Katalog

2 TEMMUZ 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 KGB'de dersleri hukuk Sudan'da darbed general ElBeşir radyodan açıkladu İ^EKOSLOVAKYA MOSKOVA (AA) Sovyet Gizli Servisi KGB'nin, Stalinist dönemden kalma son ajanlanndan kurtulduğu ve üyelerinin yasalara uyumunu sağlamak için yoğun bir hukuk çahşması içine girdiği bildiriliyor. KGB'nin ust dUzey yetkililerinden Vladimir Pirozhkov, haftalık Nedelya Dergisi'nde yer alan demecinde 1980'lerin KGB'sinde, "Stalinist dönemin suçlarına en ufak biçimde de olsa, karışmış hiçbir ajanın kalmadığmı" belirtti. Ne sağcıyım, ne solcu LIBYA 1 Vadı Hatta OongoUo ABD KongresVnde yeni bir skandal COLOMBUS (AA) ABD'de, parlamenterler arasında patlak veren seks skandallarma yeni bir halka daha eklendi. Temsilciler Meclisi Ohio üyesi Cumhuriyetçi Parti'li Donald Lukens, reşit olmayan bir kızla cinsel ilişkiye girmekten dolayı 30 gün hapis ve 500 dolar para cezasına çarptırıldı. Yargıç, 58 yaşındaki dul Lukens'in bir yıl da gözetim altında tululmasına karar verdi. Dış Haberler Servisi Sudan'da General Ömer HasanEI Beşir liderliğindeki darbecilerin durumu tamamen kontrol altına aldıklan bildiriliyor. Darbe sonucu iktıdardan duşurülen Başbakan Sadık ElMendi'nin akıbeti hakkında çelişkili haberier alımyor. AP'ye göre baa kaynaklar başbakanın kaçtığını belirtirken, bazı görgu tanıkları ise ElMehdi'nin askerler tarafmdan evinden götürüllirken görüldüğünü söyluyorlar. Kansız darbeden sonra resrni Omdurman radyosundan bir açıklama yapan darbecilerin lideri Beşir, ulkede Başbakanhğı, Savunma Bakanlığı'ru ve bilahlı Kuvvetler Komutanlığı'nı kendisinin ustlendiğini ilan etti. Darbenin ne sağcı, ne solcu, ne partizan, ne de ırkçı olduğunu söyleyen General Beşir, eylemlerini "Ulusal Knrtuluş Devrimi" olarak niteledi. Darbeci General, kendilerinin Mısır'da sürgünde bulunan devrik diktatör Cafer Nimeyri yanlısı da olmadıklanm kaydetti. Beşir, Başbakan ElMehdi'yi devirmelerinin en büyük nedeni olarak, ülkenin güneyinde Sudan Halk ÇAD j T J SUDAN Nyala I ORTA AFRIKACUM O EIMugbdO »^ ^ Ş ^ Vau O .AIRE General ömer Hasan ElBeşir, başbakanhğı, savunma bakanlığını ve silahlı kuvvetler komutanlığım kendisinin ustlendiğini bildirdi. Devrik Başbakan O V Sadık elMehdi'nin akıbeti bilinmiyor. Hartum / f Darbeden sonra kurulan "Ulusal Kurtuluş Maiakalf â: Devrimi Konseyi"nin başkanı da olan o J ° Beşir, Başbakan ElMehdi'yi \ devirmelerinin en büyük nedeni olarak ülkenin güneyinde süren iç savaşa son verilememesini gösterdi. |= PDttSudaS" Cuba V ^ ERGUNBALa isteğine partiden Bayrak Yakma ve Otesi sert tepki PRAG (AP) Çekoslovakya insan haklan savunucuları tarafından ülkede siyasal reform gerçekleştirilmesi yolunda yapılan çağrı, Koraünist Parti tarafmdan reddedildi. İnsan haklan savunuculan cuma günü yaptıklan çağnda, banşçı gösterilere izin verilmesini, siyasal tutukluların serbest bırakılmasmı ve 1968'de Çekoslovakya'ya yapılan müdahalenin yeniden değerlendirilmesini istediler. Viyana'daki bazı kaynakların bildirdiğine göre, Komünist Parti'ye yazılı olarak sunulan çağnyı, yaklaşık 1.800 aydın, oyuncu, sanatçı ve işçi imzaladı. Komünist Parti yetkilileri ise kendılerine yapılan bu çağnya sert tepki gösterdiler. Politburo, çağrıyı, "sosyalist sisleme ve sosyalist devlete karsı gelen bazı yasadışı gnıplann yeni bir kışkırtıcı imza kampan>ası girişimi" olarak değerlendirdi. Çekoslovak resmi haber ajansı CTK'nin haoerine göre Politburo, yasadışı olarak nitelediği grupların, Batılı ülkelerin de yardımıyla, ülkede gerilim yaratmayı ve istikrar ortamıru yoketmeyi amaçladıklarını öne sürdü. Açıklamada, "Bunlar, cesaretle üzerine gidilmesi gereken, tehlikeli girişimlerdir" ifadesi kulanıldı. Reform POLTTIKADA SORUNLAR Kurtuluş Ordusu geriUalarıyla 6 yıldır süren savaşa bir çözüm bulunamamasını gösterdi. Bilindiğı gıbi açlık ve kuraklık gibi büyük sorunlarla mucadele eden Sudan'ın dığer bir sorunu da, ülkenin güneyinde yönetime karşı savaşan Hıristiyan azınlık. Numya azınlığı, bölgelerinin kalkınmasına öncelik verilmesıni, ozerkliğe sahip olmayı ve devrik diktatör Nimeyri dönemin de yurürluğe konulan katı lslami yasaların kaldırılmasını istıyorlar. Savaş, 13 milyar dolar dış açığı bulunan Sudan ekonomisine her gun 1 milyon dolara mal oluyor. Sudan'da son 33 yıl ıçinde gerçek leştırilen dörduncu darbeyle işbaşına gelen General Beşir ve yüksek rutbeli subaylar önderliğindeki "L'lusal Kurtuluş Devrimi Konseyi" ilk iş olarak anayasayı askıya aldı, olağanüstü hal ilan etti ve bağımsız gazeteleri yasakladı. Önceki gün bir açıklama yapan ABD Dışişlerı Bakanlığı sözcusu Margarel Tutwiler, darbecilerin birçok kabıne uyesini tutukladıklannı söyleyerek, ordunun demokratik biçimde seçilmiş hükumete karşı darbe yapmasından kaygı duyduklarmı kaydetti. Tutwiler, Sudan'da bir an once demokrasiye dönülmesini arzuladıklarını belirtti. Görüşmelerde ilk önemli adım Perez de Cuellar değerlendirBHt Genel Sekreteri Perez de Cuellar'ın mesindeki "fikirierin" bağlayıcı Kıbrıs'ta iki kesimlilik, siyasi eşitlik gibi olmadığını vurgularken, bazı soTürk tarafımn uzun süredir mücadelesini verdiği runlara hiç değmmeyerek, "açık kapı" bıraktı. Değerlendirmede ilkeleri yapıcı fikirler olarak nitelemesi değinilmeyen, Türk tarafı açısınumut verici birgelişme oldu. dan iki önemli konu, başkanlık Denktaş ve Vasilhı arasındaki3. New York zirvesi Türkler açısından olumlu Faruk ElŞara Irafc'ı kınadı BONN (AA)\ Resmi bL ziyaret için Federal Almanya'da | bulunan Suriye Dtşişleri Bakanı Faruk El Şara, Irak yönetiminin Lübnan 'a mudahalede bulunmasım kınadı. Üç günlük resmi ziyareti sonunda bir basın toplantısı düzenleyen ElŞara, Bağdat yönetiminin Lübnan 'daki Hıristiyan hükümeti lideri General Michel Aoun'a verdiği destekle ilgili olarak, " Irak'ın Lübnan'a müdahalesi, ne Arap toplumuna ne de Lübnan halkına bir yarar sağlar" dedi. ElŞara, Mısır ile olan ilışkilerin gelişmesinden memnun olduklannı kaydetti. ŞEBNEM ATİYAS NEW YORK KKTC Curnhurbaşkanı Rauf Denktaş'la Kıbrıs Rum lideri Yorgo Yasiliu arasında bu hafta New York'ta yapılan üçüncü zirve, Türk tarafı açısından önemli bir engelin kalkmakta olduğu işaretini verdi. Birleşraiş Milletler Genel Sekreteri Perez de CııeUar görüşmede yaptığı değerlendirme konuşmasında, adil ve kalıcı bir anlaşma için, iki kesimlilik, siyasi eşitlik, Türkiye'ııin garantisi altında bir kısım Türk askerinin adada kalması gibi Türk tarafımn uzun süredir mücadelesini verdiği görüşleri "yapıa fikirler" olarak tanıraladı. Genel sekteter bu fikirleri, iki liderin yaptığı görüşmelerde "yakınlaştıklan aoktalar" olarak nitelendirdi. Böylece Rum tarafımn da bu fikirleri kabul etme eğilimi gösterdiği ilk kez resmi bir belgeye geçmiş oldu. Nitekim KKTC Cumhurbaşkam Rauf Denktaş görüşmeler bittikten sonra Cumhuriyet'e yaptıfa değerlendirmede şöyle dedi: "tki kesimlik. eşitlik. garantiler altında anlaşacağımız sa\ıda askerin devamlı var oluşu gibi konularda eger yeşil ışık vakmışsa VasUiu ve gend sekreter bize bunlan bir sebeple sövlemişse buyiik bir adım atılmış olur. Genel sekreter açılış konuşmasında her iki tarafın üzerinde ısrarla durdnğu konularda kendisinin yaklaşımını belirlemek istemiştir. Şimdi eger hakikaten Vasiliu Türk garantisİDİn devamını kabul etmişse bizim için buyuk bir problemi halletmiş oluyor. Benim aldıgım izlenim öyk, bu biıyuk bir engelin kalkmasına sebeD olur." için rotasyon ve göçmenler soru' nu idi. Denktaş bu tutumu uygun gördüğünu şöyle diie getirdi: "Her şey yoklur konuşmasında genel sekreterin, her şeye temas etmemiştir. Mesela rotasyona, hatta başkanlığa, herhangi birşekilde anayasal sorunlann detayına inmemiştir, övle bir şe> yapmamıştır, çiinkiı bu bizim görevimizdir." Perez de Cuellar'ın değerlendirmesinde öne sürdüğu fikirler arasında Türk tarafımn kabul edemeyeceği noktalar da vardı. Örneğin toprak ve nüfus arasında orantı kurulması önerisi bunlardan biriydi. tkincisi, genel sekreter üç özgürlüklerle ilgili olarak seyahat özgürluğünün tümüyle uygulanmasını önerdi. Bu konuda Türk tarafı ise çekinceli. Cuellar, yerleşme ve mulkiyet özgürlükleri için sınırlamalardan söz et ti. Denktaş daha önce, yerleşme ve mulkiyet özgürluğünün işleme konması için 18 yıllık bir geçiş dönemi önermişti. New York görüşmesi başlamadan once "genel sekreterin sürpriz bir belge hazırladığı" yolunda basında çıkan haberier Türk tarafını tedirgin etti. Denktaş ve ekibi New York'a ilk geldiklerinde, özellikle ABD Dışişlerı Bakanı James Baker'ın Ankara'ya gönderdiği ve Cuellar'ın bir belge hazırladığını ima eden mektubu da sürpriz beklentisini güçlendirdi. BM Kıbrıs Özel Temsilcisi Oscar Camfllion'un "Belge yok" şeklindeki bütün açıklamalanna rağmen, bu beklenti son ana kadar sürdu. Camillion ve yardımcısı Gustave Feissd'in bu arada üç kez Vasiliu ile göruşmesi, Vasiliu'nun danışmanı Attalides'in bir hafta önceden New York'a gelmesi, Rum tarafımn genel sekreteri bir belge çıkarmaya /.orlaması şeklinde >orumlandı. PöLONYA Ucret vefiytular dondurıduyor • • VARŞOVA (AA) Polonya hükümeti, ücretlerin ve fıyatlann bir ay süreyle dondunılmasını kararlaştırdı. Hükümetin, üike çapında yeni ücret artışlan isteme /iskini yok etmek için ve pek çok kentte, özellikle ulaşım ve haberleşme sektörlerinde grevlerin sona erdirilmemesi üzerine böyle bir önlem aldığı belirtiliyor. Bununla birlikte, ulusal havaGörüşmeler bittikten sonra yolları şirketi LOT, bütun uçuşDenktaş bu gerginliğin "bir yanlarına yüzde 3060 oranlarında lış anlamadan"da kaynaklanmış zam yaptı. olabileceğini soyledi. ö t e yandan, başkent Varşova'da önceki gun öğleden sonra hükümet karşıtı bir gösteri düzenlendiği ve gösteride çıkan çatışmada 11 polisin yaralandığı, 14 kişinin de tutuklandığı bildirildi. Ajans, göstericiler arasında yaralananlar olup olmadığı konusunda bilgi vermedi. AnaBritannica'nın 14.cüdi tamamlandı. Cilt kapakları bayilerde! annıca çı Gregory Johnson, komünist olmakla kıvanç duyan bir Amerikalı. Bu vatandaş, 1984 yılında Dallas'ta Cumhuriyetçi Parti Kurultayı'nın yapılmakta olduğu binanın önünde yönetimi protesto için Amerikan bayrağını yakıyor. Johnson, Dallas yasalanna göre bir yıl hapis ve 2 bin dolar para cezasına mahkum ediliyor. Ancak Johnson bu karara itiraz ediyor. "Amerikan Anayasa'sında ıfade özgürlüğü teminat altına alınmıştır. Ben protesto için bayrak yakarken ifade özgürlüğümü kullandım" diyor. Sonunda dava Amerikan Yüksek Mahkemesi'nın önüne geliyor ve Yüksek Mahkeme geçen hafta kararını açıklıyor Mahkemeye göre anayasada ifade özgürlüğüne ilişkin madde, rejimi protesto için bayrak yakmayı da kapsamaktadır. Bu nedenle komünist vatandaş Gregory Johnson suç işlememiştir. Mahkemenin bu kararı üzerine kıyamet kopuyor. Sadece resmi yetkililerden, sağcı örgütlerden değil, halktan da sert tepki geliyor. Nevvsvveek Dergısi'nin düzenlediği bir nabız yoklamasındagöruşü sorulanlann %71'i Yüksek Mahkeme'nin karannı elestiriyor. Destekleyenlerin oranı ise %24. 4 e karşı 5 oyla alınan karar konusunda, Yüksek Mahkeme yargıçlarından Anthony Kennedy şöyle diyor: "Biz hukuk adamları bazen hoşumuza gitmeyen kararlar vermek zorunda kalırız. Ama bayrak, kendisine hakaret edenleri de korumalıdır. Bu, Amerikan demokrasisinin temel ılkelerinden bıridir" Nevvsvveek, bu sözleri söyleyen yargıç Kennedy'nin muhafazakâr eğilimli olduğunu belırtiyor. Kararı veren Yüksek Mahkeme yargıçlarına göre, "Amerikan bayrağı, kahramanlığm değil, özgürlüklerin simgesidir ve bu özgürlükler arasında siyasal protesto için bayrağı yakmak da vardır." Niyetimız, burada bayrak yakmak ifade özgürlüğü sayılır mı sayılmaz mı tartışmasını başlatmak değil. Karar, halkın çoğunluğunda tepki uyandırmış. Yargıçlar da bu kararı hoşlarına gitmeyerek aldıklarını behrtıyorlar. Ancak bu olay, kişiye ıster istemez Türkiye'deki durumu anımsatıyor. ABD'de resmi bir kurum, kitlelerin, tabanın demokrasi anlayışının bile ilerisinde bir karar veriyor. Ya türkiye'de durum nasıl? Bir vatandaş, "arkadaş şu komünizm denen şey, bana çekici geliyor" dedi mi tamam. "Vay vatan haini, utanmaz Marksist, Leninist, yürü bakalım içeri!.." Ama aynı vatandaş "kapitalizm hoşuma gidiyor" dese, kimse dokunmaz. Türkiye'de sağ, yıllardır komünizmin otoriter bir rejim olduğunu, özgürlüklerin bastırıldığını, insanların serbestçe fikirlerini söyleyemediklerini vurgular durur. Ancak komünist ülkelerdeki özgürsüzlükten dehşete düşen bu özgürtük âşığı (!) sağcılarımız, Avrupa'da komünist partisinin yasaklandığı tek ülkenin Türkıye olmasından hiç mi hiç tedirginlık duymazlar. insanların fıkirlerinden ötürü yargılanıp hapse atılması, kitapların toplatılması da rahatsız etmez bu özgürlükçü çevreleri. Ama açık konuşalım. hoşgörusüzlük ve çıfte standart yalnızca sağda mı? Solda da yıllardır aynı olguya tanık olmadık mı? Afgamstan'ın ışgalini eleştirıp, "Yahu arkadaş, bu ışin sosyalizmle mosyalizmle pek ilişkisi yok" diyenlere, Amerikan yandaşlığından karşı devrimcıliğe kadar bir dizi yakıştırmada bulunulmadı mı? Çekoslovakya'ya yapılan müdahaleye karşı çıkanlar, sosyalist ülkelerde bürokratik kemikleşme otduğunu söyleyenler, sosyalizm düşmanı ilan edilmedi mi? Komünist partılerin, kıtlelere yabancılaştığını, halktan koptuğunu belirtenler CIA'nın sözcülügünü yapmakla suçlanmadı mı? Hem sosyalızmin özgürlükle eşanlamlı olduğunu söyleyeceksiniz hem de uygulamadakı aksaklıkları eleştirme özgürlüğünü tanımayacaksınız Hem kendınıze "demokrat" dıyeceksınız, hem de ezberlenmiş birkaç kalıp ve formül dışında göruş belirtenlere en ağır suçlamaları yönelteceksiniz. Gerçek şu ki, toplum oiarak sağcısı ve solcusu ile hoşgörüden yoksunuz. Kendimıze demokrat demeye bayılıyoruz, ama demokrasinin bizim görüşümüze uymayan görüşlerin de öne sürülmesi özgürlüğünü kapsadığını henüz içimize sindiremiyoruz. ı ıl Türkiye'de ancak sağcı solcunun, solcu sağcının ve de sol, cu solcunun fikrinı söyleme hakkına saygı göstermesinı öğrendiği zaman demokrasiden söz etmek mümkün olacaktır. Cinsel yaşamda yeni bir boyut Sarılmak, dokunmak, uyarılmak... Ve ruhsal doyum. Cinsel mutluluğu orgazmla özdeşleştiren anlayışın egemenliği sona eriyor... Yeni kusak, cinsel birleşmeden çok dokunmayı, boşalmaktan çok uyanlmayı yeğliyor. İlhan Güngören: "Saç tellerine dokunmak bile kadmı orgazma ulaştırabilir." Doç. Dr. Kurban Ozuğurlu: "Mekanik orgazm doyum sağlayamaz."Tomris Uyar: "Cinsel hazzın anahtarı kendini bırakmak, istediğin gibi davranmaktır." SALTANATI SONAERDİ Türkiye'nin gerçek anlamda tek evrensel ansiklopedisi AnaBritannica'nın 14. cildi bu Pazartesi çıkacak 140. fasikülle tamamlaruyor. AnaBritannica, Türkiye'de bilgi ve genel kültüre önem veren herkesin kütüphanesinde yerini ciltli olarak alıyor. Başvuru konusundaki büyük boşluğu en mükemmel biçimde doldunıyor. . AnaBritannica'nın 140. fasikülüyle birlikte, 14. cildin kapağını da almayı unutmayın. 22 ciltlik dev başvuru kaynağımn 14. cildini de kütüphanenize yerleştirin. Eyup savcısı, "Bayrampaşa isyanı"nda, tutuklular kadar cezaevi miıdüru, gardiyanlar ve jandarmalann da suçlu olduğunu öne süTüyor: "Olay tahrik sonucu ortaya çıktı. Jandarma, yetkisini aşıp tutuklulara toplu dayak att." • SHP Genel Sekreter Yardımcısı Cevdet Selvi: "Özal gitmezse gerektiğinde halk sokağa dökülür." s ] * t Neriman Köksal'ın sinemada efsaneleştirdiği, Fosforlu Cevriye, TRT için dört bölumluk mözikal oluyor. • 1 Mayıs olaylannda bacağına İki kurşun yiyen Ö.B.,tutuklu olarak cezaevinde. Hem 15 yaşından kuçük olmasına rağmen, hem de bacağında hâlâ kurşunlan taşıyarak. Reklamcılar yarıştı... 36. Cannes Reklam Filmleri Festivali sonuçlandı. Katılanlar, kazananlar ve Cannes'da mutluluğu arayanlar. Özel cilt bezli, varak yaldızh ve serigraf baskıh, özenle hazırlanmış "AnaBritannica 14. dlt kapağı". şefîaf koruyucu ambalajının içinde, KDV dahil, 5.000 TL. Not: 1 AnaBntannıca'nm 14. cildi, abonelerimızin adreslerine 4 Ağustos 1989 tanhine kadar taahhütlu posta ile gönderilecektir 2. Cıltlennı elden alan İstanbullu ve Ankaralı abonelerimiz, 21 Temmuz 1989 tarihınden ıtıbaren AnaBritannica Cilt Dağılım Merkezlen'ne (Gayrettepe ve Kavakhdere) kımlikleri ya da Abone Taahhütnameleriyle gelerek, 14. cildi edinebilirter. AnaBritaank i okurUn. eksik fasikül, cilt ka|»|ı takpleri için AnaBntannica Saüş Merkezlen'ne başvurabilirter. ANABRİTANNİCA SATIŞ MERKEZLERİ 1. Buyükdere Cad. 86 Beyazıt Han GayrettepelSTANBUL Tel: 174 31 25 2. KlodfarerCad.Dr ŞevkıbeySokakö/ADivanyoluISTANBULTel:5160826 3. Klodfarer Cad. lletışim Han 7/1 CağaloğluİSTANBUL Tel: 516 22 60 4. Tunalı Hilmı Cad. 121/3 KavaklıdereANKARA Tel: 127 (16 86 Ana Yayıncıhk A.Ş. ve Encyclopaedia Britannica, Inc. işbirliği ile yayımlanmaktadır. H A F T A L I K noKta H A B E R D E R G I S İ