü cezaevierinde yatıyor; yazarlara toplam 2000 yıl hapis cezası den alarak... O zaman ne gazete ne dergi toplatırverilmiş. lar, ne siyasi parti kapatma davalan açarlar ve ne Parlamentonun yüzde 65'ini yerel seçimde yüzde 21.8 oy alan de hür duşünceyi mahkum ederler. Şöyle ki: Bu yaparti oluşturuyor. saları ölü yasalar, antidemokratik yasalar arasına alarak. Bunlan yapmayan hukukçulanmınn vebal Eskiden bizirn Türkiyemize bir ünlü yabancı geldiginde, gave sorumlulukları çok agırdır. zeteciler çevresini sarardı: Yine hukukçulara bir ana sorun daha düşmek Ülkemizi nasıl buldunuz? tedir: Radyolarda marşlann çalındığı ve düdükle Çok güzel, bayıldım; kadınlannızın gözleri harika!.. Yoğurt, rin öttüğü günlerde, hiçbir hukukçu marşın emri şişkebap, Boğaz enfes. ne girmez, cüppesini, çalan dudüğün hizmeüne sunSon yıllarda iletişim yogunlaştı, dışa açıldık, hafta geçmlyor maz, darbeyle meşruiyet veren kararı imzalamazki Türkrye'ye yabancı mankenler, güzellik kraliceleri, ünlü yıldızlar sa, darbeci şaşkına döner. Dikkat ediniz, darbecigelmesin. Ne var ki artık kim gelirse gelsin, eğer şaşkaioz ya nin aradığı ilk insan ve meslek, hukukçulardır. da aptal degilse, çelişkiyi ilk bakısta görüyor ve diyor ki: Ulusumuz, görev almayan, ihtilali kutlamayan VWcsu//uWa zenginlik arasındaki korkunç uçurum, hemen ve ona kaülmayan, reddeden, darbe liderlerini, hugöze çarpıyor, insanı tedirgin ediyor. kuk doktorası unvanı ile ödüllendirmeyen, darbeSiyasal tutuklular ve mahkumlar cezaevlerinde aclık grevleri yi ve darbecileri kararlan ile ergeç mahkum eden, yapıyorlar; gecekondu mafyaları kent varoşlarındaki kamu tophukukçulan özlemle aramakta, önce onlann direnraklarını parselleyip şehirlere akın eden garibana satıyor; güvenmelerini ve öncülüklerini beklemektedir. lik güçleriyte gecekondulannı korumak isteyen yurttaşlar arastnda çatışmalar sürüyor; Bulgaristan iktidar boşluğunu görmüş, Türkiye'ye abanıyor; Güneydoğu gezisinde Başbakan Ozal, kurşun geçmez camla çevrili kürsüden halka nutuk atıyor; Kıbrıs soruSülker'e yakıştırılmıştır. Genel Müdurlüğü 'nde baş nunda fırsatçı güçler, Ankara'ya yönelik baskılan arttırıyoriar; her Telgrafta..." tümcesidir. Adı geçen gazetelerde işçilerin mütercim olarak çalışırken, yandan kuşatılıyoruz. Halkın yüzde 80'iyte "hayır" dediği iktidar (ve universite öğrencilerinin) petrol işçilerinin istek ve Çünkü o zamanlar, adı geçen partisinin lideri ve Başbakan Turgut Özal, cumhurbaşkanı olmak problemleri ile ilgili yazılara gazeteler birlikte desteği ile "Atatürk hevesiyle yanıp tutuşuyor. baküdığında, bazılarmın devrimlerinin ışığı altında ileri yayımlanmakta idUer. Son Muhalefet lideıieri: Telgraf sabahları, Gece altında Faruk Bingöl adı doğru " parolası ile Cumhurbaşkanı, diyorlar, birpartinin değil, ulusun cumhurPostası ise akşamlan görülecektir, bazıları ise "Bağımsız Petrol lşçileri başkanıdır. Son yerel seçimde oyların yüzde 21'inl toplayabilen imzasız yayımlanmıstır. Sendikası "nı kurmuştum. Ne yayımlanırdı. ANAP, azınlığa duşmüştür. Meclıste, muhalefeti dışlayarak seçe Bu yazılarımdan sonradır ki, yazık ki, rengi ne san ve ne cekleri cumhurbaşkanı, ülkedeki bunalımı ağıriaştınr. FARUK M. BtNGÖL o günlerde, Eyüp'te, Balat'ta, de kızıl olmayan bu sendika, Başbakan özal, kos dinliyor; ANAP mılletvekilleri yüzde Feshane'de, Kasımpaşa'da Türktş ve DİSK'in 99'uyla vurdumduymaz... kurulmuş (Bahir Ersoy'un karşısında tek başına Öyle görünüyor ki, içine Çankaya'yı da alan köktenci bir hesendikası) bulunan kalmıstı. Ve ağır yönetsel ve saplaşma Türkiye'nin gündemındedir. sendikalann oluşturduğu, siyasal basktlarla, bütün saf Gazetemizin "Okurlar" Şimdiye değin Çankaya, (Köşk'te oturan kişi ister darbeyle gelZühtü Tetey'in başkanuğını, Kemalist girişimler gibi sütununda 25.8.1989 tarihinde sin, ister seçimle) siyasal tartışmalann az çok dışında tutulmustu. Seyfi Demirsoy'un hüsrana mahkum olmuştu. yayımlanan Suavi AlpANAP'lılar Genel Başkanlan Turgut özal'ı oldu bittiyle cumhursekreterliğini yaptığı Kısacası, "ayncalıksız, başkanı seçtiklerinde, Türkiye'deki demokrasi savaşımı tabanSendikalar Birliği'nin sınıfsız, kaynaşmış bir kütle" MANİSA imzalı mektup sahibine çok sayıda okurumuz dan doruklara her yanı alabildiğine saracaktır. çıkardığı HürBUek inancı desteksiz kalmıstı. kitap gondermek için Çankaya tam hedefe donüşecektir... Gazetesi'nin yönetimi bana HürBUek Gazetesi'nin gazetemize başvurarak adres Belki de yararlı olacaktır... verilmişti. kapanması üzerine başka bir talebinde bulunuyor. Çünkü tarihsel deneyler gösteriyor ki, birtoplumundemokragazetede de iş bulamadığtm Türkiye'de sendikacılığın siye kavuşması için halkın temel özgürlüklerine layık olduğunu için gazetecilik yaşamım son Okurlartmızın bu isteğine cevap kuruluşunda, gerek kanıtlaması gerekiyor. 1982 Anayasası'yla birlikte Çankaya'yı da verebilmek için mektup sahibi bulmuştu. yaalanmla ve gerekse kendi kapsayan köktenci bir savaşımla Suavi Alp'ten açık adresini çapımdaki emeklerimle Doğrulanması gereken bir gazetemize göndermesini rica 12 Eylül'ü defterden silemedikçe, katkıda buaınmuş olmaktan başka konu da "... kısa süre ediyoruz. Türkiye sorunlarını çözme her zaman gurur duydum. sonra Gece Postası adını yduna giremeyecektir. 19601ı yıllarda Petrol Ofisi alacak olan Son CUMHURİYET PENCERE 6 EYLÜL 1989 Kökten Hesaplaşma OKURLARDAN Mektup sahibine çağn Kaliteli hizmet, sektör ortalamasının üzerinde gelişme TErfe Garanti Garanti Bankası, tasarruf sahiplerine ve iş çevrelerine çağdaş olanakları "tam garanti" ile sunmanın güvenini yaşıyor, yaşatıyor. • Çok şubeli, yaygm bir bankanın mali gücü ve güvencesi... • İhtisas bankacıhğının dinamizmi, sağlam dış üişkileri... Garanti, bu iki niteliğiyle hızla ve ' 'tam garanti'' ile büyüyor: 12 aylık mevduat artışı: Garanti'de % 109 Sektörde: % 90 6 büyük özel bankada: % n Temmuz 1989'da 2 trilyon 254 milyara ulaşan Garanti mevduatı, tasarruf sahipleri için büyük güvence. Aktif kredi pazarlamada büyüme: Garanti'de % 62 Sektörde: % 45 6 büyük özel bankada: % 30 Garanti'nin 28 Temmuz 1989'a kadar kullandırdığı toplam kredi 3 trilyon 251 milyara ulaştı. Garanti'nin olanaklanndan Menkul kıymetlerde lider banka: Garanti Garanti'nin 1989'un ilk altı ayındaki menkul kıytnetler işlem hacmi % 378 büyüdü, 2 trilyon 477 milyara ulaştı. Bu dönemde, Devlet Tahvili ve B A N K A C I L I K T A Hazine Bonolan alım satımında Garanti 53 banka ve aracı kurum arasmda birlnci oldu. Dış işlem hacminde % 42 artış Garanti 1989'un ilk altı ayında dış işlem hacmini 2 milyar 150 milyon dolara ulaştırdı. Bu dönemde, ülkemize 120 milyon dolarlık ek dış kaynak sağladı. 10 milyarı aşan bireysel kredi Otomobil kredisinin öncüsü Garanti, geçtiğimiz dönemde bu uygulamayı otobüs, kamyon ve tanm araçlannı da içine alacak biçimde genişletti. 27.000 kredili kredi kartı Hem Visa, hem MasterCard'a kredi uygulamasını başlatan ilk banka oldu. Garanti, kısa süre içinde kredi kartlan piyasasında % 20'lik bir paya ulaştı. **?£/ı\&trn&A t'A Mevduata Garatıti'li Kazanç tA'J İ&A tf''A AktıfKrediPazarlamc 1 '"AftfcVvfc ~*'^rC^A MenkuJ Kıymetlerdt? YukseK\toim Dıs İşlerrjlrrdc Vımım Mi/mt't Yaygın Bireysel Krediler Kredili Kredi Kartlan sT^fT^/Z^/Tf mm siz de yararlanın "Tam garanti" ilkesiyle görev yapan, özverili, güler yüzlü beş bin Garanti'li Bankacı ile çalışmanın ayrıcalığını, siz de yaşayın. '/r. **/T~ *'; GARANTİ