Katalog

19 ŞUBA T 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVAINL4R is\ı\u ı,ı\ı,u CUMHURIYET/5 Mönüde 'avangarcP var Berltn 89'da son gunlerde ust uste "deneysel" ya da "avangard" filmler gosterüdı. Kımısım kendımıze daha yakın bulduk, kımısınıyse ıttık. Kımbıhr, belkı bunlar arasından yarın sınemayı yenıledığı varsayılacak yapıtlar çıkacak. Sozunu edeceğım fılmler ıçın buna pek ınanmıyorum, ama bellı de olmaz kı' ATİLLA DORSAY BATI BERLIN Her sanat gıbı, sınema sanatının da varlığını surdurmesı ıçın yenı anlatım 'olanaklarına kavuşması, kendıne özgu dılını zengınleştırmesı gerekıyor Bu \olda çaba gosteren fılmlere "dene\sel" ve\a "oncuavangard" filmler denıyor Bu tur fılmler, kuşkusuz genış bır «.ıtleye seslenmek bıldığımız eğıence veva vakıt geçırme sınemasına malzeme oluşturmak amacıru gutmuvor Ama bu fılmler olmasa, sınema sanatının da yerınde saya cağı kesın Çevrıldıklennde, sözgelımı "Potemkın", "Yurttaş Kane" veva "2001" filmlen de onıu fılmlerdı Ama bugun bu fılmler olmadan sınema tarıhının yazılacağı duşunulebılır raı'' Işte Berlin 89'da, yönetıcılenn ozel bır tavrından mıdır bılmem, son gunlerde ust uste bu tur fılmler gosterıldı Sevırcırun b.r bolumunu (bu arada, ıtıraf edelım. kımılennde bızı de) fılmın yarısında salondan kaçırtan fılmler Kımısını kendımıze daha vakın bul duk, kımısını>se ıttık Kımbıhr, belkı bunlarm arasından da yarın sınemayı yenıledığı varsavılacak yapıtlar çıkacak Sozunu edeceğım fılmler ıçın buna pek ınanmıvorum, ama bellı de olmaz kı' Deneysel filmlerın yıllanmış uygulayıcılarından, kadın \onetmen raşıtvo\, anlaşılan \ıne "pereslro>ka" savesınde ortaya çıkabılen bır fılme ımzasını atmış Losej'ın unlu "UşakThe Senant" fılmını anımsatan bı vımde, etkılı ve nufuzlu bır partı mensubunun, uzun \illardir hız metınde bulunan uşagını toplum da daha ı\ı bır yere gelmesı ıçın cesaretlendırmesmı, sonra ıse ona yukledığı ağır bır gorevle (ısten meven bır adamın ortadan kaldırılması) onu yenıden eskı "uşak" konumuna gerı çağırmasını anlatıyor Bu ılgınç ovku "UşakSluga" adlı tılmde alabıldıgıne karmaşık, bıçımu ve sovut oğe lerle dolu olarak anlatılmış Abdraşıtov, sankı yenı bır Tarkovski olmak ıster gıbı Ama bu kolay mı 9 Bunca karmaşıklık arasında fılmın asıl konusu ve mesajı, gume gıdıyor Yıne de Abdraşıtov, ızlenmesı gereken, ıle de sanırım adı duyulacak bır sınemacı Fransız Jacques Rivette'ı ıse yıllardır ızlıyoruz YenıDalgayla bırlıkte ıse baylayan bu eskı eleştırmen ve Yenı Dalgacı, o zaman bu zamandır araştırmacı, yenüıkçı tavrım hıç değıştırmedı Uzun filmlenyle unlu Rnette'ın yenı fılmı yıne 2 saat 45 dakıka bovunca, bır tıvatro kursu çevressnde bır araya gelen 4 vakın kız arkadaşın oykusunu anlatıvor Erkeklerın ancak bırer gölge olarak var olduğu film, kadın kahramanlarını ya kından ızlıyor, erkeklere, sanata, aşka, kısaca havata karşı tavırla rını avrıntılı bıçımde saptamaya çalışıyor Bır tur psıkolojık belgesel tavrı sankı bu Ama an latılanların ıncır t,ekırdeğını dol durmadığını ve 165 dakıka bo vunca ızlemeye hıç de değmedığını sovleyenler gorebüdığımız kada rıyla çoğunlukta Evet. Rıvette kendıne sadık, özgun bır sınemacı Ama bu, onun sanatsal kavgılannın pavlaşıldığını, sınemasının genellıkle onavlandığını gosterme ve veterlı olmuvor Ulnslararası Berlin Film Şenliği'nde 'deneyseV fılmler KİM KİME DUM D I M 4 IHHH Nıye oyte dvrvyoriun ?l "MojaHstaıt'ıı Jan Dark'ı" Ulrıke Ottınger ın 2 saat 45 dakıkalık 'Moğolıstan'ın Jan Dark'ı adlı filmınde Irm Hermann (solda) ve Gıllıan ScaJıcı de önemlı rollen ustienıyorlar Bakalım Ottınger ın sınema karsıü filmındenya rınlara bır şeyler kalacak m ı ' Chantal \kerman'm "Amenka vuz>ıl başlannın luks TransChkulerıHıstoıres d'Amenque" Sıbırva trenme doluşmuş bır avuç adlı filmı, bu ılgınç >onetmenın duşsel ve grotesk Avrupalı karıABD'dekı Yahudı kokenlıler çe\ katuru sunu\or resınde yaptığı bır dızı roportajFılmın ıkıncı bolumundeyse, dan oluşuvor Konuşanlar, \alnız Avrupalı kadınların trene saldıran kendı oykulerını değıl Yahudı at sırtındakı Moğol kadınlarınca mızahının gozde kuçuk o\ku fık tutsak edılıp Moğol goçebe çadırralarım da canlandırıyorlar So larna doğru goturulmesı ovkule nunda filmın bütün "kahraman nıvor Sonunda, bu ala\lı "kullan" hafıf gerçekustucu bır at tur çatışması" mutlu bıçımde mosferde topluca bır ara>a gelı noktalanıvor gerçı' Ama Ottınyorlar ger'ın statık, sınema karşıtı, Bu "etnık gulduru" denemesı pandomımkukla masal kanşımı nın hemen ardından, bır dığer ka fılmınden yarınlara gerçekten bır şevler kalatak mı, bıhnmez dın yonetmenın, Ulnke Ottınger ın "Mogolistan'ın Jan Darkı" Ovuncular arasında Delphine gosterıldı 2 saat 45 dakıkalık bu Sejng'ın ıncelıkle çızdığı soylu fılmde, ressamlıktan gelme bu de Ladv portresı ozellıkle ılgınç neyu kadın vonetmen, bızlere Sov >et \onetmenı \ adım Abd D Çvnku ben llke.li vt tıarar/ı bır ınsanırn Pvruyordum ve Sorar/m JUC f a a , MSan/ar yvruyÇf f>â oluyor ? oombaior PİKNİK pn 11 h \ıti)R4 Doğru söylenen tstiklal Marşı ANKARA (\\) Kultur \e Turızm Bakanhğı, Dunva koıo repertuarının klasıklesmış ornek lerınder. çoksesh halk turkulerı \e pop muzığının sevılen parvaların dan oluşan ıkı kasetı gençler ıvın pıvasaya çıkardı. Gençlere çoksesh evrensel mu zığın seçkın orneklennı tanıtmayı amaçlayan ıkı kasetlık sette, Beatles Topluluğu'nun unlu "Hej Jude" adlı parçasından çoksesh halk turkusu "Madımak"a kadar toplam 36 eser yer a'ıyor Şef Muslafa Apavdın vonetı mınde TRT Gençlık Korusu'nun seslendırdığı kabetlerın ılkınde Paul Sımon'ın "The Sound Of Sılence" adlı unlu melodısı Orlando dı Lasso. Hans Leo Hassler, Joseph Havdn'ın ı,eşıtlı koral lerı Ferıt Tuzun'un "Ben Gıdenm Batum'a". Nevıd Kodallı'nın "Zekı\em", llvı Cemal Erkın'ın "Madımak" gıbı çoksesh tur kulerı bulunuyor 80 kışılık TRT Gençlık Koro su'nun seslendırdığ) ıkıno kasetın başında istiklal Marşı'nın doğru soylenmesını sağlavacak bır orrek yer alıyor HIZLI GAZETECİ \t çoK KABA ve 8BHC L A K\Z\ SENÇ 61 SEYg ÇİZGİLİK K \\tiL köy Kültur Merkezı nde ve Kadıköy Kultür Merkezı'nde gösterılecek Nazı Almanyası nın butun yonlerını beyazper deye gerçek belgelerden yararlanarak getıren Sıradan Faşızm' bu konuda hazırlanan fılmlenn en lyılennden bın sayılıyor Rommun yararlandığı kaynaklar arasında Nazı Haber Bültenlerı de yer alıyor Sovyet Rommun 1960 larda gerçekleştırdığı Sıradan Belgelerle faşizm,Faşızm' yonetmen Mıkhaıl 25 şubat cumartesı gununden baslayarak Orta adlı belgesel film 'Arnan Schönhuber duynu "\olksblatt" Gazetesı muhabırı, aşırı sağcı Cumhurıyetçı Partı lıden Schonhuber'e atıfta bulunarak şoyle dedı: "Alman yapımı bır fılmın Turk başoyuncusu ıle rejısoru ve kameramanınm bu kadar alkış almasını Schönhuber duymasın'" GUNER YUREKLİK ~ ~ B\TI BERLİN Tevfik Başer'ın Berlin Film Festıvah'nın resmı programında yarışma dışı gosterılen "Yanlış Cennete Elveda" adlı yenı filmı Alman basınında genellıkle olumlu karşılandı Filmı yeşd çızgıdekı DıeTageszeıtung ıle Der Tagesspiegel gazetelen olumsuz yonde eleştırır lerken, dığerlerı "Her dakikası alenmesi gereken guzel bır film" şeklınde değerlendırdıler Berlin Morgenpost Gazetesı, "Turk Yonetmen Tevfik Başer'ın Alman Yapımı Fılmıne Alkış Fırtınası" başlığıyla verdığı haberde, Zuhal Olcaj'ın Elıf rolunde çok başarılı olduğunu bıldırdı "Birkaç kuçuk hareket ve bakışla Elıf in çok yonlu dramını butun derınlıgıyle vermesını çok ıvı bılıyor" denılen yazıda, tzzet Akay'ın kamerasından da ovguvle soz edılıyor ve "Katı gerçegı ortbas etmeyen şiırsel bır gorun BetHn $enliği Resmı Programında Daha once 40 Metrekare Almanya tu varatılmış" şeklınde yorum va adlı fıımıyle tanıdıgımız Tevtık Baser ın lyukarıda) yıne Federal Almanyada ger çekleştırdığı Yanlış Cennete Elveda adlı yenı yapımı halen surmekte olan pılıyor Uluslararası Berlin Film Şenlıgı nın resm prograTiında yarışma dısı olarak Dıe Welt Gazetesı de filmı sı goster Idı nema sayfasında manşetten ver anlatan yazı, bu karakterı canlan lıııı uklını dolu sınema saionun dı ve "Cennet, Parmaklıklar Ara dıran Zuhdl Olc^v ı^ın "Unuta da filmı merdı\enlerde otururak sında Olursa" ba^hklı vazıda rnayacagımu bır oyuncu olarak ızkmek zorunda kaUn gazett muTevfık Ba>er ın Federal Alman bellegımızde kalacak' \oru mıru habırı "Film bınuk bır coskuvya'da vaşayan Turklerın sorunla yaptı Volksblatl Gazttesı nde dı. la \e hararetle dakıkalarıa alkışV. ıı çok ı>ı bıldığı behrtıldı Fıl "Yaniı^ Cennete Flveda" lılmı landı •Mman \apıtnı bır fılmın mın konusunu, haoıshaneye du "Her Dakikası l/knmesı Gereken Turk basovuncusu ıle rejısoru ve şen Elıf'ın karakı. ıvle bırlıkte Bır Film ' u^sl c \ la tamtıldı Tık kameramarînıın bu denlı alkış al Tevfık Başefin yenifılmi Alman basınında olumlu karşılandı AĞAÇ YAŞKE\ EĞİLİR KFMAl. u>KH4\ masını Schönhuber duymasın" dıvor ve aşırı sağcilara atıfta bu lunuyor. Yeşıl çızgıdekı Die Tageszeıtung ıle Der Tagesspiegel gazete len ıse Tevfık Başer ın filmını olumsuz vonde eleştırdıler ve "Yanlış Cennete ENeda"nın, "40 Metrekare Almanva" kadar ba şarıh olmadıgım one surduler Dıe Tageszeıtung, "Rahatsı/ Fdıcı Derecede Oğreücı" baslıgıyla ver dığı haberde, fılmın konusunun 10 fÇLımya saMan teteız çok ıvı olduğunu, ancak vanlıs 15, fatı/ar kuhklıkla dfe lendığını bıldırdı ve "YanlışCennete Elveda"da karakterlerın "ı\ı" ve "kotu" dıve ıkı gruba ayrılmasını "utanc verıcı" bır a\ rım olarak değerlendırdı Hapıs hanedekı gardıyanların ha^ın ve sert karakterlerle vansıtılışını "klışe vorumlar" şeklınde nıtele yen gazete mahkumlann Elıl e yardım etmek ısteyen çok ıvı nı yeth ınsanlar olarak gosterılmesını deeleştırıvor vealavlı bırdıl kul lanıyor Berlın'ın onde gelen gunluk ga zetelerınden bırı olan Der Tagesspıeget ıse "Yanlış Cennete Elveda"nın ozellıkle Elıf rolundekı Zuhal Olcay'ın başarılı ovunuvla duyarlı bır tıim olduğunu an cak ıkı kultur aramndakı vatışma ları vansıtmada >onetmenın ılk filmınde daha başarılı bır vorumla karşımıza vıktığını behrtıvor Dığer çeşıtlı vorumlarda senar vonun zavıflığı uzerınde de durul du ama yıne de "Yanlış Cennele Elveda", uzerınde konusulması gereken ılgınv ve onemlı bıı tılın olarak degerlendınldı 16 mm lık TV filmı olarak ve kılen, an<ak feslıval ıçın beva? perde kopvası vapılan, "Yanlış Cennete Elveda"nın s ma>ıstan ıtıbaren Federal Alman sınemala rında goslerıme gıreceğı bu ara da lstanbul Film Festıvah'ne de katılacağı ogrenıldı 19 Şubat T\RİHTE BLGÜN \n m tz TÜRKİYE'DE İLK RADYO YAYINLARI BASLIYOR.. 1925'7~E &L/GUA1, T 6 M M TUGKlYE DE KADYONUU KUGULAS'LMESI SAYI ONAYLAK4tÇT~r 554 AJUASASALt YASAYLA, O ZAMAMICI ADt HADYO IÇıfiJ ÇALIÇMALAe yiL,ONCE ISTAN&UL OSMANIYE 'DE, DENEKJE YAYfNLARl YAPAN g//£ ıST^SYON <UeüLKAL S KlLO>SAT GUCUNOEKt gU ISTASYONU r/C/ Y!L SOto/SA, aou ESfCf g/g MuHASBSE GAYREriYLE OLUŞfTJIZULAH ISTANgUL RADYOSU ıPIFMlŞn ANKAÜA'DAICı ILK RADYC ıSTASYOUU ıSE, İ92TDE UUJS POSTAUES./NDE yAYlMA SAŞUIM'f, BıR SufSE SOHS.A DA KOH£E/£vATXJ/)£ vAKl HiNDA Sıe R4Ğ £l,ıUE rAŞiNMlŞT! (S4SDA) 60 \IL ÖINCE Cumhjrıyet hdırneden bır ırııktar pasaport (.uzdanı ıslcmlmıştır Bunlar buzun selırse derhal ısteıeıılere pasaport \erilecekui Tabıı bır laraflan da fsıırutle') \enı Busunlerde \\rupadti \e\a pasaport luzdunları ınemlekeı hantınde » ı ı ı ı edılecek mustaıel ı$len olunlaru tabeıtırılınekıedtr get,mış oliun dnelını \ı<,ın »ıı9 A\rupa\a çtdılemez dt ondan \1eraka endıseıı du$ınt\e luzum \ok Harp tehlıkesı \enı olomobil U\halunntıı me\cut değıl, huduılar numaralan ıhzur olunımn \e kapalılnıaınışıir dıındeiı ıvbareıı le\zıe Kar du dırtdt \ollar ıitıklır Bu ba^lanınınır Bu nuıiıuitilurın se\ahuı ımkun\ızlıeının sebthı litkıltnası nın ımıa\\ın bır iok basıllır Pasjporı Liızduıu nnıddet ta\ın "dıleıek w bu kahnamii da uıulun ırıuddet zurlında numomiaı 11 Tahkık ttıık l'inır \e U'kılınası meıburı olatakı 1 19 Şubat 1929 şahıı okırak dınlenmışıı Sorutan bazı muhım sualteı şuphelı \e \uzuhsuz bır şekılde t.e\ap \erntest bazı ıtadelenn n Isııntak hukımı Hıkıııel Seı dun de Kadın e Hanım meselesı de muahhjren bır kısııu şüluıler larajındaıı lekzıp elrafındakı tahkıkate de\aııı oluıııııası ınıtnıaıle\hın te\kıfı>ıi etımştır Dun de bır kısııu uıtp eılırınışııı \rjp\an dun şahıtler liınktıınış \c bu 'e\kılham\e atiıi'lnın u sahıtlerın nnıhıın .hburulla hııtıiıiiin ınen edılııvsıır btıliiıdvkları Ihıbtr jlınınıştır E\\elkı gıınku nushaıntzda \lman Kımyevıgubrelen şthrımızde bu ınesele ıle alak 'dar olmak uzeıc \enı tt\kıtaı \jpıbıiü\ı ıhnınalıııdeıı bahseıımştık Kadıkınuı dt ıııııkıııı \rap\an El •ıııtı ısmındekı bu Erıuent doktoı ıtıA / tdılınıstır C. FR6HL1CH 1 Avrupayıı gidilenüyrtr Tahkikat YÜrüyvr Doktoı 4ıjp\ıı/ı U\ giıiı eiıt'; Yeni olomobil numamları ğ