Katalog

16 HAZİRAN 1989 EKONOMİ CUMHURİYET/U TURKIYE'den ALTINDÖVİZ SERBEST PİYASADA DÜN Dolar (satış) 2150 Mark (satış) 1055 Ata Ura (satış) 166.500 M. BANKASI'NDA BL'CÜN Dolar (döviz alış) 2134.12 Dolar (efektıf satış) 2160.00 Mark (döviz alış) 1046.14 Mark (efektif satış) 1058.83 1 ons altın ($) 360.95 Interbank faizi: %38.8 Dıırgunluk aşd amıyor Ekonomi Canlanır mı, OSMAN ULAGAY patmaya çalışıyoruz. Uretimde en Dayanıklı tüketim malları, otomotiv, gıda, fazla diişiiş buzdolabında yaşanainşaat malzemeleri, kimya, petrol cak gibi görunüyor. Şu an için pisektörlerindeki kapasite kullanımında yasalarda lehle bir durum gödenmiyor" dedi. yılbaşından bu yana bir artış olmadığı belirlendi. Dokuma giyimdegerileme bekleniyor. Otomotiv: Bu yılın ilk beş ayında otomobilde kapasite kullanımı Bu yılın ilk üç ayında elektrik tüketimi bir yüzde 74'lere kadar geriledi. Otoönceki yıla göre geriledi. İSO'nun bu yılın ilk üç san'ın kapasite kullanımım yüzde ayına ilişkin anketlerinde piyasada "bir iyileşme 50'lerin altına düşürmeyi planladığı öğrenildi. Diğer ürünlerde de havasının sezilemediği" öğrenildi. düşük kapasite kullanımı devam FARUK BESKİSİZ Ekonomi durgunluktan çıkma ümidi vermiyor. Dayanıklı tüketim malları, otomotiv, gıda, inşaat malzemeİeri, kimya, petrol sektörlerinde kapasite kullanımında yılbaşından bu yana bir artış olmadığı belinilirken, yakın zamanda dokuma ve giyim sektörlerinde de kapasitelerin ihracattaki duraklamanın ardından gerilemeye başlayacağı ifade edildi. Bu yılın ilk üç ayında elektrik tüketiminin de bir önceki yıla göre gerilediği vurgulanırken, ÎSO'nun bu yılın ilk üç ayına ilişkin kapasite kullanım anketinde "bir iyileşme havasının sezilemediği" öğrenildi. Çeşitli sektörlerde "sektöriin nabzını tutan" kuruluşlarla yaptığımız görüşmeler, kamu işçilerine yapılan, memurlara da yapılması düşünülen zamlann da iyimser bir hava yaratmadığım ortaya koyarken, sektör bazmda ele alındığında şöyle bir tablo ortaya çıktı: Dayanıklı tüketim mallan: Bu sektörde piyasadan önemli pay alan Koç Holding kuruluşlarından Arçelik'ten alınan bilgiler, üretimin 1988 yılına göre yüzde 1015 civarında gerileyeceğini ortaya çıkardı. Arçelik'ten bir üst düzey yetkili, "pazann gerilediği kadar üretimin de gerilediğini" ifade ederek, "bunu ihracatla kaediyor. Otomotiv Sanayicileri Derneği Genel Başkanı Ali thsan İlkbahar, son zamanlarda otomobil üreliminde görülen kıpırdamayı, "Musluk çok kısılmıştı. Şimdi biraz açıldı. An» bu iyileşme değil. Piyasa açılmadı" diye yanıtladı. Aym zamanda Otosan Genel Müdürlüğü görevini yürüten İlkbahar, fabrikada kapasitenin yüzde 40'a düşürüleceğini de hatırlattı. Kimya, petrol: Bu sektörde söz sahibi kuruluşlardan Türk Heııket'in Genel Mudur Yardımcısı Erdoğan Yumuk, kapasite kullanımı mn genelde yüzde 5560 dolayında olduğunu, bu sektörde kapasite kullanımında ufak bir düşüş yaşandığını hatırlatarak, "Kapasite kullanımının 1988 seviyesine ulaşamayacağını, ancak 8687 seviyelerini yakalayabileceğini" ifade etti. Gıda sektörü: Ayçiçeği yağı, süt ürünleri ve et üretimi yapan kuruluşlardan alınan bilgiler, bu sektörde de bir iyileşme belirtisi olmadığını gösterdi. Salat firmasından bir yetkili, yılbaşından bu yana kapasite kullanımının artmadığını belirtirken, Tikveşli Genel Müdürü Semih Vardarlı, "Çok ucnz ve çok pahalı yoğtırt tıiketiminin arttığının" altını çizdi. Istanbul Tuzla'da açılan yeni mezbahada ise yapılan kesimjn son aylarda gözle görülür bir artış kaydetmediği öğrenildi. belirtildi. Giyim sektöriinde bu yılın ilk üçdört ayında yapılan ihracatlarla kapasitelerin aşağıya çekilmesinin önüne geçilebildiği vurgulanırken bugünlerde ihracatçının dışanya önerdiği fiyatın yüksek kaldığı ve siparişlerin bağlantıya dönüşmediği belirtildi. Bunun ise önümüzdeki günlerde giyim sanayiinde kapasitelerin düşmesine yol açacağı ifade ediliyor. İnşaat malzemeleri: Çimento, demir gibi temel ürünlerde yüzde 40'a varan talep düşüşü olduğu öğrenildi. Üretici firmalann daha önceden bayilerden topladıkları senetlerin karşılığına denk düşecek üretimde bulundukları, bunun da üretimin daha fazla düşmesine engel olduğu kaydediliyor. Bu arada, İSO'nun önümüzdeki günlerde yayımlanacak, 1989"un ilk üç ayına ilişkin kapasite kullanım raporunun, "kapasitelerde iyileşme havasını" vermediği öğrenildi. Bir yetkili, "Yılın ilk üç ayında elektrik tükeüminin de düştügü ifade ediliyor. Bir iyileşme yok gibi görunüyor. Boyutu ise önümüzdeki günlerde kesinleşecek" diye konuştu. EKONOMİ NOTLARI Eylülde Seçim Olur mu? Emisyon 6.17 trilyrmla rekorda ANKARA (ANKA) Emisyon hacmi, 14 haziranda ulaştığı 6 trilyon 174.9 milyar lirayla yeni bir rekor kırdı. 6 trilyon lira sınırım ilk kez geçen ay aşan emisyon, 15 mayısta 151.3 milyar Ura düzeyinde gerçekleşmişti. Daha sonra 3.5 trilyon liraya kadar gehleyen emisyon 8 hazirandan sonra yükselmeye başladı. Son olarak bir günde piyasaya 282.5 milyar Ura çıkarıldı ve emisyon hacmi 6 trilyon 174.9 milyar liraya fırladı. 8 haziranda 5 trilyon 623.2 milyar Ura düzeyinde bulunan emisyon hacminde altı günde ortaya çıkan artış ise 551.7 milyar liraya ulaştı. Cam: Bu sektörün, yüzde 50'lerin üstünde ihracat için üre; tim yapmasırun kapasiteleri olumsuz etkilemediği belirtildi. Tekstil: Akkök Şirketler Grubu'na bağlı Aksa'da yılbaşından bu yana kapasite kullanımında bir artış kaydedilmediği öğrenilirken, Altınyıldız'ın "daha önce işcileri yılhk izne çıkarmasının ardından" kapasitede tekrar eskiye dönduğü Ercanlara satış çözümü Ercanlar Grubu'nun içine girdiği krize çözüm olarak, Man Motor ve MANAŞ'ın, Mercedes üreticisi Daimler Benz AG'ye satılması formülü üzerinde çalışıldığı öğrenildi. Görüşmeleri bizzat Tevfık Ercan, doğrudan DaimlerBenz ile yürütüyor. Ekonomi Servisi Ercanlar Grubu'nun, üç ana şirketinin iflas istemiyle ticaret mahkeraelerine başvurması aşamasına gelen krizine çözüm olarak, MAN Motor ve MAN Kamyon ve Otobüs A.Ş.'nin DaimlerBenz A.GJye satılması formülü üzerinde çalışıldığı, satışla ilgili görüşmelerin, bizzat Tevfik Ercan tarafından, doğrudan DaimlerBenz AGile yürütüldüğü öğrenildi. Alacakh bankaların, "meselenin bir an önce çözümknmesinden yana" bir eğilim içinde olduklan ve bu yönde etki sahibi olanlann, kısa sürede çözüm için "üstlerine diişen cabayı sarf edecekleri" belirlendi. Ercanlar Otomotiv ve Erpeks Dış Ticaret'le birlikte iflasını isteyen Ercan Holding'in, diğerlerini izlemesi beklenen MAN Motor ve MAN Kamyon ve Otobüs A.Ş!nin (MANAŞ), grubun içine girdiği krizc bir çözüm arandığı için iflasa gitmediği, bu şirketlerin otomotiv dünyasında Mercedes markasıyia tarunan Daimler Benz AG'ye satılmasına ilişkin görüşmelerin surdürüldüğü öğrenildi. Ercanlar Grubu'ndan bir üst düzey yetkili, "Görüşmelerin bizzat Tevfik Ercan tarafından yiiriitüldiiğünü, bu nedenle kendisinin bilgi sahibi olmadıgını" söyledi. öte yandan Ercan Holding'in büyük alacaklılarının da söz konusu formülden haberli olduklan, formüle ilişkin kısa zamanda çözüm alınmasından umutlu olduklan ve bu yönde destek sağlamak için aktif çaba harcadıklan belirlendi. Bu arada Alman MAN AG'nin, Ercanlar'la ilişkisini tümden kesmiş olması, bu operasyonu kolaylaştıncı bir etken olarak değerlendiriliyor. MAN ve MANAS'ın borçlan (Milyon TL) Vakıflar 26.101 İş Bankası 23.943 TSKB 4.390 Pamukbank 15.562 Şekerbank 8.563 Yapı Kredi 14.215 6.562 Arap Türk iktisat 5.287 Türkbank 5.140 Emlak Bankası 1.909 Etibank 1.573 Al Baraka 1.552 Garanti 1.273 Egebank 1.023 1.022 Faisal Finans Halkbank 609 Sinai Yatınm 244 Hollantse Bank 240 Orşbank 129 Zıraat Bankası 78 Uluslararası 3 Esbank 2.606 122.024 Toplam Ercan: Uımıttan tükenişe Türkiye'nin büyük sanayi gruplarından biri olan Ercan Holding'e ait MAN Motor Fabrikası'nm temeli 1982 de zamanın Başbakanı Bülend Ulusu tarafmdan atıtmıştı. 1984te Başbakan Turgut Özal tarafından büyük ümitlerle hizmete açılan fabrika 1989 da krize girdi. Bu kriz holdingin diğer şirketlerine de sıçrayarak 1989 haziran ortasında "iflas istemiyle" noktalandı. Tevfik Ercan, MAN Motor'un temel atma töreninde Ulusu ve zamanın Devlet Bakanı Sermet Reflk Pasin'le. naşmaktan kaçınıldığını ileri sü le iflas kararı aldıkları belirtiliyor milyar liradan başlayıp 240 milyar rüyorlar. ve "İflas etmek demek artık bu iş liraya kadar uzanıyor. Konuyla ilBu konuyla ilgiü olarak yapılan te istikbal gormüyonım. tşi kapa gili olarak görüşlerine başvurdubir başka yorum ise, fabrikalan üyorum" demektir. Demek ki Tev ğumuz bir bankacı "Kredi faizlem evlatlan kadar seven Tevfik Er fik Bey, otomotiv işindea artık çe rini hesaplamanın 40 çeşidi var. can'ın MAN ve MANAŞ'ı duygu kiliyor," Bakış açısına göre çok farklı rasal nedenlerle elden çıkartmamakMAN ve MANAŞ'ın satışımn kamlann ortaya çıkması pekâlâ ta direndiği ve bu nedenle ilk etap gerçekleşmesi ya da iflasımn isten mümkün" diyor. Bu arada Ercan ta rasyonel işleyen kârlı kuruluş mesi halinde, Ercan Holding'in, Holding'in diğer borçlu şirketlelarım elden çıkartma yoluna git aralannda Çınar Oteli, Metal Dö re kefaleti nedeniyle borçların ikitiği yönünde. küm, Meges Boya, Erkimsan în ye katlanarak kayıtlara geçirildiBankacıhk çevrderinde yapılan şaat, tsmak Forklift ve Boraas ği de öne sürülüyor. yorumlarda Ercanlar'ın bankalar Makara'nın da bulunduğu 12 şirÖte yandan satışa konu edilen la bir yere gidemeyeceklerini an ketle faaliyetlerine devam edece MAN Motor ve MANAŞ'ın banladıklan için grup içinde yaptık ği belirtiliyor. kalara borçlan, AA'mn belirlemeları analizler sonucu teknik olarak Ercanlar'ın bankalara toplam lerine göre 122 milyar lirayı buluiflas etmenin daha yararlı olduğu borçlanyla ilgili değişik rakamlar yor. 1988 sonu itibariyle Türkiye1 sonucuna vardıklan ve bu neden konuşuluyor. Bu rakamlar 7080 deki bankalara MAN Motor'un 22.1 milyar lira, MANAŞ'ın 99.9 milya lira borcu bulunuyor. tki şirketten en fazla alacakh banka yüzde 21.4 payla vakıflar ve yüzde 19.6 payla Türkiye lş Bankası olarak hesaplandı. Türkiye tş Bankası'nın ana para ve faiz alacaklannın 15.8 milyar liralık bölümünün vadesinin bu yıl içinde olduğu anlaşıldı. Dolar 2150 lira Ekonomi Servisi Dolar, iç ve dış piyasalarda yeniden tırmamşa geçti. ABD'nin n'ısan ayında dış ticaret açığının mart ayına göre yüzde 13.4 azalarak 8.26 milyar dolara düştüğünün açıklanması üzerine, dolar dış borsalarda 2.04 mark ve 151 yen sınırım aştı. Bunun üzerine, dolar Tahtakale'de 12 Ura değer kazanarak 2150 liraya çıkarken, mark 3 liralık düşüşle 1055 liraya geriledi. Bu arada, dün İMKB Endeksi 30 puan kazanarak, 765 puana çıkarken, işlem hacmi ilk kez 4 milyar lirayı aştı. SSCB'yv işçi ANKARA (ANKA) Doğalgaz anlaşması çerçevesinde Türk müteahhitlerince Sovyetler Birliği'nde gerçekleştirilecek inşaat projelerinde çok sayıda Türk işçisinin istihdam edileceği bildirildi. Tekser fırmasımn üstlendiği Yalta Oteli projesinde 36 ay süreyle 450 Türk işçi ve teknisyeni çalışacak. Geçen cuma bu köşede yer alan yazıda, Türkiye'de enflaşyonun yakın geleceği konusunda bir tahmin yapabilmek için öncelikle üç soruya cevap aranması gerektiğini belirtmiştim. Bu soruların birincisi, "Acaba ekonomiyi canlandırmak için atılan adımlar beklenen etkiyi yapacak, iç talepte bir sıçrama, piyasalarda bir canlanma meydana gelecek mi?" sorusuydu. Bu birinci koşulun yerine gelmesi, yani iç talepte bir canlanma olması halinde diğer iki sorunun cevabı önem kazanacaktı. İç talebin yükseldiği bir ortamda arzın buna ayak uyduracak biçimde genişlemesi sağlanabilecek miydi? Durgunluk ortamında sürdürülebilen kur ve faiz politikaları, ekonominin canlandığı bir ortamda da sürdürülebilecek miydi? O halde ilk olarak birinci soruya yanıt aramak gerekiyor. Acaba iç talep gerçekten tırmanışa geçecek mi? Çeşitli piyasalardaki durgunluk yerini belirgin bir canlanmaya bırakacak mı? Türkiye ekonomisinin bu yılın ilk beş ayındaki genel havasına ve çeşitli piyasaların içinde bulunduğu duruma bakarak bu soruya olumlu cevap vermek, "Evet, iç piyasada bir canlanmanın belirtileri görülüyor" demek sanırım olanaksız. Sanayi kesiminde bu yılın ilk çeyreğinden geçen yılın aym dönemine oranla belirgin bir gerileme gösterdiği tahmin edilen talep ve üretimin son iki ay içinde tırmanışa geçtiğim gösteren hiçbir belirti yok. Ekonomi Servisi'nden arkadaşlanmızın çeşitli piyasalarda yaptıkları sondajlar bir canlanma sinyali vermiyor. Mal arzını, ithalatı da biraz kamçılayarak arttırmak için atılan adımlann, ithalatı ucuzlatan ve kolaylaştıran önlemlerin de şimdilik pek etkili olmadığı görülüyor. Bankalara yansıyan ithalat taleplerinde belirgin bir artış eğilimi yok. Tarım kesiminde kötü bir yıl yaşandığı zaten biliniyor. Bu kesimdeki üretim artışının bu yıl oldukça sınırlı kalması bekleniyor. Dolayısıyla ekonomiyi canlandırıcı etkinin bu kesimden gelmesi de oldukça zor görunüyor. Ekonominin sürükleyici sektörleri olan sanayi ve tarımın durgunluğu aşamadığı bir ortamda hizmet sektörlerinin kendi baslarına bir canlanma eğilimi içine girmeleri de olanaksız görünüyor. Özetlersek, ekonominin halen içinde bulunduğu tablo bir durgunluk tablosu. Bu tabloya bakarak, "İç talep birdenbire tırmanışa geçecek, piyasalar canlanacak, büyüme eğilimi hız kazanacak ve bu ortamda enflasyon yeniden tırmanışa geçecek" diye fikir yürütmek de pek kolay değil. Ancak burada hesaba katılması gereken bir başka gerçek var. Ekonomide yaşanan durgunluğu yeniden canlanmaya çevirmek için devreye girmesi beklenen etkenlerin hemen hiçbiri henüz fiilen devreye girmiş değil. Kamu kesimindeki işçilere sağlanan ücret artışlarının, memurlara sağlanacak maaş artışlarının, tanm üreticisine yapılacak ödemelerin etkisi hep önümüzdeki dönemde görülebilecek. Çeşitli sektörtere sağlanacağı belirtilen direkt teşvikler ve çeşitli kolaylıklar için de aym şeyı soyleyebiliriz. Acaba tüm bu etkenler fiilen devreye girince durum ne olacak? İç talepte beklenen sıçrama, piyasalarda beklenen canlanma meydana gelecek mi? Ekonomideki durgunluk havası dağılacak ve yerini canlanma havasına bırakacak mı? Bu soruya kesin olarak, "Evet" diye cevap verebilmek de zor. Bir kere ücret ve maaşların gelirler içindeki payı, gelir bölüşümündeki aşırı bozulma nedeniyle o kadar küçülmüş durumda ki ücret ve maaşlardaki bir artışın kendi başına iç talebi canlandırması pek kolay değil. Üretimin düşük olduğu bir yılda tarım kesimi için de çok ümitvar olmak olanaksız. Ellerine geçecek parayla borç kapatma durumunda olmaları da muhtemel olan işçilerin, memurların ve küçük üreticilerin, iç piyasayı canlandtracak bir talep patlamasının aktörleri olmaları olasılığı pek yüksek görünmüyor. İkincisi iş âieminde, ekonomideki durgunluk havasının yerini bir canlılık havasına bırakması içirrgerekli olan iyimserlikten eser yok. İş âleminin hemen her kesiminde ekonomik ve politik belirsizlik ortamının getirdiği tedirginlik hatta kötümserlik havası egemen. Üçüncüsü, Türkiye ekonomisinde canlanmayı geneilikle büyük altyapı yatırımlarıyla kamu kesimi ve konut sektöründeki canlanma başlatıyor. Bu cephede de şimdilik bir yeni genişlemeden söz etmek zor. Tüm bu saydığım faktörler, bu yılın ilk yarısını durgunluk içinde geçiren Türkiye ekonomisinin yılın ikinci yarısında birdenbire belirgin bir canlanma havasına gireceğini varsaymanın pek doğru olmadıgını gösteriyor. "İç talep sıçrayacak, ekonomi canlanacak" varsayımından yola çıkarak tahminler yapmak için acele etmemek ve pryasadaki gelişmeleri yakından izlemeye devam etmek gerekiyor. Ekonomideki durgunluk havasının yerini birkaç ay içinde, çeşitli kesimlerin yüzünü güldürecek bir canlılık havasına bırakması olasılığı pek güçlü görünmezken, Sayın Özal'ın ekonomideki canlanmadan yararlanmak için eylül ayında seçime gidebileceği görüşü de biraz zayıflamış oluyor. Ayrıca şeker ve Tekel zamlarıyla başlayan zamlar da bir yandan 'durgunluk içinde enflasyon'u beslerken diğer yandan eylülde seçim olasılığının çok yüksek olmadıgını düşündürüyor. Sürpriz Ercan Holding'in iflas karan alması, alacakh bazı bankalarca sürpriz olarak nitelendi. Ercan Holding'den alacakh bir büyük bankanın üst düzey yetkilisi ise, "anlaşmayı beklerlerken iflasla karşılastıkJanm" belirtti. Ercan Holding'le 8 aydan beri alacak konusunda gönişmediklerini belirten yetkih, şu bilgiyi verdi: "Bize büyük borçlan balledelim, sizinle de masav'a oturacagız' denildi. Anlaşmayı beklerken iflas istemiyle karşılaştık. Bunun ne holdinge ne de bankalara bir yaran var. Çünkü yeni mevzuata göre iflas istendiğinde borçlara yüzde 30 faiz işletiliyor. Sorun, anlaşmayla daha iyi şartlarda çözulebilecekken şimdi tasfiye masasında paylaşmayla çözülecek. tflasın bankalann akyhine olacağını sanmıyonım. Onlara da zaman ka/andırmaz, bir yaran da yok. Ama neden bu yola başvurdular, doğrusu bir neden göremiyornm. Herhalde kendilerinin bir bildiği var. Akıl veren olmuştur. Burada sorun hisse senetlerinin de>riyle çözülecek gibi görünmüyor. Hisse senetlerinin değeri borcu karşılamıyor. Karşılasaydı hisseler tş Bankası'na rehindi, çözülürdü. Holding'in de hisseler dışında da herhangi bir mal varlığı yok." tslanbul Haber Servisi'nin haberine göre mahkemeler, önümüzdeki günlerde basma verecekleri ilanlarla iflas başvurusunu kamuoyuna duyuracaklar ve oluşturulacak bilirkişiler aracılığıyla şirketlerin hesaplannı inceletecekler. Bu arada MANAŞ için de önümüzdeki günlerde iflas isteminde bulunulacağı öğrenildi. Mahkeme Başkanı Necdet Dedeoğlu tarafından incelemeye alınan iflas istemiyle ilgili olarak 25 Temmuz 1989 tarihine duruşma günü verildi, bu süre içinde önümüzdeki günlerde iflas istemiyle ilgili olarak basında ilan verileceği ve iflas istemine itirazı olanlann 15 gün içinde itirazlanm mahkemeye bildirmelerinin isteneceği bildirildi. Itirazlann incelenmesi ve mahkemece oluşturulacak bilirkişilerce şirketin bilançosunda gösterilen pasiflerin aktiflerden az olup olmadığımn araştırılmasından sonra mahkemenın iflas istemiyle ilgili karannı verebileceği belirtildi. Jfergi cezaları tahsil edilemiyor ANKARA (ANKA) Devlet tarafından bütçeye gelir kaydedilmek uzere kesilen cezaların iki kat arttığı, ancak tahakkuk ettirilen cezaların tahsil edilemediği belirlendi. Maliye ve Gümrük Bakanlığı verilerine göre yılın ilk dört aylık döneminde 613 milyar liralık ceza kesildî, ancak bunun yalnızca 156 milyar liralık bölümü tahsil edilebildi. MAN Ercan'la ilisik kesti Ekonomi Servisi Federal Almanya'mn önde gelen otomotiv sanayii kuruluşlanndan MAN AG sözcüsü Richard Kobberling, "Ercan Holding'in batışına yüksek faiz politikası ve Türkiye'deki genel ekonomik durum neden olmuştur" dedi. Kobberling, AA muhabirine yaptığı açıklamada Ercan Holding ile ilişkilerinin iki ay Cnce kesildiğini ve Türkiye'de kendi şirketlerini kurduklarım bildirdi. Türkiye'deki MAN üretimi motorlu araçların servis hizmetlerine devam edebilmek için yaklaşık iki ay önce MAN'ın Münih'teki merkezine doğrudan bağlı olmak üzere kendi şirketlerini kurduklarım açıklayan Kobberling, MAN ile Ercan Holding arasında hiçbir iş ilişkisi kalmadığını kaydetti. Ercan Holding'in iflas isteminde bulunması iş dünyasında da tepkiyle karşüandı. Tevfik Ercan'ı "kendisini sanayiye adamış bir yatınm hastası" olarak tanımlayan iş çevrelerinin bu konudaki görüşleri şöyle: Halit Narin (TİSK Başkanı): "Hükümetia politikası. enflasyonu aşağıveyukan çeker. Yüksek enflasyon sanayicilerin kabahati degilse, yüksek faizle sana\icinin ezilmesinin kabahati de sanayiciye yükleoemez. Türkiye^ nin en büyük ve en değerti müessesesinin bugün kamuoyunda geldigi hale bakın. Türkiye'de en fazla üretim yapan, en fazla ihracat yapan, en fazla kâr sağlayan müessese yüksek enflasyondan dolayı bu duruma düşmüştür. Sebebi hükömettir, sebebi enflasyondur." Şinasi Ertan (TOBB Sanayi Konseyi Başkanı): Ercan Holding ile ilgili uzun zamandır 'sıkıntıda' haberleri vardı. Çok çabaladıkla ATO'dan hükümete rapor ANKARA (UBA) Ankara Ticaret Odası (ATO), Başbakan Turgut özal'a bir rapor sundu. Raporda, tüm sosyal güvenlik kuruluşlarmm bir çatı altında toplanması istenirken, mevzuat gereği odanın bazı kuruluşlara ödediği aidatlarm kaldırılması, vergilerin reel gelirler üzerinden almmasi Uzlaşmaz tutum Ercan Holding'e yakın kaynaklar, Holding'le birlikte, Ercanlar Otomotiv ve Erpeks Dış Ticaret'in iflas isteminde bulunmasında, başta lş Bankası olmak üzere, alacakh bankalann uzlaşmaz tutumunun belirleyici olduğu görüşünü savunuyorlar. lş Bankası'nın Ercanlar'ın Mahle Piston ve Istanbul Segman fabrikalan gibi kârlı kuruluşlarını, borçlanna mahsuben satın aldığını, bu arada MAN ve MANAŞ'ın sorununa çözüm 15 KazJna ı w Akpmenta AnadofuCam Arçelik Bagfaş Bolu Çimento Brisa ÇdıkHalat Çimsa Ç.OvaElek. Doktas E.Başı Yat. Ege Biracthk EgeGubre Erejii D.Ç. ErejlD.Ç. (nara) GoodYear GubreFab. Guney B i r a c * Hektaş İzmır D.Ç. İZDcam Kartonsan Borsada işlemler ÖnceMseanslapan. 2550 3150 7600 2900 15900 3775 3800 8200 16300 4650 2725 13500 1350 21900 17800 8850 6450 3750 3750 2050 11500 5900 3500 6500 4450 1125 1825 1275 3450 3850 2000 1850 4700 3500 2950 1625 BugOnku Bugunkü Bugunku en duşük en yülsek kapanış 2550 3300 7650 3000 15900 3800 3900 8300 16500 4650 2725 13500 1400 22000 18400 8900 2650 3450 7700 3125 16000 4175 4000 8500 17600 4650 2775 13700 1475 23500 18500 9150 6550 3750 3850 2075 10700 5950 3500 7150 4875 1100 1875 1350 3750 3950 2025 2025 5100 3650 2975 1775 760 2600 60» 1450 2650 3450 7700 3050 16000 4150 3900 8300 17400 4650 2750 13600 1475 23500 18500 9000 6450 3750 3850 2075 10700 5900 3500 7100 4825 1100 1875 1350 3750 3925 2025 2025 5100 3650 2975 830 1775 760 2600 6750 1450 Iştem En çok söz. mıktarı Yapılan fiy. 64.773 2010 1855 85250 1200 27567 17500 1409 39 851 2600 3100 10200 4980 60483 1220 15330 8900 1923 3800 9630 72945 11500 2300 14240 14055 2000 1690 15400 18220 4720 12550 2740 58604 9152 16049 11933 3850 3000 7453 ' 7900 38700 1 ağtrhtdı ort.fiy. 2599 3405 7658 3079 15991 4029 3909 8357 17232 4650 2745 13576 1438 23317 18433 8977 6469 3750 3801 2054 10633 5932 3492 7041 4813 1100 1868 1324 3537 3929 2002 1991 4903 3636 2972 1714 nm yakından biliyorum. Maalesef onlar da 1980 sonrası bıgünah kurbanlar arasında yer aldılar. Teşviklerle yönlendirildiler sonra da cezalandırılır gibi ithalata izin verilerek ürettiklerine rakip getirdiler. Maalesef hükümet yanlışı düzeltmek için daha büyük yanhşlar yapıyor. Düeğimiz diğer otomotiv sanayii de bu duruma düşmez. Melih Özakat (Ozakat Holding eski başkanı): Anladığım kadanyla onu dış borç yıktı. Dış borç alan müesseselerde borç azalmıyor, aksine çoğalıyor. Ercanlarda sanayileşme hastalığına tutulmuş kişilerdi. Sanayici kârazarara bakmadan yatınm yapan kişidir. Ercan da "yatınm, yatınm" diyerek sanayileşmeye çalıştılar. Sanayileşmeye çalışmamn acısını çekiyorlar. KISA KISA BAGFAŞ murahhas azası Recep Gencer, Türkiye'ye gelen Federal Almanya'nın 25 bin kişiyi istihdam eden, ortaklan arasında Deutsche Bank ve Siemens gibi kuruluşlann da bulunduğu Metallgeselchaft firması yetkilileriyle ortak yatınm konusunda görüşmelerde bulundu. LOCHEED, 1989 yılınm ilk üç aylık diliminde şirket cirosunun 63 milyon dolara çıktığım açıkladı. Firma tarafından geliştirilen ürünlerin yüzde 93'ünün ABD hükümetine satıldığı belirtildi. AEG ETİ'nin Gebze'deki fabrikasında işçi aileleri arasında ilk kez bir şenlik düzenlendi. KOÇUNISYS dün Istanbul Dedeman'da ilk bayiler toplanüsını yaptı. Firmamn 16 yetkili satıcısı var. EMEK Sigorta, yaklaşık 514 milyar lira tutanndaki tstanbul Doğal Gaz Dağıtım Projesi'nin sigortalannı tek başına yaptı. DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD DcJarı 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Oanimarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 İsveç Kronu 1 İsviçre Frangı 100 italyan Lireti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Dov z Al Ş 2134.12 1579.26 148.72 1046.14 50.09 269.12 469.30 308.62 930.51 311.56 1208.45 144.78 14.13 7125.62 3207.59 569.07 Döviz Satış 2138.40 1582.42 149.02 1048.24 50.19 269.66 470.24 ' 309.24 932.37 312.18 1210.87 145.07 14.16 7139.90 3214.02 570.21 Efektif Alış 2134.12 1552.41 148.72 1046.14 49.24 269.12 461.32 308.62 930.51 311.56 1208.45 142.32 13.89 7004.48 3207.59 559.40 950 940 980 960 940 950 6400 3750 3750 2050 10500 5900 3475 6900 4650 1100 1850 1300 3500 3900 2000 1900 4800 3600 2950 1675 800 2600 3450 7650 3100 16000 4100 3900 8300 17500 4650 2750 13600 1450 23500 18400 8900 6500 3750 3775 2050 10700 5950 3500 7100 4850 1100 1875 1300 3500 3925 2000 2025 5000 3625 2975 1725 2600 6650 1425 •»•«•• TEVFİK ERCAN KRİZt ANLAITYOR Efektif Satış 2160.00 1598.40 150.53 1058.83 50.70 272.38 474.99 312.36 941.79 315.33 1223.10 146.54 14.30 7212.02 3244.48 575.97 Eııflasyoııda yanıldık 240 miiyan bulan borcunu ödeye f mediği için iflas isteminde bulunan Ercan Holding'in kurucusu Tevfik Ercan bu duruma nasıl gel di? Basma açıklama yapmayı pek ™ sevmiyor Tevfik Ercan, 1987 yazmda Anadolu Endüstri HofclİBg'le birlikte borçlannı odeyemez hale geldiğinde, içinde bulunduğu durumu Cumhuriyet muhabirınin dc aralannda bulunduğu birkaç gazeteciye anlatmıştı. Ercan'm bugün bu duruma gelişini merak edenler için, 1987 ağustos ayında yapılan röportajdan baa böiümler derledik. Ercan özetle şunları söylemişti: • Benim gördüğüm kadanyla TOrkiye'de çok çirkin bir rekabet ortamı var. Bazı rakiplerimizin, bizi, girdiğimiz ihalelerde zayıf gösterip ihale dışı bırakma arzusunda olduğunu seziyorum. Holdingimize bağlı 33 şirket içinde 2 şirkette büyük sıkıntı var. Bunlardan biri MAN A.Ş., diğeri de MAN Motor. • Yukarıda sözünü ettiğim 2 şirket de Ankarada yeni kurulmuş fabrikalar. tkisine toplam 200 milyon mark harcandı. Fakat bu fabrikalar, maalesef hükümetin 3 yıl önce aldığı ters bir karar sonucu kullanılmış vasıta ithaline izin venimesiyle zor duruma düştü. Bildiğim kadanyla yurtdışından 5 bin ağır kamyon ve çekici, 1700 kadar da otobtis geldi. Türkiye'de çekici imalatı yapan tek fabrika biziz. Otobüs yapan iki fabrika var. Biri biz, diğeri Otomarsan. Dolayısıyla bu ters karann en ağır yükünü biz taşıdık. Bir sene önce bu karardan vazgeçildi, ama artık olan olmuştu.Bu yüzden 2 yü büyük sıkıntı çektik. Aynca tran'la olan nakliye anlaşmasmın bozuiması ve nakliyecilere sattığımız vadeli kamyonlann ve TIR'lann bonolanıun ödenememesi de sıkmtımızı arttırdı. 980 965 930 960 950 951 Kav KepezElek Koç Holding Kordsa (Bü) Koruma Tanm Koytas KoçVatmm Meteş Nasa$ Olmuksa Otosan PınarSOt Rabak Sarkuysan T.Oemir DAk Teletaş Tlî(C)l*75BOZ) T.lş Ban. (B) Tİ5<CK*75HXI TŞ«üm TSemetıs YJSJ5 600 920 910 930 920 920 922 830 830 830 520 830 760 830 2500 6400 1400 750 2560 6600 1400 780 2561 6673 14'8 1177 760 İştenmHct] n: 684.74e (sJeın hacmi: 765 01 [Dünki F35.10).'*» ™»™'" 4.061.750.975 * Holdinge bağlı şirketlerin geleceğe dönük planiannı yaparken enflaşyonun düşeceği, hatta ÇAPRAZ KURLAR yüzde 5'lere ineceği tahmininden yola çıkmıştık. S 2.0399 B Alman Markı Çünkü Sayın Başbakanımız bu tür hedefler verS 6,9150 Fransız Frangı mişti. Ancak enflasyon tahmininde yamhnca bi$ 2,2935 Hollanda Florini $ 1.7660 İsviçre Frangı zim hesaplanmız da şaştı. 1983*te ANAP iktidara geidiğinde enflasyon yüzde 25'ti. Her sene °?o5 ALTIN GÜMÛŞ Erpeks Dış Ticaret A.Ş. ile ilgerileseydi ki bu çok doğaldır şimdi enflaşAl.ş Satış yonun yüzde 5 olması gerekirdi. Ama hükümet, gili olarak 13 Haziran 1989 tarikamu yatınmlan hevesine kapılıp enflasyonu ikin hinde yapılan duruşmada ise ay Cumhuriyet 166.500 164.500 ci planda bırakınca ister istemez düşeceği yerde nı şekilde iflas isteminin basın ara182 000 Resat 176 000 cılığıyla duyurulması ve şirket heyükseldi. 24 ayar altın 25.050 24.950 saplannın oluşturulacak bilirkişi22 ayar biteak 24.400 * Sanayicinin bugün zor durumda olmasırun tek lerce incelenilmesine karar veril22.180 nedcni enflasyondur. Sürekli artan enflasyon için di. Bu şirketin iflasıyla ilgili du 18 ayar altm 18.790 18.710 de surekli sermaye arttınmına gitme^k zonında ka ruşma günü de 27 eylül olarak 390 900 ayar gurmjş 410 hyorsunuz. örneğin bizim Segman fabrikası belirlendi. 360 95 360.60 1 ons altın (S) 1982'de açıldığında sermaycsi 200 milyon liraydı. Mahkeme, yapılan itirazlan yeGcçen yıl bunu 12 milyar liraya çıkardık.Yeni ku rinde görür ya da bilirkişiler iflas rulan sanayinin sıkışması da buradan kaynakla isteminin gerçeğe uymadığı yolunnıyor. da görüş bildirirse iflas istemi redFAKSIMILE dedilebilecek. $ 1474.04 İtalyan Lireti $ 151.02 Japon Yeni S 3,7501 S. Arabistan Riyali £ 1,5030 S SERBEST PİYASADA DÖVİZ Alış ABD Doları Batı Alman Markı İsviçre Frangı Hollanda Florini Ingılız Sterüm Fransız Frangı (M Bankası) 2147 1052 1215 Satış 2150 1055 1220 935 3300 311 (Londra) 930 3260 309 360.35 /IriURATA IsUnkul: 175 44 93 Antalya: 123 066 Bursa: 152 206 Adana: 122 533