Katalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumhunyet Malbaacılık \e Ga?eıecmk Tjrk ^nonım Şırkoı adınj N»dir V«di • Gcntl Vavın Muduru H»s»n Omıl. Muess«e Muduru Kınınt l'şaklıgil, Yazı Işlerı Muduru Ok«v GOIKBSIII. • Haber Merkezı Muduru \mtcta Br.tr Sa\fa Duzcnı Yonetmenı Alı Artr, 0 Temsılcıler Vılfia Dog», IZMİR Hıkmrl (,dink«yı, ADANA Cctal BaşlMgıç Islanbul Haberlcrv ErkM Ak>ıMıı. Dış Habeıkt LTRIMI B*lcı. tkonomı t n j n Turlnn. kulıur (dıIUsMr. Spor Damşmanı Abdulkıdır Vyntnu, Duzcllme Rrfik l>«rb«ş. *ra>lırma }afcın Alpav. l> Sendıka !>ukn ı krtencı. v,un Haberlerı Nccdet Do*»n. Dızı Yazılar Kemn Çalışku. 9 Koordınalor Ahmel Konıbaa. 9 Ma'ı ls' e r tro* Erkul, % Muhasebe Bufeal Vcacr 0 ButçePlanlama STVRI Anın # Reklam A>S*Tonın. Ek Yavınlar H«ly« Akyol # Idart Husryiıt Curtr. Hleıme Ondcr Çelık. Bılgılskm Nıil İMİ Sauifl w Yavan. Cumhun>«t Malbaacılık vç G*2etecilık T K Ş Ttlrk Ocafr C»d 39/41 CA|aloft!u İ4334 1M P k 246lujuıbul Td İI2 05 05 120 hall T d t ı 22246 F«ı (1) 526 «0 72 % Bumlar Aakara. 7,va Gokalp Blv Inkılap S N o 19^4. Td 133 II 4147, Tcta 42344 F w { 4 | 1)1 II 41 428 9 l u a l r H Zıya Blv 1352 5 2 3. Td 13 12 30. Tck» 52359 F«x (51) 19 53 40 # A * « o r Inonu Tad 119 S N o 1 Kl! I, Tcl 19 37 5 2 ( 4 hatl. Ttfcı 42155, F u (71)19 37 52 TAKVtM: 15 ŞUBAT 1989 lmsak: 5.26 Güneş: 6.52 öğle: 12.23 Ikindi: 15.15 Akşam: 17.44 Yatsı: 19.04 Avrupa'nın başında nükleer ağr UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON Atlantikin ABD yakasından kısa menzilli nükleer silahların modernizasyonu konusuna bakıldığında, "Araerika bu adımla nükleer bir savaşı Avrupa'da lokalize mi elmek istiyor" diye düşünmemek mumkun değil. Kısa menzilli silahların modernizasyonunun, INF Antlaşmasının hemen ertesinde ve Gorbaçov'un yarattığı yeni atmosfer içinde i\me kazanması çeşitlı açılardan sakıncalı. Ama "kamuoyuna" dönük sakıncaları iki noktada toplanıyor: 1 Nükleer modernizasyon Gorbaçov'un getirdiği ılıman ikhme ters duşuyor. NATO, bu atmosfer içinde modernizasyona giderse, Doğu Bloku'nun Batıya yonelttiğı klasik "militarist NATO" suçlamasını geri püskürtmek giderek güçleşecek. NATO ve Varşo\a paktlan Batı Avrupa kamuoyu üstünde zaten bir meydan muharebesine tutuşmuş vaziyette. Avrupa kamuoyunun nükleer konulara duyarlılığı gozonüne alınırsa, Doğunun bu tur bir kampanyası, Batı hukümetleri uzerinde daha fazla kamuoyu baskısına dönuşerek uç verecek. 2 Özellikle Almanya ve Turkiye gibi "cephe hattı" ülkelerin kamuoyları bakımından ortaya çıkan sakınca ise şu: Moskova, oteden beri, "Eğer ABD'nin INF füzeleri Avrupa'dan ateşlenirse buna A\rupa'da degil, Amerika lopraklanna stratejik füze saldınsı ile karsılık veririz" derdi. Çunku INF füzeleri Avrupa'dan ateşlenip Sovyet hedeflerini vururken, Sovyet INF'lerinin menzili Amerika'ya yetmiyordu. Moskova da bu gerekçeyle "INF'yc karsı stratejik füze" doktrinini geliştirmişti. Şimdi INF Antlaşması imzalandı. Cruise ve Pershing2'ler sökülüyor. ABD bundan doğan açıgın kısa menzilli modernizasyonu ile kapatılmasını istiyor. Yani "Sovyet hedeflerine doğnı ateşlendiginde, Moskovanın buna Amerika'da mukabele etmejecegi" bir sistemi empoze ediyor. Bu da Türk ve Alman kamuoylannda öteden beri var olan, ABD'nin nükleer bir savaşı 'İokalize" etme niyeti beslediği izlenimini güçlendiriyor, ittifak içinde merkezkaç etkisini arttınyor. Bu iki unsur kamuoyuna dönük. Bir de nükleer planlamacıları irkilten unsurlar var. INF Antlaşması'nın imzalanmasıyla, olası bir nukleer tırmanma halinde kısa menzillilerle stratejik silahlar arasında adeta "köprii" vazifesi görecek INF'ler artık mukabele seçeneği olmaktan çıktı. Dolayısıyla ittifakın caydırıcılığının nihai güvencesi olan stratejik füzeler ile nükleer mukabele eşiğinin ilk adımı olan kısa menzillilerin bağlantısı kesildi. Bu köprunun atılmış olması, kısa menzilli modernizasyonu ile karşı karşıya olan cephe alanı ülkelerin nükleer planlamacılarını yonel bir savaşın nukleer tırmanmaya dönüşme olasılığını asgariye indirmek olduğunu söyledi. Çünkü INF'ler Sovyetler'in stratejik komuta kontrol merkezlerini vurma yeteneğine sahip olduğu için Sovyetler'den Amerika'ya stratejik mukabele getirir diye kullanılma olasılığı azdı ve dolayısıyla konvansiyonel savaşın nükleer savaşa dönuşmesinin önünde caydırıcılık unsuruydu. Oysa şimdi ABD INF Antlaşması'yla, seyir füzeleri ve Pershing2'leri sökerek Sovyetleı'i kendisine stratejik misıllemede bulunmak zorundan kurtarıyor. Dolayısıyla kısa menzilli moder Nükleer modernizasyon projeleri ABD ile Avrupa arasında görüş ayrılıklarını giderek arttırıyor NATO alçak uçuşları Fas'ta NEW YORK (AA) NATO, alçak uçuş eğitimlerinin Fas'ta yapılmasını planlıyor. NATO yetkililennm, bu amaçla Fas ile göruşmelere başladıkları bildirildi. NATO pitotlarımn alçak uçuş eğitimlerinin çoğunlukla F. Almanya uzerinde yapıldığı, ancak Almanlarm bu eğitime muhalefetinin arttığı biliniyor. Uzmanlar, Fas çöllermin "alet kontrollu gece uçuşu " gibi birçok tehlikeli uçuş eğîtimi için "ideal" olduğunu söylediler. Alçak uçuşlar için "Kemırta" ve "Sidi Slımane"deki iki eski Amerikan üssunün kullamlması düşünulüyor. . e'nin konumu: Gorbi faktörü: Nükleer Nükleer modernleşme: modernizasyon Gorbaçov'un So vyetler 'in Türkiye 'de NA TO Sovyetler arasında orta menzilli topyekun savaşa girmeden sınırlı bir getirdiği ılıman iklime ters düşüyor. füzelerin kaldırılmasını öngören savaş yürütme imkânı var. Bu \NATO bu atmosferde INF Antlaşması sonucu Avrupa'daki nedenle Türkiye'ye yerleştirilecek modernleşmeye giderse, Doğu'dan Cruise ve Pershing'ler sökülüyor. kısa menzilli "daha modern" Batı'ya yöneltilen "militarist ABD bundan doğan boşluğun kısa nükleer füzelerin caydırıcılık niteliği NATO" suçlamasını püskürtmek menzilli modernizasyonu ile kapatılmasını istiyor. Bu da olası bir nükleer zorlaşacak. Batı Avrupa'da kamuoyu yeni kuşku götürür durumda. Kısa menzilli savaşın Avrupa'da lokalize edilmesi nükleer füzelerinyerleştirilmesi konusunda füzeler fiili savunmada darantabl silah olarak gözükmüyor. çok duyarlı. tehlikesini içeriyor. "acaba stratejik sistemlerin şemsiyesi hâlâ üzerimizde mi" diye düşünceye sevkediyor. Bazı ABD1 li stratejistler, INF fuzelerinin ABD'ye sağladığı en büyük yararın, Avrupa'da çıkacak konvansi Ek nükleer ıstenmıyor 1. Nükleer modernizasyon bugünün veya yarının konusu değil. Vakit henüz çok erken. 2. NATO içinde henüz bir görüş birliği yok. Amerika dayatıyor. Almanya kilit ülke durumunda. 3. Şu anda modernizasyona ne kesin evet demenin ne de hayır demenin bir yararı var. 4. Türkiye 1990'larda geçerli olacak nükleer politikasını bağımsız bir şekilde saptayacak. 5. Genel yaklaşımın somut bir biçimde saptanabilmesi için bir NA TO zirvesi gerekiyor. SEMİH İDİZ ANKARA NATO'da kısa menzilli nükleer füzelerin (SNF) modernizasyonuyla ilgili tartışmalar NATO'da canü bir biçimde tartışılırken, Türkiye'nin nükleer modernizasyona nasıl katılımda bulunacağına ilişkin nihai kararının "bugüıt veya yannın konusu" olmadığı bildirüdi. Modernizasyona "soğuk" bakan Ankara'nın kesin tutumunun, "ittifak içinde belirecek olan genel yaklaşımın ulusal çıkarlarla dengelenmesinden sonra urtaya çıkabilecegi" kaydedildi. Şu aşamada ise ittifak içinde konuyla ilgili bir görüş birliğinin bulunmadığı, aksine "her agızdan farklı ses çıktjğı" ifade edildi. Nükleer modernizasyon konusunda dışişleri ve mılli savunma bakanlıkları ile genelkurmay başkanlıkları arasında yurutulen çalışmalann ise sadece " ö n degerlendirme" niteliğinde olduğu belirtildi. Bu çerçevede çeşitli seçeneklerin görüşülmesinin ise doğal olduğu kaydedildi. Bu çalışmalarla Ankara'nın, NATO içinde yerleşik olan bir genel kanıyı yıkarak, 1990'larla geçerli olacak nükleer politikasını, "bağımsız bir şekilde ve ulusal çıkarlarıyla uyumlu bir biçimde saptayacağını gostermeyi amaçladıgı" ifade edildi. Öte yandan, Bush yönetiminin, ABD Kongresi'ni de göz önünde bulundurarak SNFlerin modernizasyonunu ısrarla istemesi karşısında ittifakın genel yaklaşımımn saptanması için bir NATO zirvesinin yapılmasının şart olduğu bildirildi. Bu zirvenin mayıs ayında yapılabileceği belirtildi. Bu arada, Türkiye'nin ABD ile ortak olarak üreteceği "çok namlulu roketatar sistemi" projesinin (MLRS), Lance2 fuzelerinin Türk topraklarına konuşlandırılması için baskı uygularken Washington'a ek bir koz sağlayacak nitelikte olduğu öğrenildı. Son haftalarda basında ve kamuoyunda tartışılan "nükleer modernizasyon" ile "ek nükleer yükümlüluk" konularında hükümete yakın üst duzey yetkililer ile yaptığırruz görüşmderin ortaya çıkardığı noktaları maddeler halinde şöyle özetlemek olası: 1) Özellikle Avrupa Muttefikleri Baskomutanı (SACEUR) General Galvin'in SNF'lerin modernizasyonuna ilişkin raporunun geçen haftalarda basına yansımasıyla kamuoyunda artan tartışmalara bakıldığında, soz konusu modernizasyona hemen yann başlanacakmış gibi bir kanının belirdiği görulüyor. Oysa NATO, modernizasyon tartışmalarının henüz çok erken bir aşamasında bulunuyor. Üstlenilecek yükumlulükler açısından herhangi bir ulkeden söz etmemeye özen gösteren General Galvin bu raporuyla, ittifak tarafından INF Antlaşması sonrasında düşünülmesi gereken hususları bir asker gözuyle ve sadece öneri olarak ortaya koyuyor. Kimseye "Bunu yapacaksın, şunu yapacaksın" demiyor. Diyemez de çünkü konunun siyasi karar mekanizmasından geçerek uzerinde "konsensus"a varılması gerekiyor. 2) Bu konuda ittifak sathında şu aşamada görüş birliği bulunmuyor. ABD modernizasyon istiyor ve bunun için bastırıyor. İngiltere, geleneksel tutumunu sürdürerek ABD'yi destekliyor. Federal Almanya ise kendi içinde bölunmüş dururnda. Dışişleri Bakaııı Genscher, Gorbaçov'a yanlış sinyal göndereceği duşuncesiyle modernizasyona kesin hayır derken, Başbakan Kohl daha sıcak bakıyor. Ancak Alman kamuoyunun nükleer silahlara antipati duyduğunu bildiği için gelecek yıl yapılacak genel seçimleri duşünüyor. Nukleer silah bulunduran Hollanda, Belçika ve Italya gibi ülkeler ise Almanya'run kararını bekliyorlar. Kısacası Almanya modernizasyon konusunda kilit ulke konumunda. ANKARA VE MODERNİZASYON nizasyonu yapacak ülke, aradaki INF köprüsu olmadığı için sadece kısa menzillilerle götürülecek sınırlı bir nukleer savaşın geçeceği dar alan haline geliyor. Nükleer eşiğin, önce taktik sonra orta menzilli, sonra da stratejik fuzeler şeklinde gittiği hatırlanırsa, ortadaki köprunun yokluğu kısa menzillileri bu eşiğin ilk adımı olmaktan da çıkarıyor. Köprii olmaytnca eşik de olmuyor, sıranın otomatık olarak stratejik füzelere gelmesi gerekmeyebiliyor. Bu da yetkili çevrelerde kısa menzillilerle yapılacak bir nükleer savaşın "lokalize" kalacağı endişesini pekiştiriyor. 2 Konuyu daha daraltırsak Türkiye bakımından "güvenlik" ve "siyasi" olmak uzere aynca iki sakınca beliriyor. Güvenliği ele aldığımızda ise karşımıza "kısa menzillilerin modernizasyonu Türkiye'nin güvenligine ne etki yapar" sorusu çıkıyor. Buna da iki maddeli yanıt vermek mümkün: Caydır\cıhk bakımından ve fiili savunma bakımından. Turizm için arazi tahsisi ANTALYA (AA) Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca, Akdeniz, Ege ve Karadeniz sahilleri ile tç Anadolu Bölgesi'ndeki bazı kamu arazilerinin turizm amaçlı yatırım yapmak isteyen müteşebbislere tahsis edileceği bildirildi. Bakanlık tarafından turistik yatırım amaçlı olarak tahsis edilecek kamu arazilerinin büyük bölümü Antalya'mn Kemer sahillerini içine alan "Güney Antalya Turizm Gelişim Proje" sahası içinde bulunuyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı, müteşebbislere 49 adet turistik tesisin yapılabileceği ve 22 bin 195 turistik belgeli yatak yaratacak kamu arazisi tahsis edecek. Caydırıcılık a) Ca>dıncılık açısından: Türkiye bu konuda Aimanya'dan çok daha farklı bir sorunla karşı karşıya. Almanya'nın bulunduğu NATO merkez cephesinde çok kaynaşmış bir sa\lunma yapısı var: lngılizler, Fransızlar orda, 7 Amerikan ordusu orda. Ustelik hepsi "ileri" savunma düzeninde. Yani bu kompozisyondaki bir bölgeye saldırı otomatik bir NATO mukabelesi getirir ve tırmanma başlar. Bu nedenle Almanya orneğinde kısa menzilli modernizasyonuna gidilmesinin mantığı olabilir. Çünku kısa menzillilerin Batı Almanya'daki kaynaşmış savunma yapısı nedeniyle caydıncılık niteliği vardır. Oysa Türkiye'de böyle kaynaşmış bir savunma kompozisyonu yok. Varşova Paktı bir başka NATO uyesine saldırsa, coğrafik konumları nedeniyle ister istemez biı kaç NATO uyesi daha işin içine giriyor ve N ATO'nun mukabele nedeni artıyor. Oysa Sovyetler'in Türkiye'de, NATO1 nun nasınna fazla basmadan, sınırlı bir savaş yunıtme imkânı var. Almanya ve tngiltere'nin boyle bir durumda yardıma koşmasını beklemek fazla gerçekçi olmaz. Beklentı daha ziyade Amerika'ya donük. Yani Sovyetler Turkıye'ye saldırırsa, diğer NATO uyelerinin karşı koymama opsiyonu var. bu özel durumu nedeniyle de Türkiye'de konuşlandırılacak kısa menzillilerin caydırıcı niteliği yok. (Arkası 12. Sayfada) Elvis'i buU 2 milyonu al LONDRA (AA) tngiltere'de yayımlanan bir gazete, garip bir kampanya başlattı. Sun Cazetesi, verdiğı ilanlarda, I977'de ölen ünlü rock'n roll kralını, ' 'canlı'' olarak getirene yaklaşık 2 milyon dolar ödul vereceğini açıkladı. Gazete, Elvis olduğunu iddia edenlerin, dişleri ve parmak izlerinin kontrol edileceğini duyurdu ve bu kişilerin aynca, Presley'in en sevilen 3 şarkısım söylemeleri gerektiğini bildirdi. Elvis Presley yaşasaydı, bugün 53 yaşmda olacaktı. Ünlü kralın ölümünden bu yana birçok kişi ortaya çıkarak Elvis olduğunu iddia eımişti. Karabükhe panel 1) F16 savaş uçakları gerektiğinde "nükleer yükümlüluk" alabilecek bir savaş sılahı. Derinlemesıne karşı taarruzda F16'lar da rol üstlenebilecek. 2) PershinglerABD'nin Avrupa'daki orta menzilli füzeleri olan Pershingler artık INF Antlaşması sonucu sökulmeye başJandı. 3) Cruise füzeleri o Nükleer kilit Almanya'nın elinde HADİ ULUENGİN modernleştirmeyi öngördüğünden, NATO üskeri karargâhı SACEUR'un "taktik nükleer silahlarda rasyonelleşme" teorisi Montebello'de hayata geçmiş olıyordu. Beş yıllık çerçevede, Kanada kararlannın belirli bir bölümü gerçekleşti. 1988 yılı sonuna kadar, 1400 nükleer başlık Avrupa'dan geri çekildi. Bunların önemli Diğer taraftan, Montebello'da "ilke karan" alman, 100 km. menzilli karadan karaya 100 knı. atış yetenekli "Lance" fuzelerinin, 250400 km. menzilli "Lance2" füzeleri ile değiştirilmesi; uçaktan atılan 450 km. menzilli TASM "seyir fuzelerinin" konuşlandırılması; ALCM "seyir füaeleri" taşıyan Amerikan B52 bombardıman sı, esas olarak siyasi ve belirli ölçüde de, ilk faktöre bağımlı askeri teknik nedenlerden kaynaklandı. Montebello kararlannın pratik uygulamaya geçiş aşamasından itibaren, Sovyetler Birliği'nde Mihail Gorbaçov iktidara geldi. ABD ile orta menzilli nükleer füzelerin (INF) Avrupa'dan sökulmesine ilişkin müzakere sureci başladı. Yeni Kremlin lideri, Badaki temel işlevini, Varşova Paktı 'ndan gelecek konvansiyonel nitelikteki bir saldırıyı durdurabilmek oluşturuyor. NATO'nun, Doğu bloku ülkelerinin konvansiyonel kuvvetlerdeki ezici üstünluğünden, özellikle de zırhlı kuvvetlerdeki ustunlüğunden yola çıkarak yıllar önce hazırlamış olduğu temel strateji, "esnek nükleer caydıncılık ve kademeli mukabele" ilkesine gore kurulu. Bu strateji, konvansiyonel bir saldırıya da nükleer silahlarla cevap verilmesine açık kapı bıraktığından, Batı ittifakı, Varşova Paktı'nın teklif ettiği "nükleer silaha ilk başvurmama" anlaşmasını reddediyor. Diğer bir deyişle, NATO karşı tarafa, "Bana konvansiyonel silahlarla olsa dahi saldırma, çünkü ne vapacağım hiç belli olmaz ve nükleer silalıı pallatabilirim" işaretini vererek, caydırıcılık ilkesi surdurüyor. KARABÜK (Cumhuriyet) Karabük'te Zihinsel Özürlüler ve Eğitilebilir Çocuklar llkokulu Koruma Derneği tarafından, " 'Zihinsel özürlülerin Sorunları" içerikli bir panel düzenlendi. Bugun Yenişehir Demirçelik Eğitim Merkezi Konferans Salonu 'nda yapılacak panelin yöneticiliğini Zihinsel Özürlüler Federasyonu Bilim ve Danışma Kurulu üyesi Dr. Ali Necat Ölçen yapacak. Bypass yerine lazerle delik ANKARA (ANKA) Tıkalı kalp damarlarmın yerine bacaktan alman damarları koyarak gerçekleştihlen bypass ameliyatına gore daha üstün olduğu ileri sürülen bir tıbbi yöntem geliştirildi. Tıkalı kalp damarlarmın işlev yapamaması sonucu enfarkıüs riskıyle karşı karşıya gelen hastalarm kalp dokusunda lazerle ince delikler açılarak, kan dolaşımının sağlanabildıği ve hastalarm iyıleştihlebildiği haber verıldi. Bilim ve Teknik adlı dergide yayımlanan bir çeviri yazıda, söz konusu yönıemin dünyada sadece ABD IVisconsin Hastanesi 'nde gorev yapan İranlı doktor Mahmud Mir Hüseyni tarafından uygulanabildıği bildirildi. BRÜKSEL NATO Müttefık Kuvvetleri Baskomutanı General John Galvin'in ittifak uyesi başkentlere gönderdiği son raporla yeniden güncelleşen, kısa menzilli nükleer silahlarda (SNF) modernizasyon sorunu, oz itibarıyla, 28 Ekırn 1983 tarihinde Kanada'mn Montebello şehrinde alınan kararlara dayanıyor. Bu tarihte, NATO üyesi ülkelerin savunma bakanları, Avrupa'da mevcut 6000 SNF nukleer başlığından 1400'unü tek taraflı olarak geri çekmek ve geriye kalan 4600'ünü de modernleştirmek kararı almışlardı. SNF (Short Range Nüklear 3) Turkiye'nin tutumu ise defa Forces) veya kısa menzilli nüklelarca açıklandı. Yani, prensipte ek er silah ya da taktik nükleer silah nükleer yukumlülüğe karşı. Bura adı verilen silahların kapsamına, menzili sıfır kilometreden beş yüz (Arkası 12, Sayfada) kilometreye kadar değişen. konvansiyonel yeteneği olsa dahi aynı zamanda atom kapasitesi de bulunan, butun ma>ın, top sistemleri, uçak ve karadan, havadan ve denizden atılan fuzeler girivor. Soz konusu silahların askeri amacını ise bunların menzillerinin sınırhlığı nedeniyle, esas olarak, Varşova Paktı kuvvetlerinden gelecek bir zırhlı birlikler taarruzunu önlemek oluşturuyor. KohVün önerisi: NA TO içinde şu anda ağır basan eğilim, Federal Almanya Başbakanı Helmut KohVün yaklaşımına yakın. Bu eğilim Lance2 ve TASM seyir fuzelerinin gerçekleşmesi durumunda NATO'nun diğer SNF başlıklarında önemli bir indirime gidilmesi yönünde. bir kesimini, ADM tipi nükleer mayınlar, havadan karaya Nike Hercules füzeleriyle, karadan karaya Honest John fuzelerindeki atom başlıklan oluşturdu. Türkiye mayın ve Honest John füzelerine sahip olduğundan, geri çekme kararından en çok "yararlanan" müttefık ülkelerin arasında yer aldı. Buna karsılık, Montebello'nun öteki safhasını oluşturan "modernleştirme" kararında, gerçekleştinlen şeyler oldukça sınırlı kaldı. Uçaklarda kullanılan B28, B43 ve B61 tipi atom bombaları daha yeni ve emniyetli B61 modelleriyle değişlirildi. Uçak ve nukleer stok depolarının dayanıklılık dereceleri yükseltildi. Alom obusü de atabılen 8 inçlik topçu bataryaları modernleştirilerek, bunların menzili 20 km.'den 40 km. civarına çıkartıldı. uçaklarının Avrupa'da üslendırilmesi; FBlll ABD jetlerinden oluşan 60 uçaklık bir filonun tngiltere'ye gönderilmesi; Amerikan "tahsisli uçakları" için, ev sahibi ülkelerde nükleer mühimmat stoklanması; müttefik devletlerin elinde bulunan ve nukleer yeteneğe sahip olmayan F16 uçaklarının atom bombası taşıyabilecek biçimde donatılması; Amerikan savaş gemileri ve denizaltılanndaki SLBM veSLCM fuzelerinin sayılarının arttırılması, 1983 ekiminden bu yana, buyuk ölçüde gerçekleştiriîemedi. Özellikle, NATO asleri kanadının çok önem verdiğı "Lance 2 " ve TASM "seyir füzeleri", ancak dizayn aşamasında kaldı. Soz konusu silahların henuz proje aşamasmdaki ilk prototipleri daha uretılemedi. Bu kararlann uygulanamamatı'ya sunduğu çeşitlı silahsızlanma teklifleriyle, diplomatik planda inisiyatifi ele geçirdi. NATO ulkelerinin kamuoylannda önemli bir prestij kazandı. Yine bu ülkelerin hukümetleri hem kamuoylarının baskısından hem de gerçekten yeni Moskova yönetiminde saptadıkları kısmi silahsızlanma arzusundan dolayı, Gorbaçov dönemi öncesinde uyguladıkları politikalara son verdıler. Orta menzilli füzeler antlaşması (INF) imzalandı ve tarihin en buyuk nukleer silahsızlanması gerçekleşti. Sovyetler Birliği, konvansiyonel silahlardakı üstünlüğunü ilk kez resmen tanıdı ve önemli tavizler vererek Viyana KİG muzakereleri için zemin yarattı. Doğu ve Batı blokları arasında, 2. Dunya Savaşı'ndan bu yana en önemli yumu>ama sureci başlddı. SNF'lerin ittifak savunmasın İntihar stratejisi mi? Ne var ki, bir kısım Batılı uzmanlar NATO stratejisinin "esnek ve kademeli mukabele" ilkesinin hiçbir değer taşımadığı ve "muhakkak intibara yönelik" olduğu savını one süruyorlar. Örneğin, İngiliz Atlantik Komitesi tarafından yayımlanmış olan bir raporda aynen şu goruşe yer veriliyor: "Güvenlik için, nükleer merdivenin bütün basamaklannı kapsayan silahlara ihtiyaç yoktur. Zor ve buyuk ölçude denetim dışı bir durumda, derece derece kontrol edilebilecek bir mukabelevi düşünmek, saçmalık ve havaldir. Bu derecelerden bir bolümü şimdiden ortadan kaldınldığında, dunyamız biraz daha güvenli olacaktır. Bu tur silahların varlığı, nükleer bir savaşın konlrol edilebileceği leorilerini beslemekten başka bir işe >aramamaktadır." Nitekım, NATO asken kanadı tarafından son yıllarda geliştirilen (Arkası 12. Sayfada) Mağara turizmi ALANYA (AA) Antalya'mn turistik ılçesi Alanya'da Damlataş mağarasından sonra, Dim Çayı kenarındakı Dim Mağarası'nın da turizme açılması için çalışmalara başlandı. Maden Tetkik Arama Enstitüsü (MTA) tarafından hazırlanan projeyle, Dim Mağarası 'nın aydınlatılması için projektörlerin yerleştirilmesi, mağara içinde yurume bantlan ve merdivenlerin ınşa edilmesi amaçlanıyor. Dim Mağarası 'nın turizme açılabılmesı ıçın öncelıkle yolunun asfaltlanması gerektiği bildirildi. Ne gerçekleşti? Montebello kararlan, Batı hukümetlerinin hem siyasi hem de askeri hedeflerinden kaynaklanıyordu. Siyasi açıdan NATO, bir yandan böyle bir kararla, o dönemde Batı ile Doğu arasında mevcut gerilimdeki tansiyonu duşurmeyi hedefliyor, öte yandan da, tek taraflı bir nukleer kuvvet indırimi açıklamasıyla, kendi kamuoylarındaki pasifist eğihmlere belirli bir prim veriyordu. Askeri açıdan ise geri çekılecek 1400 başlık ve sistem, zaten ışlerliği azalmış silahlardan oluştuğundan ve Montebello kararı aynı zamanda