Katalog

CUMHURİYET/10 HAVA DURUMU Meteorotoıi GeneJ Mudurlüflü'nden aJınan bilgîye oure; yurdun kuaydodu tesimleri parçalt bututfu. Doflu Karadeniz layılannın doflusu sajanak yafiışlı, dtetd yerter az bulutlu ve a ç * geçocek. H A f t SICAKUĞI: Önemli bir de$işiWik ofmayacak. RÜZGÂR: KuoyyCntaden haffl ara sıra orta kuvvette esecsk. Oenizterimcde rüzgâr: AMenizVe karaysMen, dijer denizferde yıide ve olacak. DaJoa yuksekftöi 0515 açıklarfa 225 m. dolayınpoyrazdan 35 Bat Karadeniz, Mar da bulunacak. Van GMü'nde Hava: Az bulutlu M açık geçe Busa mara ve Ege'de 67 kuvvetincte sa cek. Rfcgârkuayydnleroenhafif ara sıra orta Kuvvette ese Çanattale atfe 1021 Bab Karadenttle Marma cek. G6I kuçuk daJgalı olacak. Gurüş uzakjıflı: 10 km. dola Çorun Dvct ra w Egetle saatte 2733 deniz mili yında öulunacak." höa esecek. DENİZ: Mutedü dalgaiı ı» ? 5 HABERLERİN DEVAMI TURKIYE'DE BUGUN A £°2O°Diwrbalof A 27°WE*ne A 28°M°Eraoc»n A 2S° 11° Emıaım B 18° e°Es«şaMr A 27» V G s M p A30°20°Srann A32°W»6M|tanA 28° 15° Manisa 27" «3° K.Manş 21° 11° Mer* 18° G°Mujb A A A A A 6 Y Y B A A A A B A A 31° 18° 30°W 29° 20» 32° 1728»10° 24» t f 23» V 23»ie° 23° « ° 29° 15» 23° 14° 21° 6° 25° 17° 23°«° 28° 10° 28° 14» 20 EYLÜL 1989 DUNYA'DA BUGUN Amsterdam Y 22° Amman A 36° AHna BaOdat Barcstona POLTITKA VE OTESI MEHMED KEMAL A3Z»«*fcpnı AVtPİMul A 2*"irmm 27"18°Slnop A27°<#>ID* A 31°19°Sıv*s A 28«Kn(Bs B 18° 8°'feHnlıC i A 29° KP Kutvmnıı A 21° 23° 8°luncai A 22° 9°Kaysari A 2B° M° KırVfcm* A 27° 1«° Konya B 22° PKüMıya A 30° 16° IMatya A A A Her Dönemde Sürgün... Ayan Reisi olarak tanınan Ahmet Rıza Bey gençliğinde Paris'e göçünce oradan Sultan Abdülhamit'e layihalar göndermeye başlar. Ahmet Rıza Bey'in padişaha yolladığı bu öneriler (layihalar) beş tanedir. Hünkâr başta bunları hoşgörü ile karşıiar. Böyle karşılamasa dış muhalefet gittikçe azacaktır. Hünkâr Ahmet Rıza Bey'i para ile elde etmek yolunu dener. Paris Büyükelçisi Ziya Paşa kanalıyla Ahmet Rıza Bey'e iki bin beş yüz altın gönderir. 1989 yılı şubatında, bu paranın Hamit Altını olarak tutarı 412 milyon 500 bin liradır. Ziya Paşa, yanına gazeteci Ebuzziya Tevfik Beyi de alarak Ahmet Rıza Bey'e gider. Hünkâr adına parayı vermek istediğinde Rıza Bey reddeder. Ziya Paşa derin bir soluk alır. Sonra şöyle der: "Senin namus ve faziletinden zaten emin idim. Şimdi büsbütün müsterih oldum. Doğru bildiğin yola devam et!.." Ebuzziya Tevfik Bey de Ahmet Rıza Bey'i gözlerinden öperek, "Bizler birer elçiyiz, ben de senin yerinde olsam aynı şeyi yapardım. Seni kutlarım." der. Parayla muhaliflerini satın almanın başında Abdülamit gelir. Bfiylece kendinden önceki Abdülaziz gibi Kızıl Sultan da sürgün yolunu açar. Sürdüklerini aç komaz, maaşa bağlar. Kuşkulandığı vezirleri, sadrazamları da yeni rütbelerle taşraya gönderir Kürt alayları beylerinden birinin oğlunu da İstanbul'da alıkoymaz mı? Oğlu istanbul'da oldukça Kürt alayı beylerine güveni vardır. Her dönemde sürgün vardır. Cumhuriyet döneminde de Doğu'dan Batı'ya Kürtler sürülmemiş midir? Yakın tarihte, 27 mayıs döneminde 55'ler denilen ağalar Doğu'dan Batı'ya sürülmemiş midir? Bugün kabinede olan bir bakanın babası vaktiyle sürgüne gönderilmemiş miydi? Doğulu milletvekillerinin altını kazıyın her birinin ailesinde bir sürgün bulursunuz. Değilse ya şeyhtir, ya ağa... Sürgünler Doğu'dan Batı'ya olduğu gibi tersi de olmuştur Burokraside birine kanca takıldığında ilk uyarı, "Sonra seni sürerim.." olur. Devlette görev almışlann çoğu kızıldığında Doğu'ya sürülmüştür. "Sürerim," dendiğinde soluğu en uzak yerlerde almışlardır. Doğu her zaman yoksul sayılmıştır. 'Doğu'ya sürerim seni' yoksul korum demektir Çünkü Doğu'da yol, okul, hastane, eğlence, uygarlık yoktur. Adam cezalandırılacak, gittiği yerde her türlü konfordan yoksun kalacaktır. Zaten ceza yasalanmızda da "şu kadar yıl hapis, şu kadar yıl bilmem nerde sürgün" yok mudur? Yasalarda sürgün olduğu gibi sıkıyönetimlerde de sürgünler vardır. İkinci Dünya Savaşı yıllarında Istanbul Sıkıyönetim Komutanlığı nice yazar ve çizeri sürgüne göndermemiş midir? Güvenlik nedeniyle istenmeyenler akıyönetim bölgesine gönderilirdi. Bunlardan bir tanesinin acıklı öyküsü Kemal Sülker dostumun kitabındadır. istanbul'dan çıkarılıp Anadolu'nun türlü illerinde nasıl dolaştırıldığını anlatır. Kerim Sadi, A. Kadir, Abidin Dino, Arif Dino, Suphi Taşhan, Hasan İzzettin Dinamo istanbul Sıkıyönetim Komutanlığı kurbanlarından değil midir? Sürgüne gönderilmeyenlerden kalanları olursa bunlar da yedek subaydan çavuş çıkarılarak bir tür sürgün edilirlerdi. Öğretmenlerden ise kış ortasında şurdan şuraya nakil adı altında sürgün gönderilenlerin sayılan belirsizdir. Bu sürgünlerin adım ve tadını köy enstitüsü çıkışlı öğretmenlere sorun!.. Bir de askerlikte sürgün alayları vardı. Zara Alayı bunlardan biriydi. Nâzım Hikmet'i de askere alıp Zara'ya sürgün edecekleri korkusu ile kaçırmamışlar mıydı? Zara sürgün alayını bilen bir çok yazar, çizer, şair arkadaşımız vardır. Zara'dan sonra da Muş, Hakkâri sürgün alayı oldu. Eski şairin sürgünü de şöyle: Diyarı gurbete düştüm vatandan ayrıldım. Vatan gözümde değil ah senden ayrıldım. A 24° S° A 21" 15° kZP V Aaçrt BbuMkı Gflüneş* Klorlı Sssfi Y^ajrarig Kahire • \ttsNngtonB 22° Zurih A 27" BULMACA SOLDAN SACA: 1/ Bir sözcüğü temsil eden harf ya da resimsel simge. 2/ Aynı ahır adına koşan yarış atlarına verilen ad... Ince kum ve çimentoyla yapılan düzgün döşeme sıvası. 3/ Beyaz bir element. 4/ Vücutta biriken azotlu madde... Huni biçiminde çukur yer. 5/ Osmanlılar döneminde Macaristan dolaylanndaki sancak beylerine ve küçük prenslere verilen san... Yiğit. 6/ Taş ya da maden çıkarılan yer... Notada durak işareti. 7/ Zekâ. 8/ Konusu türlü dans ve davranışlarla anlatılan müzikli sahne oyunu... Psikanaliz dilinde kişinin öz berüiği. 9/ övme.. Müzikte armoni kurallanna göre üst üste bindirilmiş sesler. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Meyve şekeri. 2/ Telli balıkçıl... Zırh ya da silah. 3/ Ayçiçeğine verilen bir başka ad. 4/ "O yer" anlamında kullanılan sözcük... Bir pamuk cinsi. 5/ Bisikletin, iki elle tutulup yöneltiimesine yarayan kısmı... Bir bağlaç. 6/ tterbiyum elementinin simgesi... Bir cetvel türü. 7/ Buğday, nohut gibi taneleri şekerle kaynatarak yapılan bir tür tatlı... Sessiz, uslu. 8/ Bayındır yer... Çin ve Japonya'da oynanan bir çeşit satranç. 9/ Bir kanal içinde lıareket ederek açılıp kapanan perde. Çankaya valsleri (Baştarafı I. Sayfada) verdi. ANAP'ın cumhurbaşkanı seçmesi halinde herkesin bu cumhurbaşkanını görevden almaya çalışacağıru anlatan SHP lideri, "Bu sornmluluğun altından kalkamazsınız. Cumhurbaşkanlığı oyuncak değil" dedi. Inönü, Cumhurbaşkanlığı seçiminin "kişisel oyunlara ve hırslara" alet oiamayacağını da sözlerine ekledi. tnönü şöyle konuştu: "Meclisi terk etraek en son çaredir. Eğer terk edersek ANAP tek başına kalır, istedigi her şeyi yapar. Şitndi biz u>anyoruz. Demokrasilerde vanlış yapma özgürIiigii vardır, ama bunun cezasını kendileri çekerler. Onun için uyanyorum, ama telaşlanmıyorum. Eninde sonunda milli irade kendini kabul ellirecektir. Önümiizdeki günlerde bakülım neler görecegiz. Hırsları, akıllannı geçecek mi? Ama ben diyorum ki, geçmezse iyi ederier. Benden söylemesi." venceyi vermeli. Böyle bir davranış içinc girmeli, yoksa benle göriişmesinden bir şey çıkmaz." DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel, înönü'nün, Cumhurbaşkanlığı seçiminde uzlaşma önerisine dolaylı yanıt vererek, "Hiç kimse hayale kapılmasın" dedi ve Başbakan Turgut Özal'ın kendisi dururken başkasına cumhurbaşkanlığını vermeyeceğini söyledi. Demirel, partisinin dün TBMM'deki grup toplantısında cumhurbaşkanı seçimine değinerek, DYP'nin cumhurbaşkanını halkın seçmesi veya bu konuda halkoylamasına gidilmesi konusundaki önerilerini işletecek zemin bulamadıklarını söyledi. "Cumhurbaşkanı seçimi, çare yok, bu zeminde olacak" diyen Demirel, "Kendileri çalar kendileri oynarlar. Açık söylüyonız, hiç kimse hayale kapılmasın, Sayın Özal ilan 1 etmiştir. Cumhurbaşkanı ANAP ın içinden biri olacaktır ve A N A P ' l ı l a r seçecektir. Eb, ANAP'ın içinden biri olacak dediğin zaman, ANAP'ın içinden biri kim? Kendisi dururken başkasına orayı verir mi? Neden vermez? Çünkii kendisinin siyasi ikması bir o kadar şaşırtıcı olacak. bali, siyasi istikbali yoktur" diye (Baştarafı 1. Sayfada) Her iki siyasetçi için gerileme, konuştu. Özal'ın yeniden halkın iktidarın halk çoğunluğuna ters pratik styasette hanelerine olum önüne çıkmaya yüzü olmadıgını söyleyen Demirel sözlerini şöyle düşen siyasal durumuna karşın, suz puanlar yazacak. sürdürdü: "bu Meclisin cumhurbaşkanı SHP lideri İnönü, Başbakan özal'ın "Cumhurbaşkanlığı için önşartsız görüşüriim" sozleri üzerine şu karşılığı verdi: "Ben görüşme çağnsı yapmadım, yanlış anlaşılmasın. Sorun iktidarın sorumluluğundadır. Özal, ben istediğimi seçerim diyor. Ben bunun yanlış olduğunu söyledim. Cumhurbaşkanlığı seçiminden önce bir gün seçim yapılmalı, Meclis vcnilenmeli diyorum. Onu yapmayacaksa. uzlaşma ile herkesin üzerinde anlaşabileceği bir aday çıksın diyorum. Göriişme çağnsı yapan ben degilim. Sonıntluluk iktidanndır." tnönü, "Yalnız sizinle göriişmek istiyormuş" sorusunu ise şöyle yanıtladı: "Mesele benimle görnşmesi değil. Erken seçimin ve cumhurbaşkanlığının nasıl olacağını ve bunun iktidann sorumlulugunda olduğunu söyledim. Çünkii sornmluluk onlarda. Benimle göriişiir, göriişmez. Bundan bir şey çıkmaz. Üç parlinin uzlaşacağı bir kişiyi cumhurbaşkanı seçecegiz. Bu guşır. Nereye kadar gider? Giltiği yere kadar gider. Ama eninde sonunda iflasa mahkumdur." DYP'nin cumhurbaşkanını halkın mı yoksa Meclisin mi seçeceği konusunda halkoylaması yapılması önerisine de değinen Demirel, TBMM'nin bugünkü durumuyla, özellikle siyasi iktidar grubunun, siyasi ve hukuki bakımdan kusurlu durumuyla, halkın temsilcisi olarak cumhurbaşkanını seçemeyeceğini vurguladı. Siyasi iktidar grubunun cumhurbaşkanını seçme hakkının kendisinde olduğunu iddia ettiğini belirten Demirel, "Hani TBMM seçecekti? Bize de 'Siz de gelin figüran olun' deniyor. Aslında milieti temsil etmeyen bir çoğnnluk diyor ki, 'Gelin, benim siyasi ve hukuki kusurumu kapatın ve bujejimin figüranı olun' Biz bu oyunu sezmeyecek kadar idraktan yoksun değiliz" biçiminde konuştu. Çankaya'nın halkın olduğu görüşünü yineleyen Demirel, iktidara, "Buna niçin sırt dönüyorsunuz? Cumhurbaşkanını halkın seçmesinde ne gibi zararlar göriiyorsunuz?" diye sordu. Halkın kendilerini Meclisin de cumhurbaşkam'nı seçtiğini hatırlatan Demirel, "Bırakın halk kendisi seçsin. Yoksa halkı reşil mi bulmujorsunuz? Yani siyasi oigunluğu mu yok halkın? Sizi seçerken siyasi oigunluğu var da, kendi cumhurbaşkanı"Özal, hükümet olarak kalırsa nı seçerken niye yok? Bunun cetabii ki en kısa zamanda hükii vabı yoktur" dedi. metlen gideceklir. Hükümeıten gittiği zaman da hesaplaşılacakbr. Türkiye'deki yolsuzlukların, hırsızlıklann, her türlü suiistimalin. her türlü maskaraiığın hesabı so (Baştarafı I. Sayfada) rulacaktır. Sayın Özal, Çankaya'ya zel bir öıteri, destekJeriz" derken, çıkmak sureliyle bunlardan kur SHP'nin TBMM Grup Başkanvetulacagını zannediyor. Ama bizim kili Onur Kurabaracıbaşı, Onerielimize de, bu hesabı soracak güç nin mantığını anlayamadığını bilgeçtiği zaman, bir anayasa deği dirdi, "Genel • kurula gelirse şikliği yapıp, kendisini Çankaya1 destekleriz" diye konuştu. DYP'nin TBMM'ye sunduğu dan indirme gücü de beraber geçecektir. Ama 'Ne olur, ne olmaz' yasa önerisinin gerekçesinde, "Buhesabını yapacaktır. 'Hiç olmaz günkü Meclis çoğunluğu milli irasa bir sene, bir buçuk sene belki deyi yansılmamakladır. EyiüJ bu hengâmeden kurtulabilirim' 1989 Türkiyesi'nin en büyük sohesabını yapacaktır. Bu hesap, runu da budur. Böylesine büyük ANAP'ın içerisinden, Turgut bir zaafın içinde bulunan siyasi ikBey'den başka birisini çıkartmaz." tidar dönemini doldurmuştur. GeKendisinin , Özal'ı Çankaya'ya cikilmeden hur, serbest ve düriist çıkmaya kışkırttığı biçimindeki id seçimlerie TBMM yenüenmelidir" dialara da değinen Demirel, "Çı deniliyor. Onur Kumbaraabaşı, DYP'nin karsa ben parsa toplarmışım. Yani ANAP'ın terekesine konarmı yasa önerisi ile ilgili bir soruyu yaşım. ANAP'ın rairasma konarmı nıtlarken, olayı, "Yanlış bir şım. Açıklıkla soyleyeyim, Turgul yaklaşım" olarak niteledi. KumBey başbakan iken bizim işiraiz baracıbaşı, bu konuda şöyle daha kolaydır. Çünkii biz zaten o konuştu: "Biz bu konuda önerge vermek ANAP'ın işini bitirdik. Tabanda ANAP falan yoktur. tlk yapılacak yerine tutumumuzu bir deklarasseçimde bu ülkenin aklıselim sa yonla kamuoyuna duyurduk. Erhibi milyonlan, ki bu kerratla da ken seçim konusu üzerinde hukuispatlanmışlır, Doğru V'ol'u yeni ki bir tartışma çıkacak. Biliyorsuden iktidara getirecekjerdir. Açık nuz Mecliste reddedildiği takdirsöylüyorum, ANAP Özal'lı veyn de bir yıl süre ile aynı konu yeniÖzal'sız, hangi çeşidiyle olursa ol den göriişülemiyor. DYP'nin nesun halk D Y P y i iktidara reye varmak istediğini anlayamagetireceklir" diye konuştu. Demi dım. Erken seçim olayını bir yıl rel, bugün bir ANAP varsa, bu geriye mi atmak isliyorlar bileminun AP, sonra Büyük Türkiye yorum. DYP politikasında 26 Partisi, sonra da onun devamı Marttan sonra çok sık değişiklikolan DYP'den kaynaklandığını ler oldu. Bu önergeye katılmamız belirterek, "İşte egrisi eğrisine, söz konusu değil. Ama şayet gedoğrusu doğnısuna geliyor. Yani nel kurula kadar gelebilirse oradere, yatağına doğru gidecektir" da lehte oy veririz. Bu siyaseten diye konuştu. yanlış bir girişimdir." Demirel, cumhurbaşkanını halkın seçmesi konusundaki önerilerinin benimsenmemesiyle ilgili olarak da, "Eninde sonunda (Baştarafı 1. Sayfada) TRT Haber Dairesi Başkanı Türkiye buraya gelecek. Temsili sistemden, katılıma demokrasiye Ceyhan Baylur, TRT'nin liderleri geçilmesi şarttır" dedi. Çağdaşlık ikişer ikişer tartıştırma gibi bir düdeniîdiğînde, mangalda kül bırak şüncesi olup olmadığı konusunda, mayanların çağdaşhğın asıl bura "Böyle bir düşüncenin benim tadan kaynaklandığını bilmesi ge rafımdan olması önemli değil. rektiğini söyleyen Demirel, soru Onlardan gelecek istek önemli. nun bugünkü iktidarın çağdaşlık Ben, ikili de tartışma yaplınnm, la ilgisi olmadığından kaynaklan üçlü de yaplınrım, dörtlü de. Bidığını belirtti. tktidarın hedefinin zim açımızdan hiçbir şey degiş"bir yeri ele geçirmek" olduğunu ınez. Onlar. kendi araiannda nakaydeden Demirel şöyle konuştu: sıl tartışmak istiyorlarsa biz ekranı "Haklıhaksız, meşru ya da de öyle açanz. Ona karışmayız. tlle ğil, o da önemli değil. Ele geçir de ikili tartışın, dörtlü tartışın disin sadece. Nasılsa halkın gözünü yemeyiz. Bizim için önemli ofan boyayacak vcya boyadım zannede bu Urtışmayı ekrana açmak" ceği birtakım gerekçeleri bulur. dedi. Kendi haklılığını ioyltmeye caiıAçıkoturumun yayınlanacağı CÛNEYT ARCAYUREK yaz.yor 6 0 YIL ONCE Cumhuriyet Edipler nihayet toplandı 20 EYLÜL 1929 Alay Köşkü Edipleri kongresi dün toplanmıştır. Rivayete nazaran azanın adedi 140 imiş, fakat dUnkii içtimaa ancak 28 kişi iştirak etmiştir. Kongreyi reis Hüseyin Rahmi Bey açnuştır. iştirak edenler meyanında Müştak, Izzet Melih, Necip Asım, Kaam Nami, Halit Fahri Beylerle, Şükufe Nihal, Halide Nusret Hanımlar bulunuyordu. Celsenin küşadını müteakip katip Halit Fahri Bey 11 imzalı bir takrir okumuştur. Bu takrirde evvelce dahili ve harici namlarile teşkil edilmiş olan iki encümenin lağvı ve beş kişiden ibaret olan heyeti idarenin yediye iblağ edilmesi istenmekte idi. İsmail Müştak Bey bugünkü ruzname yalnız intihaptan ibaret olan heyeti idarenin yediye iblağ edilmesi «• fUb istenmekte idi. İsmail Müştak Bey bugünkü ruzname yalnız intihaptan ibaret olduğundan nizamnamenin tadili ile iştigal edilerrtiyeceğini söylemiştir. Refik Ahmet Bey enciimenlerin nizamname ile alakası olmayıp esasen kongre karan ile teşkil edildikleri, heyeti idarenin esasen 7 kişiden ibaret olduğunu, iki kişinin MotÖrlerİ tcrcih cdinia. istifasile beşe tenezzül ettiğini söylerniştir. Bundan sonra söz alan Kazım Nami Bey birlik azası arasında tesanüt temin edilemediğini söylemiştir. Münakaşa uzamış mevzu dağılmış ve takririn madde bimadde müzakeresine geçilmiştiı. Birinci madde müzakere ve kabul edilmiş iken îsmail Müştak Bey tekrar itiraz ve usulü müzakereye nazaran ewela takririn kaffesinin reye konulmasını tetkik etmiştir. LLOYD 30 YIL ONCE Cumhuriyet Kıbrıs devleti 20 EYXÜL 1959 Lefkoşede bazı İngilizce ve Rumca gazetelerde, Karma Anayasa Komisyonuna Türk delegasyonunun yeni teklifler getirdiği hakkmda Atina menşeli haberler çıkmıştır. Bu hususta Anayasa Komisyonu Türk Delegasyonu Başkanı Prof. Nihat Erim bugün aşağıdaki beyanatı vermiştir: "Türklerin hiçbir yeni talebi yoktur. Komisyon toplantılan başladığı gün ifade ettiğimiz prensibe daima bağlı kaldık. Yani Zürih ve Londra anlaşmalannı tam bir sadakatle Anayasaya getirmeye gayret ediyoruz. Bugün de aynı şeyi söylüyorum. Zürih ve Londra anlaşmalannı olduğu gibi, kelimesi kelimesine Anayasaya koymaya hazınz. Herkes böyle düşündüğü gün zannediyorum ki ortada halledilmemiş mesele kalmayacaktır. Tekrar ediyorum, Atina mahreçli olduğu bildirilen haberin iddia ettiği gibi yeni bir talep şayet varsa herhalde o bizim değildir:' Kıbns Valisi Sir Hugh Foot, beş ay içinde bir Kıbns Cumhuriyetinin kurulacağına kani olduğunu söylemiştir. Vali bütün sahalarda ilerleme kaydedildiğini açıklamıştır. Foot, Anayasa Komisyonunda çalışanlar tarafından bütün zorluklann halledilmek üzere bulunduğuna dair teminat aldığmı Uave etmiştir. GEÇEN YIL BUGUN Cumhuriyet Isveç'te sol kazandı 20 EYLÜL 1988 Pazar günü yapılan Isveç parlamento ve yerel seçimleri, sol kanadın ve Yeşiller'in zaferiyle sonuçlandı. Hemen hemen kesinleşmiş sayılan sonuçlara göre, Sosyal Demokrat tşçi Partisi (SAP) ile Komünist Partisi'nden (VKP) oluşan sol kanat, oyların yüzde 49.6'sını alarak parlamentoda çoğunluğu sağlarken, kuruluşlanndan beri parlamento dışı mücadele veren Yeşiller, yüzde 5.5 oranında oy toplayarak 20 milletvekilligi elde ettiler. Muhafazakârlar (M), Liberaller (FP) ve Merkez Demokratlar'dan (C) oluşan antisosyalist blok ise oylann yüzde 41.8'ini alarak, 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük yenilgisini yaşadı. Oldürülen Başbakan Olof Palme'nin ardından ortaya çıkan bir dizi siyasi skandal ile sarsılan ve son 6 ay içinde çok güçlü bir tırmanış gösteren Yeşiller'in tehdidini üstünde hisseden Sosyal Demokratlar, son ana kadar sonucu belli olmayan seçimlerden çok az bir oy kaybına uğrayarak çıktılar. Cumhurbaşkanı seçimi için öngördükleri önlemleri işletemediklerini söyteyerek konuşmaya giren Demirel, güncel konaya değindi. Çankaya seçimine katkısını sağlayarak Özal'ın muhalefeti Mecliste "figüran" durumuna getirmek istediğini söyledi. Ona göre, ekimde erken seçim "zaman yokluğundan" artık İşte böyle bir Özal olanaksızdı. Cumhurbaşkanını Dün sabah, İnönü ve Baykal bu Meclis seçecekti. Amaçta gezide olduğundan SHP Grubu İnönü ile birleşmekle beraber, toplanamıyor. DYP'de Demirel yöntemde farklılık getiriyordu. İkgirdiğimiz haftayı özetleyen bir tidar olduklannda cumhurbaşkakonuşma yapıyor. Partisinin al nını halkın seçmesini sağlayadığı yeni kararları anlatıyor. caklardı. Çankaya seçiminden Gözler, ANAP grubunda. Bur sonra, kasımda erken seçime gisa gezisinde halk önünde konu dilmelrydi. İki muhalefet bir nokşamayan Özal'ın, grubu okşa tada buluşuyordu: Erken seçim, mayı sürdürdüğüne işaret eden özal'ın Çankaya hevesini kırahaberler dolaşıyor. Meclis baş cak engel olmaktan artık çıkmışkanvekili, komisyon başkanları tı. seçiminde grubu "daha serDemirel, Özal'ı kararlı görübest" bırakacağı duyuruluyor. yor. ANAP grubundan biri derBir iki isim dısında, grupta mu ken kendini tarif ettiğini söylüyor. halefetini sezdiği kimi isimlen'n Gerçi inönü de görüyor durumu. yeni görevler almasına karışma Ama vakit varken Ozal't ülkeyi yacağı soylenryor. Seçimlere ge tarifsiz olaylara sürükleyecek çilecek, ANAP grubu kapanıyor. yoldan geri çevinneye çalışıyor. Önemli kararları hep ayaküs Uzun konuşmasını Demirel, tü söyleşilerde açıklamayı huy önemsenecek bir girişim niteliedinen Ozal, gazetecilerin, İnö ğindeki erken seçim önergesini nü'nün çağrısına ne diyeceğini açıklayarak noktalıyor. sormalarına kısa bir yanıt veriDüne kadar yetecek sayılan yor: '"Kendisi ile görüşürüm, olmadığından erken seçim önerama koşulsuz." gesini getirmeyen DYP, bugün Yarın nereye götüreceği bilin "Meclisteki çoğunluğun halis nimezelbet. Ama dün, inönü'nün yetini saptamak" istediğini öne uygar, akılcı çağnsını Özal, ilmik sürüyor. Seçim istemi reddediatarak boğuyor. Dış polıtıkıdaki lirse, bir yıl içinde yeniden önekimi sloganlarını iç politikaya in rilmesinin tüzük gereği olanakdirgiyor. Sanki İnönü; Bulgar sızlığına işaret edegelen DYP, başkanı, sanki göcmen sorunu bugün varsın geri çevirsin, kamu ortalıkta. Jivkof'a söylediğini vicdanı için bu girişimi zorunlu Türkiye'nin bir numaralı sorunu görüyor. na uyguluyor. "Koşulsuz bir DYP'nin seçim önergesi, acagündemle partilerarası görüşme ba bir başka Demirel planının lere yan tutuyor." önemli parçası mı? Demirel, daÇağrının içeriğine bakarak ha başta bu varsayımı geri çeviİnönü ile "görüşmekte bir yarar riyor. "Zaten tükenen Özal için görmediğini" söylemesi daha böyle planlara gerek olmadıgını, geçerli ve doğasına uygun olur Özal'ın ANAP başında kalmasıdu. Daha dune kadar Çankaya nın seçimlerde daha çok işine konusunda muhalefetle görüş yarayacağını" vurguluyor. Her meyeceğini söyleyen bir liderin, şeye karşın, yine de gerçeğe ya"demokratik diyalog özlemleri kın bir kuşku yok değil. Özal'ın ni" birden berhava etmesi, he cumhurbaşkanı seçildiğini, "veliahtlan" yerli yerine oturtmamen yadırganıyor. dığını bir düşünelim. Ekimden İnönü'nün sonra hemen kasımda bir genel seçim, ANAP'ın musalla taşına vazgeçmeyeceği yatmasını hızlandırmayacak mı? İnönü'nün devlet adamı niteliğine, Meclisi meşru sayan gö Oradan kopan sağ oylann bir börüşüne güvenerek, acaba Özal, lümü DYP'ye akmayacak deniSHP liderinden yarın öbürgun lebilir mi? daha fazla yumuşama mı bekliDüne oranla bugün siyaset yor? Meclis Başkanı seçiminde başkalaşmasını "gerekçe deolduğu gibi, Çankaya turlarında ğiştiriyoruz" diye anlatıyor Demida SHP'nin "tıpış tıpış oylama rel. ya" geleceğine mi inanıyor? Bir başka olasılığı gözardı etÇağrı, bir yerde yeni bir açılış gi memek gerekiyor: DYP, reddebi görünürken, Özal'ın son tutu dilecek önergede seçim tarihini muyla sorun yeniden kilitlenmiş değistirerek bir yıl içinde yeniden bir manzara sergiliyor. verilmesi olanağının kalmadığıÖzal cumhurbaşkanının bir nı görür ve kasım seçimini Özal'ANAP'lı olacağına ve ANAP gru ın bugüne göre kesin reddedebu nca saplanıp seçiieceğine dü ceğini anlarsa, son dakika bu ne kadar inatla direniyordu. İnö öneriyi "geri çekebilir." nü tersini savunuyor, uzlaşma Kuşkusuz ANAP'tan beklenkapısını sürekli açık bırakaraR miyor, ancak SHP, Demirel'in salt ANAP oylarıyla seçilmeyen seçim oldu bittisini içeren önerbir "kişilik" arryordu. İnönü'nün gesine bakalım ne ölçüde katıçağnsını hemen yanıtlayan Özal, lacak? bir gün önceki durumun ısıtılıp Yoksa, bu konuda da muhaönümüze gelmesine meydan ve lefet partilerinin yollan ayrılacak riyor. mı? İnönü'nün aylardır koyduğu Ya da cumhurbaşkanı adaylıkesin koşullardan vazgeçmesi ğının başladığı güne değin, dane kadar beklenmez bir olaysa, ha hangi siyasal dümenler döneözal'ın direndiği kurallan gerı al cek? seçemeyeceğini" söylemedi. Meşruluğuna gölge düşürmek istemiyor, yeni bir seçimle halk iradesinin Meclise yansımasını sayunuyordu. inönü'nün yeni çağnsı önceki koşullannı daha belirgin hale getiriyor. Liderler aday olmasın diyor, Özal'ın önüne engel koyuyor. Partiler anlaşsın, Çankaya seçimi bir bunalıma dönüşmeden çözülsun istiyor. Halkı temsil edecek yeni cumhurbaşkanının partilerin ortak kararıyla seçilmesini öneriyor. Tabii uygar siyasetçilerle demokratik kuralları benimseyenlere özgu bu çağrıyı politikayı . "benlik kavgasına" dönüştüren bir siyasetçı başka biçimlerde algılıyor. İnönü fazla geri adım atamaz. Özal da. İki olasılık var, ama zayıf: İnönü bir devlet bunalımından çekinerek Özal a bir adım yaklaşabilir. Bir gece gelen vahiy, Özal'ın inadını kırabilir. Her iki olasılık kamuoyu önünde lider tartışmasına neden olur. Erken seçim Demirel cephesi CALISANLAR^ SORULARI/SORUNLARI YILMAZ ŞİPAL "Eşit îşe Eşit Ücret (2)" Sayın S. TOK'un ilk öğretmen emeklileri ile dul ve yetimlerinin emekli maaşlanna Uişkin dile getirdiği sorunlan iletmiştik. Bugünkü yanmızı da getirdiği çözüm önerisine ayırıyoruz. " 1 . Emekli ilk öğretmenler arasındaki dengesiz maaş ayncahkları, ek göstergelerin ilk dört dereceye adaletsiz uygulanmasından kaynaklanmaktadjr. Ek gösterge dizgesi, aylık gösterge tablosundaki eşit işe eşit ücret dengelerini bozmaktadır. öğretmenler için 1. dereceye verilen 1500 ek gösterge, aylık gösterge tablosundaki dengelere uygun şekilde 4. derecenin 1. kademesinin 400 ek göstergesinden başlanarak ilk dört derecenin kademelerine de uyarlanmalı, eşitsizliklerden anndınlmış 'birleşik aylık gösterge tablosu' yürürlüğe konulmalıdır. Aynı işi yapan, eşit kıdemli emekli ilk öğretmenlere, eşit ek gösterge verilmeli... Ek göstergeler, maaş derecesine göre değil, 'hizmet süresi ve kıdemlilik' ilkelerine göre dağıtılmalıdır. 2. Devlet Memurlan Yasası'nın 36. maddesi yeniden düzenlenmelidir. Lise dengi mesleki öğrenimli ilk öğretmenlerin Personel Yasası'ndaki yeri, diğerlerine göre 1 derece 1 kademe geride bulunmakudır. 36. madde lise dengi mesleki teknik ögrenimi bitirenleri 12/2 deTeceden göreve başlatır. Ancak, 12 sayüı Kanun \ Hükmunde Kararname ile çoğu meslek sınıflanna ayncalık veril ' miştir. Bu sınıflar, en az bir derece yukandan ve 11/2 ve 11/3 dereceden göreve başlatılmaktadır. Bu ayncalık yapılmasaydı, bugün çalışan ve emekli tüm ilk öğretmenler bir üst dereceden maaş alacaklardı. llgililerce, eğitimdeki yerinden ve öneminden sıkça söz edilen ilk öğretmenlerin bu yeri ve önemi yasal düzenleme ile kanıtlanmalıdır. Bu da 36. maddeye yapılacak bir ekle, lise dengi mesleki öğrenimli ilk öğretmenlerin, öğrenimlerinegöre saptanan giriş derece ve kademelerine 1 derece 1 kademe eklenerek, emsali meslek sımfları gibi, 11/3'ten göreve başlatılarak ve intibaklan da yapılarak gerçekleşir. Danıştay karan uyannca, hak sahibi emekli ilk öğretmenlere ek gösterge aylık maaş farklan, geriye doğru 5 yıllık süre esas aünarak hesaplanacaktır. Çıkanlacak intibak yasasında, sosyal adalet gereği olarak, 3. derecenin 4 ve ileri kademelerinden maaş almakta olan emekli ilk öğretmenlerin, ek gösterge farklannın da 5 yıl geriye dönük olarak hesaplanacağı hükmü yer almalıdır. Uzun ve başanlı çalışma yıllan sonunda, ömrunün son yülannı yokJuk içinde geçirmeye çalışan emeklilerle, bunlann dul ve yetimlerine sahip çıkmak devletin en doğal görevi olmalıdır." Sayın okurumuzun önerisini iletiyoruz. llgililerin ilgilenmesi umudu ile... TV'de İlhan Selçuk (Baştarafı 1. Sayfada) 10.00'da Anıtkabir'de Atatürk'e saygı duruşuyla başlayacak. Öğleden sonra dasaat 16.00'daL/lus'taki 100. Yıl Çarşısı altında bulunan, Altındağ Kültüı Merkezi'nde bir tören yapılacak. Jülide Gülizar'ın sunacağı tören, Dernck Başkanı Ceval Geray'ın açış konuşmasıyla başlayacak.Törende ayrıca Oklay Akbal, Alaol Behramoğlu, DemirtaşCcyhun, Aziz Nesin, Prof. Dı. Şerafellin Turan dil devriminin, Türkçcningelişinıi, küllüryozlaşnıaM ve dil, Atatürk'ün kalıtının geri vcrilmesiyle ilgili konuşmalar yapacaklar. TörcncTolgaÇandar veArifSağda, bireıdinletiilekalılacaklar. Törende, sanatvı Mengü Krlel'ııı yaplığı Dil Dcrneğiaınblcmide katılanlaraıaıııMİacak.TörvııcdcnKk üyesi olnıayanlar da katılabilccek. tarihin şu ana değin belli olmadıgını bildiren Baytur, henüz hiçbir liderle görüsemediğini söyledi. Açıkoturum 8 ekimde Bu arada AA'nın haberine göre, açıkoturumun yapılacağı "Gündem" adlı programın ilki 8 ekimde gündeme gelecek. Programı hazırlayıp sunacağı açıklanan gazeteci Ertan Karasu, İS günde bir yayımlanacak olan programın ilk bölümünde liderleri bir araya getirmeyi planladıklannı belirterek, "Programın ilkinde DÇM ve dış krediler konusunu ele almak •stedik. Ama bu konu liderierin tutumuna göre genişleyebilir. Ancak kesin değil. Liderlerle konuşup, değerlendirmeyi TRT yapacak" dedi. Kendisinin belirtilen duruma göre programın içeriğini hazırlayacağını bildiren Karasu, "Henüz bana ulaşan bir şey yok" diye konuştu. At Last! İngilizceyi İngiltere'de öğrenmek için 7 TUR'u seçtiniz. Sonunda doğru karan verdiniz. 7TUR lk\w LSnoP Tatile giderken kalblnizi kontrol ettiriniz. TÜRK KALP VAKFI 1751244/45» 1485866«3736957 dil okulları broşürümüzü isteyiniz. İnönü Cad. 37/2 Gümüşsuyu 152 59 21 (4 Hat)