Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET/12 2 NISAN 1989 'Cezaevlerinde yetld kargaşası var ALİ SIRMEN SEMRA SOMERSAN Cezaevı koşullarını ıncelemek üzere Turkıye'ye gelen Amerıka Helsinki îzleme Komıtesı uyelerı Turk huku metının soyledığı ıle yaptığı bırbırını tutmuyor ızlenımı ıle Turkıyeden ayrıldı Uç kışılık heyet, Turk huku metının uluslararası platformda ışkence>e karşı sözle$melerı ımzalamasına rağmen polıste, cezaevlennde hâlâ ışkence yapılıyor olmasını hayretle karşıladıklannı belırttıler Cezaevındcn yem çıkan ellı kışıyle göruşerek ıncelemeler yapan Helsinki tzleme Komıtesı uyelen, Türk hükumetının kendılenne cezaevlennı nyaret etme fırsatı tanımamış olmasını teessüfle karşıladıklannı belırterek "Cezaevıne gıtmeden cezaevı koşuUannı ınceiemek ganp. Ancak bız daha ABD'de ıken bu)ukelçıbk kanalı ıle bunun ıçın başvuruda bulunduk. Hukumetınız ızın vermedı. Bunun ıçın cczaevınden >enı çıkanlarla uzun mulakatlar vaparak ıncelememızı surdurmek zorunda kaldık Hukumetın bu tutumu da bızde 'Acaba sakla nacak nelen var da cezaevıne gıtmemıze ızın vermedder' duşuncesını korukledı" dedıler Helsinki Îzleme Komitesi'nden Jen Laber, Prof. Herman Sdmartz ve Edna McConndl Clark Vakfı'nın Adalet Sıstemlen Başkanı Ken Schocn cezaevlennden son aylarda çıkan kışılenn cezaevınde kjsa bır süre önce ışkenceye maruz kalmış olduklannı kaydettıler ve "Biz cezaevınde artık ışkence olmadıgı ızlenımını edınmışbk. Cezaevındekı koşullann duzeldıgını sanmışük. Halbukı bır ıkı a) oncesıne kadar cezaevınde vatıp ışkence görmuş kışılere raslladık" dedıler Pera Palas'ta hapıshaneden çıkmış kışılerie görüşmelenm surdüren uç kışılık heyetten Jen Laber ve Ken Schoen Türkıye'de cezaevlennın durumu ınsan hakları ve ınsan haklannın uluslararası boyutlarına daır sorularımızı yanıtladı Helsınkı tzleme Komitesi hakkında bügı verebilir mısımz? LABER Helsınkı Nıhaı Belgesı'nı ımzalayan 35 ülkede ınsan hakları ıhlallennı ınceleyen bır komıte bu Bılıyorsunuz Türkıye de bu 35 ulkede bın Şımdılık bu Ulkelerden onunda ınsan haklarıyla ılgüı sorunları ızlıyoruz Yavaş yavaş ıncelememıze 35 ulkenın hepsını dahıl edeceğız. Bız hıçbır hükümetten para almayan bır kuruluşuz Gayrı resmı özerk bır kuruluş Malı açıdan bıa destekleyen bır ıkı vakıf var En buyuklen Ford Vak fı ve Mac Arthurs Vakfı Aynca üyelerımızden de paıa toplanz. Amenkan Kongresı'ndekı Hdsınki Komıtesı ıle bır ilişkınız var mı? LABER Hayır hıçbır resmı ılışkunız yok Ama on larla bılgı alışverışınde bulunuruz Bırbırunızın malze mesını kullanınz Gccen vıl Kongre'dekı Helsınkı Komılesı'nın Turkıje raponı sonradan degıştınldı Bır rapor yazıldı. Sonra bunu değıştınp bır ıkınci rapor hazırladılar. Niye? LABER Çunkü Amenkan Dışışlerı Bakanhğı'n dan çok baskı yapıldı Ovsa ben bu ılk raporu oku muşlum Pek "zararlı" bır şey görmedım Zaten son radan yapılan degışıklıkler de son derece önemsızdı tkı rapor arasında pek buyuk bır fark yoktu Ama neden se Dışışlerı Bakanlığı çok tekşlandı Kongre'dekı Hel sınkı Komıtesı'nın sorunu hukumetın onlara malı kaynak sağlaması ıle ılgılı Benzer şekılde Yugoslavya ıle sorunları da var, çunku Yugoslavya dost bır komunıst ülke. Turkıye ıse Amerıka'run muttefıkı Gecnuş yülaria karşılaştınlığınızda azce Turkıve'de demokratıkleşme >olunda adımlar atıldı mı? LABER Türkıye hakkında genellemeler yapmak çok zor Zaten şımdjye kadar yazdığımız raporlann ısımlenne de bakarsaruz hep bır ıkılem gözünuze çarpar özgurlük ve korku Bunlar ülkenızde benım gözledığım çelışkılerı dıle getınyor Türkıye'den çelışkısız bu tunluklu bır ızlenımle aynlabıleceğım bır zamanı du şünemıyorum artık tfade ozgurlugu konusunda ne soylr>ebılırsınız? LABER Eskısınden daha fazla muhakkak kı 1983'le karşılaştınldığında Ama hâlâ bu kadar çok gazetecının gozahma alınıp tutuklanmasına bır anlam veremıyoruz Sızce Türkıye'de sendıkal ozguriuk ne dunımda? LABER Bu kez bununla ozel olarak ılgılenmedım Ama Amenkan Işçı Sendıkalan Genel Başkanı kısa bır sure önce buradaydı Ondan oğrendığım kadanyla, durum çok parlak değıl Ozellıkle DtSK'ın durumu Bu ışkenceler konusunda dınızde somut kanıtlar var mı? Hapse gınp çıkmış bu ınsanlann Turk hukumetını ve Turk polısını kuçuk duşurmek ıçın sıze bu dogrulhıda bılgı vermedıklennden nasıl emın olabılırMnız? LABER Yaptığımız butün mulakatlarda elde et tığımız bılgılerın doğruluğunu değerlendırmek ıçın çeşıtlı teknıkler kullanıyoruz Bu teknıklen sadece Türkıye'de degıl ınsan hakları ıhlallerım araştırdığımız bu tun öbur ulkelerde kullanıyoruz. Aldığınuz bılgılerı asgan ıkı ayn kaynaktan doğnılatıyoruz. Örneğın son haf sana venlebılecek en ağır ceza. Genel olarak da sorunlar çok tabıı Kötu yemek, tıbbı mudahale yapılamaması, ıvı beslenebılmek ıçın kantıne para ödemek zo runluluğu Toplam kaç kışı ıte goruşlunuz? LABER Bılıyorsunuz araştırmayı uç kışı yurutuvoruz Üçumuz bırlıkte 5O'ye vakm kışı ıle görüştuk Belkı de daha fazla. Bu aslında daha buyuk bır projenın parçası Bız sadece Turkıye"de değıl Çekoslovakya, Brezılya veMacarıstan'da da cezaevı koşullannı araş tırdık Bır sure sonra Amenka ve Fransa da ıncelememıze uahıl olacak Buna ılışkın sorunları olan ulkeler de bu araştırmayı surdurecegız Her ıkı tarafı da dınledığınız zaraan, hangı tarafın Turkıje'de olanlan daha gerçek bır bıçımde yansıtlığını dusunuyorsunuz' Hukumel yetkıhlen mı, ınsan haklan ıhlal edilmiş kışıier mi? LABER 1985'tekı görüşmemızde hukümet bıze son derece açık davrandı Kapılarını açtı B u de yazdı ğımız raporda mumkun olduğu kadar objektıf olmaya çalıştık Bıze söyledıklerım olduğu gıbı aktardık Ama r aynı zamanda ınsan hakl? ı ıhlal edılmış kışılenn soy ledıklennı de olduğu gıbı aktardık Tabıı ruyetlerden söz lıkler olduğu kadar farklar da var Buna Bay Schoen daha lyı yanıt verebilir Bence Amerıka'da hapıshaneler de Amenka açısından utanç vencıdır Bır refah ul kesı olması açısından En önemlısı Amenka'da hapıshaneler muthış kalabalık Amenka'da cezaevınde ışkence yapıldıgı olmuyor mu? SCHOEN Hayır mümkün değıl Amenka'da po lısın bıle ışkence yapması çok ender bır olaydır Bu nedenle benım Türkıye'de olanlan tam olarak kavramam zor Türkıye'de olan bır başka şey var Yenı tur hapıshanelere, Ltıpı hapıshanelere gecışte, bunlar ınsanlan daha kuçuk mekânlara hapsedıyor, fakat bır yandan da mahkumlar arasında etkıleşımı kısıtlıyor Bunun sonuçlan son derece olumsuz olabılır Etkıleşım yokluğu, ışsızlık, havâlanmaya çıkmak dışında yapautk hıçbır ışlerı olmaması kötu sonuçlar doğurabılır Sızce Turk haptshanetenndeki en onemlı sonınlar neler? SCHOEN Düzeltılmesı gereklı şeylen söyleyeyım Hapıshanelerde çalışan görevlılenn kalıtesını ve maaş larının arttırılması, şıddete dayalı cezalann ve hucre cezasının tamamen kaldınlması, Türk vatandaşına sağ Helsinki îzleme Komitesi'nden Leber, Türk hükümetinin insan haklarma ilişkin tutumunu değerlendirdi: Raporda ağırlık kültürel haklarda MAHMUT T. ONGÖREN "Yazma ozgnrluğumıız var. Eger fıyaünı ödemeyı kabul edersenız..." Helsınkı Îzleme Komıtesı'nın Turkıye ıle ılgılı yedıncı raporu "2000'e Dogru" der gısı nın Genel Yayın Yönetmenı Dogu Perınçek'ın bu sözlerınden başlığını almış "Odenen Fıyat: Türkıye'de Anlanm Ozguriugu". Raporda 1988 yıbnda ulkemızdekı basın ozgurluğunun, TRT'nın, kıtap yayıncılığının, sınema ve muzık sansurünün ve derneklenn çalışma Ozgurluğunun durumları acı örneklerle sergılenıyor " G ı n ş " yazısında Loıs Wıthman, "kulturel baklar" ın hepsını ıcermeyen bu raporun hazırlanması ıçm, Türıaye'de konuştuklan gazetecı, yazar, bılırn adamı, fılmcı, müzıkçı, hukukçu ve dernekçı tüm kültür ve sanat adamlannın, ışten atılma, hırpalanma, ağır cezalarla karşı karşıya kalma, ışkence, uzun süren davalar ve sık sık da cezaevıne düşme gıbı olayları yaşayarak yarattıklan yapıtlar karşıbğında yüklu bır fıyat odedıklennı belırtıyor VVrutman, Turkı>e'de demokrasıye doğnı sınırlı bır gıdışın görülmesıne karşın "korkunç sorunlar"ın hâlâ sürdüğüne, ışkencenın eskısı gıbı kullanıldığına, sıyası suçlulann davalannın henüz bıtmedığıne, cezaevlenndekı kötü koşullann düzelülmedığıne de dıkkatlen çekmış Daha sonra da Turkıye'dekı "kulturel baklar"ın zavallılığı önemlı ayrıntılarla ele alınmış ozellıkle de "duşunce ozgurİBgu"nu yok eden yasal duzenlemelerle Önce basırun durumu sergılenıyor 1982 Anayasası'ndan başlanarak Basın Yasası, Ceza Yasası, Muzır Yasası ve dığer yasalarla basına getırüen baskılar ve sınırlamalar örneklerle ortaya konuyor bır bır örneklenn başında, Mıllıyet yazan Mehmet Ali Bırand ve Sorumlu Müdür Eren Guvener'ın, Bırand'ın PKK röportajından ötürü 15 yılhk bırer ceza ıle karşılaşmalan ve gazetenın basımevınde toplatılması var Gerek bu olay, gerek Cumhunyet'ın Ankara Bürosuna yapılan polıs baskını ve Başbakan özal'ı öldürme gınşımmde bulunan Kartal Demırağ'ın sorgu tutanağını yayımJayan Erbil Tuşalp'ın gözaltına alınışı raporda tüm ayrıntılarıyla ıncelenmekte ve bu arada da Cumhunyet, Turkıye'de ışkence, gözaltına alınanlar ıle tutuklananlara yapılan kötü muamele ve pasaport yasaklan konularındakı haber "tabn"sunu kaldıran gazete olarak tanımlanmaktadır Ama Komıte'nın raporundakı en ılgınç yanlardan bın, "2000'e D o j n ı " ıle beraber sosyalıst dergıler üzerındekı baskıların çarpıcı örneklerle anlatılmasıdır TRT'dekı yasaklardan sonra kıtap basımında görulen yasal engelleT, yasaklar, ekonomık baskılar, toplatrnalar, basımevı baskınlan, mahkemelerden çıkan kıtap ımha kararlan, asağı )ukan tum örnek olay lar ve basımevı yönetıcılen ve yazar larla yapılmış konuşmalarla aniatılmış Helsınkı Îzleme Komıtesı'nın raporunda Daha sonra sırayı film ve muzık sansürü alıyor, Türkıye'de yasaklanan ya da kesılen yerlı ve yabancı fılmlerden örnekler verılıyor ve sanatçılarla yapılan konuşmalar yansıtıhyor Bu bölümde ön sırayı Ali Özgenrurk'ün "Su da Yanar" adlı fılmının başına gelen yasaklar ıle şarkıcı Sdda Bagcan'm muzık alanında karşüaştığı yasaklar alıyor Rapor, Türkıye'de dernek kurma zorluklan, kurulan derneklenn karşılaştığı baskılar ve engellerle sona ermektedır Ama bır başka önemlı noktayı ıhmal etmeden Amenka Bırleşık Devletlen'nın Turkıye'>e yülardan berı duyduğu ılgıyı belu"ten rapor, Amenkan yönetınuıun ülkenuzdekı ınsan haklan konusundakı sorunların çözümü ıçın herhangı bır gırışımde bulunmadığmı, bu gıbı sorunları küçumsedığını, kımı zaman basın üzenndekı baskılara değındığın], ama gazetealenn ve yazı ışlen mudurlerımn cezaevıne gönderıhnesı, basın davaları, tutuklamalar ve bağımsız derneklenn karşılaştığı engellemeler uzennde hıç durmadıgını da vurgulamaktadır Buna karşılık, Batı Avrupa ulkelenrun kurduğu uluslararası kurumlann Turkıye'dekı bu gıbı sorunlara çok daha cıddı yaklaşımlarla eğıldığı de anımsatılıyor Whıtman ve Frencek, "Ödenen Flyat: Tnridye'de Anlatım Ozgurlugu" adlı raporda çeşıtlı önenler de getırıyorlar Anlatım özgürlügünün sağlanabılmesı ıçm 1982 Anayasası'nın ve ılgıh yasa lann değıştırılmesı ya da kaldınlması, TRT'dekı vasaklara son venlmesı ve radyotelevızyonun yan sızlaştınlması, kıtap basımı ve basım üzenndekı ekonomık baskılara son venlmesı, müzık ve smema sansurünün durdurulması \e bu gıbı önlemle rın alınabılmesı ıçın de Amenkan hükümetinin Türkıye hukumetı üzerınde gereken etkıyı yaratması Loıs VVhıtman, Helsınkı tzleme Komıtesf nın ılk raporlan hazırlanırken Türkıye hukümetının kendılenyle ışbırlığıne yatkın davrandığını, ama 1987'de bu başka raporu ve 1988'de de bu raporu hazırlarken aynı tutumu göreraedıklenm de açıklamalarırıa eklemış Yazma özgürlüğü var, ama...' ! k o a t t n i Heteınkı IzJeme Komıtesı nden Jen Laber ve Clark Vakfı Adalet Ststemlen Başkanı Ken Schoen, Alı Sırmen ve Semra Somersan la (Fotoğraf Uğur Saner) ta ıçınde yaptığımız mülakatlardan Ankara'da bır kadınla, tstanbul'da bır adamın benzer koşulllarda tutuklamp aynı yere goturuldüğu ortaya çıktı Bıraz bu gehşınızde yapUğııuz uıceleınelerden edındıgınız ızlenımlerı anlatır mısınız'1 Vanı insan haklan ıhlallen açısından cezaetlerının durumu nedır? LABER Dort yıl öncesı ıle karşılaştınldığında her halde cezaevlennde durumun bıraz daha ıyı olduğunu söylemek mumkün Artık ınsanlan bırbınne ancırleyerek bır cezaevınden öburüne nakletmıyorlar Ya da yapılıyorsa bız boyle bırı ıle mulakat yapmadık tnsanları soyarak yapılan aramataramaJar da galıba eskısı kadar sık değıl Oysa bır ara Ankara ve Bursa'da bu aramataramalann dayakla bırlıkte yürütulduğu çok ıyı bılınıyordu Bu defa mulakat yaptığımız bın var yalnız Hücrede, tek başına bırbuçuk yıl »üreyle tutulmuş Bırbuçuk yıl suresınce tek bır mektubu. kendısıne venlmemış Cezaevınde ışkence görmuş Oysa bız cezaevınde çoktan dır ışkence yapılmadığını sanıyorduk Vnüsünden ıçerı buyuk bır sopa sokmuşlar Bundan dolayı hâlâ ıstı rap ıçındeydı bu şahıs Olay 1987 yıbnda olmuş, kasım ayında Çok çağdaş olduğu söylenen bu Etıpı cezaevlerı aslında son derece gayrı ınsanı Insanlara anlamlı bır ış venlmıyor Yapayalnız bırakılıyotlar kı bu bır ınetmek başka, gerçekte olanlardan söz etmek başka Hukumetın söyledıklen ıle ınsan haklan ıhlal edılmış kışılerden aktardıklarımız bırbırını hıç tutmuyordu Bız her raporumuzda Turk hukumetını geçmışte yapama yıp şımdı yapmış olduklanndan öturü kutladık Ve gerçekten bıraz düzelme vardı, hıç olmazsa kâğıt üzerınde, altına ımza atmış oldukları sözleşmelerden dolayı Ama hukumetın nıyetı ıle ınsanlara yapılanlar bırbırını tutmuyor lkısı arasında büyUk bır uçumm var Türkıye'de bır başka yaygın duşnnce daha var: Amenka once Türkıye'de asken ıhtılaller yaptınyor, arkasından da donup ınsan haklannı kurumaya kalkıyor denıyor Ne dersiniz? LABER 12 Eylul darbesını Amenka'nın yaptırdığıru duşundurecek bır neden yok Olduktan sonra destekledı Bu doğru Bence Amenka, Turkıve'de ınsan haklan ıhlallen olduğunu fark ederek epey bır mesafe katetmış oldu Yanı Amenkan Dışışlerı Bakanhğı'mn bu noklaya gelmesı, yeterlı degılse de çok önemb Bunda bızım de bır rolumuz olduğunu duşunuyorum Aynca Avrupa ulkelenrun de rolu var Amerika'nın haptshanelerinde ınsan haklan ıhlallen olmuyor mu? LABER Oluyor tabıı Ama farklar var Benzer Hapıshanelerde bir yetkı karmaşası var. Sorumlu kim, jandarma mı, savcı mı, hapishane muduru mü? Sorumluluğun kımde olduğu belli olursa herkes olayları "bu benım görevim değıl" diyerek uzerinden atamaz. Cezaevıne gıtmeden cezaevı koşullannı izlememız garip, ancak bız daha ABD'de iken büyukelçilik kanalıyla izin ıstedik. Hukumetinız izın vermedı. Bız de cezaevınden çıkanlaria mulakat yaparak incelememızi surdurduk. Hukumetın bu tutumu bızde 'acaba saklanacak ne var ki cezaevıne gırmemize izin vermediler' duşuncesini körükledi. lanan duzeyde bır sağlık hızmet sağlanması, hatta belkı bıraz daha kahtelısı Çunkü bu ınsanlar hastalık ve mıkroplann uremesme çok yatkın bır ortamda çalışıyorlar kuşkusuz, çok daha bol ve kalıtelı yemek \enltnesı Pıslık, faretenn, boceklenn, soğuğun yok edümesı, yanı genel olarak çevrenın yenıden düzentenmesı Özetle, hapishane koşullarınız gaynınsapı Avrıca hapishane konusunda bır karmaşa var Türkıye'de hapıshanelerın sonımlusu kım 7 Jandarma mı 7 Savcı m ı ' Hapishane mudurü m u 7 Sorumluğun kımde olduğu bellı olursa herkes olayları "bu benım görevım değıl" diyerek uzerinden atmaz Şımdı olan tam da bu Turkıye genelde Avrupa standartlanna uymak ısterken, hapıshanelenn bu standartların dışında kalması duşünülemez Bır de tabıı sıyası suçlu, sıyası tutuklu veya hükümlu kavramını hıç anlamıyorum ben Çok çok garıp bır kavram Hele bu kışılere öbur tutuklu ve hükumlükrden çok daha kötü muamele edümesı hıç anlaşıbr değıl Bu demokrası değıl faşızfh Polısın gunler suren sorgulamalan, ışkence altında sorgulama, butun bunlar sadece kötü olmakla kalmıyor, polısın yapacak başka hıçbır ışı olmadığıru göstenyor Bence böyle yapacaklanna, pobsı pohslıkten alıp Türkıye*nın çok ıhtıyacı olduğu görulen sağlık hızmetlerıne ver sınler 'Türkiyede îfade özgürlügünün bedeli' NİLAY KARMAN İnsan haklan alanında bağımsız bır kuruluş olan Helsınkı tzleme Komıtesı ve Amenkan Yaymcüar Derneğı Uluslararası Basın özgürlüğü Komıtesı, Türkıye'de 15 Mart 1988 tanhıne kadar ıfade özgürlüğüne ılışkın gelışmelen konu alan bır rapor yayınladı Rapor, "Tnrkıye'de Ifade Ozgurlugunun Bedeb" adını taşıvor Helsınkı tzleme Komıtesı, aynca ABD yönetımınden Türk makamlan nezdmdekı etkısvnı kullanarak Türkıye'de ıfade özgürlügünün korunması ıçın gırışımde bulunmasıru ıstedı 1975 yüında Hekınkı Nıhaı Senedı'ne ımza atan ve aralannda Türkıye'nın de bulunduğu 35 ülkede ınsan hakları uygulamalannı ınceleyen Helsınkı îzleme Komıtesı, 1982 yıhndan ben Türkıye'de ınsan hakla n konusundakı uygulamalan ele alan 6 rapor yayınlamıştı Ancak Amenkan Yayıncılar Derneğı Uluslararası Basın özgürlü ğü Komıtesı ıle Helsınkı tzleme Komıtesı'nın ortaklaşa hazırladığı bu son rapor Türkıye'de, basında, radyo ve televızyonda, yayın, film, muzık ve dernekçılık alanında ıfade özgürlüğü alanında yoğunlaşıyor Bu rapor, Helsınkı tzleme Komitesi'nden Lois Whitman ve Amenkan Yayıncılar Derneğı Uluslararası Basın özgurlüğu Komıtesı'nden Thomas Froncek'ın, buyuk ölçüde Ekım 1988'de Türkıye'de ılgılı çevrelerle yaptığı temas ve ıncelemelere dayanarak hazırlandı Raporda, Türkıye'de parlamenter demokrası açısından durumun, 1983'te asken yöneümın hükürn sürdüğü döneme göre büyuk degışıklıkler gösterdığı, ancak buna rağmen bır çok alanda ınsan haklannın ıh lal edıldığı anımsatılıyor Buna örnek olarak da Türkıye'de ışkencenın hâlâ surdu ğü, bırüerce sıyası tutuklunun bulunduğu, cezaevlenndekı kötu koşullar yüzünden 1988 yüında 2 bın tutuklunun açlık grevıne gıttığı göstenlıyor tfade özgürlüğü alanında, Türkıye'de artık hukumetı acıkça eleştıren duzenlı yayınlar çıkmasının olumlu bır gebşme olarak de ğerlendınldığı raporda, bu yayınlardan buyük bır bölumunun toplatıldığı ve halen 41 gazetecının vazdıklanndan dolavı tutuklu bulunduğu hatırlatılıyor Raporda, 20 Nı san 1988 tanhlı Cumhurıyet Gazetes/nde yayımJanan "askeri yoneo'mjn sona erdigı 1983 yüından beri bin 426 ayn davada 2 bin 127 gazetecının vargüandıgı" şekındekı habere de dıkkat çekılıyor Gazetecılenn yargılandıgı başlıca konu lar arasında, "Cumhnrbaşkanına hakaret, mıllı duygulann zayıflatılması ve Turkıye aleybınde propaganda yapılması"run yer yınlanması olduğu vurgulanıyor. Raporda "Etkinligi brajından çok fazta" cümlesının kullanıldığı Cumhurıyet Gaze tesı ıçın, özel bır bölüm aynlmış Raporda geçen hazıran ayında, Başbakan Turgut Ozal'a karşı suıkast gınşımınde bulunan Kartal Demirag'ın ıfadesı ıle ılgılı haben ya Helsinki îzleme Komitesi ve Amenkan Yayıncılar Derneği'nin raporu: Ikı kuruluşun önde gelen yetkililerinden Whitman ve Froncek'ın, buyuk ölçüde ekim 1988'de Türkıye'de ilgili çevrelerle yaptığı temas ve ıncelemelere dayanarak hazırladığı raporda, Turkiye'de parlamenter demokrasi açısından durumun, 1983 'te askeri yöneümın hükum surduğu döneme göre buyuk degışıklıkler gosterdiği, ancak buna rağmen insan haklannın ihlal edildiği anımsatıldı. aldığı belutılen raporda, 2000'e Doğru Der gısı Yazı Işlerı M 'durü Fatma Yaztcı'mn, kısa bır süre önce 6 yıl 3 ay hapıs cezasına çarptınldığı hatırlatılıyor Yazıcı'run, hapıs cezasına çarptınlmasına gerekçe olarak, 1988 Helsınkı tzleme Komıtesı'run, "Etmk bır kımlıgın yok edılmesı... Turkıye'dekı Kurtler" başlıklı raporun özetlenerek yazan arkadaşımız Erbıl Tuşalp'ın göz altına alınması ve kaynağını açıklamaması üzenne Cumhunyet Ankara Bürosu'nun aranması, aynntılı bır bıçımöe anlatılıyor Başbakan Turgut Özal'ın, Cumhunyet Gazetesı'yle göniş aynlığı ıçınde olmasma rağmen, "Türkıye'de karar mekanızmasındakilerin yuzde 6O'ı Curahunyet okur" şek lındekı cümlesıne de yer verılen raporda, addı ve ağırlıklı bır gazete olan Cumhunyet, New York Tımes'ın Turkıye'dekı eş degerı olarak nıtelenıyor Raporda Cumhunyet Gazetesı'nın yayınından dolayı, bırçok soruşturmaya ve adlı takıbata uğradığı hatırlatılırken, Yazı tşlen Müdurumüz Okay Gonensin'ın, "ortalama oiarak her ayın ıkı gunnnu mahkemede geçiriyorum" seklındekı sözlenne değımbyor Raporda, Cumhunyet Gazetesı alevhıne açılan davalann büyuk bır bölümünün hapıs ve para cezalanyla sonuçlandığı da anımsatılıyor Helsınkı Îzleme Komıtesı ve Amenkan Yayıncılar Derneğı Uluslararası Basın ö z gurlüğu Komıtesı tarafından ortaklaşa olarak hazırlanan raporda aynca geçen yaz APO röportajı dolayısıyla polısın Mılbyet Gazetesı'ne yaptığı baskından ve röportajın yanda kesılmesınden söz edılıyor Röportajı yapan Mıllıyet Gazetesı yazan Mehmel Alı Bırand ve Sorumlu Yazı tşlen Mudürü Eren Guvencr'ın yargılanmalanndan aynntılı olarak söz edüen raporda, bırçok Türk gazetecının bu olaydan buyük ölçüde tedırgın olduğu belırtılıyor IŞÇININ Işçıler dıyorlar kı "Anahtar bızde" Halk sozunu sandıkta soyledı "Gıt" dedı Özal'a Sonrasını nezaketten anlamayan duşunsun Şevket Yılmaz "Grevler nısan sonunda", Kenan Durukan "Ozal kırıklarının farkında değıl", Munzur Pekguleç "Haklı zemın doğmuştur", Munır Ceylan. "Rota bellıdır", Eren Guvener "Eylem başladı bıle" ve bırçok sendıkacı, dernekler, şoforler, oğretmenler, esnaf "Gıtmezse gonderırler'" GENEL GREV! • ANAP'A IŞÇI, KOYLÜ VE KÜRT SILLESI • YEREL SEÇIM ALTUST ETTI. HERKES HESABINIYENİDEN YAPACAK • MUFETTIŞİN RAPORU. "ASİL NADİR İLE HORZUM'UN YÖNTEMİ AYNI" • CEMAL SUREYA'NIN KALEMİNDEN UĞUR MUMCU • Sendıkacılar, ışçıler son eylemlerı değerlendirdi • Engin Kaya'nın itirafından: "Infazda MİT Bürosu da vardı" • Kıralık anneler "Doğuran ben, annesı o" • Zehra Ipşiroğlu: "Yaratıcılık ozgurlukle gelişir" • Demır Ozlu 'CHP'nın ınançsızhğı' • Fatma Yazıcı: İki yılda 46 dava. Türkiye'deki tüm turistik tesislerin yer aldığı OTEL KATALOĞU ÇIKTI. Isteme adresi: INTERNAT1ONAL TOUR1SM MAGAZINE Sıraselvıler C 97/10 TaksımISTANBUL Tel: 149 07 58 Fax: 152 07 10 Türkiye Iş Bankası A.Ş.'den Sayın Ortaklarımıza kâr payı dağıtım duyurusu Ortaklarımıza I988vılıkârpaylarının odenmesıne 3 Nısan 1989 tanhınden ıtıbaren baslanacaktır. Sayın Ortaklarımızın, ellenndekı hısse senetlennın 1988 yılı kuponları. C tertıbı hısse senedı muvakkat ılmuhaberlen ve varsa kesır belgelen ıle sube ve temsılcılıklenmıze başvurmaları, muvakkat ılmuhaberlermı henuz teslım almamış ortaklarımızın, temettulennı tahsıl edebılmelen ıçın, oncelıkle Menkul Kıymetler Mudurluğumuze, subelenmıze veya temsılcılıklenmıze basvurarak ellenndekı makbuzları hısse senedı muvakkat ılmuhabenne donuşturmelen gerekmektedır. Saygılarımızla XXVIII. TÜRK PEDIATRIK ENDOKRİNOLOJİ VE SOŞYAL PEDİATRİ KONGRESİ 02/08 MAYIS 1989 SİMENA TATİL KÖYÜ KEMER/ANTALYA Muracaat Jolly Tour A Ş Valıkonağı Cad Başaran Ap 33/1 Harbıye/ISTANBUL Goğsunuzde âğrı ve yanma varsa Yokuş ve merdıven çıkarken ağrılar artıyorsa Kalbınızı kontrol ettırınız Muayene.Teşhıs.Tedavı.Röntgen 1751244/45» 1485866*3736957 REIİK DURBAŞ YAZILMAZ BtR İSTANBLL Istanbul uzerıne deneme tadında roporıajlar Hem de şıır gıbı BOYUT YAYINLARI Asken hüvıyelımı kaybettım Hükumsuzdür GULEN UĞURSAY Tel: 140 60 03 147 98 11 131 50 18 131 50 19 TÜRKİYE İŞ BANKASI