Katalog

CUMHURÎYET/6 DİZİRÖPORTAJ ARALIK 1989 Hayvanlarııı da hakları var fcirçok Avrupa ülkesinde hayvan haklarına saygı, insan haklanna saygının aynlmaz bir parçası olarak kabul ediliyor. Avrupa'nın pek çok ülkesi, kendi anayasalarında hayvanlara ilişkin maddelere sahipler. Türkiye'de ise sadece maddi değeri olan hayvanlar korunuyor. Türk Ceza Yasası'na göre hayvanlara karşı insafsızca davrananlar, lüzumsuz yere Hayvanları dövenler, 10 lira ödeyip 'cezalannı çekebiliyorlar'. SERPtL GÜNDÜZ Ülkemizde insan haklannın henüz sahiplerine teslim edilmediği bir zamanda, hayvan haklanndansözetmekhayvanseverleriçinbile bir lüks. Bir belediyeci kurşunuyk kaldı kalan bir nmda köpek ya da bir aracın darbesiyle asfalta yapışan kedi görüntüsü, Türkiye'de doğal manzaralardan kabul ediliyor. ,< Şu günlerde sinemalarda gösterimde olan bir komedi film var:' W anda Adında Bir Balık"... "Deniz mahsullü" bu filmde ttç minik köpeğin komedi kurgusu içinde öldürülmesini izliyor seyircüer. Sahneler oldukça güldüıücü. Oysa hayvanseverleri de o denli üzüyor. Birçok Avrupa ülkesinde hayvan haklanna saygı, insan haklanna sayguun aynlmaz bir parçası olarak kabul ediliyor. Deniliyor ki, hayvanlar da tıpkı insanlar gibi acı duyar ve bizim inandığımızdan çok daha geüşkin olan beyinleri, işkence, bencillik gibi olaylar karşısmda moral ve fızik olarak acı çeker. Avrupa'nın pek çok ülkesi, kendi anayasalannda hayvanlara ilişkin maddelere sahipler. tngiltere, Federal Almanya, lsveç ve Avusturya'da ise bağımsız olarak Hayvanları Koruma Yasası mevcut. Turkiye'deki durum ise içler acısı. Türk Ceza Yasası'nda hayvanlann korunması ve kötü muamelesine ilişkin cezalar son derece komik. Çoğunlukla besi hayvanlannı ilgilendiren bölümlerde, "bir Umse hayvanlara karşı insafsızca hareket eder veya luzumsuz yere döver veya yaralar yahut aşikfir surette haddinden fazla yoracak derecede zoriarsa 10 liradan 1800 liraya kadar hafif para cezası verilir" deniyor. Oysa Alman yasalanna göre bir hayvan öldürülürse eziyet edilirse ve aç bırakılırsa suçu işleyen kişi 60 bin mark ödüyor. Hayvanlan korumaya yönelik hiçbir yasanın ve düşüncenin olmadığı ülkemizde, Hayvanlann Yaşam Haklarını Koruma Derneği Başkanı Eva Aksoy, ülke insamnın olaya farklı bakması gerektiğine inanıyor. Türkiye'de çıkarüacak bir yasayla tüm yurtta bir örgütlenmeye gidilmesini isteyen Aksoy, ülke çapmda hayvan korum komisyonlan kurulraasıru öneriyor. Alman yasasını inceleyen Hayvanlann Yaşam Haklannı Konıma Derneği'nin, hukuk fakültesinden Profesör lsmet Sungur'la birlikte bir ön tasan haarladığım bunu da ancak SHP Genel Başkanı Erdal tnöna'ye ulaştırabildiklerini söyleyen Aksoy, aradan geçen 2.5 yılhk süre içinde bu konuda hiçbir "ses soluk" çıkmamasından yakınıyor. Paris'te UNESCO Evi'nde 15 Ekim 1978'd e r e s m e n ilan ^ ^ "Hayvan Haklan Ev***** Bildirisi", "Bütun hayvanlar eşıt do6 " . V™ w o t a u w saygı görme hakkua s*MP«'" diye başlıyor Hazırlanan metın, uluslararası toplantılarda bılımsel, hukukı, yasal ve felsefı çevrelerden gelen kişilerce imzalanıyor. Hayvan haklanna saygı, insan haklanna saygının aynlmaz bir parçası olarak kabul ediliyor; bu ytizden Hayvan Haklan Evrensel Bildirisi' nin insanlar açısından önemli olduğu vurgulanıyor. "Hayvan koruma dendigi zaman bizdc özelUkle beüi hayvanlar, kedi ve köpekkr akla geliyor" diyor Hayvanlann Yaşam Haklannl Koruma Derneği Başkanı Eva Aksoy. De&& ^^^ derneklerinın de korumak adı"* topyekun kısırlaştırmayı önerdıklefını söylü r y° Aksoy, kısırlaştırmanın da kuduzu önle m e k amacıyla istendiğini anlaüyor. Aksoy1un Önerisi, "Kontrollü urtme". Aynca çıkarılacak bir Hayvan Koruma Yasası ile yurttaşlara sorumluluk yüklenecegine inanıyor. Türkiye'de korunan hayvanlann maddi değeri olan tngiliz ve Afgan taası gibi hayvanlar olduğuna dikkat çeken Aksoy, "Bu hayvanlar itlaf edilmezler, çünkii maddi degerleri vardır, sokak köpeklerine ise farklı davranüır. Öldiirülur ve kısırlaştınlıriar. Onlara da maddi deger biçilse öldürülmeleri güçleşir. Sokak Vöpeklerinia her biri degişik çok iyi karaktere sahip genler taşıyabüirler. Kangal köpeklerinin bir süre önce hiç degeri yoktn. Büyiik kentlerde yaşayanlar evinin bahcesine almazdı bile.. Bir Ingiliz çift aldı üretti ve 4 nesil seceresi çıkanldı. Şimdi 500 dolar fiyat blçiUyor" şekünde konuşuyor. "Hayvanlan Koruma Yasalan bağımsız olmakdu" diyen Eva Aksoy, Fransa, Italya ve tspanya'da bağımsız yasaların olmamasına karşın tngiltere, Federal Almanya, lsveç ve Avusturya'da hayvanlara ilişkin bağımsız yasalann ol Hayvan korama dendiginde, Türkiye'de sadece kedi ve köpekler akla geliyor. Ülkemizde maddi degeri olan hayvanlar korunuyor. (Fotoğraf: t'ygar Eremektar) duğunu söylüyor. Örnegin Alman yasalannda "hiçbir hayvan sı, hayvan normal yaşama dönmeyecekse ve yor. Cezanın bitiminde sahibinden köpeğin öldiirülemez" deniyor. Eğer öldürülmesi ge fıziksel acı duyacaksa, uyutularak ölümü sağ bakım parası alımyor. rekıyorsa hayvan anlamadan ve cussesine göre lanıyor. Ev hayvanlan ölümcül hastaysa bir Almanya'da bir hayvanı diğer hayvan üzebirtakım tüfeklerle belirli noktalara atış ya yerden bir yere nakledilemiyor. Ancak 2 ve rine saldırtmak yasak. Tum Avrupa ülkelepıhyor. Aym sistem Fransa'da da kullanılı teriner raponı ile tedavisi çağdaş bilgilerle rinde bir hayvanı terketmek suç. mümkün olmayan hayvan, sahibi de onaylaryor. Yine Alman yasalannda "bir hayvanın teşYine Alman yasalanna göre deney hayvan sa uyutularak öldürülüyor. his ve tedavi amacı dışında organlannın hiçIngiltere'de ise durum farklı. Burada yaşlı biri koparılamaz" deniliyor. ları kullanımı, olağanüstü kısıtlanmış durumda. Bürokratik birçok engel çıkanlıyor. Hay atlar sahibi tarafından öldünilebiliyor. Hayvan Haklan Evrensel Bildirisi'nde zovan yerine başka bir araçla deney yapılabiliFransa'da dilencilikte hayvan kullanımı ya nırüuluk olmaksızın bir hayvanın öldürülmesi yorsa bunun pek çok bürokratik ispatı gere sak. En çok köpeklerin dilencilikte kullanıl demek olan heı davranış "biocide", yani yakiyor ve işlemin hayvan konımacılanrun de dığı bu ülkede, yakalandığında, hayvan, ba şama ttarsı bir suç, çok sayıda yabani hayvanetiminde yapılması isteniyor. Deney sonra kım evine giderken sahibi hapse mahkum olu mn öldürülmesi demek olan her davranış, bir Türkiye'de hayvanları korumaya yönelik yasalar son derece yetersiz, cezalar komik BÜTÜN HAYVANLAR EŞÎT DOĞAR... Hayvan Hakları Evrensel Bildirisi Parls UNESCO Evi'nde 15 Ekim 1978'de resmen ilan edilen Hayvan Haklan Evrensel Bildirisi 14 maddeden oluşuyor. Madde 1: Bütün hayvanlar yasam önünde eşit doğar ve aym var olma hakkına sahiptir. Madde 2: Bütün hayvanlar saygı görme hakkına sahiptir. • Bir tür hayvan olan insan, öbür hayvanlan yok edemez, bu hakkı çiğneyerek onları sömüremez, bilgilerini hayvanlann hizmetine sunmakla ödevlidir. • Bütün hayvanlann, insanlarca gözetUme, bakılma ve korunma hakkı vardır. Madde 3: Hiçbir hayvana kötü davramlamaz, acımasız ve zalimce eylem yapılamaz. • Bir hayvanın öldürülmesi zorunlu olursa bu, bir anda acı çektirmeden ve korkutmadan yapılmahdır. Madde 4: Yabani türden olan bütün hayvanlar kendi özel ve doğal çevrelerinde, karada, havada ve suda yaşama ve üreme haklanna sahiptir. • Eğitim amacıyla olsa bile özgürlükten yoksun kılmanm her çeşidi bu hakka aykındır. Madde 5: Geleneksel olarak insanlann cevresinde yasayan bır türden olan bütün hayvanlar, uyumlu bir biçimde türüne vergi yaşam koşulları ve özgürlük içinde yasama ve üreme haklanna sahiptir. • İnsanlann kendi çıkarlan için bu uyumda ya da bu koşullarda yapacaklan her türlü değişiklik, bu haklara aykırıdır. Madde 6: İnsanlann yanlanna aldıklan bütün hayvanlar, doğal ömür uzunluklanna uygun sürecc yasama hakkına sahiptir. • Bir hayvanı terk etmek, acımasız ve aşağılık bir davranıjtır. 14 maddeden oluşan bildiride, "Bir tür hayvan olan insan, öbür hayyanları yok edemez, hayvanlann saygı görme hakkını çiğneyerek onları sömüremez; bilgilerini hayvanlann hizmetine sunmakla ödevlidir" deniyor. Madde 7: Bütün çalışan hayvanlar, iş süresinin ve yoğunluğunun sınırlandınlması, onarıcı ve güçlerini arttırıcı bir beslenme ve dinlenme hakklanna sahiptir. Madde 8: Hayvanlara fizik ya da psikolojik bir acı çektiren deneyler yapmak, hayvan haklanna aykırıdır. Tıbbi, bilimsel, ticari ve başkaca biçimlerdeki her turlü deneyler için de durum böyledir. • Bunun yerine başka bir sey koyma tekniklennden yararlanılmalı ve bu teknikler geliştirilmelidir. Madde 9: Hayvan, beslenmek için yetistirilmişse bakümalı, banndırümab, taşınmalı, ölümü de korkutmadan ve acı çektirmeden olmalıdır. Madde 10: Hayvanlardan, insanlann eğlencesi olsun diye yararlarulamaz. • Hayvanlann seyrettirilmesi ve hayvanlardan yararlanılan gösteriler, hayvan onuruna aykırıdır. Madde 11: Zorunluk olmaksınn bir hayvanın öldürülmesi demek olan her davranış, bir 'biocide', yani yasama karşı suçtur. Madde 12: Çok sayıda yabani hayvanın öldürülmesi demek olan her davranış, bir 'genodde' (soykınm), yani türe karşı suçtur. • Doğal çevrenin kirletümesi ve yıküıp yok edilmesinin sonu, soykınma vanr. Madde 13: Hayvanın ölümüne de saygı göstermek gerekir. • Hayvanın öldürüldüğü şiddet sahneleri sinema ve TV'de yasaklanmalıdır. Madde 14: Hayvanlan koruma ve savunma kuruluşlan, hükümet düzeyinde temsil olunmalıdır. • Hayvan haklan da insan haklan gibi yasayla korunmahdır. zır. Avrupa'da hayvanlann yasalarla elde ettikleri haidarın hiçbirine Türkiye'de yasayan hayvanlar sahip değil. Türk Ceza Yasası'nda ise besi hayvanlanrun çahnmasına ilişkin 491. maddenin yani sıra, 521. maddeye göre bir kişi, başkasına ait bir hayvanı öldürür veya işe yaramayacak hale koyarsa sahibinin şikâyeti üzerine 4 aya kadar hapis ve 100 liraya kadar para cezasına mahkum oluyor. Yine yasada, "Tarla ve artzisiııe kuş ve künıes hayvanlan girmiş olan şahıs, buulan zarar verirken göriip de öldürürse cezaen mesul olmaz" deniliyor. "genocide" yani türe karşı suç olarak kabul ediliyor. Bizim insanlanmızın Avrupa ülkelerinde yaşayan insanlardan çok farklı baktığı hayvan koruma konusu Türkiye'de bağımsız bir yasaya sahip değil. Türkiye'de herhangi bir hayvan sayımı olmadığı gibi bir hayvan haritası da yok. Avnjpa ülkelerinde bir hayvanı diğer hayvan üzerine saldırfmak yasak; biıde ise horoz döğüşleri, deve gureşleri, köpekleri komşulann köpeklerine, kedüeri fare üzerine saldırtmak son derece olağan. İtlaf ekipleri ise basıboş köpekleri öldürmeye her an ha VEFAT Rahmetli Ahmet Muhtar Bey ile Hürmüz Hanım'ın kızları, rahmetli Ferhunde Eren ile rahmetli Cavide Sezen'in kardeşleri, Tank ve Barbara Ataman ile Dr. Olcay Neyzi ve Ali Neyzi'nin kıymetli anneleri, Perran, Sara, Tosun ile Josette ve rahmetli Sevda'mn teyzeleri, Katy, John Şükrü, Susan Leyla, Mehmet Ali, Leyla ve Fahrünisa'nın sevgili büyükanneleri, Nurunisa, Zülal, Aaron ve Claire Nemide'nin büyük babaanneleri, T.C. Ziraat Bankası eski genel müdürlerinden ve eski milletvekillerinden rahmetli Şükrü Ataman'ın sevgili eşi Nişantaşı'na Dikkatle Bakın VakıfBank/Nişantaşı b u g ü n a ç ı l ı y o r Çağdaş bankacılık hizmetierinin verileceği, işlemlerin doğru ve hızlı süreceği, kapıların öğle tatilinde bile açık olacağı, çalışkan ve güleryüzlü VakıSanklılar'ın sizi dostça karşılayacağı bir VakıfBank daha açılıyor. Nişantaşı'na dikkatle bakın. Orada 'Çalışkan Banka' hizmete başlıyor. 18 Aralık I989 Pazartesi, Saat: 14.00 Şakayık Sokak. Esen Apt. No. 58 Nişantaşı, İstanbul NEMİDE AIAMAN 17 aralık günü vefat etmiştir. Cenazesi 18 aralık pazartesi (bugün) Teşvikiye Camii'nden öğle namazım takiben kaldınlarak Edirnekapı Şehitliği'ndeki aile mezarlığına defnedilecektir. AİLESİ Arzu edenlerin çelenk yerine Istanbul Çocuk Sağlığı Deraeği'ne (Tel: 130 59 13) bağışta bulunmalan rica olunur. KARABÜK ASLİYE CEZA HÂKİMLİĞİ'NDEN Esas No: 1989/298 Karar No: 1989/414 Yazar kasa kullanmamak suçunaan hüküralü sanık, Salih ile Sıdıka'dan olma 1960 doğumlu Yenice ilçesi Ören köyü nüfusuna kayıth Hüsamettin ören hakkında 213 S.Y. 358/2 madde delaleti ile a>nı yasanın 360 647/46. maddeleri uyannca neticeden dokuz bin lira ağır para ve bir ay müddetle ticaret sanat ve meslekten menine dair hüküm 24.10.1989 tarihinde kesinleşmiştir. İlan olunur. Basın. 40699 Yurt içi, yurt dışı cenaze nakledilir. İlaçlama, malzeme, tabut, bütün işlemler hassasiyetle, süratle yapılır. işletmede aynca 18 ambülans mevcuttur. Cenaze ilanlarında, hizmet bedeli alınmaz. İSLAM CENAZE İŞLERİ 147 20 06 • 140 68 86 VEFATLAR İÇİN VakıfBank TürkiyeVakıflarBankası Sultanahmet Tçpkapı arasında 1000 1500 m 2 müstakil girişli depo aranıyor. Tel: 512 05 05 / 492 HEP ATATÜRK'ÜN YANFNDA Smlih BozokCemal S. Bozok 2000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yaymlan. Türkocağı Cad. 3941 Cağaioğlulstanbul İLAN T.C PAZARYERİ SULH CEZA MAHKEMESİ Sayı: 1989/9^»8 Gıda Maddeleri Tüziığüne muhalefet suçundan sanık Pazaryeri ilçesi Yeni Mahaile nüfusuna kayıtlı ve aynı yerde oturan Mehmet Oğ. Hatice"den olma 1953 D.lu Nefset Çakır hakkında açılan kamu davasının yapılan yargılaması sonunda; Sanığın TCK'nun 396 md. gereğince 3 ay hapis ve 5000, TL. Ağ.P. Cezası ile cezalandırılmasına, Aynı sanığın TCK'nun 398 mad. gereğince 3 ay hapis ve 5000= TL. Ağ. P. Cezası ile cezalandırılmasına, Sanığa her iki suçtan verilen kısa süreli hürriyeti bağlıcı cezaiarın 647 s.k:nun 4. md. gereğince takdiren 1 gunu 300: TLIden paraya çevrilerek ve her iki suçtan da verilen aynı neviden para ce/aları TCK'nun 72 mad. gereğince toplanarak sanığın neticeden 64.0Ü0T TL. Ağır Para cezası ile cezalandırılmasına, Sanığın TCK'nun 402/1 mad. gereğince, meslek, sanat ve tkaretinin hapis cezasına müsavi süre ile (6 ay süre ile) tatiline, iş yerinin 14 gün süre ile kapatılmasına, Hüküm özetinin, Ankara, tstanbul ve Izmir'de yayınlanan ve tirajı yüzbinin uzerinde bulunan bir veya iki gazetede ve varsa suç yerinde yayınlanan mahalli bir gazetede ilanına, Karar verildiği ilan olunur. Basın: 40698 KIRALIK DEPO ARANIYOR T.C. NİZlP SULH CEZA MAHKEMESİ Esas No: 1988/537 Karar No: 1989/243 Hakim: A.Hilmi Sökmen 24662 Katip: tbrahim Çapan Davacı: K.H. Sanık: Mustafa Kemal Özoğlu: Bekir ve Zeynep'den olma 1933 doğumlu Nurip Akçakent köyü nufasuna kayıtlı halen Nizip Belkız Mah. Belkız Yolu No: l'de oturur, Şıhlar Mah. PTT Cad. No: 31/A'da Özoğlu pastanesini çalıştırır. Suç: Gıda maddeleri tüzüğune aykırılık. Suç tarihi: 20.6.1988 Karar tarihi: 4.10.1989 Yukanda açık kimliği yazılı bulunan sanık hakkında mahkememize açılan kamu davasının yapılan yargılaması sonunda, Basın: Sanığın sağlığa az veya çok zarar verecek derecede bozulmuş dondurma imal ederek satmasından eylemine uyan TCK. 396, 2788 sayıh yasa ile değişik 647 sayüı yasanm 4/1.CK.72 maddeleri gereğince neticeten 32.000 TL. ağır para cezası ile cezalandırılmasına. TCK. 402 maddesi uyannca sanığın cürme vasıta kıldığı meslek ve sanaunın verilen hapis cezasına eş 3 ay süre ile tatiline, taktiren 7 gun sure ile sanığın iş yerınin kapatılmasına, karar kesinleştikten sonra sanık hakkında verilen hükürn özetinin büyuk harflerle yazılmak suretiyle ve kapatma suresi kadar kalmak üzere kapatılan iş yerinin göze çarpan bir yerine yapıştınlmasma ve aynca aynı özetin sonradan masrafı sanıktan tahsil edilmek üzere trajı yüzbinden fazla olan tstanbulAnka ve îzmir'de yayımlanan bir veya birden fazla gazetede ilanına karar verilmiş olup, sanık hakkında verilen bu karar suresi içerisinde temyiz edilmediğinden 7.11.1989 günü kesinleşmiştir. İlan olunur. 40397 HESAP MAKİNELERİ • DR 1212 A (12 haneli) 3 4 0 . 0 0 0 . TL • DR 8420 (14 haneli) 485.000. TL • DR 8620 (16 haneli) 5 8 5 . 0 0 0 . TL Hasırcılar Cad. No. 4547 Emihönfi/İST. 522 27 48 527 19 71 527 57 32 MELEK KIRTASİYE A.Ş.