Katalog

19 ARALIK 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/1S Çavuşesku'yakanlı başkaldırı Ülkenin batısındaki Temeşvar kentinde önceki gün başlayan olaylar, dün Arad'a da sıçradı. Bazı görgü tanıkları, güvenlik kuvvetlerinin göstericiler üzerine ateş açması sonucu, "düzineler" hatta "yüzlerce" kişinin ölmüş olabileceğini öne sürüyorlar. Romanya'nın tüm komşu ülkelerle olan sınırları kapatıldı. Havayoluyla gelen turistler de ülkeye sokulmuyor. Dış Haberier Servisi Romanya'nın Bau sınırı yakınlanndaki Temeşvar kentinde önceki gün başlayan ve dün de Arad kentine sıçrayan yönetim karşıtı gösterüerin güvenlik kuvveüeri tarafından şiddetle bastınkhğı ve olaylar sırasında çok sayıda kişinin öldüğü ve yaralandığı bildiriUyor. Bazı görgu tanıklarının ıfadelerine göre ölü sayısının "düzineleri" hatta "yüaderi" bulabileceği öne surüluyor. Temeşvar ve Arad kentinde tank, helikopter ve zırhh araçlann yoğun güvenlik önlemleri aldığı kaydedilirken dün akşam saatlertnden başlayarak ülkeye giriş ve çıkışlar da suresiz durduruldu. AP'nin haberine göre Temeşvar kentinde önceki gün Laszlo Tokesa adında bir rahibin başka bir bölgeye yollanmasını, Macar azınuğın engellemek istemesiyle başlayan olaylar, yönetim karşıtı yaygın gösterilere dönüştü. Polisin, rahibin naklini bir insan zinciriyle engellemek isteyen göstericilere karşı basmçlı su ve gözyaşartıcı bomba kullandığı belirtildi. Reuter Haber Ajansı'na bilgi veren Radislav Dengiç adlı bir Yugoslav genci, gösterüere güvenlik kuvvetlerinin mudahalesi sırasında çok sayıda kişinin ölmüş olabileceğini söyledi. Radislav Dengiç adlı genç, Temeşvar'dan dün döndüğünü ve güvenlik kuvvetlerinin açtığı ateş sırasında "düzineJerle kişiııin" öldüğunü tahmin ettiğini anlattı. 3 kişinin olumunu kendisinin bizzat gördüğünü kaydeden Dengiç, halkm, Temeşvar'ın merkezindeki karakola saldırdıgını ve dukkânlarda bulunan Çavuşesku'ya ait kitapların da yaküdığını aktardı. Radislav Dengiç, ölenler arasında beyaz çarşaflara sanlı kuçük bir çocuğun da bulunduğunu söyledi. Bu arada, Federal Almanya'nın Bremen Radyosu ise Romanya'dan bu ülkeye göç eden William Totok adlı bir kişinin sorgu tanıklarından aldığı bilgilere göre "yüzlerce" kişinin öldürülmüş olabileceğini söyledığini bildirdi. Totok, Radyo Bremen'e yaptığı açıklamada, pazar günkü olaylarda yüzlerce kişinin de yaralandığıru söyledi. Dun de Arad kentine sıçrayan gösterilerde binlerce gencin sokaklara dökulerek Çavuşesku rejimi aleyhinde slogan attıkları bildirildi. Gösteriler sırsında Çavuşeski aleyhinde sloganlaı* atıldığı ve Devlet Başkamnın kitaplannın da yakıldığı kaydediliyor. BBC Radyosu, Macaristan Radyosu'na dayanarak verdiği haberınde, gösterilerin bastınlması amacıyla tank, helikopter ve zırhlı birliklerin bölgeye sevkedildiğinı bildirdi. Ulkenın her yanında askeri birliklerin de alarma geçirildiği ve yollarda devriye görevi yaptıklan haber veriliyor. Bu arada AP'nin haberine göre Romanya hükumeti, olayların tırmanması üzerine tüm ülkelerle olan kara sınırlanru geçici olarak kapattı. Başkent Bukreş'in Otopeni Uluslararası Havaalam'na dün öğleden sonra inen tsviçıe Havayollan'na ait 32 yolcu taşıyan bir uçak ve Israil'den gelen tunst dolu bir başka uçak, yolcuların inmesıne izin verilmemesi üzerine geri döndüler. Macaristan, Yugoslavya, Avusturya, Bulgaristan'da Romanya'nın kendi ülkeleriyle olan sırarlanrun bu ülke taraftndan tek yanlı olarak kapandığını duyurdular. ROMANYA Çavuşesku İran'da Öte yandan Romanya Devlet Başkanı Nikolai Çavuşesku, resmi bir ziyaret için dün tran îslam Cumhuriyeti'ne gitti. ulkesinden hareketinde ve Iran'a vanşında son olaylara ilişkin bir açıklama yapmayan Çavuşesku'ya ait görüntüler dün Rornen televizyonundan uzun haber bültenleri şeklinde verildi. BBC Radyosu, Çavuşesku'nun "dununa bâkim olmalan" amacıyla eşini ve Pulitburo'nun bazı Onemli üyelerini Bükreşte bıraktığını bildirdi. Romanya'da rejim aleyhtan gösterilerin şiddet kullanılarak bastınlmasına ilk tepki ABD'den geldi. AP'nin haberine göre ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsiı Margaret Tutvviller, dun akşam yaptığı açıklamada, "feci bir hata" olarak nitelediği Romen hukumetinin tutumunu protesto ettiklerini söyledi. SSC8 KtMLİK KARTI Nufusu: 23.155.000 Yuzolçümu: 237.500 km2 Kişi başına gelir: 2.020 dolar (1984) thracat: 10.7 milyar dolar (1984) tthalat: 8.1 milyar dolar (1984) Başlıca Unm üninleri: Mısır, buğday, patates. <7o2OOQ enflasyonu protesto için grev YUGOSLAVYA ÇEKOSLOVAKYA 'Komşu'da, yeni rüzgârlar güçlü Bulgaristan halkı perestroyka akımının getireceklerini merak ve umutla bekliyor. Eski Devlet Başkaıu Todor Jivkov ve oğluna yönelik suçlamaları araştıracak komisyon yakında göreve başlayacak. STELYO BERBERAKİS SOFYA Bulgaristan'da geçen hafta içinde alınan önemli siyasi kararların yankılan başkent Sofya'da halen etkisini gösteriyor. Eski Dışişleri Bakanı Petar MladenoVun yönetimindeki Bulgaristan hukümetinin önumüzdeki günler içinde de 20'den fazla örgütü yasallaştırması heyecanla bekleniyor. Bulgaristan'da kaydedilen bu hızh gelişmeler eski Devlet B"şkanı Todor Jivkov'u âdeta kendilığinden "Pereona non grata" yani "istenmeyen kişi" ilan etti... Jivkov'un başkanhktan düşürüldüğü 10 kasımdan daha bir gün öncesine kadar bu tür gelişmelerin hayalini bile kuramayan üniversiteli gençler şimdi Sofya caddelennde sanki bir savaşm galibiymiş gibi dolaşıyor, tartışıyor, şakalaşıyor. Bir zamanların en güçlü lideri ise şimdilerde inni yok ettirircesine Sofya'mn kuzeyinde kalan bir banliyö semtinde yaşıyor... Batıh dıplomatlar Jivkov'un bu yeni yaşantısına "göz" ya da "ev hapsl" adını takmışlar. Bulgaristan'da yaşayan 8.9 milyon insan gibi Jivkov ve ailesi de ülkedeki perestroyka akımının kendisi ve ülkesi için getireceklerini merakla bekliyor. Jivkov ve oğlu Zvalev hakkındaki ağır yolsuzluk suçlamalarını araştıracak olan komisyon önumüzdeki günlerde göreve başlıyor. Bu gelişmelerin en önemlisi kuşkusuz bir bakıraa "fikir özgiiriügiine" karşı çalışan 273 sayılı yasanın iptali oldu. Şimdi sırada, Bulgaristan Komünist Partisi'nin tartışümaz liderliğini öngören anayasarun 1. maddesinin iptalinde... Bulgaristan parlamentosunun âdeta "kemikleşen" bu yasayı derhal iptal edemeyışi buna karşın ocak ayında yine gündeme getirmeyi kabul etmesindeki amacm, ashnda bu gelişmelerin baş döndürücü bir hızla ilerlemesini bilinçli bir biçimde frenlemektir. Alınan diğer önemli bir siyasi karar da ülkede ilk kez serbest seçimlerin yapılması ile ilgili. Bulgaristan'da böylece bütün partilerin yer alabileceği ilk serbest seçinüer mayıs ayında yapılacak. Bulgaristan'ın tek partili rejimine bir bakıma "zorunlu ortak" olan Bulgaristan Halkçı Tarım Partisi (BZNS) de bağımsızlığını ilan etmeyi ve seçimlere özgür bir parti gibi katılmayı amaçlıyor. Ama Batıh tüm demokrasilerde de zorluklann bulunduğu, hele bu yönde kabuk değiştiren Bulgaristan'da daha şimdilerden göze çarpıyor. Bugüne kadar "yasadışı" damgasını yiyen"örgütler yuksek mahkeme kurulunun alacağı yasallaştırma karanru beklediği kadar örgüt ve aday partiler içinde bir o kadar parçalanmalar gözleniyor. örneğin BZNS'nin asıl kurucusu Nikola Petkov'un eyaletı Bulgaristan'daki siyasi gelişmelerin üzerinde dolaşıyor. BZNS, Jivkov'un düşürülmesinden hemen sonra Genel Sekreteri Petar Tançev istifaya zorlanmış yerine Angel Dimitrov getirilmışti. BZNS tam bir değişme sürecine girerken, BZNS'nin 1947'de "Komünist Parti çıkartanna aykın fikir yüriitme" suçuyla idam edilen kurucusu Nikola Petkov'un destekleyicileri kendilerini gösteriyor ve bunu da Petkov'un baş harflerini BZNS'nin sonuna ekleyerek yani BZNSNP adlı yeni bir parti kurarak kanıtlıyorlar. Bulgaristan TV'si daha bir ay öncesine kadar "katı" bir çizgide bulunurken, şimdi muhalefet yapan örgütlere geçen hafta yasallaşan ve son gelişmelerin Sncüsü sayılan çevrecilerin EcoGlasnost örgütüne oldukça geniş yer ayınyor. Buna karşın Bulgar TV binasının önü önceki gün hıncahınç bir kalabalığa tanık oldu. Binlerce "örgut" üyesi Bulgar TVsinin kendi seslerini yeterince duyurmamasını protesto ediyordu. BULGARÎSTAN BELGRAD (AA) Yugoslavya'run Karadağ Cumhunyeti'nde, 160 bin işçi dun yanm saatlik uyarı grevi yaptı. Ülkenin en yoksul cumhuriyetlerinden biri olan Karadağ'daki işçilerin, hükümetin yüzde 2 bin dolayındaki enflasyonu düşurmesi amacıyla uyarı grevi yaptıklan bildirildi. Resmi haber ajansı TANJUG, hükümetin politikalannın, Karadağ'ın nufusunun büyük bolümünü kıtlığa surükledığini kaydetti. Karadağ tşçi Sendikası, hükümetin, yaşam standartlanm yükseltmek için acilen önlem almaması halinde çok daha uzun süreli bir genel grev yapılacağı uyansında bulundu. Ülkenin en büyuk cumhuriyeti Sırbistaı^ da yarın, en fakir cumhuriyeti olan Makedonya'da da perşembe günü aynı amaçla grevler yapılması bekleniyor. Bu arada Yugoslavya hükumeti, dün parlamentoya piyasa ekonomisine yönelik önlemler ıçeren bîr paket sundu. Hükümet, uç gün sürecek parlamento gorüşmelennde reform paketi kabul edilmezse istifa edeceğini bildirmişti. Yugoslavya'mn Slovenya Cumhunyetı'nde yayımlanan Mladina Dergisi, eski devlet başkanı Mareşal Tito'nun, Adolf Hitler'e benzetilerek çizilmiş portresini yayımladı. Derginin dun çıkan son sayısında yer alan ve adı açıklanmayan bir okuyucu tarafından çizildiğı bildirılen portrede Tito, alnındaki kuçük perçemin yanı sıra çizilen küçük bıyık ıle Hitler'e benzetildi. Türk azınlık Türkiye'yi yakından ilgilendiren Bulgaristan'la ilgili diğer bir konu da Müslüman Türk azınhğınm kaderinin ne olacağı. Sofya'daki Türk Büyükelçiliği önünde vize isteyenlerin oluşturduğu kuyrnk uzadıkça uzuyor. Buyukelçilik yetkilileri günde 300 Bulgar vatandaşı Türkün vize için müracaat ettiğini söylüyor. Sofya'mn en geniş caddelerinden Tolbokhine'nin üzerindeki elçilik binasının önünde uzun kuyruklann oluşmasını önlemek anıacıyla da müracaat için gelenlere numaralı fış veriliyor. Müracaat tarihini de bclirleyen bu fışlerin ise hafta sonlan hariç günde 300 adet olmak üzere 1990 yılının aralık ayına kadar verilmiş bulunuyor. Yani haftada 1500 kişi ya da 1990 yılının aralık ayına kadar yaklasık 78 bin kişi daha vize için başvurmuş olacak. DALMANYA Dostdüşman perestroyka için birleşti MOSKOVA (AA) SovyetleT Birliği Halk Temsilcileri Kongresi'ndeki "Radikal Mnhalefel Fraksiyonu"nun liderlerinden Gavril Popov ile SSCB Bilımler Akademisi'nin ABD ve Kanada Enstıtüsu Başkanı ve Komünist Parti üyesi Georgy Abratov'un da aralannda bulunduğu bir grup milletvekili, yayımladıklan ortak bir açıklamada, "Perestroykaya yönelik saldırılann" durdurulmasını ıstediler. Sovyet Komünist Partisi liderı Mihail Gorbaçov'un partinin muhafazakâr kanadından sert eleştiriler almasından 10 gün sonra yayımlanan açıklamada, perestroyka sayesinde "ülkenin dış dünyadaki prestijinin" artmakla kalmadığı, "iilke İçinde de bir devrim yaşanmakta oldugo" vurgulandı. "Her devrimin bir şeylere mal olduğa" belirtilen açıklamada, "Bugunun en hayati sonınu perestroykanın savunulması ve tüm saglıkh guclerin perestroyka etrafında birleşmesidir" ifadesine yer verildi. "Stalinizme ve perestroyka öncesine dönülmesi" tehlikesinin hâlâ var olduğu belirtilen açıklamada, "Aşırı eğilimli güçlerin nlkeyi şiddet tuzagına çekmeye çaJıştıklan ve özellikle aşırı sağ eğilimlerde belirgin bir güçlenraenin gozlendigi" yolunda uyarıda bulunuldu. Açıklamayı yayımlayan Izvestia Gazetesi, bu çağnnın kaç milletvekili tarafından imzalandığını belırtmedi. SSCB Dresden'de tarihi buluşma DtLEK ZAPTÇIOCLU BONN Demokratik Almanya'da reform hareketinin yükseldiği kasım ayından bu yana Federal Almanya ile bu ülke arasındaki en ust düzey resmi temas bugün gerçekleşiyor. Federal Almanya Şansölyesi HeJmut Kohl ile D.Almanya Başbakanı Hans Modrow, bugün Dresden'de bir araya geliyorlar. Modrow'la yapacaklan zirve toplantısı öncesi Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de bir konuşma yapan Helmut Kohl, "tki Almanya'nın birleşmesi, ancak Avrupa'nıa yakınlaşması içinde gerçekleşebilir" dedi. Kohl Macaristan Parlamentosu'ndaki konuşmasmda şunları söyledi: "Almanya'nın gelecekteki mimarisi bütün Avrupa mimarisi için de duşunulmetidir. Bu sozlerle Almanlann tek başına hareket etmesine karşı oldugumuzu ve gerici bir milliyetçiligi savunmadıgınuzı vurgolamak isterim." Bugun Dresden'de gerçekleşecek olan KohlModrow zirvesi daha ziyade sembolik bir anlam taşıyor. Kohl ziyaretinin en önemli sonucu 24 aralıktan, yani Noel kutlamalarından itibaren Batı Alman vatandaşlarına Doğu vizesinin kalkması olacak. Böylece Batı'daki milyonlarca kişi Noel'de Doğu'daki yakınlannı vize sonınu olmadan ziyaret edebilecek. Bu arada Demokratik Alman muhalefetiyle Komünist Parti temsilcileri arasındaki "yuvariak masa" toplantılan dün de sürdü. Toplantıda iki Almanya'nın birleşmesine karşı çıkıldı ve liderlerden Avrupa'nın istikrarını korumaları istendi. "YAŞASIN HAVEL" VYeoceslas Meydanı'nda düzenlenen gösteride, yaklasık 100 bta kişi, "Yaşasın Havel" diye bagırdı. Prag'da 100 bin kişi yürüdü Başkent Prag'da 100 bin kişi, ülkedeki son demokratikleşme hareketlerinin başlamasının birinci ayını kutlamak üzere bir gösteri düzenledi. Dış Haberier Servisi Çekoslovakyamn başkenti Prag'da önceki akşam 100 bin kişi bir gösteri duzenleyerek, ülkedeki 'barışçı devrim'in başlamasımn birinci ayını kutladı. Gösteride, muhalif oyun yazan Vtdav Havel'in lehinde sloganlar da atıldı. Prag'da önceki akşam yapılan gösteriye, yaklasık 100 bin kişi, ellerinde mumlar ve Vaclav Havel yanlısı pankartlarla katıldüar. Göstericilerin pek çoğunun, "Başkan Havel" ve "Yaşasın Havel" gibi sloganlar attıkları gözlendi. 'Barışçı devrim'in birinci ayını kutlamak üzere toplanan yaklasık 100 bin kişi, 17 kasım tarihinde Wencesîas Meydanı'nda gösteri yapan öğrencilerin geçtikleri yolları izleyerek, .VV'enceslas Meydanı'nda toplandılar. Meydanda, 17 kasımın anısına mumlar yakan göstericiler, daha sonra bir dakikalık saygı duruşunda bulundular. Göstericilerin, Prag sokaklarında halktan buyük sevgi gösterileri ve destek görduğu bildiriliyor. Prag'da, 17 kasım tarihinde Wenceslas Meydanı'nda toplanan öğrenciler, 50 yü önce Naziler tarafından öldürülen bir Çekoslovak öğrenci liderinin anısına bir gösteri düzenlemek istemişler, ancak hükümet birliklerinin sert tepkisiyle karşılaşmışlardı. Askerlerin ^ğrencilere karşı şiddet kullanarak bastırdığı gösteriler sırasında çok sayıda öğrenci yaralaiımış, ancak bu gösteri, özgttrlük ve demokrasi yanlısı pek çok kitle gösterisini beraberinde getirerek 1968'deki Sovyet işgalinin sorumlusu olarak görülen Devlet Başkanı Gustav Husak'ın istifasına kadar uzanan bir dizi gelişmenin hazırlayıcısı olmuştu. Vaclav Havel, 'banşçı devrim'in birinci ayının dolması nedeniyle yaptığı ve televizyonda yayımlanan konuşmasmda, değişikliklere giden yolu açtıklan için 17 kasım gösterilerine katılan öğrencilere minnettar olduklannı belirtirken önceki akşamki gösteriye katılan öğrenci lideri Martin Mejstrik, öğrencilerin, totaliter yönetimden demokrasiye geçişi sağlayan dönüşümlerin geri alınamazlığım garanti altma alacak hakiar verilinceye kadar, sürdürmekte olduklan oturma grevlerine son vermeyeceklerini sftyledi. Mejstrik, bu garantiyi Havel'in kişiliğinde gördüklerini belirterek yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere bu hafta içinde toplanacak olan parlarnentonun önünde gösteri yapma çağrısında bulundu. Urbanek'in konuşması Komünist Partisi Başkanı Karel Urbanek, Komünist Parti'nin, gelecek yıl yapılacak olan serbest seçimlerde, diğer sol partilerle koalisyon kurmaya hazır olduğunu açıkladı. Komünist Parti'nin resmi yayın organı Rude Pravo'da dün yayımlanan bir söyleşide görüşlerini açıklayaa Urbanek, partinin, varlığını surdürebilmek için kendini yenilemesinin gerektiğini ve gelecek serbest seçimlerde başka partilerle koalisyon kurmaya hazır olduklarını açıkladı. Başbakan Murian Calfa ve Dışişleri Bakanı Jiri Dienstbier'in yarın resmi bir ziyaret için Moskova'ya gidecekleri açıklandı. Moskova ziyaretinde, Sovyet birliklerinin Çekoslovakya'dan çekümesi ve iki ülke arasındaki ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi konularının ele alınacağı bildiriliyor. BAŞSAĞUĞI Şirketimiz ve Camiamız şirketleri üst düzey yöneticilerinden Nüzhet Gülen'in babası C Cumhuriyet Kitap Kulübü Kadıköy Temsilciliâi Moda Sıneması İMZA GÜNLERİ 20 Aralık Çarşamba 14.0018.00 VEDATGÜNYOL DtLSONCÜHOTEL Uncle BarPhiladelphıa Restaurant 1820 pıyano muziği Saat 20.3023.00 Pıyanıst KAMÎL ÖZPEKİN eşliğinde BERNA RAİF ETKER 18 Arahk 1989 günü vefat etmiştir. Merhuma Tanndan mağfiret diler, kederli ailesinin acısını yürekten paylaşır başsağlığı dileriz. YILBAŞI ÖZEL TARİFESİ Istanbul'un en merkezı yen olan Taksım'de bulunan 4 yıldtzh Dılsan Oteli, yılbaşı tatilını İstanbul'da geçırmek tsteyenlere en uygun şartlan sunmaktan kıvanç duyar. 2 kışılık odada kışı başı (1 ki}i) 3 gece konaklamalar ıçın 200.000. TL4 gece konaklamalar ıçın 240.000. TL 5 gece konaklamalar ıçın 300.000. TL Fıyatlanmıza açık büfe, kahvaltı, servts ve KDV dahudır. 06 yaj çocuklar% ebeveynlen ıle aynı odada kalmak kaydı ıle ücretsızdtr. , Ydbaşı gecesı özel menu lırmtsız yerlı içkı duhıl 75.000. TL Oğle yemeklenmz ıçın çok zengtn spesyallenmizi içeren set menu sadece 20.000. TL Emsalsız yılba}i sepetlenmız 220.000. / 250.000. TL Rev 152 96 00 (20 bat) Enka Şirketler Grubu adına ENKA HOLDtNG \AHREVI A.Ş. Kitaplarda değişen indirim oranları. . Moda Sineması, Kadıköy GEÇTİ Mİ GEÇEN GÜNLER Şıırler çıktı ADAM YAYINLARI REFIKDURBAŞ