Katalog

4 HAZİRAN 1989 ÇEVRE HABERLERİ CUMHURİYET/15 Alchğımız gıdadan soluduğumuz havaya, tatil kasabasından işyerine kadar hep aynı soruıv Kirlilik evre için karamsar tablo D e n i z l e r Izmir, Izmit, hkenderun, Istanbul, Aliağa, Ayvalık, Gemlik, Fethiye, Bodrum, Zonguldak, Sinop ve Tekirdağ kıyılarında denize girmek "cesaret işi." Bazı yerlerde balıklar bile yaşamıyor. Sular Sakarya, Porsuk, Melez, Kızıhrmak, Filyos, Simav, Menderes ve Gediz gibi "akar" sular da artık "kir tutuyor." Manyas, Gölcük, Sapanca, Küçükçekmece, Karagöl ve Tuz Gölü ise büyük tehdit altında. karya Nehri, Porsuk Çayı, Melet Çayı, Kızıhrmak, Yesilırmak, Filyos Çayı, Simav Çayı, Menderes, Gediz hızla kirleniyor. Manyas, Gölcük, Sapanca, K. Çekmece, Karagöl ve Tuz gölleri de kirlilik Cehdidi altında... Hava kirliliği artık sadece İstanbul, Ankara, Izmir, Murgul ile smırlı değil. Listeye Erzurum, Konya, Muğla, Eskişehir, Bursa, Zonguldak, Denizli, Kayseri, Bahkesir de eklendi... Tarım ilaçlan, borlu sular ve TÜREY KÖSE İZMİR Çevre sorunları gerek ülkemizde gerekse tüm dunyada ağırlığını her geçen gün biraz daha hissettiriyor. Aldığımız gıdadan soluduğumuz havaya, dinlenmek için gittiğimiz kıyı kasabalanndan çahştığımız işyerlerine kadar hemen her alanda "kirlilik" sorunu karşımıza çıkıyor. Bir "Çevre Günii" daha değişik etkinliklerle değerlendirilirken ülkemizde kirliliğin boyutları ve buna karşı aiınan onlemler konusunda atılan adımiar için olumlu şeyler söylemek mümkün değil. Türkiye'nin çevre tarihine bir göz atıldığında "yasak, kirli, tehlikeli" noktalann giderek arttığı görülebilir. Denizler artık mavi değil. Önce tzmir, Izmit, Iskenderun, tstanbul'da "masmavi, tertemiz denizler" anılara karışmaya başladı. Bunu Aliağa, Ay.valık, Gemlik, Fethiye, Bodrum, Zonguldak, Sinop izledi. Özellikle Ege ve Akdeniz kıyı şeridindeki çok sayıda catil betdesi de önlem alınmazsa kirlenmeye aday. Akan su da "kir lutuyor". Sa H a v a Artık sadece tstanbul, Ankara, tzmir ve Murgul'daki hava kîrliliğinden söz etmiyoruz. Bu listeye, Erzurum, Konya, Muğla, Eskişehir, Bursa, Kayseri ve Balıkesir de eklendi. Toprak Termik santrallar, borlu sular ve tarım ilaçlan toprağı öldürüyor. Karabük ve çevresi, Yatağan ve çevresi, Malatya, Soma, Göktaş, Erzurum, Kayseri, Eskişehir, Izmir, Konya Ovası, Sarayköy ve Germencik'te tehlike ileri boyutta. Hava kirliliği Oeniz kirliliği Akarsu, göl kirliliği Toprak kirliliği Gürültü kirliliği L titizlikk üzerinde durması gereken konulann başında çevre gelmektedir. Bn nedenle başlattığımız proje çok önemli. Bu proje ile AT mevzuatındaki standartlann incelenmesi, Türk Çevre Mevzuatı'ndaki standartlann incelenmesi, Türk Çevre Mevzuatı'nın AT standartlarına u>gnn hale getirilmesi amaçlanı>or. Proje, Türk ve AT çevre mevzuatı arasındaki ayrıcalıklan belirleyecek temel bir çalışma niteliğinde olmakla beraber, Türk Çevre Mevzuatı'nın J özellikle termik santrallar bitkisel yaşamı tehdit ediyor. Karabük çevresinde, Malatya, Soma, Yatağan, Göktaş, Erzurum, Kayseri, Eskişehir, tzmir, Konya Ovası, Sarayköy ve Germencik'te toprak kirlenmesi dikkat çekici boyutlarda. Ve beslenme zinciri içinde bu kirlilik gıdalarımıza dek ulaşıyor. re konulannda son derece duyarlı yaklaşımların egemen olduğu, sert yaptınmların uygulandığı AT ulkeleri ile nasıl uyum saSlanacak? Türkiye Çevre Sorunlan Vakfı, "AT Çevre Mevzuatı ile Törk Çevre Mevzuatı'nın Mukayesesi Projesi"ni geçen yıl başlattı. Vakıf Mütevelli Heyeti Başkanı özellikle üç büyük kentte gü Prof. Dr. Necmi Sönmez, bu proje konusunda şu bilgileri verdi: rültü kirliliği giderek artıyor. te " A T ile biitiinleşme gayretleri ' * ^^^ çevremizin görünümü böyle. Peki bu durumda çev tçinde olan Türkije'nin büyük bir çagdas normlara uygun olarak nu olduğunu belirterek görüşleriııi düzenlenmesi için de hareket nok şoyle ozetledi: tası olacak." "Biz işleri çok büyük ele alıp Prof. Dr. Necmi Sönmez, ay çözmeye çalısıyoruz. O zaman da rıca çevre sorunlanna daha etkili başanlı olamı>oruz. Tüm Ankayaklasılması için Çevre Genel Mu ra'nın kanalizasyon sorunu için durlüğü'nün yeniden müsteşarlık kaynak bulmava kalkışlığınızda, duzeyine çıkarılması gerektiğini bu çok zordur, ama dilim dilim soyledi. ODTÜ Çevre Mühendis yapılabilir. AT'ye uyum için önuliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gü müzde epe> zaman var. Çevre solerman Siırücü de çevre sorunla nınlanna öncelik verilirse onlann rının çözurnü için Türkiye'nin ye standartlanna jelişiriz. Hükiimeterli teknik potansiyele sahip oldu tin konu>u göstermelik olarak değunu, ancak organizasyon soru gil, ciddi olarak ele alması lazım. Sonra yetki dağınıklığı giderilmeli, vetkiler güçlü, etkili tek bir kuruluşja toplanmalı." Dokuz Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği Böliim Başkanı Prof. Dr. Orhan Uslu da onceükü çevre sorunlannın hemen saptanıp kaynakların buna göre kullanılması gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Orhan Uslu, çevre konulannda AT'ye uyum sağlanmasının önemini vurgulayarak sözlerini şöyle sürdurdü: "AT mevzuatı, son derece kapsamlı bir mevzuat. Bizim milli mevzuatımızın bu çerçeveye uydurulması çok önemli. Çevre konusundaki kurallara uymayan ülkeler, Avrupa Mahkemesi'ne veriliyor. Mabkeme uyarı yapıyor. Avrupa'da şimdiye kadar 'kirleten öder' prensibi vardı. Şimdi tersine döndü. Sanayici kirletmedigini kanıtlamak zorunda. Toplum da çok duyarlı. Biz de gelişmekte olan bir ulkeyiz diye çevre standartlarıraızı AT ülkelerindea daha aşagıda tutamayız." Yeşiller: Radikal çözüm Yeşiller ise çevre sorunlarının çözümü için daha radikal çözüm yollarından yanaiar. Siyasi partiİeri bu konuda "samimi" bulmuyorlar. Yeşiller Partisi Genel Başkanı Celal Ertuğ, siyasi partilerin insan ve doğaya "ekonomi" gozlükleriyle baktıklarını vurgulayarak şunları söyledi: "Biz çevreciyiz, artı yeşiliz. Her çevreci yeşil defildir. Bizim için çevre sadece icinde yaşadığımız fiziksel mekân degildir. Bi/ sosyal, kullurel, psikolojik degerleri ve ekolojik sistemi, bir bütün olarak kabul ediyoruz. Sanayileşmeye karşı degiliz, ama insana ve çevreye zarar vermeyecek bir sanayileşmeden yanayız. Sorun sadece korumacılıkla çözulmez. Zihniyet degişmeli ve temele inerek çözumler getirilmeli. 30 yıldır çevre konusunda mucadele veriyorum. Hiçbir sonuç alamadım. Çünkü köklü çözümler bulmak hiçbir iktidann işine gelmiyordu. Çevreyi kirleten, sorunu yaratan bizzat devlet." Deniz değil, fosseptik Marmara Denizi'ne ulaşan çaylar ve irili ufaklı binlerce dere, devasa bir kanalizasyon şebekesi gibi işlev görüyor. Ev atıklan, yine hiç antılmayan ya dayalnızca ön antmadan geçen sanayi atıklan derelere, onlar da başta Ergene olmak üzere çaylara kavuşarak doğruca Marmara Denizi'ne akıyor. Gelecekte tstanbul için su rezervi olarak düşünülen Sapanca Gölü de günden güne kirleniyor. KEMAL KÜÇÜK Türkiye'de çevre kirliliğinin en yoğun yaşandığı Marmara Bölgesi'nde, su, toprak ve hava kalitesi tehlike sinyalleri veriyor. tstanbul ve çevresi yanında Kocaeli, Trakya, Bursa, Balıkesir ve Çanakkale çevresindeki toprak ve su kirliliğinin kritik bir noktaya geldiği belirtiliyor. Marmara ve Boğazlan Belediyeler Birliği'nce yaptırılan araştırmaların sonucuna göre toprak ve su kirliliğinde başı Trakya bölgesi çekiyor. Çerkezköy'deki 7 büyük tekstil fabrıkası, 3 büyük metal ve makine fabrikasının modern anlamda arıtma tesisleri yok. Meriç Nehri kıyısında ve çevresindeki 5 büyük tekstil fabnkası da aynı durumda. Havsa Deresi'ne de bir büyük tekstil kuruluşu hiç arıtma yapmadan atıklarını veriyor. Pınarhisar'daki cam fabrikası, çevrede geniş hava ve toprak kirlenmesi yaratırken, Lüleburgaz ilçesindeki tüpgaz dolum tesisleri, yağ ve süt ürünleri tesisleri, doğal gaz çevrim santralı ve dokum sanayi atıklan da Ergene Nehri'ne antılmadan dökulmekte. Bu arada Marmara Denizi'ne geniş bir sahili bulunan Tekirdağ belediye sımrlan icinde gıda, tekstil, maden, makine, kimya, ağaç, metal ve içki kollarında faaliyet gösteren 27 kuruluş, antılmayan atıklarını Marmara Denizi'ne dökülen derelere akıtıyor. Tekirdağ sınırları içindeki 60 köy de kanalizasyon bulunmadığı için evsel atıklarını derelere veriyor. Tekirdağ kıyı şeridindeki belli bölgelerde son yıllardaki tanm alanları üzerinde inşa edilen çok sayıdaki villa ve tatil kooperatiflerinin evsel atıklan da belli yerlerde deniz suyundaki kolibasili miktannı önemli ölçüde arttınyor. İstanbul'da son yıllarda yapımına başlanan sahil kuşaklama kolektörleri ile ilk kez düzenli bir kanalizasyon şebekesi için adım atılırken, günde 350CMOOO ton civarında olan çöp, kentin en önemli çevre sorunu durumunda. Kentteki 3 adet çöp yakma fabrikası yanında yine iki adet çöp toplama merkezi yeterli olmadığı gibi üzeri açık ve sürekli büyüyen bu çöp depolan, toprak kirlenmesine ve daha sonra da yeraltı suiarının bozulmasına neden oluyor. Anakent Belediyesi'nin son 5 yıldır bazı projelerine karşın henüz çözum için bir adım atmadığı çöp sorununun, nufusuna her yıl 250 bin kişi eklenen İstanbul'da tehlikeli boyutlara ulaşacağı belirtiliyor. Gurültü ve hava kirliliği için çıkanlan yönetmelik ve kontrollere karşın, Türkiye'nin en fazla motorlu aracına sahip tstanbul'da araçlarda kurşun oranı yüksek kalitesiz benzin kullanılması hava kalitesini bozan iki kaynaktan biri oiarak görülüyor. İstanbul'da son iki yıldır kış aylannda beürlenen hava kirliliğinin Ankara'daki kirlilik değerlerine yaklaştığı görülüyor. Bu arada İstanbui'un sınırları icinde kalan Yalova ilçesi sahillerindeki deniz kirliliği de kent merkezi kıyılarındaki kirliliğe yaklaşıyor. Yazın aşırı artan nufusuna karşın ilçenin kanalizasyon şebekesinin bulunmayışı, ilçenin doğuya doğru uzanan kıyılarında çığ gibi artan tatil siteleri, zaman zaman taşan fosseptikler ve yöredeki 3 büyuk tekstil fabrikası deniz kirliliğinin başlıca nedenleri. Yalnız Marmara'nın değil, Türkiye'nin en yoğun sanayi bölgesi olan Izmit Korfezi kıyılarında çevre kirliliği doruk noktada MARMARA: KİRLÎLİK HER YERDE sisleri ile Solöz Köyü kanalizasyonu da göle akıyor. Bölgenin en önemli su kaynak larından biri olan Ulubat Gölü, çevresindeki yaklaşık 7600 hektar alanın sulanmasında kullanıhyor. Kereviti ile de ünlü olan gölde, Türkiye kerevit üretiminin yüzde 30'u karşılamyor. Aynca Bursa kentinin gelecekteki içme ve kullanma suyu rezervi olarak da planlanan bu gölde, son yıllarda bulunuyor. Körfez çevresindeki gözlenen kirlenme ile fosfor oratum sanayi kuruluşlarının deşarj nı hızla artıyor. ları, irili ufaklı 63 dere yoluyla Bu arada temiz sahilleri ile ünkörfeze ulaşıyor. Tüm yerleşirn lü Gemlik Körfezi'ne Garsa Debirimlerinin evsel atıklan da da resi'nin getirdiği tüm kirli sular nize akıyor. Hereke, Yarımca, boşalıyor. Suni ipek, azotlu gübDeğirmendere, Gölcük ve Kara re fabrikalan ile özellikle yağ fabkirlilik ithali mürsel'de kanalizasyon bulunmurikalannın deşarjlan doğrudan yor. "Numara uyuşmazlığı" gerekkörfeze veriliyor. Körfez son yılSakarya ve Bilecik çevresinde, larda tehlikeli biçimde kirlenmiş çe gösterilerek 20 gün yurürlükte Sapanca Gölü, Çark Suyu ve Sa durumda. kaidıktan sonra iptal edilen "Çevkarya Irmağı'nda önemli oranda re Koruması V onunden Tehlikeli Nüfusu artmakta olan Bursa kiriilik belirlenmiş durumda. Geve Zarariı Maddelerin İthalinin lecekte tstanbul için büyük bir su kentinin içme ve kullanma suyuKontrolü" hakkındaki tabliğin rezervi olarak düşünülen Sapan nu sağlayan Nilüfer Çayı, Bursa aradan bir yıl geçmesine karşın ca Gölü'nün çevresindeki hızlı ya kenti girişinde evsel atıklarla kiryeniden düzenlenerek uygulama* leniyor. Bursa kentinin kanaüzaspılaşma ve evsel atıkların küçük ya konulmaması tepkilere yol dereler yoluyla göle akıtüması hız yonu, kent icinde 7 noktadan açık açıyor. lı bir kirlenme yaratıyor. Çevre kanal ile Nilüfer Çayı'na kanşıÇevreden Sorumlu Devlet Ba» deki tanm alanlanndan boşalan yor. Çaya katılan yan dereler de kanhğı, 5 Ağustos 1988 günü, itsanayi kuruluşlannca kirletiliyor. pestisit ve yapay gübre, yağmur hal edilen tehlikeli ve zarariı madve sel sulanyla göiü kirletiyor. Balıkesir ve Çanakkale ili çevdelerin çevre koruması açısından Klasikteşmiş göruntü Istanbul denince çoğu insanın aklına, Sultanahmet'ı. Topkapı Sarayı'nı, Süleymaniye'yı bir arada göruntüleyen birsiluet gelir.EmiAdapazan'nda kent, ovaya resindeki ünlü Kuş Cenneti, Mankontroliınü öngören bir tebliğ hadoğru hızla yayılırken, verimli ta yas Gölü, Simav Çayı ile Bandır nönü denince de akla ılk gelıveren vapurların dumanı. Istanbul hava kirliliği açısından bugün belki de Türkiye'nin en kirli kenti. zırlamıştı. Tebligde tehlikeli zarım alanları yok ediliyor. Ancak ma ve Erdek körfezleri sürekli ve rariı maddelerin bir listesi de vet kentte kanalizasyon şebekesi bu hızlı bir kirlenme icinde. rilmiş ve bu maddeler numaralanlunmaması nedeniyle taşan fosmıştı. Maddelerin gümrük tarife Bigadiç çevresindeki Bor lşletseptikler kendine yatak açarak, ve istatistik pozisyonlan belirtilyayılarak sağlığı tehdit ediyor. meleri'nin drenaj ve cevher yıkamediği, bu nedenle gümrükte baSon yıllarda en fazla sarılık has ma sulannın çaya karışması birzı aksamalara yol açtığı öne surutalığı da Adapazan'nda görülü çok tanm ürününe zarar veriyor. lerek tebliğin iptali yoluna giSimav Çayı'na kanşan Balıkesir'yor. dilmişti. in evsel atıklarını taşıyan ÜzümBursa çevresindeki kirlilik boYabancı ülkelerin sanayi atıkcü Çayı, sağlığı tehdit ediyor. Bu yutları da Trakya'daki kirlilik çay, Balıkesir yöresindeki 75 sa Karadeniz'de, deniz canhlarının bannabildiği alan, nusunda verdikleri örnekler ol ka, çaylann işlenmesi sırasında larının Turkiye'ye sokulmasının oranlarına yaklasıyor. Bölgedeki nayi kuruluşunun atık sularını da kimi yerlerde deniz seviyesinden ancak 80 metre derine dukça şaşırtıcı. örneğin, Karade yoğun hava kirliligine yol açıyor. Cevre Genel Müdürlüğu'nün iztznik ve Ulubat gölleri kirlilikten Simav Çayı'na tasıyor. Trabzon Karadeniz Teknik nine bağlanmasını da öngören niz'e dökulen ırmaklardan Sakarnasibini alan iki su kaynağı. tznik kadar inebiliyor. Bunda doğal kirlenmenin yanı sıra ya yılda 8 rnilyon ton, Kızıhrmak Üniversitesi ile Söğütlü'deki Ma tebliğin iptalinde demirçelik sakent merkezinin bir kısmının evManyas Gölü ise bugün çok sanayi ve ev atıklarının da büyük katkısı var. Son 8.5 milyon ton, Yeşilırmak 44.9 liye Kampı arasındaki 12 km'lik nayicilerinin yoğun baskısının etsel atıklan ile mezbaha ve askeri ciddi olarak kirlenme, dolma teh olarak bunlara iki neden daha eklendi: Çernobil milyon ton, Filyos Çayı ise 54.6 kıyı şeridinde, yoğun kolibasili kili olduğu öne sürülmüştü. kampın pis sulan, Asil Çelik te didi altında. radyasyonu ve zehirli Italyan varilleri. milyon ton kum, kil ve çakıl bo nedeniyle denize girmek yasak. şaltıyor denize. Giresun SEKA'nın Aksu'daTtfnkUfMH Haber Merkezi Çevre kirli ması. Çevre Genel Müdurlüğü yetKaradeniz'de insan eliyle yara ki kâğıt fabrikası, Güre'deki sunliğinin en sık gündeme geldiği yö kilileri denizde canlıların barına tılan kirlenme özellikle şu nokta ta fabrikası kirliliğin ana kayrelerden biri Karadeniz Bölgesi ve bilmesine olanak tanıyan bölgenin larda yoğunlaşıyor: nakları. bizzat denizin kendisi. Ankara birçok yerde 80 metreye kadar Ordu Ulubey yolu üzerindeCumhuriyet Bürosu'ndan Günseli düştüğünü vurguluyorlar. Bunun Artvin Murgul'daki Karade ki kereste işleme ve Soya fabrikaÖnal ve Turan Yılmaz, Istanbul nedenlerini, Karadeniz'in Türkiye niz Bakır tşletmesi fabrikalannın lan çevre kirliligine yol açıyor. AnANKARA (Cumhuriyel BüroHaber Servisi'nden Ali Tevfik ve kuzey ulkeleri kıyılarındaki sa bacalanndan çıkan kükürt diokcak Ordu, antma tesisli kanalizas su) 6. Beş Yıllık Plan'da İ994'e Brber ve Cumhuriyet Samsun nayi tesislerinden dökulen atıklar, sit gazı yöreyi orman mezarlığı yona sahip tek Karadeniz ili oldu kadar çevre sorunlanyla mucadele muhabiri Cemil Giğerim, yaptık doğal kirlenme ve gemi trafıği ola durumuna getirdi. Oysa Doğu Kağu için koli basili yönünden şanslı. hedefleri belirlendi. Planda belli ları arastırmalar ve yetkililerden rak sıralayan Çevre Genel Müdur radeniz'in bu yöresi bir süre önSamsun Samsun Çarşamba başlı hedefler şöyle sıralandı: edindikleri bilgüer sonucunda Ka lüğü yetkılileri, bu konuda atılma cesine kadar Türkiye'nin en sık orkarayolu uzerindeki Karadeniz • İ 1lerde çevre sorunları açısından radeniz'in giderek kirlilik tehlike sı gereken ilk adımın, uluslarara manlanyla kaplıydı. Bakır tşletmeleri ve Türkiye Gubsınınnı aştığını vurguladılar. sı bir sözleşme hazırlamak olduRize Kanalizasyonun doğru re Sanayii fabrikalan tıpkı Mur risk değerlendirmesi yapılarak, Karadeniz'e ilişkin olarak çok ğunu söylüyorlar. Bu sözleşmey dan denize akmasıyla kent merke gul'da olduğu gibi her gün zehir acil durum eylem planları hazırbüinmeyen, ama belki de bilinme le Karadeniz'in kirlenmeye karşı zindeki kıyılarda yoğun koliba saçıyor. Çarşamba, Tekkeköy ve lanacak. si gerekenlerin en önemlisi olan korunmasını sağlayacak onlemler sili var. Aynca kıyılann doldurul Terme adım adım Murgullaşıyor. • 1., 2. ve 3. sınıf tanm topraklannın altyapı, turizm ve iskân nokta, deniz seviyesinden en çok alınmaya, yaptırımlar belirlenme masıyla sahil şeridi kayalık, taslık Sinop Sanayi tesisi olmama200 metre derinliğe kadar olan ya ye yönelinecek. Genel müdürlük ve beton yığını haline geldi. Çay sı, kentin çevre açısından şansı amacıyla kullanılması önlenecek. • Olası çevre bozulmaları önceşam alanının iyice daralmakta ol yetkililerinin doğal kirlenme ko Kur ve özel sektöre ait 80 fabriolarak değerlendiriliyor. Ancak den tahmin edilerek gerekli onçöplerin denize dökulmesi ve Er lemler, kirlilik oluşmadan alınafelek'in Akliman Plajı'na yakın cak. bir noktadan kanalizasyon boşal • Kıyı seridinin ekonomik ve faytılması denizin bu kesiminde yo dalı kullanımı için master plaııı ğun kirlenmeye yol açıyor. hazırlanacak. Devlet Bakanı Işın Çelebi tarafın korunması için uluslararası çahş tici projelere çevre etki değerlen DPT'den gelen biri olarak petrol, gaz boSEMRA SOMERSAN Kökü dışarıda kirlilik • Yol, su, elektrik, dışı topraklardan göreve getirildi. Ankara Si malar devam edecektir. Çevre dirmesi uygulanır. Uluslararası çevreye yaklaşımınız farklı olacak ru hatlarının tarım Yeni Çevre Genel Müdürü Zey yasal Bilgiler Fakültesi'nden me Kirliliğini Önleme Fonu daha et antlaşmalarda aktif bir tavır ta mı? Karadeniz yöresinin bir de 'kö dan geçirilmesine özen gösterilenep Arat Dünya Çevre Günü ne zun olan Arat, Planlama'dan ta kili kullanılabileceği bir yapıya kınılır. Uzun vadede ise önleyici ARAT Ben zaman dilimleri ku dışarıda' kirlilik kaynakları cek. deniyle Cumhuriyet'in sorulannı nıdığı Işın Çelebi'nin kendisine kavuşturulmalıdır. var. Bunlardan biri Sovyetler Bir • Hava kalitesi ile ilgili gezici ölçevre politikalan ağırlık kazanır. icinde düşünmeye alışmışım. yanıtlarken, Türkiye'nin en acil yaptığı genel müdürlük teklifini Türkiye'nin henüz el atılma Bütun ekonomik kararların çev Federal Almanya'nın Türkiye1 liği'ndeki nükleer santral kazası ve çum birimleri ve bir referans ölçevre sorununu "Karadeniz'e atı uzun süre düşündü. Yaklaşık bir mış, acil çözüm bekleyen çevre so re boyutu dikkate alınır. >e, çevre planlamasında kullaml bunun yarattığı radyasyon sızıntı çum birimi kurulacak. tzlenecek lan çöp variMeri olayı" olarak ni ayın sonunda, 16 mayısta teklifi rnnlan neierdir? Türkiye'nin çevre politika mak üzere vermek istedigi 8 mil sı. Bu kaza nedeniyle binlerce ton olçütler ve alan sınırları belirleneteledi. Türkiye'nin çözüm bekle kabul etti. Çevrenin ilk kadın GeARAT Türkiye'de çevre so sındaki en büyük eksiklik ve / ve yon Alman Markı için basvuru çay 'radyasyonla yıkandı' ve çok cek. yen çevre sorunlannı kısa, orta ve nel Müdürü Arat, Dünya Çevre runlan tek tek olay olduğu zaman ya yanlışlık nedir? da bulunacak mısınız? Ne zaman? buyuk bölümü ÇayKur fabrika • Çevreyi etkileyecek kimyasal ve uzun vadeli olarak üçe ayıran Günü ve yeni genel müdür olma ele alınmaktadır. Oysa gerekli larında yakılmayı bekliyor. Rad radyoaktif maddelerin tehlikelilik ARAT Kuruluşlararası etkili ARAT Bu konu bir yıldır Arat, uzun vadede kirliliği kayna sı nedeniyle sorduğumuz sonıla olan, olaylar olmadan tedbir alabir işbirliğinin ve izlemedenetim gündemde. Ancak bu parayı en yasyonlu çayın kendi illerindeki sınınnı aşma süreleri saptanıp izğı nda önleyici çevre politikaları rı şöyle yanıtladı: cak bir sistemin kurulmasıdır. Ör ağının olmayışı, doğal kaynak fabrikalarda yakılacağının açık lenecek. Bu alandaki tanım ve biliyi nasıl kullanacağımız konusunnın ağırlık kazanacağını belirtti. Yeni Çevre Genel Müdürü neğin, tehlikeli atıkların yurda kuilanım planlamasının olmayışı. lanması Rizelileri huzursuz etti. dirınılcrin uluslararası alanda beda önce ilgili kuruluşlarla Çevre Arat, bundan böyle bütün bakan olarak geçmiş yönetimden devir girmesini onleyecek bir yapı, do'Kökü dışarıda' bir ikinci geliş nimsenmiş ilkelere göre yapılma Mevcul Çevre Yasası, çevre Genel Mudurluğü ortak bir karalıkların kararlannda ve bütün aldığınız belli başlı çevre sorunlan ğal kaynakların kendini yenileme nin, kalkınmaya engel olmayacağı ra varmalıdır. Sonra bu karar çer me, henüz Çernobil'in şoku atla sı sağlanacak. ekonomik kararlarda çevre boyu neler? Tamamlamayı duşundügü kapasitasini aşmadan amaçlara sürece korunacağını belirtiyor. çevesinde Almanlarla görüşebili tılmadan yasanan ve Sinop, Sam • Yabancı ulke atık ve artıklarıtunun mutlaka ele alınacağını vur nüz yarım kalmış projeler han yönelik kullanımını sağlayan bir l'zun vadede çevre korunmadan riz. İlgili kuruluşlarla çalışmala sun ve Ordu kıyılarında pıtrak gibi nın Turkiye'ye girmesi önlenecek. guladı ve "Türkiye'nin çevre po gileri? mekanizma. biten, İtalyan kökenli zehirli vakalkınma olabilir mi? Olamazsa, rımıza bu ay başlıyoruz. litikasındaki en büyük eksiklik etARAT Akdeniz Eylem Plariller. Şimdiye kadar denizden • Belediyelerin ortak katı yakıt yok Acil çözüm bekleyen sorun mevcul yasayı değiştirnıek için ne kili bir işbirliği ve dogal kaynak Sizce Türkiye'de çevre s>o 300'u aşkın \aril toplandı ve bun elnıo ycılcri olusturmaları desteknı kapsamındaki projelerle, mev lardan hangilerine el atmayı dü yapacaksınız? kullamm planlanmasının zuat çalışmaları devam edecektir. şünüyorsunuz? ARAT Birleşmiş Milletler 11 runlannın çözümunde en bü>ük ların ne olacağı henüz belli değil. lcnecek. Düzenli çöp depolama olmayışıdır" dedi. Yeşillerin çevre TBMM Çevre Araştırma KomisARAT Türkiye'nin çevre so Arahk 1987'de "2000 Yılı ve Ötesi engd nedir? Nasıl asılacak? Bütün bu gelişmeler, Karade alanları için yer seçimi ve işletme sorunlanna yaklaşımını "yapıcı" yonu'nun çalışmaları projelendi runlanna çözüm politikalarını kı İçin Çevre Perspektifı" adlı rapoARAT Kısa sürede çevre ya niz'in zaten kısa olan turizm mev esasları belirlenecek. olarak niteleyen Arat, bir kadın rilecek. OECD ile işbirliği halin sa, uzun ve orta vadeli olarak de ru kabul etti. Bu raporun ana fikri lınmlan için ayrılacak kaynak kıt simini iyice kısalttı. Seyahat acen • Hastane atıklan ev ve sanayi yönetici olarak zorluklarla karşıde 19901991 yıllarında kıyı yöne ğerlendirmek gerekir. Acilen va "surckli kalkınma"dır. Sürekli lığı, sağlıklı kararlara götürecek telerinin yetkilileri, bu yıl Karade atıklarından avrı olarak yok edilaşmayı beklemediğini sözlerine timi, su kaynakları yönetimi ve riller olavının çözülmesi gerekir. kalkınma gelecek nesillerin ihti verilerin eksikliği, güvenilir bir iz niz Bölgesi'ne gelecek turist sayılecek. Nuklcer rıp bölumlerinin sıekledi. şehir teknolojisi konusunda çalış Orta vadede çevre bilgi bankası yaçlarını karşılayabilme imkânla leme denetim sisleminin olma sının en az \uzde 2530 dolayınvı atıklan için depolama tanklan Yeni Çevre Gend Müdürü Zey malar başlatılacaktır. GAP'a çev oluşturulur, çevre izleme dene rıııı lehlikeye atmadan bugunku yışı. Kaynak kıtlığı i\i bir oıgj da azalacağını, bunların da buyuk yapılacak. resel etki değerlendirilmesi yapıl tim sistemi kurulur, bütun bakan neslin ihtiyaçlarını karşılamak nizasyon ile aşılabılir Veri ban bolumunun denize girmek için denep Arat, uzun yıllar Devlet Plan• Sanayi kuruluşları, tatil köv ve lama Teşkilatı Sosyal Planlama ması konusunda çahşmalar sür lık kararlanna çevre kriteri dahil tır.Kalkınmanın girdisinde doğal kası ve izleme denetim ağı çalış ğil, bölgeyi gezip görmek için ge sitelerinin ortak arıtma tesisleri Dairesi'nde çevre sekKJıunün dürülmektedir. AT mevzuatına edilir. Tehlikeli atıklar, katı atık kaynak vardır. Tükenmiş bir do malarının ba$latılması ise altıncı leceğini, uzun sureli konaklama kurmaları için gerekli mevzuaı planlamasında çalıştıktan sonra uyum, Karadeniz'in kirlilikten lar yönetmelikleri çıkarılır, kirle ğal kaynakla kalkınma olmaz. plan taslağında öngörülmuştur. yapmayacağını söylüyor. duzenlemekri yapılacak. KARADENİZ TURİZME CEVRE DARBESI 6 Kökü dısarda' kirlilik Altıncı 5yılhk planda çevre Çevre Genel Müdürü Arat: Önce variller