Katalog

12 EYLÜL 1989 EKONOMİ TURKIYE'den ALT1NDÖVİZ SERBEST PÎYASADA DÜN Dolar (satjş) 2250 Mark (satış) 1128 Ata Ura (satış) 174.000 M. BANKASI'NDA BUGÜN Dolar (döviz alış) 2242.51 Dolar (efektif satış) 2253.74 Mark (döviz alış) 1127.17 Mark (efektif satış) 1132.82 1 OBS altın ($) 359.70 Interbank faizi. 15.32 PETKIM yabancılaştırıhyor TOBB Sanayi Konseyi ve EBSO Meclis Başkanı Şinasi Ertan, Petkim'in özelleştirme adı altında yabancılara satıldığına işaret ederek, "Önce satışın adı konmalıdır" dedi. Ertan, özelleştirmeyabancılaştırma ayrımının yapılıp kamuoyuna açıklanmasmı istedi. BARIŞ KUDAR İZMİR Petrokimya sektöründe tekel durumundaki PETKİM Holding A.Ş.'nin özelleştirme adı altında satışına sanayiciler karşı çıkıyorlar. TOBB Sanayi Konseyi ve EBSO Meclis Başkanı Şinasi Ertan, "Önce bu satışın adı konmalıdır. Özelleştinne mi, yoksa yabancüaştınna mı?" dedi. Plasük sanayicüeri Mazhar Zoriu ile Cengiz Hakan ise PETKİM'in kartellere satılarak tröst yaratılmak istendiğini öne sürdüler. Istanbul'da, "Muhtemel alıcılara PETKİM'in tamtılması toplantısında" konuşan Devlet Bakaru Güneş Taner'in, "PETKİM'in bir kısraının ya da tamamınm özelleştirilmeayk Türkiye'de başka PETKİM'ler ortaya çıkacaktır" sözlerine büyuk tepki gösteren sanayiciler, "Elbet başkalan ortaya çıkar, ama alacak olan kartel tarafından yaptlacak yatınmla çıkar" diye konuştulaı. Güneş Taner'in, "Hukümet açısından alıcının yerli veya yabancı olması konusunda hertıangi bir aynm söz konusu değiMir" sözleriyle konuya nasıl bakıldığını ortaya koyduğunu kaydeden sanayiciler "Sayın bakan 'burada artık yabancı ve sahte bir cennet yoktur. Burada artık diinyaya açık bir piyasa var. Bu piyasada da tekeller yok, artık gerekli piyasa kurallan var' diyerek tekelleşmeyi özendirir bir hava içtndedir" dediler. Toplu Konut ve Kamu Ortakhğı İdaresi (TKKOİ) özelleştirmeden sorumlu Başkan Yardımcısı Yılmaz Argüden'in de sözlerıni değerlendiren sanayiciler, "Argöden bile yabancılann şansmın daha fazla olduğunu belirterek satışın yabancılara yapılacağını bildiriyor" görüşünu dile getirdi İzmirli sanayiciler PETKİM'in satışına karşı çıkıyor: CUMHURİYET/ll Vergi gelirlerinin GSYİH'ye oranı Ûketet Isveç Danimarka Norveç Belçika Fransa Lüksemburg Avusturya irianda Y.Zelanda F.AImanya İnojtefe Yunanistan İtarya Rnlandiya Kanada İspanya İsvıçre Portekiz Avustralya Japonya Hollanda 19M ..49.4. .45.5.. .47.1. .45.8. .43.5. .41.7. .40.9. .41.2.. .34.0. .33.1. .38.0. .35.3. .29.4. Ege Plast Başkanı Mazhar Zorlu, Petkim'in Türk yatırımcılar tarafından ahnmasına olanak bulunmadığını belirterek, "Böylesi bir tesisi ancak yabancı karteller alabilir. Türk yatırımcı piyon olarak kullanılır, yönetim tümüyle yabanaya geçer" dedi. ABD ile iş ilişkileri semineri İZMtR (Cumhuriyet Ege Bürosu) TürkAmehkan İşadamları Derneği ile tzmir Ticareı Odası'nca düzenlenen "ABD ile iş ilişkilehni geliştirme semineri" dün lzmir'de yapıldı. Seminerde bir konuşma yapan ABD Büyükelçisi Morton I. Abramowitz, "Amerikan Büyükelçisi olarak Amerikan ve Türk işadamları ile yakın ilişkiler içinde ekonomik ve ticari işbirliğimizi geliştirmek için elimden gelen her şeyi yapacağım, hiçbir şey beni, Türkiye'nin ABD'ye olan ihracatımn hızla arımast kadar memnun edemez" dedi. ler. PETKtM'in de Çitosan'ın 5 fabrikası gibi oldu bitti ile yabancılara satılmasından endişe duyduklarını kaydeden TOBB Sanayi Konseyi ve EBSO Meclis Başkanı Şinasi Ertan, "Bu olaya artık bir ad konoıalıdır. Olay özelleştirme mi, yabancılaştırma mı? Bunun aynmı artık yapılmah ve kamuoyuna duyurulmalıdır" dedi. Ertan, izlenen yolun anlamsızlığına işaret ederek şunları söyledi: "Önce Çitosan'ın 5 fabrikası, ardından USAŞ, onu takiben PETKİM ortaya çıktı. ÖzHkştiriliyor mu saulıyor mu, belli değil. Sanayicilere ve işadamlanna PETKİM'i tanıtan bir broşür gönderdiler. PETKİM böyle broşürlerle tanılılıp toplantılaıia satılacaksa yazık olur. 'Broşürle tanıtıp herkese duyurdum. Ama gelen olmadı, yabancıya verdim' zihniyeriyk tavır koymak baştan yanbştır. Dünya capındaki dev bir turmak amacıyla alıriar. Ta'rkikuruluşu özelleşlirirkea çok dik ye'deki fiyatlar da kontrol edilemez hale gelir. Bu, PETKİM'in katli olunmalıdır." özelleşlirilmesi değil, doğrudan PETKİM'in Türk yatınmcılar yabanaya saöşıdır. PETKİM peştarafından satın ahnmasına ola keş çekilmek isteniyor." nak bulunmadığına dikkati çeken Ege Plast Başkanı Mazhar Zoriu, PETKİM'in yanı sıra ERDEbunun için yeterli kapitalin oluş MİR'in de özelleştirme adı altınmadığını belirterek, "Böylesi bir da yabancılara pazarlandığım öne tesisi ancak yabancı karteller süren plastik sanayicisi Cengiz alabilir" diye konuştu. Zorlu, ya Hakan da tepkisini dile getirirken bancılann Türk ortak bularak sa şöyle konuştu: tın alma işlemine geçme formülü"PETKİM 3 yıl öncesine kadar nün de geçerli olmayacağım vurgulayarak, "Bu uygulamada sürekli zarar eden bir kuruluştu. Türk yatınma piyon oiarak kul Borcunu biz plastik üreticilerine lanılır. Yönetim tümüyle yaban ödettiier. Hükümet şimdi de bıitcılara gecer" göruşünü öne sürdü. çe açıklanm kapatmak için milli Zorlu, sözlerıni şöyle sürdürdü: servetlf rimiti satınak istiyor. Buyurun siz de alın diyorlar. Hangi "Gecen ytlld kân 900 milyar li parayla, bangi finansmanla alacara olan, binbir zahmetle tıkır tı ğız? Erdemir gibi PETKİM'in tıiskır işler duruma getirilmiş olan selerine borsada el konulacak. böylesi bir tesisi 5 trilyon liraya Milli değerierimiz kapitulasyonlar satmaya kalkryoriar. PETKİM i gibi yabancılara veriliyor. Buna ancak yabana karteller tröst oluş bir dur deme zamanı gelmiştir." ABD Türkiye OECD ort OECD Avrupa ort.. AT ort *) Tahmini .30.2. .33.0.. .31.6. .24.1. .30.8. .28.7.. ..29.0.. .25.5.. .29.5. ..21.7. .35.2. .36.7. .36.4. 19S3 ...50.6 ..46.5 ..46.6 ...46.7 ...45.3 ...43.6 ...44.9 ...41.1 ..38.3 ..32.8 ..37.3 .37.6 ..33.3 ...35.8 .34.0 ...33.0 .27.9 ...31.6 ..32.9 ..29.2 ...27.2 ...28.4...: ...20.7 ...36.7 ...38.6 ...39.2 1987 1«tt* 56.7 55.5 52.0... 52.0 48.3 46.9 48.0 () 46.1 () 44.8 44.3 43.8 () 42.3 41.9 39.9 42.7 38.6 () 37.6 37.4 37.5 37.7 37.4 () 36.2 37.1 35.9 37.9 34.5 33.6 33.0 32.8 32.0 32.2 31.4 34.9 31.3 () 30.2 () 30.0 {) 24.1 22.7 38.8 () 40.4 () 40.6 () Avrupah. işverenler ANKARA (ANKA) Türkiye İşverenler Sendikası'mn (TİSK) da üyesi bulunduğu Uluslararası İşverenler Teşkilatı'nın (IOE) Avrupah Üyeleri tcra Komitesi Toplantısı 14 eyltil perşembe günü Ankara Hilton Oteli'nde yapılacak. TtSK'ten yapılan açıklamaya göre, açılışı TİSK Genel Başkanı Halit Narin tarafından yapılacak toptantıya, 20 Avrupa ülkesinden 46 delege katılacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tmren Aykut da açtlış oturumunda bir konuşma yapacak. THYLufihansa ortaklığı ANKARA (AA) Türk Hava Yolları ile Alman Hava Yolları Lufthansa arasında, Avrupa'dan Antalya, Dalaman ve tzmir'e turistik seferler düzenleyecek ortak Charter şirketi kurulması amacıyla bir niyet mektubu imzalandı. Ulaştırma Bakanbgı'nda düzenlenen imza löreni öncesinde konuşan Bakan Cengiz Tuncer, ortak Charter şirketi kurma girişimlerinin, hükümetin dışa açılma politikasının bir örneği olduğunu söyledi. Tuncer, 10 milyon dolar sermayeli şirkete her iki taşımacılık şirketinin yüzde 40'ar hise ile katılacağım, kalan yüzde 20'lik bölümün ise tur operatörleri, seyahat acenteleri ve otel sahipleri gibi yatırımcı gruplara verileceğini bildirdi. Birçok Avrupa ülkesinden, Antalya, Dalaman ve Izmir'e turistik Charter seferleri düzenleyecek olan şirketin Boeing 737 tipi uçaklardan oluşacak fîlosu ile 1990 fıisan ayında faaliyete ABD Merkez Bankası'nın üç aydır rekor seviyede süren müdahalesine rajjmen dolar 2 mark sınınnda. geçmesinin planlandığını anlatan Cengiz Tuncer, yaz döneminde 175 bin, kış döneminde de 75 bin olmak üzere yaklaşık 250 bin turistin taşınmasının planlandıgını söyledi. Tuncer, taslak çalışmaları süren şirketin birkaç ay içinde kurulacağını bildirdi. lar cumartesi gününe göre değışDünya borsalarında büyük yatırımcılar meden 2250 liradan satıldı. Maık arasında dolara olan güvenin sürdüğü, 2 lira düşerek 1128, tsviçre Frantırmanışın yavaş, ancak güvenli olacağt gı ise 7 lira değer kazanarak 1310 liradan alıcı buldu. savunuluyor. Türkiye, OECD ülkeleri arasında, vergi gelirinin GSYİH'ye oranının en düşük olduğu ülke. OECD incelemesinde Türkiye'de, tüketimden alınan vergilerin son üç yılda arttığma işaret edildi. ANKARA (AA) Vergi Gelirlerinin Gayrisafî Yurtiçi Hasıla'ya (GSYİH) oranının en düşük bulunduğu Ekonomik tşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) üyesinin Türkiye olduğu belirlendi. OECD'nin üye ulkelerde vergi gelirleri ve vergi sistemi yapısının incelendiği araştırmasına göre, Türkiye, OECD ülkeleri arasmda vergi gelirlerinin GSYİH'ya oranının en düşük olduğu Ulkeler arasında en ait sırada yer alıyor. OECD'nin hesaplamalarına göre, Türkiye'de toplam vergi geUrleri içinde en yüksek payı, gelir kârlardan alınan vergiler ile dolaylı vergiler alıyor. OECD verilerine göre, Türkiye'de gelir ve kârlardan alınan vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 35.6, dolaylı vergüerin payı da yüzde 32.0*ye ulaşıyor. Türkiye'de gayri menkullerden alınan vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 3.2'de kalırken, sosyal güvenlik kesintilerinın payı yiizde 15.9 düzeyinde. Ekonomik tşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı OECD'nin incelemesinde, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu bazı OECD ulkelerinde, Katma Değer Vergisi (KDV) başta olmak üzere, tüketimden alınan vergilerin (dolaylı vergiler) son üç yılda arttığına işaret edildi. OECD'ye göre, KDV başta olmak üzere tüketim vergisi gelirlerinin, kayda değer ölçüde arttığı ülkeler şunlar: Türkiye, İspanya, Finlandiya, Yunanistan, Yeni Zelanda, Norveç, Portekiz. tncelemede, kişisel gelir vergilerinin toplam vergi gelirleri içindeki yerinin giderek azaldığı, Türkiye, Yeni Zelanda ve Norveç*te, bu tür gelirlerin önemli ölçüde düştüğü belirtildi. Türkiye, vergide sınıfta kaldı Ankara'da OECD heyeti ANKARA (AA) Ekonomik Işbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Türkiye Konsorsiyumu Sekreteri Dr. Alfred Kuehn başkanltğtnda 4 kişilik bir teknik heyet, dün Ankara'ya geldi. 23 kasımda Paris'te görüşülecek olan "OECD Türkiye Raporu"nun taslağını hazırlamak üzere Türkiye 'ye gelen heyet, teknik düzeyde görüşmelerde bulunacak. Kalkınmada öncelikli illere yenî teşvikler ANKARA (AA) Devlet Bakanı Kâmran İnan, kalkınmakta öncelikli illerde ozel sektör için tanınan teşvik tedbirlerinin bekleneni vermediğini söyleyerek, "yeni teşvikler hazıriıyoruz" dedi. Türk Henkd Dergisi'nin eylül sayısında yayımlanan röportajda Devlet Bakanı İnan, 28 ili kapsayan kalkınmakta öncelikli yörelerde, özel sektörün topluca yatınm yapması üzerinde durulduğunu belirterek, "Bazı toplantılar yaprık, ama bu konularda akıl verenler çok da, fiili hizmete gelince noksanlıklanmız var. Biz kolektif şekilde çalışmaya alışamadık halen" dedi. Bazı vatandaşlann okul, hastane ve klinik yaptırdıklannı hatırlatan tnan, bunların bir araya getirilmesi halinde daha büyük yatırımlar olacağını kaydederek şöyle devam etti: "Dogu'ya göiürmek önemli. Bence hayır en gizli yerde yapılandır. Bizim bazı insanlanmız bu tür yalırımlan en çok görunen yerlerde yapmayı seviyor. lstanbul'da, Ege'de var. Allah vermiş, devlet vermiş. Biraz da Dogu'ya vermek lazım. Orada pek dikkat çekmez duşüneesi var herhalde." Bürokrasi ve teknik elemanların Doğu'da çalışmak istemediğine de dikkat çeken tnan, bütün tesisler kurulsa bile eleman bulunamadığını söyledi. Dolar psikolojik sınırda tığı belirtildi. Rakamın ABD Merkez Bankası'nın çeyrek yıllık bilançolannı açıklamaya başladığı mart 1973'ten bu yana ulaşılan 3 yıllık dönemde en büyük dolar satışı olduğu belirtildi. Daha önceki rekor 1985 ağustosekim döneminde 3.2 milyar dolar ile kırılmıştı. 1989'un şubatnisan döneminde ise ABD Merkez Bankası'nın sadece 2.2 milyar dolarlık dolar satışında bulunduğu açıklandı. Londra'da tahvil satışı ANKARA (AA) Türkiye, Londra Menkul Değerler Borsası'nda 200 milyon dolarlık tahvil satacak. Tahvillerin satışlarına ilişkin anlaşma, dün Londra'da, HDTM Dış İlişkiler Genel Müdür Yardıması Murat Kutad tarafından imzalandı. HDTM'den yapılan açıklamaya göre, J.P. Moran aracılığıyla satılacak tahvilHer, 5 bin ve 50 bin dolarlık kupürler halinde bulunuyor. 'Hasbi Aga' için zorgünler UGUN .~m Fuar TÜYAP tarafından düzenlenen "2. Tekstit Makineleri Fuarı", saat 16.00'da Istanbul Sergi Sarayı'nda açılıyor. Ekonomi Servisi ABD Do ni belirtiyorlar. Borsalarda büyuk Müdahale rekoru ları dış borsalarda 2.00 marklık yatırımcılar arasında dolara olan Bu arada ABD Merkez Bankapsikolojik sınırı aşamadı. Tokyo1 güvenin sürdüğü ve tırmanışın yada 1.15 yen değer kazanarak vaş, ancak güvenli olacağı savu sı'run mayıs başından temmuz sonuna kadar üç ayda doların tırma147.77 yenden kapanan dolar, nuluyor. tSTANBUL (AA) HisseleTahtakale'de ise 'olagan pazar nışını engellemek amacıyla ulusrinin yüzde 90"ı Asil Nadir'e ait Londra'da 1.9999 marka çıkması1 Türkiye lthalat ve thracat Ban na rağmen 2.00 marka geçemedi tesi durgunluğu yaşandı ve dış lararası borsalarda rekor bir rave 1.9980 markta kaldı. Dolar, borsalardaki yükselişe rağmen do kam olan 11.92 milyar dolar satkası AŞ (Impexbank) Hasbi Menteşoğlu ile davalı oldu. Tahtakale'de 2250 liradan saııldı. Dolar, Tokyo BorsaM'nda 147. DUNYADAN KISA KISA Impexbank, Hasbi Menteşoğlu 75 yenden açıldıktan sonra, 147.50 ve kardeşlerine ait Menteşoğlu üzerine bankanın yönetim thracat ve Pazarlama AŞ ve yen ve 148.03 yen arasında dalga • POLONYA'da ulusal para Menteşoğlu Tekstil ve Gıda Sa landı ve cuma gününe göre 1.15 birimi ziloti yüzde 23 oranında kurulu başkanı ve genel müdürü istifa ettiler. nayii AŞ'den kredi alacaklanm yenlik artışla 147.77 yenden ka devalüe edildi. Böylece, daha • İNGtLTERE'de bu yaz tansil etmek amacıyla iflas da pandı. Londra Borsası'nda cuma önce 1100 zilotu olan bir vası açtı. Edinılen bilgiye göre, gününü 1.19795 marktan kapatan doların değeri 1350 ziloti oldu. boyunca geniş çaplı grev banka her iki şirket adına daha Amerikan para birimi dün açılış Karaborsada bir dolar halen 13 uygulamasına giden demiryolu çabşanları ve Londra otobüs, önce alman 430 milyon lira kre ta 1.9999 marka kadar çıktı ancak bin zilotiden alınıp satılıyor. dinin geri ödenmemesi nedeniyle 2.00 mark psikoiojik sınınnı ge • ÜÇÜNCÜ Dünya'nın dış bdrç metro sürücülerinin üikede önce icra yoluyla alacak takibi çemedi. Yatırtmcıların kâr amaç yükünü azaltan alacaklı ticari yüzde 8.5'e varan enflasyon ne başlamıştı. Banka, Menteşoğ lı satışları üzerine 1.9890 marka bankalara vergi kolaylıklan oranının üzerinde bir ücret lu'nun zarrlan kazanma amacıy geriledikten sonra yeniden topar tanınması istendi. artışı sağladığı açıklandı. la kredi faiz oranlanna itiraz et• DÜNYAN1N en büyük landı ve 1.9980 marka çıktı. Göz • İTALYA'nın en büyük mesi nedeniyle, toplam 631 milreklam ajansı olan Saatchi and lemciler, Tokyo ve Londra'da do bankası BNL'nin Irak'a 1.7 yon lıranın 'iflas yoluyla tahsüT Saatchi'nin yüzde 9.4'lük lann yükseleşini merkez bankala milyar doları aşkın usulsüz için mahkemeye başvurdu. hissesinin ABD'li yatırırfl nnın müdahalesinin de etkilediği kredi açtığının ortaya çıkması Poüy Peck 'ten yeni mtmalmalar bekleniyor LONDRA (Cumhuriyet) Asil Nadir'ııı Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı yaptığı Polly Peckin, dünyanın önde gelen meyve işleme ve pazarlama fırmalanndan Del Monte'yi satın almakla "genc bir girişimci fîrmadan, dünya çapında bir markayı da bünyesine katan ve başkalannı da katması beklenen yerleşmiş uluslararası bir kuruluş haline geldigi" one sürüldü. tngiltere'de yayımlanan "Sunday Telegraph" Gazetesi'nde yer alan geniş incelemede. Polly Peck'in, Del Monte için teklit verme süreci başlamadan önce dahi 600 milyon sterlini aşan mali kaynak bulup hazır attiği, 8 teklifçi firma arasından sıynlan Polly Peck'in, borsadaki olası oynamalara karşı da "gerekli tedbirleri aldığı" kaydedildi. Makalede, Polly Peck'in, vergi sorunlan nedeniyle satın alma işlemini denizaşırı bir kuruluşu aracılığı ile gerçeklestirdiği ve Del Monte'nin taze meyve işleme ve pazarlama kısmına 557 milyon sterlin ödediği belirtildi. firması Southeastern Asset Management'ın eline geçtiği açıklandı. • TOKYO'da yapılan ABDJaponya ticaret görüşmelerinin ilk turunda Japon ve Amerikalı yetkililer, birbirlerini karşıhklı olarak korumaci ticaret politikaları uygulamakla suçladılar. • PETROL thraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi 13 ülkenin temsilcileri 23 eylülde bir araya gelecekler. Borsada işlemler 19» Akçimento Alarko Hotdıng A Carn Arçetık Bagfas Bdu Çımemrj Brtsa Çeuk Halat Çımsa Ç.EIektr* Oöktaş Eczacı Yatınrr, Ege Bıracıl* Ege Gubre Enka HoMıng Ereğli D.Ç EreOB D.Ç (N) GoodVear GütreFab. Guney Biraalık Hektaş inrur D.Ç. izocam Kartonsan Kav Kepe Elektrik Koç Hoktog Kordsa Koruma Tar Koç Yatınm Maret M.Santral Melaş Nasaş Olmutea Otosan PınarSut Rabak Sırkuysan Sitaş T Oemir 0 * . Tetetaş T tş B (CXW58OZj T l ş B (B) T SışeÇam T $'.ernenâ T Sınaı Kal.B Yasaş Y Kred, B ÛnccMseans «an Iştem AJırtıki Buguıttu Bugünkü Bugunkü En çok söz. endus* en yüksek kapanış rmktarı yapılan fry. ort.fiy. 2675 2725 2725 2675 2750 44825 2710 2650 2425 2600 2650 3100 2625 2631 4975 5250 5350 5350 7800 5350 5342 6700 6350 7870 6700 6600 6700 6696 3675 3650 3400 3425 3675 148360 3609 26000 26500 28500 28500 2300 28000 27512 4225 38600 4500 4350 4600 4600 4447 4900 5000 5350 5350 43138 5350 5265 4800 5000 5200 5200 5200 9478 5145 8500 8500 8800 8600 82850 8700 8674 3450 3600 3800 3775 17987 3775 3769 4625 4700 8950 4625 4700 4650 4650 14700 14900 15700 15700 7084 15700 15547 1375 1500 63550 1500 1450 1525 1507 2575 2700 2650 2700 1500 2700 2682 33000 33000 35500 35500 65923 35000 34606 23000 24000 26000 25500 5270 26000 25430 8500 8800 9300 9200 12874 9100 9098 910 950 930 950 15388 930 937 6100 6500 6450 6500 17500 6500 6491 710O 7050 7500 7150 10500 7300 7201 910 910 43114 980 960 930 946 5850 6100 6450 6450 6450 6377 10923 3550 3650 3875 3875 48088 3800 3788 17000 17700 18100 18100 1875 17900 17897 5700 5900 6150 6150 9512 6100 6053 7300 7900 8000 8000 3893 8000 7973 4900 4900 5300 5250 41455 5150 5131 5800 33184 5950 6300 6300 6300 6219 3375 3550 3625 3625 41120 3625 3606 1450 1450 1550 1550 1300 1450 1473 3300 3450 6600 3507 3550 3550 3500 1725 1750 1875 1875 23420 1875 1866 1200 1200 1300 1300 31400 1300 1282 4100 4200 4425 4425 6180 4350 4312 4825 5000 5225 5225 5195 9430 5225 3250 3300 3400 3400 22910 3400 3368 2625 2700 2800 30 722 2800 2800 2796 9000 8800 9700 9600 9600 9333 25278 4000 4200 4300 4300 2700 4250 4246 2925 3100 3100 3100 21495 3100 3100 4775 4800 5200 5200 29664 5097 5200 1060 1150 1150 1150 880 1150 1150 3250 3325 3525 3453 3525 4450 3500 4150 4200 4575 4575 23306 4575 4480 8750 8900 9350 9350 8050 9350 9319 1400 1275 1300 1400 985 1300 1320 2375 2450 2600 2600 89100 2600 2574 1400 1400 1423 1450 1425 4900 1400 1.191.072.0 7MI.45S.B75 idmhacai: ....1037.13 (Dunki: ST2.1t) Söıle!«• «•»» ...1640 DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABO Doları 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanoa Florini 1 Isvec Kronu 1 İsvıçre Frangı 100 Italyan Lıretı 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Oövız Alış 2242.51 1713.05 160.19 1127.17 53.92 290.27 500.67 334.73 1001.12 334.95 1306.06 157.34 15.24 7437.59 3459.07 597.95 lamüıms Döviz Satış 2247.00 1716.48 160.51 1129.43 54.03 290.85 501.67 335.40 1003.13 335.62 130B.68 157.66 15.27 7452.49 3466.00 599.15 Efektif Alış 2240.27 1683.93 160.03 1126.04 53.00 287.37 492.16 334.40 1000.12 331.60 1304.75 154.67 15.09 7311.15 3455.61 587.78 Efektif Satış 2253.74 1721.63 160.99 1132.82 54.19 291.72 503.18 336.41 1006.14 336.63 1312.61 158.13 15.32 7474.85 3476.40 6 0 0 95 KöNUK YAZAR Özelleştirme: Modası geçti mi? (1) Özelleştirmede temel sorunlardan biri operasyonun idari ve mali yönlerinin iyi bir hukuki çerçeveye oturtulup açıklık içinde yürütülmesidir. Yabancı örneklerle karşılaştırüdığında Türkiye'deki uygulamanın hukuki altyapıdan yoksunluğu göze çarpmaktadır. PROF. Dr. TURGUT TAN Hacettepe Ümversitesi IMİsadi ve İdari Bilımler Fakültesi Dekanı Bu kapahhk özelleştirilen USAŞ'ın genel müdürünün şu sözleriyle çarpıcı biçimde dile getirilmekıedir: "Yönetim olarak Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı'na sürekli olarak her konuda bilgi verilmiş, yazı, mali tablo ve raporlarımız en seri vasıtalarla anında ulaştınlmıştır. Bütün bunlara rağmen, özelleştirme uygulamaları kuruluşumuzun yönetiminin bilgisi dışında cereyan etmiş, özelleştirme hakkmdaki haberleri ancak gazetelerden öğrenmemiz mümkün olmuştur. Ancak, muhtemel alıcı fırmalar yine de her türlü bilgiyi yönetimimizden talep etmişler, kendilerine yardım edilmiştir" (I.H. Arslan, Özelleştirme Sürecinde Bir Örnek: USAŞ, Barometre, 26.6.1989, s.27) Anayasa Konseyi getirdiği bir başka ilke ile de özel mulkiyetin sahip olduğu korumanın aynen kamu mülkiyeti için de geçerli olduğunu kabul etmektedir. Nitekim bu ilkenin bir gereği olarak mülkiyet devrinde adil ve hakkaniyete uygun karşılık koşulunu aramaktadır. Bu ilkelerin aynen bizde de geçerli olduğunu kabul etmek gerekir. Fransa'da 6.8.1986 tarihli yasal düzenleme öncelikle özelleştirilecek teşebbüsün değerini belirleyecek yedi kişilik bağımsız bir komisyon oluşturmakta, bu komisyonun bağımsızlığını sağlayacak ayrıntılı kurallar getirdikten sonra, değerlendirmede uygulanacak ilkeleri göstermektedir. Ekonomi Bakanı da hisselerin arz değerini saptarken komisyonun belirlediği değerin altına inememektedir. Yasa ayrıca, yabancı gerçek ve tüzel kişilere satılabilecek hisse oranını "!<t 20 ile sınırlamış, Ekonomi Bakam'na bu oranı indirme yetkisini de vermiştir. Milli çıkarların korunması açısından devletin elindeki hisselerin "özel hisse" (golden share) haline dönüşmesi imkânı da tanınmıştır. Satışa çıkar,lan hisselerin ^o 10'unun çalışanlara aynlması, gerekirse bunun °7o 20'ye çıkarılması, aynca hisselerin bu kişilere piyasa değerinin altında ve vadeli satışı, buna karşılık belirli süre elden çıkarılmaması koşulları da söz konusu yasal düzenlemede yer almaktadır. Hatta, milli çıkarların korunması açısından yasanın ıdareye tanıdığı bu denetim mekanizmalarının liberal ekonomi ve serbest rekabet ilkeleri ile ne ölçüde bağdaştığı da bazı yazarlarca sorulmaktadır. Özelleştirmenin hukuki altyapısındaki boşlukların günlük ve çelişkili uygulamalar yaratnıası doğaldır. ÇAPRAZ KURLAR t i $ $ 1,3894 6,6994 2,2399 1.7169 B Alman Markı Fransız Frangı HollanrJa Florini İsvıçre Frangı $1425.21 Italyart Lıreti $ 147.15 Japon Yeni $ 3.7503 S. Arabistan Riyali C 1,5425 S ALTIN GÜMÜŞ Cumhuriyet Resat 24 ayar altm 22 ayar bilezîk 18 ayar altın 900 ayar gumuş 1 ons altjfi ($): Atış 172.000 195.000 26.000 23150 19 500 410 358 15 Satş ' 174.000 205 000 26.050 25.500 19.540 428 359 70 SERBEST PİYASADA DÖVİZ ABD Doları Batı Alman Markı Hollanda Florini İsvıçre Frangı tngıltz Sterlini Fransız Frangı (M Bankası) Ahş 2247 1125 997 1307 3460 335 358.10 Satış 2250 1128 1000 1310 3500 337 (Londra) ifİM nlktan: İHUndtkst yVIURATA FAKSIMILE Istanbul: 175 44 93 Adana: 122 513 Bursa: 152 206 Izmlr: 25 6S30 Antalya: 123 066 2428 temmuz tarihlerinde Fas'ın Marakeş kentinde toplanan Uluslararası İdari İlimler Kongresi'nde tartışılan konulardan biri de "özelleştirme" idi. Özelleştirmede temel sorunlardan biri operasyonun idari ve mali yönlerinin iyi bir hukuki çerçeveye oturtulup açıklık içinde yürütülmesidir. Yabancı örneklerle karştlaştırıldığında Türkiye'deki uygulamanın Hukuki altyapıdan yoksunluğu göze çarpmaktadır. Zira, 2983 sayılı yasa, 233 sayılı KHK ve özelleştirme yasası olarak bilinen 3291 sayılı yasaya serpiştirilmiş hükümler gerçek anlamda Özelleştırilmenın hukuki alıyapısının oluşbir hukuki aityapı oluşturmaktan uzaktır. turulmasında hukuk sistemimizin de benzeBu alanda bütün yetki Yüksek Planlama diği Fransa'dan ornek verilebilir. Fransa 1986 Kurulu ve özellikle Toplu Konut ve Kamu Or yılında tıkardığı iki yasa ile özelleştirmenin taklığı İdaresi Başkanlığı'na bırakılmış olup hukuki ve mali kurallarını titiz biçimde koyonların takdiri işlemleri ile yürütülmektedir. muş, Anuyasa Konseyi dc bu alanda öncınlı ldare bir sır küpü görünümündedir. Nitekim, ilkeler getirmiştiv. Her şeyden önce Fransa'idarenin eski başkanı bile idarenin nasıl ça da sermayesinin yarısından çoğuna devletin lıştığının tam anlamıyla bilinmeyen bir kuru sahip olduğu kurulusların özelleştirilmesine luş olduğunu kabul eimekte, 1988 yılı hedef karar verme yetkisinin yasama organına ait lerinin açıklık getirip kamuoyunu bilgilendir olduğu kabul edilmektedir. Anayasa Konsemek olduğunu söylemcktedir (B. Gültekin' >ı de ycıki açısından devletleştirme ile özelin açıklaması, Yeniden Yapılanma. sayı: 5> 'e»tir:ne arasında paıalcllik kurmaktadır. StİRECEK