Katalog

'5 ŞUBA T 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Bulgaristarîda ilk bağımsız sendika yİYA\A (Ajanslar) Bulgaristan 'da ilk kez aydınlar ve sanatçılar bağımsız bir sendika kurdular. \'iyana'daki Bulgar göçınen kaynaklan, sendikanın kurulmasına ilişkin belgelerin 11 şubatla Bulgar yeıkililere verildiğini belintiler. Federal Almanya radyosu, Filibe'de kurulan sendikanın adımn . "Podkrepa" (Destek) olduğunu bildirdi. Radyo, sendikanın bilım adamlan, akademisyenler ve sanatçıları "Devlet isletmelerinin, firmaların ve başka meslektaşlarının keyfi hareketlerine" karşı korumak amacıyla kurulduğunu haber verdi. Bir kurucu iiye, radyoya verdiği demeçte, sendikanın Bulgaristan A nayasası 'na uygun olduğunu kaydetti Afganistan'daki son Sovyet askeri de bugün ülkeyi terk ediyor .. .Ve işgal sona erdi ğunu duyuıdu. Öte yandan, Pakistan'ın başkenti Islamabad'da 5 gündür aralarındaki anlaşmazlıklan gideremeyen mücahit grupları, dun yine "eksik katılımh" bir toplantı yaptılar. Danışrna Meclisi niteliğindeki şuranın dün sabah yapılan toplantısına Iran destekli Şii mücahit grupları temsilcileri yine katılmadılar. Pakıstan'ın Peşaver kentinde üslenmiş bulunan 7 partili SünniMücahit Ittifakı'nın dönem başkanı ve ılımlı grubun başını çeken Prof. Sibghedııllah Müceddidi, Şii gruplara vçrilecek temsilcilik konusunda radikallerin ısrarının sürmesi uzerine, şura çalışmalarına dün oğleden sonra katılmadı. Muceddidi, şurayı boykot etme ııedenini açıklarken, "Afganistan'dan Sovyet biriiklerinin çekilmesinden sonra oluşturulacak yönetimde tiim gruplann temsili ilkesinin benimsenmesini" istedi. Dunku toplantının başansızlıkla sona ermesi uzerine, şuranın oluşturması planlanan geçici hükümetle ilgili olarak da somut bir gelişme gerçekleşmedi. Bilindiği gibi, İran'da üslenen Şii mücahit gruplar, hem şurada hem de geçici hükümette yüzde 30 oranında temsil edilmek istiyorlar. Şura delegelerı bugün tekrar bir araya gelecek ler. DUIVtfÂDA BUGUN AUSIRMEN "Sorun" dıyor Charles Baudelaire nesir nazımlarından birinde, "Sorun rüzgâra, dalgaya, yıldıza, kuşa, duvar saatıne, kaçan, haykıran, yuvarlanan. şarkı söyleyen, hareket eden şeye sorun, 'şimdi ne zamanıdır?'." Sormak zamanı ve onun gelişmesinin doğrultusunu bulmak, gerısıne düşmemeye çalışmak yalnız kişinin değil, toplumun da yaşam içindeki yerini korumasınm koşulu. Bir süredir bazı alanlarda dünyamızdaki gelişmenin, değişimin ivmesi arttı. Eski modeller yeniden sorgulanmaya başlandı, yeniden yapılanma dünyanın iki büyük ülkesinden birinde büyük bir çabayla gündeme geldi. Şimdi, düşünce yaşama geçirilmeye çalışılıyor. Latin Âmerika'dan Çin'e her şey hızlı bir değışmeye ve sistemler arasında ortak değerler oluşturmaya doğru gelişiyor. Bloklar arasında ortak paydalar aranırken, ABD'nin arka bahçesinde bile önemli değışiklikler yaşanıyor. Türkiye 12 Eylül'e girerken, en halisinden iki dikta ülkesı olan Arjantin ve Brezılya, demokrasi ve insan haklan açısından bizi gerilerde, çok gerilerde bırak'ılar. Bizım yönetımlerimızden çok daha koyu, çok daha kanlı diktalar bıle demokrasi yolunda bir, birkaç değil, bırçok adım önümüzde yürüyorlar artık. Yalnız sosyalist ülkelerin değil, Batının, Üçüncü Dünya'nın sol düşünürleri yenı gehşmeyi izliyor, ıç ve dış yapıdaki yenilikleri, ekonomık düzeyin, teknoiojinin getırdiğı eskisinden değişik yapıları değerlendirıp yeni solun düşüncesını, tabanını, dayanaklarını, amaçlannı biçımlendirmeye çabalıyorlar. Her gün yeni bir gelişmenin haberlerini tıkırdatıyor telekslervv: antenler yepyenı oluşumları haber verıyorlar dünyanın dört bir yanına. Tüm bu olayları ızleyip değerlendirdığınizde, Baudelaire'ın çağrısına uyup da sorarsanız esen yele, uçan kuşa, zamanı dilimleyen saate "Şimdi ne zamanıdır?" diye. toplum olarak alacağınız yanıt açıktır. Açılmanın. evrensel bir çoğulculuğun zamanıdır şimdi. Şöyie bir bakın çevrenıze; Polonya'da sendikal alanda çogulculuk adımı atılırken, Macarıstan'da, KP Merkez Komitesi içinde kimi direnışlere karşın çok partililiğe atılım yapılıyor. Bu gelişmeler bırbirini izler ve demokrasi ile insan haklan konusunda belkı de sandığımızdan daha yakın bir gelecekte evrensel ortak paydalar oluşturulurken, Doğu ile Batı arasında günümüze dek tarttşma konusu olan insan haklan alanında büyük yaklaşımlar sağlanıyor. Mtladın 1989'uncu yılı işte böyle bir gelişme ortamı içinde yaşanırken, Türkiye hızla çağının daha da gerisıne düşmek durumunda kalıyor. Avrupa'ya başvurusu hıç de hoş karşılanmayan, bugünkü yapı sOrdükçe de karşılanmasına olanak bulunmayan Türkiye, artık NATO içinde de bir kenara atılmış kanat üyesi konumuna gırmekte. Ankara, bu olgunun sıkıntılarını yaşıyor. Dün, Ankara'da birkaç saat geçiren yeni ABD Dışişleri Bakanı Baker'a bu sıkıntılar anlatıldı. Baker. durumumuzu anlayışla karşıhyor. Ama hepsi o kadar. Sorunu NATO'nun Avrupalı üyeleriyle çözmemizı salık veriyor. Ve sonra da her zaman olduğu gibi gönül atıcı birkaç tümceyle ışı geçiştirıyor. Hangi zamanda yaşadığımızı iyı değerlendirmek zorundayız. Bu kaçınılmaz değerlendirmeyı yapmayıp bugünkü kafamızla devam ettığımiz sürece, her alanda koyulaşacak yalnızlığımız. Demokrasi ve insan haklan konusunda hızla ortak paydalara, evrensel ölçütlere yöneltnen bir dünyada, Afganistan, İran, Suriye, Irak vb. birkaç ülkeyle birlikte bir utanç adası olarak kalacağız ve bugünkunden daha da fazla dışlanarak açılmanın dünyasında koyu bir yalnızlığı yaşamak durumunda kalacağız. Böylesı koyu bir yalnızlık ve dışlanmışlık ortamını gerçekten kendi eylemimizle, hak etmiş olarak yaşarken, kimseyı suçlamamızın, birbırimize dert yanıp "Bizi neden anlamıyorlar? Neden böylesine kötü bir görün'ü çiziyorlar?" diye yakınmamızın hiçbir anlamı olmayacak. Televizyonlarda, tanıtmanın öneminden söz edip 'Bizi iyi tanımıyorlar" diye hayıflanmamızın da bir tutarlılığı yok. Hâlâ düşüncenın suç sayıldığı, derneklerin, sendikaların, basının üzerindeki baskıların sürdüğü, emekçilerın partilerini kuramadıkları. 140 yıllık yazılar için kovuştjrmalar açıldığı, karakollarında kötü davranışların sürdüğü, işkencenin ortadan kalkmadığı. kimı insanların anadillerinı konuştuktarı için suçlandığı bir ülke, olduğu gibi, iyi, hatta çok iyi tanınsa bile ne olur? Görüntü çok değişik mi çıkar? Hızla zamanın gelişmelerının dışına düştüğümüzü artık görmek ve gerekenı yapmak zorundayız. Zaman Kayıp başbakan bulundu BRÜKSEL (ASKA) Esrarengiz bir biçimde geçen 14 ocakia kaybolan Belçıka eski başbakanlanndan Paul Vanden Boeynants'in evine dönduğu bildirildi. Belçika Radyosu 'nun haberine göre, 69 yaşındaki Boeynanıs, önceki gece evine dondu. Radyo, haberinde herhangi bir kaynak gostermedi. Devrimci Sosyalist Tugay adlı bir grup, Boeynants'i kaçırdığını bildirerek 30 milyon Belçika Frangı (yaklaşık 1.46 milyar lira) fidye istemişti. İSI.AMABAI) (Cuınhııriyell AI'gijıisian'daKı so;ı Sovyet askcrlcrinin çekilmesiyle 9 yıldır suren işgal sona erdi. So\yct televi/yoııu dun Sovyet askerlcriııin ıılkeyi bu sabah terk edeceğmi duyıırdıı. TASS Ajansı da başkent Kabil'i terk eden en son Sovyet askeri olan Virçeslav Riyabin'in 450 kişilik birliğiyle onceki gun başkentten ayrıldığını haber verdi. So\ yet askerlerinin aşamalı olarak geri çekilmeye başladığı 1988 mayıs ayında, resmi rakamlara göre Afganistan'da 100.300 asker bulunuyordu. Mucahitlcrin dıın kabıl'e dtızenledikleri rokcl saldınsında \sc 5 kişinin oldüğu bıldirildi. Haberi \eren TASS. roketin kentteki birekmek t'mnının yakınına düştüğünu \c olenierdcn 4'uııun kuyrukta eknıck alınak Mücahit lidertennin toplandığı $ura sıkı biçimde korunuyor. (Fotoğraf: Reuter) için sıra bekleyen cocuklar oldu Kabirin iddiası Afgan resmi Bahtar Ajansı, son birkaç gundur bazı mücahit komutanlan ile Kabil hükumeti yetkilileri arasında barış göruşmeleri yapıldığını ileri sürdü. Ajansa görebu konudaki hukumet açıklaması şöyle: "Son birkaç gundur hükümet yetkilileri ile silahlı muhalefetin baa komutanlan arasında barış göriışmeleri sürdürulüyor. Muhalefet komutanlan, Sovyet askerlerinin ülkeyi terk etmesinin. kardeş kavgasına son verilroesini ve goruşmelerin başlamasım mümkun kıldığını belirttiler. Komutanlar, daha fazla kan dökülmesinin, artık bir cihat değil. Müslumanm Müslümana kıyması anlamına geldigi görüşündeler." Ancak Kabil'in açıklaması, henüz bağımsız ya da mücahit kaynaklar tarafından doğrulanmadı. Afganistan Devlet Başkanlığı sörcüsü Servet Yaraş, "Pakistan'ın Afganistan'ı işgal etmesi halinde, halkı Pakistan'a karşı ayaklanmaya çağıracaklannı" duyurdu. "Pakistan biriiklerinin şimdive dek görülmemiş biçimde Afgan sınınna yığılmasını" şiddetle kınayan sözcü, Pakistan Başbakanı Benazir Butto*yu " s a f olarak niteledi ve Pakistan gizli servislerinin üst düzey yetkililere baskı yaptığını öne sürdü. Afgan lideri Necibullah üç gün önce Pakistan'ın işgali durumunda bu ülkeye karşı "cihat" ilan edeceklerini açıklamıştı. Süahlı 'intifada* tehdidi KLDÜS (AA) FKÖ liderı Yaser Arafat. lsrail işgali altındakı topraklarda yaşayan Filistinlilerin, İsrail askerlerinin saldınlarına karşı silah kullanmalarına izin verebileceğini soyledi. Arafat, FKÖ Radyosu "Filistin'in Sesi"ne verdiği demeçte, Filistinlilerin, îsrail askerlerine karşı silah kullanmalannı yasaklayan emrini iptal etmek zorunda kalabileceğini belirtti. Yaser Arafat, "Artık bu emri kakJırma.M ve taşlı ayaklanmacılara aleşle karsıhk verme izni vermevi düşiınüyonım" dedi. 14 aydır süren ayaklanmada (intifada) Filistinliler gerçek kurşunla ateş eden İsrail askerlerine karşı yalnızca laşlarla karşı koyuyorlar. İsrail Savunma Bakanı İ a k Rabin, tsraıl'in işgal altındaki topraklarda Filistin ayaklanmasım durdurmak için insan haklarını ihlal ettiği yolundaki ABD İnsan Haklan Raporu'nu şiddetle eleştirdi. Rabin, İsrail Parlamentosu"nda önceki gün yaptığı konuşmada, tsrail ordusunun. sadece İsrail'in güvenliğini korumaya çalışuğını ifade ederek. "Yaptıklanmızdan utanç duymuyorz. Saklayacak hiçbir şeyimiz yok" dedi. ABD Dışişlerı Bakanlığı tarafından geçen hafta yayımlanan 1988 İnsan Haklan Raporu'nu ilk defa eleştiren Rabin, Washingtoni un, işgal topraklarındaki şiddet eylemlerinin nereden ve nasıl kaynaklandığını bilmediğini soyledi. İsrail Dışişleri Bakanı Moşe Arens ise İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher'ın, Ortadoğu barışının sağlanmasında "kilil" rolü oynayabileceğini soyledi. Arens, dun "Times Of London" Gazetesi'ne verdiği demeçte, "Thatther, tsrail'de bir ulusal kahramandır" dedi. Arens, Thatcher'ın İsrail dostu olduğunu kaydederek, Ortadoğu barış görüşmeleri için Thatcher'm "veterli potan>iyele" sahip olduğunu soyledi. İngiltere'ye bugun bir ziyaret yapacak olan Arens. Londra'da kalacağı üç günde Başbakan Thatcher ve Dışişlerı Bakanı Sir Geoffre> Howe ile bir araya gelecek. Bu arada SSCB Dışişleri Bakanı Kduard Şevardnadze, Ortadoğu konusundaki Uluslararası Barış Konferansfmn hazırlıklanna başlanması için görüşme yapnıa zamanının geldiğini soyledi. Arafat: Filistin halkına silah kullanma izni verebiliriz Vasiliıt: Görüşmeler kötü gidiyvr LEFKOŞA (A A) Kıbrıs Rum yonelimi Dışişlerı Bakanı Yorgo Yakovu, toplumlararası goruşmelerin koııi giılığini bildirerek, Turk tarafını goruşmelerin başarıya uluşınasını isıememekle sııçladı. Lefkoşa'da, dun yabancı busın mensuplarma bir veınek veren Yakovu, Ruınların goruşmelere bağlı olduklanm, ancak bir taraftan da "Türkiye tehdidine karşı" askerı gucü arıtırdıktannı soyledi. Rabta üretime geçiyvr NEH YORK (AA) Libya'daki kimyasal tesisin yakında "üretime geçeceği" savunuluyor. Amerikan istihbarat kaynaklan, tesisin büyük ölçude tamamlandığtnı ve Libya'nın az bir çaba ile yakından kimyasal silah üreleceğini öne surdüler. Aynı kaynaklara göre amaç konusunda yamlulnuş uluslararası firmaların işbirliğiyle yapılan tesiste, Amerikan yapımı malzeme ve bilgisayarların bulunma ihtimali var. Amerikan malzemesinin üçüncü kaynaklar yoluyla Libya'ya yollanmış olabileceği belirtiliyor. Tesisteki makine ve malzemenin büyük bölümünü "bilmeden" sağlayan Japon şirketlerinin, "deniz suyu arıtma tesisi yapımına yardımcı oldukları" kamsıyla bu işi yaptığı biliniyor. AnaBritannica'nın 12. cildi tamamlandı. Cilt kapakları bayilerde! Yeltsin çoğulcu sistemden yana Yeltsin BUDAPEŞTE (AP) So\yetler Birliği'nde Moskova Komurvist Partisi'nin eski şefi, radikal reformcu Boris Yeltsin Macar tekvizyonuna verdiği demeçıe, SSCB'nin çok partili sisteme yönelen Doğu Avrupa ulkelerinden ders aiması gerektiğini soyledi. Televizyon muhabirinin Macaristan'da vok paıtili sisteme geçtne karan Vonusunda ne düşıindüğü yolundaki sorusunu Yeltsin şöyle yanıtladı: "50 >ıl önce So>yetler Birliği lek komiinist ulkeydi ve tek parti sistemi ile >önetiliyordu. Savaştan sonra diğer Doğu Avrupa ülkeleri Sovyetler'i ornek aldı. Ama şimdi Sovyetler. Doğu Avrupa'dan bazı şey ler öğrenebilir." Yeltsin, SSCB'de başlangıç olarak Sovyet "Komiinist Gençler Birliği" örgütüne (Komsomol) karşı bir alternatif örgütün kurulmasım önerdi. Yeltsin, SSCB'nin, Macaristan'ın başarıh tarım politikasından da oğreneeeği şeylerin olabileciğini soyledi. Yeltsin şöyle dedi: "1917"de Bolşevik Devrimi 'halka toprak' 'işçiye ekmek' ve "iktidarSovyetler'e' gibi sloganlarla gerçekleşti. Artık bu sloganlan Sovyefler Birliği'nde uygulamaya koyma /amarn gelmişlir." Yeltsin, SSCB'de reformların çok ağır ilerlediğinı soylemesi uzerine 198" kasımında Moskova Parti Başkanlığı gorevinden alırımıştı. SSCB Radikal Sovyet reformcusu, çok partili sistem yolunda başlangıç olarak öenç Komünistler Birliği'ne (Komsomol) karşı alternatif örgüt kurulmasım önerdi. linci içindeviz. Sadece bu garantiler yoluyla, halkımızın >aşam düzeyini yükseltebileceğimize; çevre, bilim ve teknoloji ile ilgili sorunlanmızı çozebileceğimize inanıyoruz. İnsan haklan konusunda şimdive dek getirdiğimiz düzenlemeler meyvelerini vermeye başlamıştır." Bhopal faciası YEM DELHİ (AA) Hindistan Yüksek Mahkemesi, USIOS Carbide fırmasınm, 1984'de Hindistan 'ın Bhopal kentinde meydana gelen gaz faciasından etkilenenlere 470 milyon dolar tazminat ödemesıni karara bağladı. Merkezı ABD'de bulunan UNION Carbide firması, bu miktarı ödemeyi kabul etti. Böylece, dünyanın en büyük sanayi kazasmdan sonra dort yıldır sıiren hukuki tartışma ve tazminat davaları bir çözüme kavuşmuş oldu. Türkiye'nin gerçek anlamda tek evrensel ansiklopedisi AnaBritannica'nın 12. cildi bu Pazartesi çıkan 120. fasikülle tamamlandı. AnaBritannica, Türkiye'de bilgi ve genel kültüre önem veren herkesin kütüphanesindeki yerini ciltli olarak alıyor. Başvuru konusundaki büyük boşluğu en mükemmel biçimde dolduruyor. AnaBritannica'nın 120. fasikülüyle birlikte, 12. cildin kapağını da almayı unutmayın. 22 ciltlik dev başvuru kaynağımn 12. cildini de kütüphanenize yerleştirin. Irarfda idam furyası İ'lkeniıı çeşiıli yerlennde dün 70 kişi uyuşturucu kaçakcıhğından idam edildi. TAHRAN (\\) irarTın deği>ik kenılerınde dun uyuşturucu k.ıçakçıhğı \:.ptıkları ileri surulen "'O kışi idam tdikli. Tahran RadyoMi'nun haberine goıe. dıin <abah gerçekleştırilen idan\larla y ılba^mJan bu >ana asılan uyuşuırucu kaçakçısı sayısı 175'e ulaştı. Rad\o. 70 kisiden UVuıuııı başkenı Tahran'da, diğerleıimn i>e ulkenin değişik bolgeleııııdcki 25 \erlc>ım yerinde asıldıklarır.ı dııvurdu. Iran'da uyuşturucıı kaçakçılarıııa kar>ı bu >11 bajında ba^latılan sert cezalar v'eTçe\eMnde Jaha önce 16 ocak gunu de bir guude 56 kı>ı ası'.mısü. Ancak dunku 70 ki>ılık ıtiaııı sinıdıyc kadar bu gundc gcrçckkvirılen en bııyuk rakamı olıiMurdu. Ocuk a> ındu y ururluğe giren yeni bu uyuşiurucu yasası, 30gram eroin \eya 5 kg. esıarla yakalanan \eya uyustumcu kaçakçılığı yapaıkcn guvcıılik ^ııçloııyk Mİalılı mııcadclcşe gııcn lıerkcsiıı ıdanıını oııgoıu\oı. IraııMa ICMIIİ açıklam.ıl.ıı.ı doıc ııyu^uuıutı lUı^kunıı bıı milyon kısı \ar. cio/lcnı.ilcr gerçek rakaımn daha yuksck ol AT'de ırkçılığa karşı kararlar STRASBOLRC (AA) Avrupa Parlamentosu genel kurulunda yabancdar ve aılelerinın serbest dolaşi'n ve aile bırleştirilmesi haklarından yararlandırılınası kabul edildi. Tariışmulı ve hareketli geçen oturumda iki karur lusunsı 90'u karşı 149 oylu kubut edildi. Avrupa Parlamentosu'nun dün kabul eıtiiı ikı karur tasansı yabancı duşmanltğı ve ırkçılıiu karşı kesin tavır koyuyor. Öte yandan F. AImanyu 'da Hamburg 'dan sonra SchlesvigHohıein eyaletinde de yabancılara kademelı oluruk yere! seçinıterde secıne ve seçılme hakkı tanınacuk. Bu uygulumadu'i ilk oluruk gelecek yılkı yerel seçimlerde en az 5 yıldır Schlesvig Holsteın eyaletınde oiurmaklu olun hvıçre, Aw(, \orveç, Dunımurku ve Hoüundu vatanda^ları varartarıuccıklar. Okurlara önemli duvunı: ABD'de hazırlatılan ve basılan AnaBritannica ANATOMİ ATLASI önümüzdeki günlerde piyasaya verilecektir. ANATOMİ ATLASInın 12. ciltte yer alması öngörüldüğünden, bu cilde girecek fasiküllerinizi hemen ciltletmeyiniz, ANATOMİ ATLASI'nı bekleyiniz. Özel cilt bezli, varak yaldız ve serigraf baskılı, özenle ha;arlanmış "AnaBritannica 12. cilt kapağı" şeffaf konıyucu ambalajının içinde, KDV dahil, 4,000 TL. Nof. 1. AnaBritannica'mn 12 cildi, abonelerimizın adreslenne 13 Man 1989 tanhine kadar taahhütlü posta ile göndenlecektir. 2. Ciltlerinı elden alan İstanbu! ve Ankaralı abonelerimiz, 1 Mart 1989 tanhinden itibaren AnaBntannica Satış Merkezleri'ne (Gayrettepe ve Kavaklıdere) kımlikleri ya da Abone Taahhutnameleriyle gelerek, 12. cildi edinebılirler. İnsan haklan AnaBritannicaokuıian, eisik fasikul, cilt kapağı sağlamakgibi talepleri icin AnaBritannica Sanş Merkezleri'ne başvurabilirier. ANABRİTANNİCA SATIŞ MERKKZLERİ 1. Buyükdere Cad. 86 Beyazıt Han Gayrettepe • ISTANBUL Tel: 174 31 25 2. Klödfarer Cad Dr. $evkib«y Sokak. 6/A Divanyolu İSTANBUL Tel 520 74 72 3. Klödfarer Cad lletışım Han. 7/1 Cagaiojlu İSTANBUL Tel: 520 H 53 4. Tunah Htlmi Cad. 121/3 Kavaklıdere ANKARATel 127(1686 Ana Yayıncılık A.Ş. ve Encyclopaedia Britannica, Inc. işbirliği ile yayımlanmaktadır. Öte yandan Cene\re'deki BM İnsan Haklan Komisyonu'nda konuşan Sovyet delegesi Feli\ Stancvski, "İnsan haklan konusunda ilerleme sağlamak zorundayız. Vasalarımı/ı uluslararası >tandartlara uy^>un hale getirmeye valişıyoruz" dedi. Staııevski so>le konu^tu: "Toplumumuiun (um putanMyclini harekılt uevirebilmemi/ i«;in insan hak ve o/gurlüklerini garanli altıııa almaıııı/ ^tTt'kliğinin hi (.iııjıımı saMiniixoil.il.