Katalog

22 MART 1989 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 MUZIK FIL1ZAU HAYVANLAR İSMAİL (,iu,E(, KİM KİME DUM DUMA REHU; 4h Konuklar «e devlet sanatçılanmız İstanbul Konser Salonu'nun açılış konserlerinden bın de Çellist Heinrich Schiff ile Piyanist Ayşegül Sanca'nın (solda) resitaliydi. Konser gecelerinde (üstte) açılışın yabancı konuklan ve devlet sanatçılanmız bir araya geldiler (Soldan sağa) Richard Wagner'in büyuk büyük torunu Gottfned Helfench Wagner, salonun Genel Sanat Yönetmeni Filiz Ali, çellist Schiff. devlet sanatçılanmız Ayşegül Sanca, Idil Biret ve Ayla Erduran. (Fotoğraflar: Yıldız Üçok) Açdış maceraları İlk gece çalan Idil Biret'in yanı sıra, Sovyet kemancı Oleg Kagan ile Tovy Lifshitz ekibinin özverili çalışmaları, ayrıyönetimindeki Riga Oda Orkestrası, özellikle çağdaş besteci Schnittke'nin sonatında ca müteahhit firmanın elemanlarının her dakika sorunlarımızın dinleyiciyi büyülediler. Bir başka favori de Heinrich SchiffAyşegül Sanca resitaliydi. çözumünde bizlerle birlikte olmaNeredeyse bir hafta süren İstanbul Konser Salonu açılışları kazasız belasız, hatta övünmek gibi olmasın ama, epey görkemli bir biçimde surdü ve bitti. tstanbul Belediyesi Konser Salonu'nun macerası zaten başından beri alışık olmadığımız hızda ve tempoda cereyan etmekteydi. Salonun genel sanat yönetmenliğini kabul ettiğim 23 ocak tarihinde bina henüz çıplak beton aşamasındaydı. Açılış 13 ya da 14 mart olarak kararlaştmldığında ben artık gözümü karartmış, "Ya herru y» memı" deyip başımı bu işe koymuştum. Artistlerle temaslar, programlann saptanması, bu arada ortaya çıkan akla gelmedik bir bir sorun, küçük veya büyük'artistik ayak oyunları, teknik ve bürokratik konuların üstesinden gelebilecek kadronun bulunup çalışmaya geçilmesi filan derken, başdöndurucü bir hızla gelişen olayların akıııtısına olumlu biçimde kapılarak açılış gecesine ulaştık. Büyukşehir Belediyesi bize butün olanaklarıru seferber etmişti. En ufak sorunumuzu bile ilgililere anında aktarıyor ve yanıtını da derhal alabiliyorduk. Küçük çekirdek kadromuz günde 25 saat (!) çalışıyor, eşimiz dostumuz sekreterlikten getir götür işlerine kadar her türlü işi gönüllü olarak yapmaya can atıyordu. tstanbu! Kültür ve Sanat Vakfı yöneticileri, İstanbul E>evlet Opera ve Bajesi yöneticileri, İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası yoneticileri, Mimar Sinan Üniversitesi Rektörü ve yöneticileri, SinemaTV Enstitüsü yöneticileri, görevleri dışında her türlü işimize koşturan (pantolonu yırtılan sanatçıya iğne iplik bulmaktan, masa iskemle taşımaya kadar) Vip t'urizmin kırmızı kazaklılan, açılışlanmızın başanlı, uygar, sıcak ve mutlu geçmesine katkıda bulundular. Erduran. Ayşegül Sanca, Hikmet Şimşek ve Nevzad Atlığ sanatçı kişiliklerinin dışında varlıklan ile bize destek oldulat. Açıhşlarımıza onur konuğu olarak davet ettiğimiz Richard Wıgner'in büyük büyuk torunu Gottfned Helferich VVagner, salonu, salonun olanaklannı ve hepimizi öyle benimsedi ki, bundan böyle bizimle bağını koparmamaya ve danışmanımız olmaya karaı verdi. İlk başlarda tstanbul'da konser verme olayına çok kats bir profesyonellikle yaklasan Avusturyalı ünlü çellist Heinrich Schiff da bizlerin heyecanına ayak uydurdu sonunda ve tstanbul'dan ayrılırken 40 yıllık dost gibi bize her kdnuda yardımcı olrnayı vaat etti. 14 mart, yani açılış akşamı hepimizin yureği ağzındaydı. Her şey ilk kez o akşam harekete geçecek ve denenecekti. Hem ilk akşam hem de onu izleyen akşamlar, biAçılış konserlerine katılan Dev nanın teknik donanımını gerçeklet Sanatçılanmız Idil Biret, Ayla leştiren kuruluş ve onun teknik lan, başanmıa arttıran en önemli unsurlardı. Bu arada TRT televizyonunun tstanbui'un kavuştuğu ilk gerçek konser salonunun açılışına hiç ilgi göstermemesi bizi hayli şaşırttı. Eğer. "tyi Akşamlar" ekibi açılıştan önce kendi inisiyatifleriyle gelip salonu, sahneyi ve binayı gö PİKNIK PİYALE MADRA rüntülemesiydi, Türkiye'de böyle bir salonun varlığından, böyle bir salonun sanatseverlerin hizmetine sunulduğundan kimsenin haberi olmayacaktı. Açılış konserleri organizasyonunda en çok başımızı ağntan k o nu, davetiyelerin hazırlanması ve dağıtılması oldu. Sonuçta, en çok titizlenerek yerine ulaşmasını istediğimiz davetiyeler, nasıl olduysa oldu yerlerine ulaşamadı ve bize alınanlara kendimizi nasıl affettireceğimizi bilemez duruma geldik. Yok olan davetiyeleri kimler yok ettiyse bilsinler ki dünya ahret iki elim yakalannda olacaktır. Bu yazıyı ufak bir "Çuvaldız" HIZLI GAZETECİ !SECDET ŞEN bölümüyle bitirmek istiyorum. Festival Strings Lucerne, progranıYATMAM 0 PIS da "Fesöval Springs of Lucerne"', yani "Lucerne Festival Yaylı Çalgılan" yerine Lucerne Festival Kaplıcalan" olarak çıkmıştı. Bir başka gafımız da Ayla Erduranın biyografısinde karşımıza çıkıyordu. "193<»'da tstanbal'da dogan Ayla Erduran beş yasında calmaya başladı..." diye başhyordu ilk cürnle. Beş yaşında ne çalmaya başlamıştı acaba Erduran? Son olarak açılış haftasının favori lerine değinmek gerek. Idil Biret'ten başka Sovyet kemancı Oleg Kagan ile Tov> Lifshitz yönetimindeki LetonyaRiga Oda Orkestrası, özellikle çağdaş besteci ÇİZGİUK KÂMİL \L4SAH4CI Schnittke'nin keman, yaylı çalgılar ve klavsen için sonatında dinleyiciyi büyülediler. Bir başka favori de hiç kuşkusuz Heinrich SchiffAyşegül Sanca resitali idi. Bu konser için Ankara Devlet Konservatuvan'ndan bir grup öğrenci Istanbul'a gelmişti. Kültür ve Turizm Bakanhğı Devlet Halk Dansları Topluluğu ise disiplinli, özverili ve son derece uygar çalışma düzenleri yanında profesyonel sahne kişilikleri ile hepimizi çok etkiledi. Onları ve yöneticilerini candan kutlarım. İstanbul Konser Salonu'nun açılış gecelerinin ardından İstanbul Devlet Sertfonı Orkestrası'nın geçen hafta son u kO nserlerinı Hikmet Şimşek yönettı Piyanist Gülay Uğurata, orkestra eşhğınde Chopin'in 1 No'lu Piyano Konçertosu'nu yorumladı. TRT istanbul ve Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Koroları da IDSO eşlığınde Nevit Kodallı'nın "Cumhurıyet Kantatfnı seslendırdiler. (Fotoğraf Lale Filoğlu) Bastille Operası'ndakiyönetim savaşı "kanh" sonuçlandı Paylaşılamayan opera pastası Bastille Operası'mn, daha açılışı yapılmadan görevinden uzaklaştınlan genel sanat yönetmeni, ünlü piyanist ve şef Daniel Barenboim'un tek suçu, dünyaya parmak ısırtacak prodüksiyonlar gerçekleştirmek istemesiydi. "Cannen", "Tosca", "Figaro'nun Dügünü", "Cosi fan Tutte" operalarını yöneteceklerdi. Barenboim, ayrıca Patrice Chereau, Marry Kupfer ve Peler Stein gibi rejisörlerle de anlaşmalar yapmıştı. Barenboım'un bir başka suçu Bastille Operası'nda dünyaya parmak ısırtacak nitelikte prodüksi da az ama ozden yana olmasıydı. yonlar gerçekleştirmek istemesiy Yılda 160 temsil, bol prova, yenidi. Barenboim, amacına ulaşmak likçi, yaratıcı, titiz sahne ve müiçin şu sırada dünya opera sahne zikal çalışma idi hedefi Barenbolerinde adı geçen butun önemli or im'un. Bay Pierre Berge "..Onca kestra şefi, rejisör, sahne tasanm parayı 160 temsil için harcayamacısı ve şarkıcılar ile anlaşmalar yız. Ben aynı paraya 250270 temyaptı. Üç yılhk program planı sil verilebileceğine inanıyonım..." içerisinde sir Georg Solti "Fals diyebiliyor. Berge, kalitede titiztaff", Zubin Mehta "Otello" ve lenmeyi hiç anlamıyor, surümden "La Boheme". Pierre Boulez "Pel kazanacak çünkü. tşadamı ne de leas ve Melisande" ile Scboen olsa... tşin daha da şaşırtıcı yanı berg'in "Moses und Aron", Chrifr şu: Bay Berge, Barenboim'un getoph von Dohnanyi "H'ozzeck"! nel sanat yönetmenliğine karşı çıBarenboim da "Tristan ve Isolde", kar ve onu görevinden uzaklaştınrken halkın yararına davrandığına inanıyor. Halk, iyi kötü her gece Bastille sahnesinde bir şeyler seyretmeli; "eBtist" olmaya gerek yok Berge'ye göre. Bay Berge'nin kararı karşısında Zubin Mehta "Daniel işin başında olmayınca ben Bastille'e adımıtnı bile atmam. Benim gibi pek çok artist, sırf Barenboim'un ciddiyetine ve artistik standardı koruyacağına guvendiğimiz için takvimlerimizdeki tarihleri boş tutuyorduk. Bu durumda hiçbirimiz kendimizi riske sokmaya yanaşmayız. Fransa müzik yaşamını yönetenler bir kez daha 'sıradan'lığı seçmişlerdir. Bu da kendi bilecekleri iş tabiL.!' diyor. Ünlü tiyatrocu ve yonetmen Patrice Chereau ise Berge'ye ve onun bu karan almasına karşı çıkmayan politikacılara ateş puskürüyor: "İnanılır gibi değil... Ajlarca uğraşıp, kusursuz denenecek bir ekip kurduk. Şarkıcılar, şefler. sahne tasanmcılan aylarca birlikte calıştık ve hazıriandık. Tam bu aşamada Bay Berge diye biri çıktı ve "..sizin artistik direktöre gereksiniminiz yok..' dedi. Herhalde bu işi kendi vapmak istiyor, ama opera yönetmek modaevi yönelmeye hiç benzemez." yın şokunu bir ölçüde atlattığından olsa gerek, konuya daha soğukkanlı bakabilecek duruma gelmiş, diyor ki: "Öyle bir riıya idi ki az kalsın gerçek oluyordu. Bazı çok zengin festivallerde benim yapmayı başardığım gibi en iyi şef, en iyi şarkıcı, en iyi orkestra, en iyi rejisor, en iyi sahne tasamncısı bir araya gelebilir, ama sadece bir iki haftalık bir organizasyondur bu. Festival bitince herkes dağılır. Biz, Bastille Operası'nda siirekli bir festival ortamı yaratmak istedik, ancak ne yazık ki rüyamız gerçekleşmedi." AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHÂS Bir yılı aşkın bir süredir Fransızlann, daha doğrusu Parislilerin zihnini ve dilini kurcalayan en önemli olay olan Bastille Operası ile ilgili spekulasyonlar, dedikodular, kapalı kapılar ardında verilen kıyasıya savaşlar, en sonunda neredeyse "kanh" biçimde sonuçlandı. Kapalı kapılar açıldı ve Bastille Operası'run daha inşaatı bitmeden ve açılışı yapılmadan genel sanat yönetmeni ünlü piyanist ve orkestra şefi Daniel Barenboim'un işine son verildi. Bu işe en çok kızanlardan biri de "New York Times" Gazetesi^ nin müzik yazarı Donal Henahan oldu. Henahan diyor ki: "Tarihi Sezar'a kadar uzanan. Avrapa'nın kültür merked olduğu iddia edilen 'Işıklar Kenti" Paris, müzik konnsnnda yine ikinci sınıf kalmayı memnuniyetle kabul etti." Menahan şöyle devam ediyor yazısına: "tkinci Dıinya Savaşı'ndan sonra doğnı diirüst müzik dinlemek isteyen bir gezgin için Paris htç de ilginç bir durak değildi zaten. Hiçbir zaman birinci sınıf bir orkestrası, birinci sınıf bir opera kadroso olamadı Paris'te. Çok önemli müzisyenler gelip geçtiler baradan sadece. Barenboim, Paris'in müzikai tutuculuguna, sıradanlığına ve küçük burjuvalığına son vermeyi amaçlayan bir ilaçtı son yıllarda. Ne yazık ki, hasta bünye bu Uacı reddetti. Yönetim, müzisven olmayan, ama kendine pek büyük payeler veren Yves Saint Laurenl Nfodaevi tdari Müdurü Pie>re Gerg6'ye verildi. Bay Berge, Bastille Operası'nı bir modaevi gibi jonetebilecegini sanıyor Rfiyası gerçekleşmvdl Paris'teki Bastille Operası'mn başından uzaklaşherhalde." tınlan Daniel Barenboim'un rüyaları gerçekleşmedi. Ama Barenboim yine de Barenboim'un en büyük suçu "Oyte bir ruyaydı ki az kalsın gerçek oluyordu" diyor. TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKA\ 22 Mart Y9SS're BUGÜN, N4ZILEKİN ÜMLİ1 TOPLAMA MUPf 0ACH1U(pAKHOu) AÇlLMlÇTt. ALMANYA'M, KIUNICN KENTİNİN 17 KİLOMETRE ICUZEYSATISlMOA INÇA £PIL£N KAMP, ÖNC£L£&I SıyASî TEC£6f 1>ACHAU'NUM ICueuCUSU, ÜNLÜ NAZı l/e/M&CH HtMMLER'Dt. NAZİLBRrfJ GENCUK oesÜTV OLAN "SA "LAdfN KUŞKU UVANDlRAN urELBÜINOEN SAÇLIYAfSAK, rAHUD/LEeS OEĞtN UZANA7O BİNİ AŞACAKrm. 2T DÜNYA SAVAÇt SıRAS/NOA, TU7VIO.UIAG; OLÛMÜME ÇALtŞTlRtLACAk:, KU&ŞUNA DACHAU TOPLAMA KAMPI'ACIUYORL / CAK rurutujj KAUigAuĞt, 1945're 60 YIL ÖNCE Cumhuriyet üzeRceGıfiJoe rresf YAPlLACAKTr.. 22 Mart 1929 Mareşal Foch Daniel Barenboim ise artık ola vefat etti Ankara 21 (Mu.Ma.) Paris 20 (AA) Mareşal Memurlerin derecattnı tespit "Foch" adeta baii bir gun Bu münasebette reis Sadettin eden proje ile yeni maaş geçirdikten sonra saat beşe istanbul Barosu Meclisı Ferit B. esasen gayri projesi hakkında Maliye doğru birden bire gayet inzibat azasının reisi de dahil mütecanis arkadaşlarla Vekili Şukrü R beyanatta şiddetli bir nefes tıkamklığma olduğu halde kâmilen isti/a çalışamayacağım söylemiştir. bulunarak dedi ki: uğramış, bir az sonra ettiğini, dünkii nüshamızda Bu projeleri tetkik Kendisine kabine teşkil kendinden geçmiş ve hemen haber vermiştik. tstifaname ediyorum. Hesabatı bitmek edilmediği, heyet mücanis hiç de ızdırap çekmeden vefat zapta geçirilmiştir. Hey'eti üzeredir. Gelecek hafta görülmediği takdirde istifa etmiştir. Büyük bir teessüre umumiye içtimamda kıraat projelerin Hey'eti Vekilede etmesi lazım geldiği, tutulan halk muteveffanın olunacaktır. Aldığımız ta/silat bir kısım müzakere olunacağını tahmin ikametgahı öntinde kesif istifamn şu şekilde olduğunu ediyorum. Herhalde gerek azalar tarafından cevaben kutleler halinde toplanmıştır. gostermektedir: Baroda memurelerin derecatı, gerek söylenmiştir Bu şekilde müddeti hitam olan azanın Reisicumhur M. Domerg ile cereyan eden münakaşalardan maaş projelerini meclisten yerine yeni aza intibahı çıkarıp tatbik etmeye nazırlar ilk'taziyeye gelenler sonra hep birlikte istifaya geçenlerde yapılmıştı. Böylece karar verilmiştir. çalışacağım. arasındadır. Barodaki hadisenin sebebi teşekkul eden Meclisı ınztbat ilk içıimaım aktettiği zaman, intihabaıta selameı olup olmadığı münakaşa edilmiştir. Metnurin maaşları