Katalog

13 ARALIK 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/15 D. Almanların'birleşme' kavgası Leipzig kentinde önceki akşam düzenlenen gösteride halk ilk kez Federal Almanya ile birleşmeyi isteyenler ve istemeyenler şeklinde iki ayrı gruba bölündü. GUNER YÜREKLİK BATI/DOĞU BERLİN Demokratik Almanya'nm çeşitli kentlerinde önceki akşam yapılan geleneksel pazartesi yurüyüş ve raitinglerine yine 100 binlerce kişi katıldı. Sadece Leipzig'deki protesto yurüyüşüne 100 binden fazla kişinin katıldığı bildiriliyor. Tam 9 hafta önce de ilk protesto yürilyüşü Leipzig'de yapılmış, daha sonra her pazartesi akşamı gerçekleştirilen eylemler, ülkenin dört bir tarafına yayılmıştı. Barış içinde devrimin başlangıç noktası ve merkezi olarak görulen Leipzig kentinde, önceki akşam yapılan yürüyüşte ilk kez oldukça gergin ve iki ayrı kutba bölünmüş halk görüldu. Stalinist rejimi protesto etmek, demokratik haklara sahıp olmak için başlatılan yuruyüşler, önceki akşam tamamen bu hedeflerın dışına çıktı, yeniden birleşrneyi isteyen ve istemeyenler şeklinde iki ayrı gruba bölündu. Birleşme taraftarlannın taşıdığı pankartlardan birinde " A l m a n y a Birleşik Anavatan" yazılıyken, birleşme aleyhtarları "Dörduncıi Rcich'a hayır" yazılı bir pankart taşıdılar. Gösteriye katılaniardan bazıları, "artık iki ayn muhalefel hareketi bulundugnnu" söylediler. * Eski komünist yönetimin ortaya çıkan yolsuzluklarından ve Şansölye Helmut Kohl'ün 10 maddelik yeniden birleşme teklifinden sonra son yürüyüşlerden sonra gruplar arasmda olaylar çıktı. Şimdi herkes banş içinde başlayan devrimin aynı şekilde devam edip etmeyeceğini soruyor. Aşın sağ gruplaşmalann biiyük şiddet eylemlerine dönüşmesinden korkuyor. "Halk biriz" sloganlan ikiye bölünen halkla "Almanya Almanya" çığlıklanna dönüştü. ö n ceki akşamki yürüyüşlerde bu çığhklar kulaklan tırmalayacak, insanı urpertecek kadar çoğunluktaydı. "Kızıllar yuniyıişten defolsun" diye bağınyorlar, Demokratik Alman bayrağı taşıyanlara saldırıyorlardı. Mitingde bir konuşmacının "Biz bütün bir halkız, ama birleşmek için zamana ihtiyaamız var" şekbndeki ılımlı sözlerini bile ıshklıyorlar, yuhalıyorlardı. Şımdiye kadar ki yürüyüşlerde önceki akşamki kadar halk arasında gergin ve saldırgan bir hava görulmedi. Son yürüyüşe katılanlar gelişmelerden duydukları endişe ve korkuyu dile getirdiler. Demokratik Almanya'nın değişI mesinden yana olan ancak yeniden birleşmeye karşı çıkan bir genç, TV muhabirinin sorulannı yanıtlarken şunları söyledi: "Tüm lehlikeyi goze alıp bunun için mi sokaga doküldiık. Bizim istediğimiz Demokratik Almanya'nın degişmesi, >oksa birleşmesi degil. Bugiınkü yurınuşte artık iyice göriilüyor, halk ikiye bölünmüş durumda. Işin bu hale gelmesi çok lizncü. Umanm halk birbirine girmez. Çatışma çıkmaz. Şimdi tüm parti ve muhalif gruplann herşeyi bırakıp bu endişe verici gelişmeye bir çözüm bulması gerekiyor." DEMOKRATİK ALMANYA Baker'ın ziyareti Demokratik Almanya'nın kuruluşundan bu yana 40 yıldır bu ülkeyi ziyaret eden ilk ABD Dışişleri Bakanı olan Baker, dün Demokratik Almanya Başbakanı Hans Modrovv ile bir araya geldı. Görüşme sonrasında yaptığı açıklamada Baker, Demokratik Almanya'daki banşçı ve istikrarlı bir reform sürecinin devamının ABD için ne derece Onemli olduğunu göstermek amacıyla bu ülkeyi ziyaret ettiğini belirtti. Hans Modrow da bu ziyaretin bir diyaloğu başlattığını belirterek, ülkesinin Avrupa evinin oluşturulması surecinde istikrarlı bir rol oynaması gerektiğini söyledi. Modrovv, görüşmede iki Almanya'nın birleşmesi konusunun kesinlikle ele alınmadığını kaydetti. YENİ BİR ALMANYA Leipzig'de önceki akşam yapılan gösteride 'Yeni bir Almanya' pankartlan taşındı. (Fotograf: Rentcr) EAlman Komünist Partisi kapanıyor JLIemokratik Almanya'dan gelen yardım kesilince Federal Almanya'daki Komünist Parti DKP, 500 parti görevlisinden 450'sinin işine son verdi. ULYA UÇER KÖLN Demokratik Almanya'daki reform hareketinin ucu Batı'daki komünistlere dokununca, F. Alman Komünist Partisi DKP kaparuyor. Demokratik Alman Komünist Partisi SED, F. Almanya'daki kardeş parti DKP'ye yaptığı yardımlan, öğrenildiğine göre, Honecker kadrosunun gogggvde aynlmasıyla birlikte kaldırdı. Doğu 1 dah ilan yoluyla veya gizli yollardan Batılı yoldaşlara akıtılan milyonlarca mark kısıldı. F. Almanya'nın D. Berlin desteğiyle yaşayan Komünist Partisi DKP'nin gelir kaynağı da boylece kurumuş oldu. Kendini kurtarmaya çalışan ve tabanına dönuk bir süru gereksinmeye yanıt verme durumunda bulunan Sosyalist Birlik Partısi SED, devletin kıymetli dövizlerini artık etkisiz 'kardeş parti'ye aktarmak yerine kendi yurttaslannın refahı, ömeğin dış ülkelere yapacaklan geziler için kullanmayı yeğliyor. F.Alman Komünist Partisi DKP, son 3 yılda uye sayısı 50.000'den 20 bine düşen, girdiği seçimlerde oy oranı yuzde 0.3'ü aşmayan, işçi hareketi geleneğine bağlı 12 küçük yerleşim bölgesi dışında belediye meclislerine bile giremeyen ve sesini giderek de daha az duyurabilen bir parti. DKP, iki yıldır içindeki genç "glasnostçu" grubu bastırmakla meşguldü. "Gerçek lektir, onu da yönetim bilir" slogamyla yönetilen ve Doğu Berlin'deki Stalinci eski kadroya körkutuk bağlı DKP yöneticileri bunda başanlı da oldular. Ancak Doğu Almanya'daki gelişmeleri pek kestiremedikleri anlaşılıyor. Partiyi Moskova'dan gelen glasnost rüzgârına açık tulmak yerine bağımlı bulundukları Doğu Berlin'in katı çizgisine bağlı kaldılar. Dış yardımla yaşayan DKP, ilk ağızda toplam 500 parti görevlisinden 450'sinin. işine son \erdi. Partinin Batı Berlin'deki uzantıss S t W ise, önümüzdeki yıl düzenleyeceği bir kongrede "kendini fesih" tavsiyesini karara bağlayacağını açıkladı. DKP ile birlikte yayın organlarıyla yan örgütleri de krize girdi. Partinin Batı Berlin'deki uzantısı SEW, "kendini fesih" tavsiyesini önümüzdeki yılın başlarmda duzenlenecek bir kongrede karara bağlayacağını açıkladı. Diğer bir yan örgüt "AnCifaşisder Birliği", yine ödeme zorlukları yüzünden fonksiyonerlerini işten çıkardı. Alman Komünist Partisi'nin günluk yayın organı "Uz", parasızlıktan haftalık yayına düştü, okurlanna bunu bile buyük özverilerle gerçekleştireceğini açıkladı. Partiye bağlı PahlRugenstein Yayınevi, D. Almanya'dan ilan karşıbğı aldığı 1,5 milyon mark kesilince kapılarını kapatmak zorunda kaldı. BATIALMANYA Partinin 'öncü rolü'ne devam XXalk Temsilcileri Kongresi, Komünist Parti'nin öncü rolünü vurgulayan anayasanın 6. maddesinin tartışmaya açılmasım reddetti. Kongrenin kararı, Mihail Gorbaçov için zafer, 6. maddenin kaldırılmasını isteyen Andrei Saharov için ise ağır bir yenilgi olusturuyor. MOSKOVA (AjansJar) Sovyeüer Birliği'nin ana yasama organı olan Halk Temsilcileri Kongresi, dün başladığı ikinci dönem çalışmalannın ilk gününde, Komünist Parti'nin toplumdaki öncü rolünü vurgulayan ve partiye iktidar tekeli sağlayan, Sovyet Anayasanın 6. maddesinin tartışmaya açılmasım reddetti. Halk Temsilcileri Kongresi'nin dünkü oturumunda, Kongre'nin ikinci dönem cahşmalarında izlenecek gündem üzerindeki tartışmalar sırasında, Radikal muhalif milletvekillerinin onerisi üzerine 6. maddenin gündeme alınıp alınmaması konusundaki oylamada, bu maddenin tartışılması, 839'a karşı 1138 oyla reddedildi. Oylamada 56 üye de çekimser kaldı. Gündeme ilişkin olarak yapılan bir başka oylamada da Yuksek Sovyet tarafmdan, halkın lartışmasına açılan mülkiyet ve toprak yasalannın, Halk Temsilcileri Kongresi'nce ele alınması reddedildi. GORBAÇOV DedJfi okhı Mülkiyet ve toprak yasalannın bir an önce kabul edilmesini isteyen muhalif milletvekillerinin, bu kararla bir gün içinde Kongre'de Gorbaçov karşısında iki kez ağır darbe yemiş olduklan belirtiliyor. Bilindiği gibi ünlü fizikçi Andrei Saharov, Anayasa'nın 6. maddesinin Halk Temsilcileri Kongresi'nde tartışmaya açılması için pazartesi günu 2 saatlik genel grev yapılması çağrısmda bulunmuş, ancak Saharov'un çağrısına uyulmamıştı. Saharov, 6. maddenin kaldırılmasını istiyor. Sovyet lideri Mihail Gorbaçov, dünkü toplantıyı açış konuşmasında perestroykanın amacının halkın her alandaki gereksinimlerine karşıhk verebilecek bir düzeni sağlamak olduğunu söyledi. Gorbaçov, Halk Temsilcileri Kongresi'nin benimseye j ceği anayasa değişiklikleri ve yeni yasalar SOVYETLER BİRLİĞ1 la bu yeni duzenin oluşturulmasında da önemli bir işlev ustleneceğini bildirdi. ö t e yandan Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP), 1985 yılının nisan ayında başlayan perestroyka surecinde, günümüzde gerilimin doruk noktasına ulaşıldığını, ancak ülkeyi içinde bulduğu bunalımdan çekip çıkarmaya kararlı olduğunu ilan etti. SBKP Merkez Komıtesi'nin geçen cumartesi gunu yaptığı toplanuda benimsenen ve partinin gehecek yıl ilkbahara kadar yapılacak yerel seçimler için platform niteliğini taşıyan bildirinin metni yayımlandı. Merkez komitesi, Sovyet halkına hitap eden bildirisinde, perestroyka sürecinin, bireyin politikadan yabancılaşmasma son vertneyi ve halkın bu surecin yalnızca destekçisi değil, etkin bir parçası olmasım amaçladığını vurguladı. ÇEKOSLOVAKYA Havel mi, yoksa Dubçek mi? j ^ Parlamentosu pazar gunü istifa eden Gustav Husak'ın yerine yeni cumhurbaskanını seçmek için düntoplandı. Dış Haberler Servisi Çekoslovakya'da parlamento, geçen pazar gunü istifa eden Cumhurbaşkanı Gustav Husak'ın yerini alacak kişiyi belirlemek üzere dün ilk kez toplandı. Ancak KP Merkez Komitesinden bir uye, seçimin iki ay kadar gecikebileceğini söyledi. Parlamentonun oyun yazarı Vaclav Havel ile Prag baharının lideri Aleksandr Dubçek arasında seçim yapılması beklenirken bir grup komünist milletvekili cumhurbaskanını seçmek için halkoylamasına başvurulmasıru önerdi. Bağımsız Stanislav Kukral, meclis başkanlığına seçildi. Çekoslovakya KP Merkez Komitesi üyesı Vasil Mohorita, yeni cumhurbaşkamnın ancak iki ay içinde seçilebileceğini söyledi. Mohorita, Ulkedeki çeşitli siyasi gruplann katıldığı yuvarlak masa toplantıları sırasında cumhurbaşkanı Husak'ın istifasını izleyen 14 gün içinde seçim yapılmasının mümkiın olamayacağı görüşünün hâkim olduğunu kaydetti. Anayasaya göre, cumhurbaşkamnın istifası halinde 14 gün içinde yeni cumhurbaşkamnın seçilmesi gerekiyor. Mohorita, bu sürenin 45 veya 60 gun olarak uzatılmasının KP tarafından duşünüldüğünü söyledi. Bu arada, komünist milletvekillerinin cumhurbaşkaTaın halkoyuyla seçümesi yönündeki önerisinin parlamentonun bir sonraki toplantısmda ele alınacağı bildirildi. Sivil Forum ise komünist milletvekillerinin cumhurbaşkamnın halkoyuyla seçilmesi önerisini reddederek bunun çok uzun zaman aJacağını ve ulusal uzlaşma sürecine zarar vereceğini savundu. Çekoslovakya'da federal meclis başkanlığına bağımsız Stanislav Kukral getirildi. Aşın muhafazakâr Alois Indra'nın yerine meclis başkanlığına seçilen 54 yaşındaki Kukral, 280 milletvekilinin oyunu aldı. BULGARİSTAN Muhalefetten Türk azmlığa destek ANKARA (AA) Bulgaristan'da 7 atalıkta oluşturulan Bağımsız Ulusal Uzlaşma Komitesi, Bulgaristan'da yaşayan Türkler için bir çağrıda bulunarak, "İsteyen her Bulgar vatandaşına doğum isimlerinin geri verilme hakkının derhal saglanması gerektiğini" bildirdi. Dışişleri Bakanlığı'ndan edinilen bilgiye göre, Ulusal Uzlaşma Komitesi, Bulgaristan'daki bütün vatandaşlara, Bulgaristan Millet Meclisi Başkanı Stanko Todorov'a ve Bulgaristan Komünist Partisi Merkez Komitesi toplantısına gönderdikleri telgrafta, Türk etnik bilincine sahip olan Bulgar vatandaşlarına etnokultürel kimlikleri ve bundan kaynaklanan haklarının tanınması gerektiğini belirtti. Telgrafta, "Bağımsız orgiitlerin temsilcilerinin de katılımı ile 1989 bahan ve yazında meydana gelen olaylaria birlikte, asimilasyon politikası sırasında yapılan tüm yasa ihlallerini inceleyecek ortak bir pnrlamento \atandaş komisvonu kurulsun, kamuoyu bu araslırmanın sonuçlarını bilsin, savcılık ise suçluları >argılasın" denildi. Gerçekler bilinsin Bazı kişilerin "Neden geçmişi eşeleyim" şeklinde sorular sorabileceği ifade edilen bildiride, şöyle denildi: "Bulgarlar, Bulgar topraklannda, onlann adına ve sozde onlann çıkarlanna ne tiır baskılar ve yasadışı işler >apıldığını öğrenmelidirier. Onlar. aynı zamanda, suçsuz insanlann 19841985 vılında isimlerinin degiştirilmesi sırasında, sadece insani ve ulusal şereflerini konıma cesaretini gosterdikleri için, tanklarla ve otomatik tufeklerie hapislere gonderildiğini bilmelidirler. Onlar, Belene'deki Temerkuz kamplanna gönderilen binlerce insanı «e>a ülkenin diger bölgelerine surüJenleri bilmelidirler. İçişleri Bakanlığı'nın arşivlerinden oldurulenlerin isimleri çıkanlmalıdır. Yasaklanan orf, âdet ve gelenekler, dini yasaklar, anadilin >asaklanması ile ilgili butün gerçekler bilinmelidir." HALK, HAVEL' DEN YANA Parlamentoda milletvekilleri yeni cumhurbaskanını seçmek için loplanırken, sokaklarda halk. Vaclav Havel yanlısı gösteriler yapıyor. (Fotograf: Reuter) KUZOPTİK GOZLUK ve SAAT AaBİRKAYIP Tiyatromuz sanatçılarından ALTAN ERKEKLİ'nin babası İNSANLIĞA Travestilerın üzerlerindeki baskıları protesto etmek için düzenledıkleri basın toplantısına katılan şu anda tutukludur. 8.12.1989 tarihinden beri ölüm orucundadır. Asıl soruşturmanın baskı ve işkenceleri uygulayanlar hakkında açılması için bizler de 10.12.1989 tarihinden itıbaren açlık grevindeyiz. RADİKAL OEMOKRATLAR ADINA MİMARLARA DUYURU istanbul ili sınırları içinde kurulmuş bulunan Bakırköy, Kadıköy ve Kartal Büyük Kent Bölge Temsilcılik (BKBT) Yönetim Kurulu seçımlen 2021 Ocak •'990'da çoğunluklu olarak, çoğunluk sağlanamadığı takdirde 2728 Ocak 1990 tarıhinde", BKBT Yönetim Kurulu tarafından belırlenen yer ve saatte yapılacakiır. BKBT seçımlerıne katılabılmek ıçın, ılgilı temsilcılik sınırları içinde ikâmet eden ya da ışyeri bulunan uyelerın yazılı başvurusu ile BKBT'ne kaydı esastır. Bir uyenın ancak tek bir BKBT'de kaydı yapılır. Kayıt için üyelere tıp dilekçe posta ile gonderılecektır. Posta yolu ile kayıt formu eline geçmeyen üyelerımiz İstanbul Büyük Kent Şubesı'ne ve Bakırköy, Kadıköy, Kartal BKBT'ne başvurabılırler. TMMOB MIMARLAR ODASI İSTANBUL BÜYUK KENT ŞUBESI Adres. Taksım Cad. Stüdyo Apt 15/2 TaksımIST. Tel. 145 16 66 151 91 35 BURHANETIİN ERKEKÎİ'yi kaybetmiş bulunuyonız. Cenazesi 13.12.1989 bugün öğle namazını takiben Selimiye Camii'nden kaldınlacaktır. Tanrıdan rahmet diler, ailesinin acısına katılınz. İBRAHİM EREN Wr^w , ^L fc^ ^ Cumhuriyet Kitap Kulübü Bakırköy Temsilciliği Karya Kültür Merkezi MARMARA ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜUESİ BARIŞ HAFTASI 7 775 Arahk ANKARA SANAT TİYATROSU ABDÜLKADİR DEMİRÖZÜ