Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
12 HAZİRAN 1989 EKONOMİ CUMHURİYET/U TÜRKİYE'den Getir ortakhğı senetleri ANKARA (ANKA) Toplu Konut ve Kamu Ortakhğı Idaresi tarafmdan çıkarılan 50 milyar liralık gelir ortakhğı senedi yann satısa sunulacak. Senetler, tktisat Bankası şubelerinde satılaçak. 50 milyar liralık senetler 100 bin, 500 bin, 1 milyon, 5 milyon ve 10 milyon liralık kupürler halinde çıkanlacak. Senetlere Keban, Karakaya, Altınkaya, Oymapınar ve Köklüce barajları ile Boğazjçi Köprüsü ve Fatih Köprüsü'nün toplam gelirinin yüzde 2.3'ü oramnda gelir verilecek. Bir yıl vadeli olacak 50 milyar liralık gelir ortakhğı senedinin gelir payı, vade bitiminde anaparayla birlikıe ödenecek. Bankacılık araştırmalarıyla tanınan Prof. SelçukAbaç, beş ana, 19 alt kritere dayanarak bankalar için bir "değerleme" yaptı. Kamu bankaları arasında en yüksek notu Vakıflar Bankası aldı. Ekonomi Servisi Her yıl1 ;cıuıcui£i, yenilediği, 1 Türkiye'de <? Bankalar ve Bankacılık Sistemi" araştırmasıyla tanınan bankacılık uzAbaç ~ manı Prof. Dr. ~ SHçok Abaç, bu kez de 1988 sonuçlarına göre, en iyi bankaları belirledi. Aktif toplamı 100 milyar liranın üzerinde olan yerli ve yabancı bankalar arasında sermaye yeterliliği, kârlılık, aktif kalitesi, likidite ve büyüklük faktörüne göre yapılan analizde kamu bankalan arasında en yüksek notu Vakıflar Bankası, büyük özel bankalar arasında Akbank ve Türkbank, ihtisas bankalan arasında Dışbank, yabancı bankalar arasında da Manufacturers Hanover Trust aldılar Beş ana kriter yanında 19 alt kriter uygulayan ve bu kriterlerin ağırlık katsayüanru banka gruplarına ğöre farklılaştıran Selçuk Abaç, biianço ve mevduat hacimleri itibanyla sektörde ayn bir yere sahip üç özel en büyük bankayı "iiçü bbyükler" diye ayn bir gnıpta değerlendirdi. Bu grupta Akbank birinci olurken, Yapı Kredi ikinci sırada yer aldı, lş Bankası1 run ise üçüncü sıraya düştüğü dikkati çekti. 30 bankayı kapsayan bu analizde en ilginç değerlendirme ikinci faaliyet yılında bulunan Finansbank için yapıldı. Faaliyet hacminde olağan dışı genişleme ve bununla birlikte yüksek kârlılık performansuun gösterildigi kaydedilerek aktif toplamının bir yıl içinde 22 milyardan 191 milyara çıkması "benzeri %ı göriilen bir bâynme" olarak nitelendirildi. Bankalar da karııe aldı Goodmorning IMF, Gelir OSMAN ULAGAY Özelbankalarda en iyi karneyi Akbank ve Türkbank, ihtisas bankaları arasında Dışbank, yabancı bankalar arasında da Manufacturers Hanover Trust aldılar. Finansbank, olağanüstü genişlemesiyle dikkat çekti. da, aktif kalitesinde önemli geliş aktif toplamı 22 milyardan 191 milyara yüksddi. me. 6 Koç Amerikan Bank: Aktif 4 Garanti Bankası: Biianço ve mevduat hacminde önemli geliş kalitesi en yüksek, aktif kârlılıgında ise grubunda beşinci olan banka. 7 Uluslararası: Sermaye yeterİhtisas bankalan liliğinde ve kârlılık performansında gelişme. 1 Dışbank: Büyümeyle birlik8 İktisat Bankası: Mevduat te performans göstergelerinde önemli gelişme. Yüksek sermaye hacminde gerıleme. Aktif toplayeterliliği, hızlı mevduat artışı ve mında sınırlı büyüme ve kârlıhk oranlannda artış. EKONOMİ NOTLARI Dağılımı mı Dediniz? 3 Etibank: Kamu bankaları Abaç'ın bankalara verdiği kararasında en yüksek aktif kârlılık ne şöyle: ve sermaye oranları. .. U ç buyukler 4 Halk Bankası: Sıfırlanan 1 Akbank: Uluslararası stan problemli krediler. Sermaye yeterdartlarda en yüksek kârlılık ve ser liliğinde grubunda ilk sıralarda. maye yeterliliği. 5 Emlakbank: Kredilendirme2 Yapı Kredi: Hızlı büyümeyle birlikte gelişen kârlılık, üç bü ye en fazla ağırlık veren banka. yükler içinde mevduatta en hızlı Ancak, problemli kredilere karşıhk oranı (<h 8) grubunda en düartış. 3 1$ Bankası: Takipteki kredi şük. Başarılı banka olabilmenin şartları 1) Kredilerin aktif icindeki payı beiirü bir oranın altına inmeyeeek, (Kredilendirmeye verilen ağırlık), 2) Problemli kredUerin oram çok düsök <^l3), tercihan sıfır olacak, 3) Problemli kredilere yeterli karşihk aynlacak, tercihan problemli krediler bu yolla sıfırlânmış olacak, 4) Kansni takipteki krediler düsük düzeyde balunacak, tercihao sıfır olacak. 5) Problemli kredilerini karşüık ayırmadan çok düşük, tercihan sıfır düzeyde tutabilen, kısaca batık kredilerı olmayan bankalar, karşılık ayırarak problemli kredilerini sıfırlayan bankalara tercih edilecek, 6) GayriBMakslier ve iştiraklerden oluşan sabidesmiş aktlfleri» bilanço içiw*«ki nispi önemi ynksek olmayacak, tercihan diifük olacak, 7) Aktif kârhiığı hem sektör ortalamasina ve hem de uluslararası standartlara göre yüksek olacak, 8) öz serraaye kfirblıgı belirH onuua altına inmeyeeek, 9) Aktiflerin faiz verimiüigi pozinf ve yüksek degerde olacak, 10) Faiz lere aynlan en yüksek karşılık oranı, kârlüık performansında gelişme. gciirfcri B> kambiyo geHrlerinhı toplaaı getirier icindeki payhvı belirti oranbuın altraa inmeyeeek, 11) öz sermayenin aktiflere oram uluslararası standartlara göre yeterli, tercihan yüksek olacak, 12) Öz sermayenin btlanco içi ve tbgıriskteribirlikte karçtfama oranı beürli bir o r n n alt' • döşmeyecek. 13) öz sermaye yabancı kayuaklara oranla yeterli düzeyde bulunacak, 14) Strtest sermaye pontif olacak ve faiz getirfli aktrflerc oranı tercihan yüksek olacak, 15) Rezervlerindeki artışın öz sermayeyi arttırma oram yüksek olacak, 16) Likrt aktiflerin Uuüüıüüeri karstlamı oranı yüksek olacak, 17ı Aktiflerin likidite derecesi yüksek olacak, 18) Ozdlikk çok sabrii bankaiard» mevduat aröşı yüksek olacak ve nerbalitkânia euflasyoaon üzeriode gerçekkfecck ve sektör mevdnatnacniıulenak^ıpayartiB^ olacak, 19) Aktif toplamı enflasyon orarunın Ozerinde artmıs. ve is hacnu rakipierinden tuzüjgelişmiş olacak. artan kârlılık. 2 BNPAK: Grubunda aktif kârlılıkta birinci, yüksek sermaye yeterliliği ve aktif kalitesi. 3 TEB: Aktif toplamı ve mevduat hacminde üç katı artış, performansta gelişme. 4 Esbank: Grubunda takipteki kredilerine en fazla karşılık ayıran, problemli kredilerini sıfırlayan banka. 5 Finansbank: Benzeri az görülen bir büyüme; bir yıl içinde Yabancı bankalar 1 Manufacturers Hanover: 1988'in en dinamik yabancı bankası, çok yüksek aktif kalitesi ve sıçrama yapan kârlılık performansı. 2 Osmanlı Bankası: Yabancı bankalar arasında en yüksek net kâr. Büyük bankalar arasında mevduat artışında ve kârlılık oranlannda ilk sıralarda. 3 Holantse Bank: Aktif kalitesinde ve kârlılıkta hızlı gelişme. 4 Saudi American Bank: Grubunda faaliyet hacmi en hızlı gelişen, yüksek kredi kaiitesine ve kârlılığa sahip yabancı banka. 5 Citibank: Faaliyet hacmi yeniden büyüyen, gelirleri içinde faiz gelirlerinin oranı en yüksek olan yabancı banka. 6 Bank of Boston: Yabancı bankalar grubunda aktif kârlılığında ikinci, sermaye kârlılığında beşinci sırada. 7 Banco di Roma: tstikrarh performans. Sermaye rasyolan gerilemekle beraber uygun düzeyde. 8 Chase Manhattan: Mevduat artışında yabana bankalar arasında birinci. 9 Cbemkal Mitsui: Kârlılık performansında gelişme. 10 Standart Chartered: Aktif toplamında hızlı gelişme. Finansman bonosuna rağbet ANKARA (AA) Şirketlerin sermaye piyasasından kısa vadeli borçlanmayı tercih etme eğilimleri artıyor. Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) belirlemelerine göre tahvil ihraç girişimleri reel olarak gerilerken "finansman bonosu" ihraç başvurulan artıyor. 1988 yılının ilk beş ayında 70.3 milyar liralık tahvil ihraç izni verilirken bu yılın aynı döneminde tahvil ihraç izinlerinin toplamı ancak 105.9 milyar liraya yukseldi. Aynı dönemde, piyasaya çıkarılmak üzere ihraç izni alınan finansman bonosu tutan 212.7 milyar lira, ihraç izni alan şirket saytsı da 26 olarak belirlendi. Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Şükrü Tekbaş, finansman bonosu ihraç başvurularmdaki artışı, banka kredi faizlerinin yüksekliğine bağladı. Büyük bankalar 1 Türkbank: Aktif kalitesi ve aktiflerinin net faiz verimi en yüksek olan büyük banka, yüksek kârlılık ve sermaye yeterliliği. 2 Şekerbank: Kredilendirmeye en fazla ağırlık veren, aktiflerinin faiz getirisi ve sermaye oranları yüksek olan banka. 3 Pamnkbank: Uluslararası standartlara göre yüksek sermaye yeterliliği, grubunda birinci sıra Kamu bankalan 1 Vakıflar Uluslararası standartlara göre yüksek kârlılık performansı gerçekleştiren dinamik ve en likit kamu bankası. 2 Ziraat Bankası: Sıfırlanan takipteki krediler, aktiflerinin faiz verimliliğinde ve kârlılık performansında önemli gelişme. PakdemirlL' Tekstil krizi yok IÇEŞME ] (Cumhuriyet İEge Bürosu) | Maliye ve Gumrük Bakanı Ekrem ' Pakdemirli, pamuk fiyatlarmda son aylarda meydana gelen artıslann, büyük Olçüde, dış piyasa fiyatlanntn artmasından kaynaklandığını söyledi. Ege thracatçı Birlikleri'nce düzenlenen, "tekstil ve konfeksiyon ihracatımn ekonomimizdeki yeri, sorunları ve çözüm Onerileri" konulu toplantıda konuşan Pakdemirli, pamuk fiyatlannm yükselmesinin, ipliğe yansıması nedeniyle tekstil sektörunün kriz içinde olduğu iddialarma kahlmadığmı belirtti. Pakdemirli şöyle konuştu: "Bazen kazanıhr bazen kaybedilir. Zaten her yıl üst üste para kazanıhr diye bir genel kaide de yok. Sanayicinin hammaddesi Onemlidir. Bunu anlıyoruz. Ancak bunun garantisi devletten beklenmemelidir. Pamukta sıkı düzen arayışı Pamuğun günümüzde stratejik bir madde haline geldiği belirtilerek spekülatifiç piyasa hareketine engel, borsa benzeri regülatör bir müessesenin kurulması öneriliyor. Pamuk stoku yapabilecek kapasitedeki müessesenin, içpiyasa fiyatlanm dünya fiyatlarına göre düzenlemesi, ihracatta söz sahibi olması isteniyor. MEHMET YAPICI ' ADANA Pamukta her yıl yaşanan spekülatif piyasa hareketinin önüne geçilmesi arayışlan başladı. Bu yıl iç piyasada dünya fiyatını aşarak tekstil ihracatını gerileten pamukta, gerek üretici gerek sanayici ve gerekse tüccann aleyhine olabilecek spekülatif iç piyasa hareketine engel olacak borsa benzeri regülatör bir miiessesesinin kurulması gündeme geldi. özellikle üreticinin eh'nden çıktıktan sonra fiyatı katlanarak yükselen ve bu asın fıyat artışı nedeniyle zaman zaman tekstil sektörünün zora girmesine yol açan pamuğun 1988/89 sezonunda izlediği fıyat grafîği, gelecek için "tehlike sinyali" olarak değerlendiriliyor. Geçen sezonun açıldığı 1988 eylülünde tzmir Borsası'nda 1.800 liradan rnuamelc gören pamuğun, yıl sonuna kadar aradan geçen dön ayda kiloda ancak 700 lira değer kazanarak 2 bin 500 liraya yükselmesine karşın, ocaktan itibaren hızlı bir artışa geçip manta 3 bin 500'e, nisanda 4 bine ve 15 mayısta da 4 bin 500 lira sınınna dayanması, tekstil sanayicilerini harekete geçirdi. TOBB, pamuktaki durumu araştırmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce bir süre önce kurulan "Araştırma Komisyonu"na 1 haziranda verdiği konuya ilişkin raporunda, çözüm olarak önerdiği regülatör müessese, komisyon üyesi milletvekillerince de kabul gördü. TBMM Pamuk Araştırma Komisyonu, TOBB'den regülatör müessesesinin kuruluş ve işleyişine ilişkin geniş bir rapor hazırlaması isteminde bulundu. Pamukta piyasayı düzenleyici bir müessesenin kurulması görüşü ilk kez, Bursa tplik Sanayi Genel Müdürü ve Uludağ Tekstil ve Hammaddeleri Ihracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Vekili Orhan Yıldırımçakar tarafından ortaya atıldı. Yıldırımçakar, diğer sanayicilerce de destek gören ve son günlerde sıkça sözü edilen regülatör müesseseyi Cumhuriyet'e anlattı: "Bu müessese, özel hukuk hü12 HAZİRAN 1989 Döviz Satış 2112.66 1576.04 150.26 1056.86 50.55 271.64 474.22 312.06 938.96 313.92 1216.97 145.60 14.52 1763.49 3281.38 563.33 Efefctif Alış 2108.43 1546.15 149.96 1054.75 49.59 271.10 465.22 311.44 937.08 313.29 1214.54 142.84 14.24 1730.04 3274.82 552.64 Efektrf Satış 2134.00 1591.96 151 78 1067.54 51.06 274.38 479.01 315.21 948.44 317.09 1229.26 147.07 14.67 1781.30 3314.53 569.02 MEKSÎKA Döviz tevdiata ilgi azaldı ANKARA (ANKA) Tasarruf sahiplerine sağladığı getirinin enfiasyona yenik düsmesinin de etkisiyle döviz tevdiat hesaplarına olan ilginin giderek azaldığı gözleniyor. 1986 1987 yıllarında büyük artış gösteren döviz tevdiat hesaplarmın tutan, geçen yıl gösterdiği çok düşük düzeyde artışın ardından bu yıl azaldı. Merkez Bankası verilerine göre, geçen yıl sonu itibarıyla 12 milyar 32 milyon dolar düzeyinde bulunan döviz hesapları toplamı, yılın ilk üç ayında 402 milyon dolar azalarak mart sonu itibarıyla 11 milyar 630 milyon dolara geriledi. Azalmamn 124 milyon dolarlık bölümü Merkez Bankası nezdindeki kredi mektuplu döviz tevdiat hesaplarında, 65 milyon dolan da yurtdışı kaynaklı hesaplarda meydana geldi." kümlerine göre kurulacak bir anonim şirket olmalı, ortaklann, sermayesinde ve yönetiminde değişmez temsil yetkileri ve paylan bulunmalıdır. Ortaklan arasında gerekli ve uygun oranda kamu payı da olmalıdır. Genel müdur dahil, değişik alanlarda uzmanlaşmış 2025 kişilik kadrosu bulunmalıdır. Devlet, tekstil sektörüne her zaman değişik aşamalarda yapmış olduğu teşviklerden, makul bir fon ayırarak bu müesseseye aktarmahdır. 200 milyar lira sermayesi bulunmalı. 90 ila 100 bin ton pamuk stok edebilecek kapasitede depolara sahip olmalıdır." Orhan Yıldınmçakar'a göre, pamuk stratejik bir hammadde ve bir borsa malı. Bu açıdan pamuğumuzun da dünya borsalarına uygun bir fiyatı olacaktır. Kurulacak olan müessese, New York Liverpool Bremen gibi büyük borsaları günlük takip edecek ve iç piyasa fîyatının aynı düzeyde olmasını sağlayacakur. Pamukta, ihracat politikalannda da karar sahibi olacaktır. Ekonomık program uyarınca Meksika gelecek yıllarda %36 buyume gosterecek. Brady planuıın ilk zaferi olarak kabul ettiler. Önumüzdeki günlerde New York'ta de\'am edecek görüşmelerde kısa zamanda anlaşmaya vanlması bekleniyor Michel Camdessus, Madrid'deki toplantının hemen başında IMFnin Meksika'ya 3 milyar 500 milyon tuıannda ve üç yıla yayılması öngörülen bir yardımdan başka, ilk ağızda hemen 560 milyon dolarlık bir taze para aktaracağını açıklamıştı. Bu yardımlann ^o30'u, dış borçların ödenmesinde kullanıîabilecek. IMF Genel Koordinatörü ayrıca Japon devlet kuruluşu ExportImport Bank'ın IMF ile Meksika, Kosta Rika ve Filipinlere yöneltilmek üzere 4 milyar 500 milyon dolarlık yeni birfinansmanimzalandığını belirtti. Hafta başından beri Madrid'de bulunan IMF Genel Koordinatörü, Dünya Bankası, tnteramerican Gelişme Bankası (IDB) yöneticileri ve New York Federal Fon gözlemcileri Meksika hükümeti ile alacakh bankalar arasında, Meksika lehine büyük çaba harcadılar. Söz konusu kurumlar, Meksika hükümetinin yaptığı ekonomik reformu ve atıhmları yüzde yüz onaydıklannı belirterek önerilen programı desteklediklerini ve bu uygulamaya gore Meksika'nın gelecek yıllarda "703 ila %6 arasında bir ekonomik büyüme göstereceğini öne sürüyorlar. MİNEG.SAULNIER MADRtD Alacakh 15 uluslararası banka ve banker kuruluşu ile Maliye Bakanı başkanlığında Meksika delegasyonu arasında Madrid'de >apılan görüşmelerde prensip anlaşmasına vanldı. Başlangıçta Brady planına çekinceyle yaklaşan (özellikle Avrupalı) ticari bankalar, görüşmelerde şahsen hazır bulunan IMF Genel Koordinatörü Michel Camdessus ve hafta başında Madrid'de planı savunan Nicholas Brady'nin aktif destekleri sonucu; Meksika'nın toplam 100 milyar dolarlık dış borcunun 55 milyarlık bölümünü yeniden pazarlık etmeyi prensip Şu 1989 yılında garip şeyler oluyor doğrusu. "TürkiyB'ye çağ atlatan" Anavatan Partisi'nin sağlayabildiği seçmen desteğinin yüzde 15'lere ineceğini ve anlı şanlı Uluslararası Para Fonu'nun, yani IMF'nin Özal yönetimine, "Türkiye1 de gelir dağılımı ne oluyor?" diye soru yönelteceğini kaç kişi tahmin edebilirdi acaba? Gazetemizin Ankara Bürosu'ndan Bilal Çetin'in haberlerine göre gerek IMF İcra Direktörü De Groote'un Türkiye'ye gönderdiği on sayfalık soru metninde, gerekse halen Ankara'da bulunan IMF heyetinin soruları arasında, gelir dağılımındaki gelişmelere ilişkin olanlar önemli yer tutuyor. IMF, Türkiye'de gelir dağılımının nasıl değiştiğine artan bir ilgi duyuyor. İngilizcede "goodmorning atter supper", yani "akşam yemeğinden sonra günaydın" anlamına geten bir deyim vardır. 1980'lerin başından beri Türkiye'de izlenen ekonomi politikalarına en büyük desteği veren, Türkiye'yi "örnek ülke" ilan edenlerin, şimdi bu politikalann bir çıkmaza gelip saplandığı ve bunlarla özdeşleştirilen Sayın Özal'ın lyıce gözden düştüğü bir ortamda. gelir dağılımındaki gelişmelere ilgi duymaları, bu konuda yem veriler istemeteri, doğrusu bu deyimi akla getiriyor. IMFnin dünyaya akıl satan, nice ülkenin kaderıni belirleyen uzmanları acaba şimdi mi fark ettiler kendi destekledikleri politikalann ve programların gelir dağılımmı fecı şekilde bozduğunu. Türkiye'de gelir dağtlımının, Sayın Özal'ın IMF'nin en sadık bendesi olarak Türkiye ekonomisine yön verdiği 1980'lerde utanmazca bozulduğunu yeni mi fark etti IMF? Türkiye'de 1980'lerin başından beri izlenen ve IMF ile Dünya Bankası'ndan büyük destek gören politikalann gelir dağılımmı bozacağını yıllardan beri söyleyenler, yazanlar var. İktidar dalkavukluğundan, IMF ve Dünya Bankası hayranlığından kendisini kurtarabilen ve Türkiye'de yaşanan olaya gözlerini kapamayanlar, işçinin, memurun, köylunün nasıl reel gelir kayıplanna uğradığını, yıllardan beri ortaya koymaya çalıştılar. İktidar çevreleri ve borazancıbaşıları ise arada bir Istanbul'un Bağdat Caddesı'nden geçıp, "Bakın vitrınierde her türlü ithal malı var, herkes her istediğini alıyor, geçim sıkıntısı basının uydurması" diyerek kendilerini ve yurtdışındaki destekçilerini avutmayı tercih ettiler. Sonunda gelir dağılımındaki adaletsizliğin vardığı boyutlar seçim sandığına da yansıdı. "Halk enflasyondan çok şikâyetçi değil, her mal bulunuyor" masalını anlatanlar, seçmenin tokadıyla sarsıldılar. Herhalde bunların uluslararası mali kuruluşlardaki destekcıleri de "Ne oluyor yahu, bu Türk milleti mi çok nankör, yoksa bu bizım desteklediğimız iktidarın icraatında bir terslik mi var?" diye Türkiye'deki gelir dağılımmı sorgulamaya başladılar. IMF uzmanları Türkiye'de gelir dağılımının 1980'lerde nasıl değiştiğini ve şu anda nasıl bir tabloyla karşı karşıya bulunulduğunu öğrenmek istiyorlarsa, bir kere yönetimi doğru dürüst bir gelir dağılımı araştırması yapmaya zorlasınlar. Başladığı söylenen araştırmanın bir an önce ve sağlıklı biçimde sonuçlandırılması için tavsiyede bulunsunlar. İkincisi, 1980'lerde Türkiye'de gelir dağılımının nasıl bozulduğu konusunda hemen bir fikir edinmek istiyorlarsa Petrolİş Sendikası'nın henüz yayımlanan 1988 Yıllığı'na bir göz atsınlar. Tablo başlıklarının İngılizce olarak da verildiği bu kapsamlı derlemeye bakmak ve bu yayına katkıda bulunan değerli uzman arkadaşlardan bilgi almak zahmetine katlanırlarsa Türkiye'de gelir dağılımının 1980'lerde nereden nereye geldiği, çalışanların durumunun nasıl bozulduğu konusunda epeyce bir bilgi sahibi olabilirler. Örneğin Petrolİş 1988 Yıllığı'nın 22. ve 23. sayfalanndaki tablolara bakacak olurlarsa, ücretlerden ve tarım kesimınden kârfaizrant kesimine aktarılan gelırin 198088 döneminde (1988 fiyatlarıyla) 200 trilyon lirayı aştığını gösteren hesaplama yöntemine ilgi duyabilirler. Örneğin aynı yayının 56. ve 59. sayfalarına bakarlarsa, 198589 arasında vergi yükünün en fazla hangi gelir grupları için hafiflemiş olduğunu görebilirler. Örneğin 104. sayfaya bakarlarsa Türkiye'de temel gıda maddelerinin kişi başına tüketıminin 198388 döneminde nasıl gerilediğını izleyebilirler. Örneğin 208. sayfada, 1963'te 100, 1970'te 125, 1979'da 101 olan net reel asgari ücret endeksinin 1988'de 56'nın altına indiğini belki de şaşırarak fark edebilirler Petrolİş 1988 Yıllığı'nın 221. sayfasına bakarlarsa, ortalama ücretlerde de durumun pek farklı olmadığını, 1976'da 100 olan net reel ortalama ücret endeksinin 1988'de 37'ye kadar düştüğünü görebilirler. İlle de resmi verilere göre durumu saptamak istiyorlarsa aynı yayının 225. sayfasına bakabilir, ücret ve maaşlann satın alma gücündeki büyük erozyonu resmi verilerden de izleyebilirler. Yurtiçi faktör gelirleri içinde ücretlerin payı konusunda Türkiye'deki durumu birçok diğer ülkedeki durumla karşılaştırmak isterlerse Petrolİş Yıllığı'nın 240241. sayfalarına bakabilirler ve sanayileştıği söylenen Türkiye'de ücretlerin payının otuz küâur ülke içinde yalnızca Çad'ınkine yakın olduğunu, herhalde hayretle görebilirler. Petrolİş 1988 Yıllığı'nda Türkiye'de gelir dağılımının nasıl geliştiği konusunda fikir verebilecek çok sayıda veri ve gösterge var. IMF uzmanları bu konuda gerçeklere yaklaşmak istiyorlarsa bu yayından epeyce yararlanabilirler. Tavsiye ederiz. /MURATA btaııbul: 175 44 93 »rrtjlya: 123 066 •arsa: 152 206 M a u : 122 533 Bu sabah Şark Sigortdda işe yepyeni bir coşkuyla başlandı! Bugün Şark Sigorta'nın 66 yıllık tarihinde yepyeni bir dönem açıldı. Şark Sigorta, Altunizade'de kendi yeni binasına taşındı. Bu görkemli yaph geçen yıl yitirdiğimiz büyük mimar Sedat Hakkı Eldem'in son çalışmasıydı. Şark Sigorta, iş hayatına ve Türkiye'ye hem çağdaş bir çalışma mekanı hem de önemli bir sanat yapıtı kazandırdığı için kıvançhdır. AC§| Ç A I Lütfen not ediniz! 12 Haziran 1989 Pazartesi gününden itibaren Şark Sigorta'nın yeni adresi: Bağlarbaşı Kısıklı Cad, No: 9 81180 Altunizade İstanbul veni santral numarası: 3İ0 12 50(50Hat) VCl 11 LCİ£^1 cll Şarksieor MJUU. DÖYİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 1 1 1 1 1 1 1 ABD Dolan Avustralya Dolan Avusturya Şılını Batı Alman Markı Belçıka Frangı Oanımarka Kronu Fin Markkası Fransız Frangı HoHanda Florinı jsvoç Kronu isviçre Frengı 00 Italyan Lıreti Japon Yeni Kuvsyt Dınarı Sterlın S.Arabıstan Rı/ali Döviz Aiış 2108 43 1572.89 149.96 1054.75 50.45 271.10 473.27 311.44 937.08 313.29 1214.54 145.31 1449 1759.96 3274.82 562.20 yeni teleks numarası: 29 739 ssgo tr veni telefaks numarası: 310 02 22 IK SİGORTA 1923'ten beri" f