Katalog

23 HAZİRAN 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Beyrut'ta hava akını BEYRUT (AA) Lübnan'm başkenti Beyrut'un güney kesimindeki Filistin mevzilerine Israil savaş uçaklarınca düzenlenen hava akını sırasında 15 kişinin yaralandığı bildirildi. Ahmed Cibril liderliğindeki Filistin Halk Kurtuluş Cephesi Genel Komutanlığı'ndan yapılan açıklamada, saldın sırasında büyük çapta hasar meydana geldiği, bazı askeri araçlann harap olduğu kaydedildi. örgiit sözcüsu, FHKCGK'dan 7 kişiyle 8 sivilin saldında yaralandığını söyledi. Iraıra Sovyet silalıı Rafsancani, düzenlediği basın toplantısında, Sovyetler'den ^savunmalarını düzenlemek için teknik yardım" alacaklarını açıkladı. Sovyet Genelkurmay Başkanı I da ülkesinin tran'a silah satacağını ve bunun geniş kapsamlı olacağını belirtti. Dış Haberter Servisi Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden Iran Meclis Başkanı Haşetni Rafsancani bu ulkede öngörülenden daha fazla kalacak. önceki gun SSCB ile Iran arasında bir dizi geniş kapsamlı anlaşma imzalanmasından sonra dun Moskova'da bir basın toplantısı düzenleyen Rafsancani, Sovyetler'den askeri yardım ve silah alacaklarını belirterek, yetkililerle görüşmesinin sonuçlannı "çok olumlu" olarak niteledi. "Şeytan Ayetleri" adlı kitabın yazarı Salman Ruşdii ile ilgili olarak onun hakkında Humeyni'nin verdiği "ölum fetvasT'nın hâlâ gecerli olduğunu Söyledi. Sovyetler Birliği'ndeki Resmı bir ziyaret içın Sovyetler Bırfığı'nde bulunan Iran Meclis Başkanı Haşemı Rafsancanrnın beraberındekı DışışMüslüman kökenli etnik çatışma leri Bakanı Ali Ekber Velayeti. Sovyet meslektası Eduard Sevardnadze ile ıkılı temaslarını sürdüruyor larla ilgili olarak ise "MoskovVnın içişlerine kanşmayız" dedi. uzay aracıyla uzaya gönderilme "ideolojinin degil somut projele çatışmalar konusunda bir soruyu cevaplandınrken de Moskova'nın si de kararlaştırıldı. rin oluşturacagım" belirtti. Ajans haberlerıne göre ülke dıDün Moskova'da bir basın topSSCB'de özgurlükler ve halkın içişlerine kanşmayacaklarını beşında ticari, ekonomik, bilimsel, lantısı düzenleyen Rafsancani, demokratik sürece katılımı konu lirtti. teknolojik ve nükleer enerji alan Sovyetler Birliği ile ilişkiler ve ce sunda Devlet Başkanı Mihail GorRafsancani, tslam Devrimi'nlarında işbirliğini geliştirmeyi öıı şitli konularda açıklamalarda bu baçov'un önünde daha çok uzun den bu yana ilk kez gerçekleştirgören bir dizi anlaşma imzalandı. lundu. tkili ilişkilere de değinen bir yol olduğunu söyleyen Iran dıği ziyaretinin olumlu sonuçlar Aynca bir tranlının bir Sovyet Iran Meclis Başkanı, ilişkilerini Meclis Başkanı, SSCB'deki etnik doğurduğunu, Sovyet lideri Gorbaçov'u da Tahran'a davet ettiğini kaydetti. Afganistan konusuna da değinen Rafsancani, daha olayın başından beri tran'ın Sovyet müdahalesine karşı olduğunu ve hatanın SSCB lideri Mihail Gorbaçov tarafmdan düzeltilmesinden sonra SSCB ile İran arasında bu konunun kapandığını bildirdi. Rafsancani, basın toplantısında, aynca ülkesinin silah üretimi konusunda kendi kendine yeterli düzeye ulaşmayı istediğmi bildirdi. Haşemi Rafsancani, bununla birlikte "Ülkemiz kendi savunmasını temin etmek için SSCB'den teknik yardım istemiştir" dedi. Bu arada SSCB Genelkurmay Başkam Orgeneral Mihail Moiseyev, ülkesinin tran'a silah satmayı düşündüğünü bildirdi. Moiseyev, Moskova'da düzenlediği basın toplantısında bu konuda kendisine yöneltilen bir soruya cevaben, Iran'a silah satışı konusunda, "Siyasi düzeyde bir karar alınacağını ve bu karann kapsamlı olacağını" kaydetti. Rafsancani, ölen dini lider Ayetullah Humeynı'nin, Rüşdü hakkında verdiği ölüm fetvasının defiştirilip değiştirilemeyeceği konusundaki soruya da şu karşılığı verdi: "Batı, bu sorunu anlamıyor. İran'ın söyledikleri şeriata uygundur. Bu, şeriata göre verilmiş bir reçeCeydi, kişisel bir göriiş degildi. Bülün tslam dünyası, bazı göniş farklılıklanna rağmen, bu reçeteyi onaylamak konusunda bir bötün olmuştur." Haşemi Rafsancani, aynca "Bu, geri alınabilecek bir reçele defildir. tran'da bu reçeteyi geri alabilecek ya da geri almayı isteyecek hiç kimse yok" dedi. Moskova'daki temaslarından memnun kalan Rafsancani, SSCB gezisini uzattı DUNYADA ALISIRMEN BUGUN Toplumsal Bellek Uluslararası PEN Kulübü Başkanı Rene Tavernier ile İstanbul'a geldiğinde konuşuyorduk. Uzun yıllar Fransız PEN Kulübü'nü başanyla yönettıkten sonra geçen yıl Arthur Milter'ın yerine Uluslararası PEN'ın başkanlığına seçilen bu ünlü yazar (ki oğlu Bertrand Tavernier de dünya çapında ünlü bir sinemacıdır) Amerikan sistemine değındi ve Beni en çok ürküten Amerikan türü günü gününe yaşamdır, dedi. Sonra görüşünü biraz daha açtı: Öyte bir yaşam sürüyorlar ki üç gün önce olan tümüyte unutuluyor. Ve ekledi' Oysa eğer özgür yaşamak, insan gibi yaşamak istiyorsak, hoş olsa da oimasa da geçmişımizi unutmamalıyız. Alçakgönüllü, yazarlık çabasında özgürlük savaşımının meşalesini hep önde tutmaya çalışmış dost, çok önemli bir gerçeği vurguluyordu. Belleksiz toplumlar her türlü tehlike ile karşı karşıya geiebilirlerdı. Özellıkle demokrasi açısından, dünü ve yanlışlarını unutmamak zorunluydu. Toplumsal bellek, demokrasinin güvencelerinden biriydi. » Bir zamanlar halkın oyuyla, hakederek, oturduğu iktidar toltuğunun demokratik yapısını iyi değerlendiremeyen ve sonunda kendi başına da olmadık işler açan, hatta kanımca, hiç de haketmedıği bir biçimde yaşamını yitiren Adnan Menderes toplumun belleğinin, unutkanlıkla zedelenmiş bulunduğunu soyler ve bu unutkanlığa fazlaca bel bağlardı. Ne var ki tarih onu haklı çıkarmadı. Yine de Menderes bir gözlemden yola çıkıyordu: Demokrasiye yeni geçmiş veya geçmeye çalışan toplumlarda duygu dozu yüksek oluyor; buna karşılık, toplumsal bellek bıraz zayıf kaltyordu. Binbir sorunla iç içe yaşarken, her gün bunlara yenilerinin eklendiğinı gören toplumlarda bellek zayıflığını gidermek için yasananların belgeler halinde kâğıda dökülmesi ve herkesin ulaşabileceği yapıtlara dönuştürülmesı gerekıyor. Anıların, dönemlerle ilgili belgesel araştırmaların bir zamanlar yok denecek kadar az olduğu ülkemızde yavaş yavaş bu durumdan sıyrılındığını görmek doğrusu sevındirici. Artık özgürlükten yana olan yazarlarımız, toplumsal belleğimizin zayıflığını giderecek çabalarla yapıtlar ortaya çıkarmakta ve bizi unutkanlığın rahatlığına düşmekten alıkoymak için dürtmektedirler. Baskın Oran'ın "Kenan Evren'in Yazılmamış Anıları" işte bu tür yapıtların en parlak örneklerinden birini oluşturuyor ve bize 12 Eylül'ün baş mimarının gırişimlerıni, konuşmalarını belgelere dayanarak sunuyor. Gerçi, bir anı biçiminde ele alınmış kitabın, yazarının, zaman zaman kahramanının iç düşüncelerini dıle getirmesi, zaman zaman yapıta bir bilimkurgu ya da düş ürünü gorüntüsü veriyorsa da bu izlenimin yanıltıcı olduğunu belirtmek isterim. Gerçekte Baskın Oran, Sayın Evren'in iç düşüncelerini dile getirdiği bölümlerde de yine belgelere dayanmakta, gazetelerde çıkan haberlere ve daha da önemlisi konuşmalara başvurmaktadır. Kitabın çok az bir bölümü yazarın düşünün ürünüdür. Ve yazar, Azız Nesin'ın deyımiyle "Kenan Evren'in gerçekte söylediği sözler arasındaki boşlukları, onun mantığını, biçeminı, biçimini, dilini kullanarak başanyla doldurmuştur." 12 Eytül'ün önderi Kenan Evren'in Türkiye'nin yazgısında oynadığı ve kanımca hiç de olumlu olmayan rol değil yalnız kitabı ilginç kılan. Aynı zamanda Sayın Evren'in tüm sorunları kapsayan, ama pek kendine ya da yetışme biçımine özgün dünya görüşünün yansımalarrda belgeselı zaman zaman gülümseyerek rahatlıkla okumanızı sağhyor. Kadınların çizme giymelerinden, turistik tesislerdeki alafranga helaların klozetlerinin arkasına destek konmasına, Atatürk filminin kurgusuna kadar her konuda özgün görüşlerın zaman zaman, "hangi taşı kaldırsan altından Atatürk çıkıyor" biçiminde ilginç dil sürçmeleriyle (lapsus calamie denen dil sürçmelerinin ardındaki gerçek nedenler, psikoloji bıliminın çok öğreticı bir bölümünü oluşturur) ortaya serilmesi insanı hem eğitiyor, hem de eğlendiriyor. Büyük yazarımız Aziz Nesin'in önsözü bu ilginç kitabı daha da ilginç kılarken, yapıt hakkında daha fazla yazı yazılmasını da gereksızleştiriyor. Baskın Oran'ın kitabını çıkar çıkmaz okudum. Ama yarı çalışma yarı dinlence dönemimde bir kez daha aldım ve aynı keyifle gözden geçirdim. Üstelik yapıt bazı konularda ilk başvuru kaynağı olma niteliğinı de taşıyor. Tüm okurlarıma bu kitabı salık verirken, toplumsal belleğin unutkanlığını gidermeye çalışan yazarımızı da yalnız yapıtının başarısından dolayı değil, ama aynı zamanda demokrasinin önkoşulu olan geçmişi unutmama ilkesine verdiği önemden ve bellek tembelliğine karşı açtığı savaştan dolayı da kutlamak isterim. Mücahitler iki uçak düşürdü İSLAMABAD (AA) Afganistan'da mUcahitlerin Kabil hükümetine ait iki uçağı düşürdukleri bildirildi. Mücahitlerin denetimindeki basın ajanslanna göre bir keşif uçağı ülkenin güneyindeki Helmad eyaletinde, bir avcı uçağı da kuzeydeki Belfı eyaletinde düşühildü. ANA haber ajansı, keşif uçağınm pazar giinü bir fuzeyle düşürüldüğünü ve Antonov32 tipi uçaktaki 42 yolcunun tümünün ya öldüğünu ya da yaralandığını belirtti. Askeri uçak düştü: 35 ölü HUANCAYO (AA) Peru'da bir siire önce kaybolduğu bildihien askeri uçağın And Dağlan'na çarparak düştüğü ve uçaktaki 35 kişinin öldüğü bildirildL AP, 42 kişi taşıyan uçakta ölen ya da yaralanan olup olmadığı hakkmda herhangi bir bilgi ahnamadığım bildirdL Federal Alman haber ajansı DPA ise, Peru radyo istasyonlarına dayanarak verdiği haberinde uçakta 35 kişi bulunduğunu ve kazada kurtulan olmadığını kaydetti Huancayo Polis Şefı General Edgar Sullca, uçağın başkent Lima'mn 210 km doğusundaki San Ramon kasabasmın ormanlık kesimine düştuğünü bildirdi. DlS BASIN Moskova'nın görüşünegöre Bush'un silahsızlanma önerisi VİKTOR R. KARPOV (*) McralbSESribunc. Genscher: Palme cinayetine bir tanık daha, STOCKHOLM (AA) tsveç Başbakanı Olof Palme'yi öldürmekle suçlanan Christer Pettersson'un duruşmasında tanıklık yapan bir kişi daha sanığı tanıdığını bildirdL Tanık, Palme'nin sinemadan çıktıktan sonra öldiirüldüğü 28 Şubat 1986 gecesi sanığı • sinema önünde gördüğünü kesin bir dille ifade etti. Saharovh fahri doktorluk OXFORD (AA) Sovyet fizikçi Andrei Saharov'a, Ingiliz Oxford Üniversitesi tarafmdan fahri doktorluk unvam verildi. 1975 Nobel barış ödülü sahibi Saharov'a, pazartesi günü de Sussex Üniversitesi tarafmdan fahri doktorluk unvam verilmişti. Ingiltere'yi ilk kez ziyaret eden Saharov'un bugün Başbakan Margaret Thatcher ile görümesi bekleniyor. Brüksel'de geçen ay yapılan NATO zjrvesinden sonra birçok Batıü yorumcu şu savda bulundu: Başkan Bush silahsızlanma konusunda inisiyatin Mihail Gorbaçov'dan aldı. Soruna bu tür yaldaşım aslında silahsızlanma görüşmelerini bir propaganda girişimi olarak görmek anlamına gelir. Sovyetler Birliği açısından silahsızlanma konusunda girişimi kimin yaptığı öneınli değildir. Onemli olan bu girişimin dağlar gibi yığılan silahlarda bir indirime yol açmasıdır. Biz bu açıdan Başkan Bush'un Brüksel'de yaptığı öneriyi olumlu karşılıyoruz. Bush'un açıklamasını Mihail Gorbaçov'un geçen yıl aralık ayında New York'ta yaptığı öneriye bir karşüık olarak kabul ediyoruz. ABD'den, uzay silahlan, antibalistik silahlann yüzde 50 indirimi ve kimyasal silahlann yasaklanması konulannda da aynı karşılığı beküyoruz. Konvansiyonel silahlara gelince, bu konuda kısa sayılabilecek bir sUrede anlaşmaya varılabilecek ortam doğrnuştur. Biz görüşmeleri, gecikmeden 6 ay, en fazla 1 yılda tamamlaınak istiyoruz. Ama Brüksel zirvesinde alınan karardan anlaşıldığına göre Bush'un planı, eylülden önce NATO'nun somut önerileri şekline dönüşemeyecektir. Böylece Viyana'da görüşme masasına bu tarihten önce getirilemeyecektir. Bu durumda göruşmelerin 612 ayda lamamlanması yolundaki Amerikan önerisinin gerçekleşmesi tehlikeye düşer. Şimdi de konvansiyonel silah görüşmelerinin özüne eğlielim. Gerek Varşova Partı gerekse Başkan Bush, tank ve zırhlı personel taşıyıcıları konusunda aynı indirimi öngörüyorlar. Bu alanda erken bir anlaşma mümkün olabilir. Panama'da uzlaşma girişimi PANAMA CITY (AA) Panama hükümetinin 7 mayısta yapılan genel seçimlerle ortaya çıkan bunalımı çözmek amacıyla, arabulucu rolü üstlenen Amerikan Devletler örgütü'nün unerileri çerçevesinde muhalefetle görüşmeyi kabul ettiği .kaydedildi. topraklannda bulunan ABD ve Sovyet birlıklerinin azaltılmasını önerdi ve iki ülkenin askerlerinin tavan sayısımn 275 bin olmasıru istedi. Ancak NATO ile Varşova Paktı arasındaki denge sorununu görmezlikten geldi. Varşova Paktı'nda yalnızca Sovyetler Birliği, sınırlan dışında asker bulunduruyor. Oysa NATO içinde ABD'nin yanı sıra tngiltere, Fransa, Belçika ve Kanada başka ülkeler de asker bulundunıyorlar. Başkan Bush, bu ülkelerin birliklerini hesaba katmamıştır. Başkan Bush'un kısa menzilli nükleer silahlar konusunda "derhal" göruşmelerin yapılması yolundaki Sovyet önerisini kabul etmeyişi ise bir talihsizliktir. ABD ancak konvansiyonel silahlann indirimi konusunda bir anlaşmaya varıldıktan sonra Ancak uçaklarda yapılacak indirim konusu daha karışıktır. kısa menzilli füzeleri göruşebileceğini bildirmiştir. ABD, indirime tabi tutulacak Ama bu politika, uçaklara savunma silahı olan silahsızlanmaya lcarşı olan avcı uçaklannı da dahil etmek çevrelere fırsat verebilir. istiyor. Biz bunu kabul Çünkü, konvansiyonel etmiyoruz. Çünkü sadece silahlann indirimi görüşmeleri saldın silahlannın uzatılması çeşitli engellerle uzatılarak kısa konusunda iki taraf arasında menzilli füzelerin gönişülmesi görüş birliğine varılmıştı. de ertelenmiş olur. Bu arada ABD'nin askeri birliklerin kısa menzilli yeni füzeler sayısında indirim yapılması yapmak için zaman kazanıhr. önerisini olumlu karşılıyoruz. (13 haziran) Ancak bazı noktalarda itirazımız var. (•) Viktor P. Karpov, Sovyetler Başkan Bush, sadece Birliği Dışişleri Bakan Avrupa'da başka ülkelerin Yardımcısı'dır. Bush'un sttahsızlanma önerüerini destekliyoruz WASHINGTON (AA) Resmi bir ziyaret amacıyla Washington'da bulunan Federal Almanya Dışişleri Bakam Hans Dietricfa Genscher, ABD Başkanı George Bush'un son NATO donığu sırasında açıkladığı konvansiyonel silahsızlanma önerüerini şartsız desteklediklerini söyledi. SSCB lideri Mihail Gorbaçov: un Federal Almanya'ya yaptığı ziyaretle ilgili bilgi vermek üzere sah gününden bu yana Washington1 da bulunan Genscher, duzerüediğj basın toplantısında konvansiyonel silahsızlanma konusunda ABD ile göriiş birliği içinde olduklarını belirtti. Genscher, Gorbaçov'un ziyareti ile Federal Almanya ile SSCB arasında imzalanan sonuç bildirisi üzerinde de durarak SSCB ile bir Batı Avrupa ülkesi arasında imzalanan ikili metinlerde ilk kez Batılı prensip ve değerlerin açıkça kabul edildiğini kaydetti. Genscher, "Gorbaçov'un ifadesiyle 'Avrupa Evi'nde ABD ve Kanada'mn da yer alması gerektigi konusundaki fikirlerimize SSCB'nin ilk kez katılması yöniinden bu sonuç bildirisi oldukça öncmlidir" dedi. Federal Almanya Dışişleri Bakanı Genscher, coğrafi olarak uzak konumuna rağmen ABD'nin Avrupa'yla arasında tarihi bağlan bulunduğunu Moskova'nın bildiğini kaydetti. KlBRIS Denktaş: Cuellar belge getiremez KKT€ Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, New York'ta 2829 haziran tarihlerinde yapılacak zirve toplantısında BM Genel Sekreteri'nin bir belge sunamayacağını, aksi takdirde kendilerini aldatmış olacağını söyledi. kendilerine verilecek bir zaman içerisinde hazırlamak amacıyla gidejceklerini bildirdi. "tnşallah Sayın Vasiliu da o niyetle gelir" diye konuştu. Denktaş, Vasiliu'nun görüşme aşamasına bir belge getirmesi için BM Genel Sekreteri'ne baskı yaptığmı belirterek şöyle konuştu: "Genel Sekreter tek yanlı böyle bir çağn üzerine ortaya bir belge çıkaramaz. Çıkanrsa bizi aldatmış olur. Genel Sekreter'in bizi sürprizle karşı karşıva bırakmayacağı > önünde vaadi vardır. Ben buna inanıyorum. Genel Sekreter, belge sunamaz. Kendisine belge hazırlama yetkisi vermedik. Belge hazırlayacak durumda değildir. Dolayısıvla bunu yapamaz. Bunu yapmamalıdır. Y'aparsa inandırıcılığından büyuk şey kaybeder." Denktaş, Vasiliu'nun önceki Burma'da olaylar BANGKOK (AA) Burma'nın başkenti Rangoon'da guvenlik kuvvetlerinin 500 kadar demokrasi yanlısı göstericinin üzerine ateş açması sonucu bir kişi öldü. Rangoon Radyosu, olay sırasında muhalefet lideri Daw Aung San Su Kyi'nin bir saat kadar gözaltına alındıktan sonra serbest bırakıldığım bildirdL DENKTAŞ Zırve öncesi kaygılı. toplantısında, "Genel Sekreter belge banrlayacak dunıma gelmemiştir. Çünkü biz burada notlu, izatıh, müşterek belgeyi hazırlayamadık. Böyle bir çalışmayı bitiremedik" dedi. Rauf Denktaş, New York'a iyi niyetle ve son devrede hazırlayamadıkları notlu, izahlı belgeyi, LEFKOŞA (AA) KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar ve Rum yönetimi lideri Yorgo Vasiliu ile 2829 haziranda New York'ta yapacaklan görüşmede masaya belge getirilmeyeceğini söyledi. Denktaş, dün düzenlediği basın gün Rum Hukukçular Derneği'nde yaptığı konuşmada kendisini, "Maraş'ı, Bulgaristan'dan ihraç edilen Türklere açarak görüşmeMOSKOVA (AA) SSCB'nin leri kesmeyi planlamakla" suçlamasırun üzücü olduğunu söyledi. Gurcistan Cumhuriyeti'nin başkenti Tiflis'te 9 nisanda yapılan "Maraş'ı açıyoruz" demedik gösterilerin kanlı bir şekilde baslerini, sadece göcmenleri geçici tırılmasıyla ilgili eleştirilerin gıdeolarak yerleştirmekten bahsettik rek artmasından sonra, Gürcistan lerini hatırlatan Denktaş şöyle de Komünist Partisi Başkan Yardımdi: cısı Boris Nikolskiy görevinden "Bu, insanlık namına söyku alındı. raiş bir sözdür. Bir davettir. BuParti tkinci Sekreteri Boris Ninu siyasi sorunla bağlamak ve koloskiy'nin geçen cumartesi gübağdaşürmak kendisine yakış nü yapılan parti toplantısında gömaz. Eğer biz görüşmeleri kesmek revinden alındığı bildirildi. istersek, göriısmeler kesilme nokGürcistan'da yayımlanan ve tasına geldiğinde keseriz. Böyle ancak çarşamba gunü Moskova'bir niyetimiz olmadığına göre ve ya varabilen resmi Zarya Vostosgöruşmelerin iyi niyetle nereye ka ka Gazetesi'nin önceki günkü basdar gidebilecegini denemeye de kısında yer alan haberde, Nikolsvam karanmız olduğuna göre Va kiy'nin yerine parti Merkez Komisiliu'nun bize böyle şeyler itham tesi Başkam Pavshentsev'in getietmesi üzuciidür." rildiği kaydedildi. GüRCİSTAN Komünist PartVde tasfiye Bizimkilerdi Güneşimizi örten siyahlan silmek için Aldırmadan morarmış tenlerine ölümüne direndiler! Bizdendiler ölümüne direnmek yetmiyorsa "Ölüme yatanz" dediler. Ve yattılar. ABDULLAHMERAL, HAYDAR BAŞBAG, M. FATİH ÖKTÜOfÜŞ, HASANTELCİ Dünya halklannın mücadelesinde yaşıyor. ÖLÜM ORUCU ŞEHİTLERİ ÖLÜMSÜZDÜR YeniÇÖZÜM Paris Bürosu üeniÇÖZÜN Frankfurt Boroeu fcniÇÖZÜM Amsterdam Büroeu \eniÇÖZLIM Basel Bfiroeu AVRUPA'DA DEVRİMCİ CENÇLtK adına ÇELİKMALKOÇ 90 gramlık bir Arko Traş Kremiyle...Tam 90 gün... 90 sabaha traş keyfi katabilirsiniz...