Katalog

CUMHURÎYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER lerınde duzeltım vapıldıktan sonra patrıklık yuksek beratımn kurallanna uyularak omur boyu atan maları yöntemı tam olarak harfı harfıne yenne getınlmelı ve Babıâlımız ıle bütun cemaatlerın başkanları arasında kararlaştırılacak uvgulama uyannca patnk, metropoht, delege, pıskopos ve hahamlann atanmalarında >emın torenı yapılmalıdır Her ne yolla olursa olsun, rahıplere venlmekte olan ucret ve ödenuler tumuyle kaldınlarak yerıne patnklere ve cemaat başkanlanna behrh gehrler oz gulenmelı ve ötekı rahıplere de rutbelerıne, göreviennın onemıne \e bundan sonra verılecek karara göre hakça maaşlar bağlanmalıdır Ancak Hınstıyan rahıplenn taşırur ve taşınmaz' mallarına herhangı bır yoldan dokunulmamalıdır, Hınstıyan ve ötekı gayrı Muslım uvruklann cemaat uyelerıyle olan ışlenrun vönetımı her cemaatın rahıplen ve halkı arasından seçüecek uvelerden oluşan bır kurulun gozetım ve korunmasına bırakılmalıdır, halkın tümü aynı mezhepte bulunan kent, kasaba ve kövlerde dınsel törenlere özgulenmış olan yapılarla okul, sa>nevı (hastane) ve mezarlık gıbı ötekı yerlerın asıllarına uygun olarak onanhp saglamlaştırılmasına herhangı bır engel çıkanlmamalıdır Bu gıbı verlerın yenıden gerektığınde, patrıkın veya cemaat başkanlannın onavlaması ıle bunlann plan ve yapım yöntemı Babıâlımıze bıldınlmelıdır, bu durumda ya bıldınlen yöntemlerın kabulune ılışkın ırademe göre gereğı yapılır ya da belırlı bır süre ıçınde ıtırazlar bıldırılır Bır mezhebm cemaatı yalnız, yanı ötekılerle kanşık olmayarak bır yerde bulunuvor ıse o yerde dın sel törenm herkese açık olarak yapılmasına herhangı bır sınırlama konulamaz Halkı turlu dınlere bağlı bulunan cemaatlenn yer aMığı kent, kasaba ve köylerde ıse cemaatlerden her bınnın takımı, bulunduğu yerde, ötekılerden ayn olarak, yukarıda saptanıp açıklanan yöntem uyarınca kendı küıse, saynevı (hastane), okul ve mezarlıklarını onanp sağlamlaştırabılır, yenıden yapılması gereken bınalara gehnce, bunlar ıçın gereklı ıznı patnkler ya da cemaat metropolıtlen bır dılekçeyle Babıâlı'den ıstemelıdırler, yüce devletımızce, toprak mülkıyetı bakımından, bu >enı yapımın herhangı bır sakıncası görulmezse, benım yüce ruhsatım verılecektır, bu gıbı ışlerde hükümetçe yapılacak ışlemler tümüyle ücretsız olacaktır Bır mezhebe bağlı olanlann sayısı ne kadar olursa olsun o mezhebm dınsel törenlennın tam bır serbestlıkle yenne getınlmesını sağlamak ıçın gereklı ve sağlam önlemler alınmalıdır Yuce devletımın uyruklan arasında mezhep, dıl ya da cıns yönünden herhangı bır kesımın öbürlennden aşağı tutulmasını belırleyen butun nıtemler ve sözler ve ayırıcı özelhkler devlet yazışmalarından tümüyle kaldınlmalıdır Halk arasında >a da resmı görevhler tarafından dahı utanç vencı veya namusa dokunucu her türlu nıteleme ve betımlemelerın kullanılması >asa ıle yasaklanmalıdır Benım ulkelenmde bulunan her dın ve mezhebm tapınma torenlerı serbestçe yapıldığından, uyruklanmdan hıç kımsenın bağlı olduğu dınının bu torenlenne katılması engellenmemelı ve bundan dolayı tehdıt ve ezıyet görmemeh ve hıç kımse dın ve mezhebını değıştırmeye zorlanmamalıdır Yuce devletımızın görevlı ve hızmethlennın seçımı ve atanması benım ırademe ve onayıma bağlı olup yuce devletımın uyruklarımn ııepsı, hangı cemaatten olursa olsun, devletın hızmet ve memurluklarına kabul edılecekler, bunlar yetenek ve becenlenne göre herkes ıçın uygulanacak kurallar uyarınca memurluklarda çalıştınlacaktır Yuce devletımın uyruklan, devlet okullarına yazılma kurallanna göre yaş ve sınav bakımından behrlenmış olan koşullara uyularak hıçbır aynm gözetılmeksızın, asken ve sıvrl okullara kabul edılecekler ve bundan başka cemaatlerden her bın bılım, tarım ve sanayıye ılışkın olarak kendı uyelennce okullar açma yetkısıne sahıp olacaklardır, ancak böyle okullann ders ızlencelen (programlan) ve öğretmenlennın seçımı, uvelen benım tarafımdan atanacak karma bır kurulca mılh eğıtım ıdaresınm gözetım ve denetımı altında olacaktır Muslumanlar ıle Hınstıyanlar ve Musluman olmayan ötekı uyruklar arasında ya da Hınstıyan devletler uyruklanyla onların Müslüman olmayan uyruklanndan türlu mezheplere bağlı olanlann her bın arasında tıcarete ya da ceza hukukuna ıhşkın olarak çıkacak butün davaJar karma mahkemelere havale edılecek, davanın görülmesı ıçın bu mahkemelerce yapılacak oturumlar herkese açık olacak, davacı ıle davalı yüzleştırılıp bunların göstereceklerı tanıklar kendı mezheplerındekı yönteme göre yapacaklan bırer vemınle doğrulayacaklardır ötekı hukuk davalanna da eyalet ve vıla>etler karma mahkemelerınde, valı ve o yenn kadısı da katılarak şerıat kurallanna, ya da ötekı yasalara göre bakılacak, böyle mahkeme ve kurullarda duruşma açık olacaktır, Hınstıyanlardan ve Müslüman olmayan ötekı uyruklardan ıkı kışı arasındakı mıras gıbı özel davalar, eğer davada taraf olanlar ısterlerse, patnk ya da cemaat başkanı tarafından karara bağlanmak uzere onlara havale edılecektır Ceza ve tıcaret yasaları ıle karma mahkemelerde bakılacak davalar olabıldığınce çabuk karara bağlanacak, duruşma tutanaklan ve kararlar ülkemde konuşulmakta olan butun dıllere çevrılerek yayımlanıp ılan edılecektır" (Devamı gelecek pazara) 26 KASIM 1989 Islahat Fernıanı ve Tanrimat Üstüne DüşüncelerI HIFZI VELDET VELİDEDEOĞLU Bılındığı gıbı kısaca Tanzımat Fermanı dıve aıııJan GüJhane Hattı Hümayunu 3 Kasım 1839'da Hancıye Naan (Dışışlen Bakanı) Mustafa Reşıt Paşa tarafından Gulhane'de okunup ılan edıldığı ıçın, bu tarıhsel olayın 150 yılı olan 3 kasım 1989 gununden başlanarak Tanzımat turlu bılımsel etkınlıkler ve yayımlanan yazılarla bır hafta boyunca gundeme getırılmıştır Tanzımat Fermanı'nın öz Türkçesını 12 Hazıran 1989 tarıhlı Cumhunyet'te, Fransız Devrımı'nın 200 yılı dola>ısıyla yayımlamıştım Bugun de Tanzımat dönemının ıkına onemlı belgesı olan ve Âlı Paşa'run sadrazamlığı sırasın da ılan edılen 1856 tarıhlı Islahat Fermanı'nın gu numıiz Turkçesıne çevırdığım metnını okurlarıma sunuyorum Tanzımat'ın 100 yıldönumunde turlu mesleklerden bılım adamlarının katkısıyla, 19391940 tarıhınde Mıllı Eğıtım Bakanı Hasan Âlı Yucel'ın gınşımıyle 1026 sayfalık buyuk bır kıtap yayımlanmıştı Bu kıtapta gerek 1839 Tanzımat, gerekse 1856 Islahat Fermanları'nın yalnız Osmanlıca asıllarına yer verılmış, bunlar Turkçeleştınlmemıştı Oysa venı kuşakların bu fermanları anlayıp değerlendırmesı ve onlar uzennde ınceleme yapabılmesı ıçın öz Türkçe metınlerın ortaya konulması kesın koşuldur Ben ıkı yazı ıçınde bu görevı yerıne getırmek ıstıyorum Gerek Tanzımat dönemı, gerekse 1856 Islahat Fermanı hakkındakı duşüncelerımı ıkıncı yazının sonunda belırteceğım **• Ferman'ın metnı şöyledır "Sadrazam ve tam yetkılı vekılım, padışahlığımın bırıncı rütbe ruşanını taşıyan buyuk vezınm Meh met Emın Âlı Paşa'ya bu fermanım ulaşınca şunların bılınmesını ısterım Tanrı tarafından bana emanet edılmış olan uyruklarımın butun kesımlerının her yönden mutlu ve gönençlı olmalan butun duşuncelerımın önün de gelır Saltanat tahtına çıktığım gunden ben bu yolda gösterdığım özel çabaların hamdolsun pek çok yararlı sonuçlan görulmuştur Yurt ve mılletımızın abadanlık (mamurluk) ve servetı her an artmaktadır; ancak yuce devletımızın şanına yaraşır ve uygar uluslar arasında hak ettığı yuce ve önemh yere layık olacak erışkınlığe ulaştırılması ıçın şım dıye değın koymavı başardığım hayırlı ve venı kurallann yenıden pekıştınlmesını ve gehştmlmesım ısterım Butün uyruklarımın özverılı çabalan, sadık ve ıçtenlıklı muttefikımız olan buyuk devletlerın ıyılıksever destek ve yardımları sonucu olmak uzere şımdı, Tann'nın yardımıyla, uluslararası alan da yuce devletımızın saygmlığı bır kat daha artmıştır, böylece ıçınde bulunduğumuz yüzyıl yuce de\letımız ıçın hayırlı bır gehşmenın başlangıcı olacağından, ıçende de devletımızın daha çok guçlenmesı, benım adaletlı ve şefkatlı gözumde eşıt olan, bırbınne bağlı bütün halk kesıtlerındekı uynıklanrrun her yönden tam bır mutluluk ıçınde bulunmalan ve ülkelenmın bayındırhğını sağlayacak önlem ve vöntemlenn her an gelıştınlmesı padışahlığımın tutum ve ısteğı gereğındendır Bu nedenle aşağıdakı noktalann yenne getınlmesı gerektığı yolundakı ırademı açıkhyorum, şöyle kı Gulhane'de (1839'da) okunan fermanım ve ılan olunan duzenleme gereğmce her dın ve mezhepten uyruklarımın tümü hakkında ayrım gözetılmeksızın, can, mal ve namus dokunulmazhğı ıçın tarafımdan vaat edılıp venlmış olan guvence bır kez daha vurgulanıp pekıştınlmıştır, bunun tumüyle gerçekleştınlmesı ıçın etkın önlemler alınmalıdır, benım koruyuculuğum altında olarak ulkelenmde bulunan Hınstıyan cemaatlenne ve Müslüman olmayan ötekı uyruklanmın cemaatlenne yüce atalanmca venlmış ve son yıllarda da sunulmuş olan bütün ruhanı ayncahklar şımdı de pekıştınlıp surdurülmelıdır Ancak Hınstıyan uyruklann ve Muslümarüar dışmdakı öbür uyruklann cemaatlennden her bın belırlı bır süre ıçınde bugunku ayncalıkların ıncelenmesıne başlayarak elde edeceklerı bılgılerın gerektırdığı düzeltmelerı, benım ıradem ve Babıâlımızın gözetımı altında, özellıkle patrıkhanelerde oluşturulacak kurullarda görüşerek Babıâlı'ye sunup bıldırmek zorundadırlar Gerek cennetmekân Sultan Fatıh Ikıncı Mehmet hazretlerınce, gerekse ondan sonrakı padıjahlarca patnkler ıle Hınstıyan pıskoposlarına venlmış olan ruhsat ve yetkıler, benım padışahlığım sırasında bu cemaatlere sağlanmış olan yenı durum ve mevkı ıle bağdaştırılmalıdır Patnklenn şımdı yürürlükte olan seçım yöntem PENCERE Tarihe Bakışta Gerçek Saygısı.. Kasım ayının ortasında Strasbourg Unıversıtesı Türk Etüdlen Enstıtüsü'nde "Fransız Devnmı ve Osmanlı Imparatorluğu" baslığı altında uluslararası bır "kollok" düzenlendı Çeşıtlı ulkelerden çağrılı bılım adamlarının sundukları "teblığler"\e süregelen tartışmalar konuya aydınlıklar serptı Profesör Server Tanıllı ılk gün yaptığı "tanrtma konuşması"nda dedı kı "Fransız Devrımı'nın 200'uncü yıldönümü dolayısıyla, özellıkle Fransa'da yoğunlaşan kolloklar zıncırı ıçınde, bır halka eksık kalmışa benzıyordu, o da, Fransız Devnmı ıle Osmanlı Imparatorluğu ılışkılen ve Devrım'ın bu dev ımparatorluk üzerındekı etkılenydı Ama bu halkayı da dokiunvak gerekıyordu Çünkü Fransa Devnmı'nı ve etkılennı yalnız Avrupa ıle sınırlamak, onu yalnız Hıristh yan dunya ıle çerçevelemek, bu evrensel olaya haksızlık olur Devnm, belkı en kayda değer gelışmelennı Osmanlı imparatorluğu: nda başlatmışttr Gerçekien, Osmanlı Imparatorluğu, o yıllann sıyasal coğrafyasında, Avrupa'ya en yakın ve en büyuk ımparatorluktur Bu ımparatorluk çokuluslu ve çok kultuhudür Avrupa'ya, Bat Asya'ya ve Afnka'nın kuzeyıne yayılan bu egemenlığın çatısı altında, yalnız Türkler yok, Sırplar, Bulgarlar, Amavutlar, Grekler, Ermenıler ve Araptar vardır Bu ımparatorluk yalnız Müslüman değıldır, aynı zamanda Hınstıyandır ve "iahudtdır Özetle, modem zamanlann en göz alıcı kulturel ve sosyal mozayığı olma nıtelığını o yıllarda sürdürmektedır Dahası, bu ımparatorluk, tutuşmaya hazır bır yapıdadır, 16. yuzyılda sıyasal, sosyal ve kulturel yaşammm doruk noktasına çıktktan sonra, bır durağanlığın ıçıne gelıp gırmıştır, özellıkle 18. yuzyılda, Avrupa'nın Aydınlıklar Çağı'na gırdığı tnrdönemde, kımı kıpırdanışlara karsın, aydınlanmanın uzağındadır Fransız Devnmı kı Avrupa'da Aydınlanma'nın devnmıydı, ışte böyle bır ortamda bulur Osmanlı Imparatorluğu'nu ve ona yangının ılk kh vılcımlannı sıçrabr Imparatorluk bütün bır yüzyıl boyunca bu yangını yaşayacak ve bu arada kendı aydınlanmasını başlatacaktır Hıçbır abartmaya kaçmadan söylemış olalım, bız Türklenn çağdaş dünyaya gözlenmızı açışırnız, kendı aydınlanmamızı yaratjştmız, Fransız Devrımı'nın açtığı yolda olur, onun etkılen 20 yuzyılda Cumhunyetın temelındekı harca karışır ve bu aydınlanma, çoğu noktada Fransız Devnmı nın ılkelerıne bağlılığını sürdürerek Turkıye'de bugun devam etmektedır Deyımını dın ve devlet aynhğında bulan laıklık, mıllı ordu, eşıtlık ve özgüriük, Fransız Devnmı'nın gözbebeğı olan bu kavramlar, bugünkü Turkıye'de gündemın hâlâ baş maddelen arasındadır Aynı uyandıncı etkının, yalnız Türkler ıçın değıl, Osmanlı Imparatortuğu'ndakı bütün uluslar ve halklar ıçın de söz konusu olduğunu söyleyelım, ama şunu da eklemış olalım Osmanlı Imparatortuğu'nda, devnmın getırdıklen, Türklerden önce Sırptan, Oreklen ve Ermenılen etkıledı" • Strasburg'dakı "Türk Etüdlen Enstıtüsü" ünlü Türkolog Paul Dumont yönetımınde çarpıcı bır odak durumuna dönüşüyor, bızım unrversıtelenmız YOK'leşırken yurtdışında bılım çarklan durmuyor Strasburg'da ızledığımız tarıhımıze dönük çalışmalar, yalnız dune değıl geleceğımıze yönelıktır Nasıl? Fransız Devnmı, ınsan haklarının bayrağını yükselten bır atılımdı O bayrak yeryuzu halkları arasında elden ele dolaştı, kımı ülkede yere düştu, çığnendı, kımı ülkede yukseltıldı Turkıye'de aydınlıkla karanlık çatışması 1990'ların gündemını oluşturacak gıbı gorünüyor, ınsan hakları ve demokrası, Turkıye'de her zamankınden sıcak vo gunceldır Ancak ış bu sınırda durmuyor, cumhurıvetımızı kusatan en büyük sorunlar, Osmanlı Imparatorluğu'ndan bıze mıras kalanlardı& Ermenı sorunu günluk gazetelerımızın manşetlerındedır, Ege'de Yunan ve Kıbrıs'ta Rumlarla süregelen anlaşmazlıklar, dünden bugüne aktanlan davaların tarıhsel ıçerığını taşıyor, geçmışın dosyaları açılıyor, taranıyor, dıdık dıdık edılıyor, kımı zaman da tanh çarpıtılmak ıstenıyor Çarpıtılmak ıstenen tanh, ıç ve dış polrtıkada etkılı ışleviere alet edılıyor Böyle bır dönemde, bılımsel yansızlığın cıddıyetıyle geçmışımıze ve kultürümüze eğılen dışarıdakı kurumların terazının kefesıne koyacakları ağırlıklar bızım ıçın çok önemlıdır Çünku, Türkıye'nın gerçek saygısına gereksınmesı bugün her zamankınden daha buyuk EVET/HAY1R OKTAYAKBAL Yeni Hükümetîıt \ apısı Ifterkezi idarenin yenıden duzenlenmesı konusunda oteden ben savunulan ılkelere ters duşen bu gelişme sonunda Başbakanlık, adeta bir super bakanlık konumuna gelmiştir. Büyük Değişimlere Doğru Yenı dengeler kuruluyor Dunyanın gorünüşu hızla değışmekte Insanlar daha çok ozgurluk, daha çok refah, daha çok güven ıstıyorlar Doğudan batıya, guneyden kuzeye kadar hep böyle Sıyasal goruşler çağdaş bır görünum kazanıyor Eskımış anlayışlar, tutumlar bır yana ıtılıyor Kırk yıllık baskıcı yönetımler, kırk yıllık partı başkanları, ön yerlerı bır türlu bırakmayanlar tepetaklak edılıyor Her yerde, her şey de bır değışme, bır yenıleşme, bır aydınlığa açıklığa koşma ıle karşı karşıyayız Buna 'demokratıkleşme' adı verılebılır m ı ' Partılerın adı, nıtelığı değıştırılıyor Yenı adamlar ortaya çıkıyor Çağın gerekiırdığı gerçeklere uyan yenı sıyasal oluşumlar Berlın Duvarı yıkıldı yıkılacak Bulgarıstan'da Jıvkof gıttı Nereye gıttı? Belkı obür dünyaya1 Bılınmıyor Görunen, bılınen katı yonetım kadrolarının yerle bır edılmesı Doğu Almanya, Macarıstan, Polonya, Çekoslovakya, en başta Sovyetler Sovyetler Bırlığı ıçındekı çeşıtlı etnık yapılar gerçek bır ozgurluk, gerçek bır demokrası arayışlan tçınde Her şey değışryor, ama Türkıye, bu değışımler, yenılesmeler, çagdaşlaşmalar, demokratıkleşmeler ortamında ne yapryor? 12 Eylül den bu yana hıç de lyı, yararlı, olumlu bır görüntü vermıyoruz, ne ıçerde, ne de dışarda Askersel bır yönetımın tüm öğelerı olduğu yerde duruyor Demokratıkleşme sürecı yerınde sayıyor, hatta 12 Eylul oncesını bıle aratıyor Cuntanın çıkardığı engeller, zorluklar, baskılar 1983'tekı sözüm ona demokrasıye geçışı yozlaştırmış, "sen partı kurarsın, sen kuramazsın, sen aday olabılırsın, sen olamazsın' dıye korkunç bır ayrımcılık yapılmış Bundan Bay Özal yararlanıp 1983'te ıktıdara gelebılmış Altı yılda ulkeyı eskısınden beter bır hale getırmış Butun bu başarısızlığının odulu olarak da devletın en yüce görevıne getırıimış1 Kım tarafından? Yuzde 36 oyla Meclıste 290 sandalye elde etmış olmasını sağlayan bır seçım yasası tarafından 1 ANAP çağın gerçeklerıne yakışmayan bır partı' Partı lıderı koskoca mılletvekıllerıne elını öpturuyor' Devlet başkanı olur olmaz bakanlar, mılletvekıllerıyle cuma namazlarına koşturuyor1 Cumhurbaşkanının partı polıtıkalanna kanşmayacağı kuralı var Böyleyken ANAP'ı Çankaya'dan yonetmeye, TBMM'dekı ışlere karışmaya kalkışıyor ANAP'ın çağdaş bır demokratık nıtelık kazanmasına en başta Bay Ozal engel olmaktadır Iktıdar böyle ya muhalefet'' Ana muhalefet, Sosyaldemokrat Halkçı Partı dır Şımdılık öyledır llk genel seçımde SHP'nın yerını kırk yıllık Demırel'ın nıce acı deneyımlerıyle tanıdığımız Demırel ın DYP'sımn alacağa benzıyor Nedenı de SHP'nın (Cüneyt Canver'ın guzel buluşuyla) bır 'Denız Kulübu oiması' Bır 'arkadaş grubu'nun SHP'nın nıtetığını. programını, halkta yarattığı guvenırlığı, bır yana ıtıp partıde tam bır zorba dıkta yonetımı kurmaya kalkışması Gerçek sosyal demokratların buna katlanamaması Bırbırı ardına partıden kopmaların gundeme gelmesı Erdal Inonu gıbı, güven uyandırmış bır kışının bıle bu başıbozukluğu onlemeye, partıde program çerçevesınde bırlık ve butunlüğu kurmakta yetersız kalması 12 Eylul'den sonra kurulan sıyasal partıler dönemı kapanacağa benzıyor MDP gıttı gıder, Halkçı partı çoktan tarıhe karıştı Bır ANAP'tır türlu oyunlarla ayakta kalmaya çalışan Ama bu partının de bellı bır sure sonra bölunmelere uğraması beklenır Gelelım SHP'ye Bu partıden er geç gerçek bır sosyal demokrat partınm doğması kaçınılmaz gorunuyor Emeğe, emekçıye, gerçek demokratık ılkelere bağlı bır partı Şımdıye dek hep sağda kalanlar CHP'den kopmuşlardır DP'den Guven Partısı'ne ka dar CHP'nın sağcıları enınde sonunda kendılennı başka bır çatı altında bulmuşlardır Bu kez tersı olacağa benzıyor' SHP'nın kendı programı çızgısınde dırenenler SHP'nın bır çeşıt Güven Partısı olmasını ıstmeyenler, yenı bır partıde bır araya geleceğe benzıyorlar ANAP Seçım Yasası'nı değıştırmek zorundadır Her şeyden önce kendı yarannı düşünduğu ıçın Nıspı seçım yöntemı yenıden yürurluğe gırdı mı Meclıste çeşıtlı gorüş ve duşunuşte oluşumlarayer açılacaktır Kım nedır, necıdır, kımden, hangı goruşten yanadır, çok daha lyı ortaya çıkacaktır Dünyada sıyasal dengeler değışırken, herkes demokrası yelpazesınde kendı yerını bulurken bızdekı bu karmakarışık partılere yer kalmayacaktır Bellı goruş ve düşüncelerı ıçtenlıkle savunan, çağın gereklerıne uyan yakışan partıler ortaya çıkacaktır Dunyadakı bu hızlı değişimlere er geç bızler de ayak uydurmak zorunda kalacağız Bundan kaçınmak olanaksızdır Sevmek ve Sevılmck Guneşı her ıkı yandan da Hıssetmektır EVLEND1K MUTLUYUZ Prof.Dr. HİKMET SAMİ TÜRK Başbakan Yıldınm Akbulut'un başkanlığmda kurulan yenı hükumetın ılk anda dıkkatı çeken özellıklerınden bın, 15 hızmet bakanı yanında devlet bakanlan sayısının da bın başbakan yardımcısı olmak uzere 15'e çıkanlmış olmasıdır Hızmet ve devlet bakanlan sayısını eşıtleyen bu uygulama ıle Bakanlar Kurulu'nun geleneksel yapısı, önemlı ölçude değıştırılmış bulunmaktadır Böylece devlet eüyle yürutulen kamu hızmetlerının bakanlıklara aynlması ve bunlar arasında devlet bakanlan nın yerı ve ışlevı sorunu, bır kez daha guncellık kazanmaktadır "Devlet Bakanı" kavramı Cumhurıyet Türkıyesı'nde II Dünya Savaşı ertesınde çok partılı sıyasal hayata geçınce ye değın yalnız klasık hızmet bakanlıklan kurulmuştur Gerçı daha önce Turkıye'de ılk kez devlet daırelennın bakanlıklara aynlmasını ve bakan yardıması konumundakı sıyası musteşarlann görevlennı duzenleyen 8 2 1937 tanh ve 3117 sayılı kanun, bakanlıklann sayısını başbakanla bırlıkte en az 12, en çok 16 olarak sınırlarken "devlet vekılı" denılen "vekaletsız vekıller"ı, yanı günümüz Türkçesıyle bakanlıksız bakanlan da bu sayıya dahıl etmıştı (m 1) 3117 sayılı kanunla venlen "devlet vekılı" tanımı, Fransızcadakı "minıstre sans portefenille" kavramına uymaktadır Zaten "devlet vekılı" tenmı de, Fransızcadakı "ministre d'Etat" tenmının karşüığıdır Fakat 3117 sayılı kanunun bu hükmu, hıç uygulanmamış ve kısa bır sure sonra a>Tu kanunun sıyası musteşarlara ılışkın hükumlerıyle bırlıkte, devlet daırelennın bakanlıklara aynlmasını herhangı bır sayısal sınırlama koymaksızın yenıden duzenleyen 29 10 1937 tanh ve 3271 sayılı kanunla yürürlükten kaldırılmıştır Bakanlıklar kuruluşu hakkında kanun Konu, II Dunya Savaşı ertesınde Turkıye1 de bırden çok sıyasal partının katılmasıyla 21 Temmuz 1946 gunu yapılan ılk mılletvekıh genel secımınden sonra kurulan Recep Peker, hukümetmce Turkıye Buyük Mıllet MeJısı'ne sunulan bır kanun tasarısı ıse yenıden ele alınmıştır 3271 sayılı kanunun yenne geçmek uzere 13 9 1946 tarıh ve 4951 sayılı Bakanlıklar Kuruluşu Hakkında Kanun olarak kabul edılen bu tasannın gerekçesınde ağırlık, devlet bakanlan ıle ılgılı açıklamalardadır Bakanlar Kurulu'nda hızmet bakanJan yanında devlet bakanlanna da yer verılmesını gerektıren nedenlerden ılkı, bu gerekçede şo>le ıfade ed.ilmıştır "Hükumetın genel pohtıkasından sorumlu bulunan Bakanlar Kurulu'nda, duşuncesınden ve görgusunden ıstıfade edılebılecek bazı devlet adamlanmn bulunması, kendını kuvvetle ma yönundedır Bu arada başbakan yardımcıları savısı da özellıkle koalısyon hukümetlennde artmıştır 4951 savılı kanun dönemının rekorlan ıse, 1978 başlannda Başbakan Bulent Ecevıt'ın başkanlığında 10'u devlet bakanı olmak uzere toplam 34 bakanla kurulan CHPCGPDP (Cumhurıyet Hdk Par tısı, Cumhunyetçı Güven Partısı, Demokra duyuran bır ıhtıyaç olarak görulmektedır Bu ıtıbarla bellı daırelerın başındakı bakan tık Partı) bağımsızlar koalıs>on hükumetınlardan ayn olarak Bakanlar Kurulu'nda dev dedır let bakanlan da bulunabıleceğı açıkça belır Bakanlıklann kuruluşu ve tılmek lüzumlu görulmuştur" görev esaslan hakkında kanun tkıncı neden olarak "Başbakanlığa doğrudan doğruya bağlı devlet daırelennın çeşıtlı 6 Kasım 1983 mılletvekıh genel secımınden ışlerı" göstenlmış ve "Başbakanm devlet ış sonra kurulan Turgut Özal hükumetınce çıkalerınde daha serbest çalışabılmek ıçm bu daı nlan 13 12 1983 tanh ve 174 sayılı Bakanlıkrelerın başında bulunacak bır bakanın yardı lann Kuruluş ve Görev Esaslan Hakkında Kamına ıhtıyacı" belırtılmış; bu arada aynı za nun Hukmunde Kararname (KHK) ıle 4951 manda devlet bakanlan ndan bırıne başbakan sayılı kanun yunirlükten kaldınlmış ve bu koyardımcısı görevı venlmesını gerektıren üçüncü nuda aynntıb yenı hükümler getırılmıştır Daneden ıse, "ayn ayn bakanlıklar tarafından gö ha sonra 27 9 1984 tanh ve 3046 sayılı kanun rülmekle beraber sıkı temas noktalan bulunan olarak kabul edılen 174 sayüı KHK, "Bakanışlen koordme etmek ve bakanlıklararası ça lıklann kurulması, kaldınlması, görevlen, yethşmalara Başbakan adına ahenklı bır şekıl kılen ve teşkılatı kanunla duzenlenır" hükrnuvermek" zorunluğuyla açıklanmıştır (1) nü koyan 1982 Anayasası'nın 113 maddesının 1 fıkrası doğrultusunda bır genel duzenleme Değişikliğin gerekçesi mtelığındedır Aynı hukum, hızmet bakanlıkDevlet daırelerının "Başbakanın teklıfi ve lan açısından "kanunla" kurulma zorunluğu cumhurbaşkanının onamasıyla" bakanlıkla getırdığı bıçımınde yorumlanmış ve 13 12 1982 ra ayrılacağıru belırten, bunlara atanacak ba tanh ve 175187 sayüı KHK'ler dızısıyle Mılh kanlardan ayn olarak devlet bakanlan atan Savunma Bakanhğı dışında her bınnın teşması ve ıçlennden bırıne başbakan yardımcı kılat ve görevlen yenıden duzenlenmış; bu arası görevı venlmesı olanaklarını getıren 4951 sa da daha önce var olan hızmet bakanlıklannyılı kanun, 1962 ortalarırKJa yapılan bır değı dan bazılan bırleştırılmek suretıyle sayıları şıklıkle 1983 sonlanna kadar yürurlukte kal azaltılmıştır Buna karşılık 3046 sayılı kanun, devlet bamıştır Başbakan lsmet tnonu'nun başkanlıgmdakı CHPYTPCKMP (Cumhurıyet Halk kanlan açısından eskı 4951 sayılı kanunun gePartısı, Yenı Turkıye Partısı, Cumhunyetçı nel olarak bakanlıklann kurulmasında benımKöylü Mıllet Partısı) koalısyon hükümetının sedığı sıstemı korumuştur Gerçekten 3046 sakurulduğu günlerde 26 6 1962 tanh ve 55 sa yıb kanuna göre, "Başbakana yardım etmek, yılı kanunla gerçekleştınlen ve "devlet bakan Bakanlar Kurulu'nda koordmasyonu sağlaİanndan bır veya bırkaçına başbakan yardım mak, özel önem ve oncelık taşıyan konularda ası görevı" venlmesı olanağmı sağlayan bu de tecrube ve bılgısınden ıstıfade edılmek amacıyla basbakamn teklıfi ve cumhurbaşkanının ğışıklığın gerekçesi şöyledır "Yenı kabul etmış olduğumuz nıspı temsıl onayı ıle devlet bakanlan görevlendınlebılır" sıstemıne dayanan parlamenter rejımm, bazı (m 4/1) Dıkkat edılırse, bu hukumde devlet hallerde, Mıllet Mechsı'nde mevcut muhtelıf bakanlannın görev ve ışlevlerı de 4951 savıh sıjası Dartı gruplanndan muteşekkıl karma kanuna dışkın tasannın yukanda özetlenen gerekçesını hatırlatan bır ıfade ıle belırtılmıştır hükümetlerı gerektırdığı bır vakıadır Muhtelıf sıyası partı gruplannın aynı karma hükumetın ıçınde yer almaları da parla Muhalefetin şüphesi menter rejımh dığer bırçok memleketlerde olFakat 3046 sayılı kanun, devlet bakanlan duğu gıbı, başbakanın, devlet bakanı ve baş sayısının 7'yı geçmeyeceğını ve bunlardan en bakan yardımcısı olarak bırkaç sıyası şahsı çok 2'sının başbakan yardımcısı olarak görevyetle ışbırlığı yapmasını gerektırebılmektedır lendırılebıleceğını hukme bağlamıştır Halbukı, Bakanlıklar Kuruluşu Hakkında (m 4/bç) Ancak daha sonra kabul edılen »951 sayılı kanunun 1 maddesının 3 fıkrası, 15 10 1986 tanh ve 3313 sayılı, 9 2 1988 tanh devlet bakanlarından sadece bır tanesıne baş ve 3407 savılı kanunlarla devlet bakanlan sabakan yardımcılığı görevının venlmesını mum yısının ust sının, önce 10'a, sonra 15'e yükselülmıştır Oldukça kısa zaman aralıklanyla gerkun kılmaktadır Işbu kanun teklıfi ıle başbakan yardımcılı çekleştırılen bu değışıklıkler ıçın her defasınğı unvanım taşıyacak devlet bakanlarımn sa da benzer gerekçeler gösterılmıştır Nıtekun >ısı başbakan tarafından serbestçe tespıt 3313 sayüı kanuna ıhşkın tasannın gerekçesınde Başbakanlığa bağlı ve Başbakanlıkla ılgılı edüebılecektır" (2) 4951 sayılı kanunun yurürlukte kaldığı 37 32 kuruluş ve 2 fon sıralandıktan sonra bun>ıl ıçınde kurulan hukumetlerde gerek hızmet, lann yönetırmyle devlet bakanlarımn görevgerek devlet bakanlannın sayısı, zaman zaman lendınldığı, aynca "ekonomık ışlerle ılgılı geçoğalıp azalmakla bırlıkte, genel eğüım, art (Arkası 16. Sayfada) MELEK KUÇUKOZKAN (SAYGILI) BIROL SAYGILI 25 11 1989Antalya evlendıler ıle MALTEPE HUKUKÇULAR VE İDARECİLER SİTESİ İLE İLGİLİ SON ÇAĞRI Kartal Mahtepe de nefıs denız manzaralı hava kırlenmesı olmayacak şekılde çam korusu yakınında arsamızdakı mıman yerleştırme son şeklını almış, ek 38 ortaklık yer saptanmıştır Imar durumu hazır olup yakında mşaata başlanabılecektır Daha öncekı ılanlarımızda da belırttığımız bu yerde 10.000 000 TL peşın 28.600.000. TL (Toplam (38.600 000 TL) 20 ay vade lı odeme ıle, Konut sorununuzu konforlu ve yeşıl alanlı bır daıre ıle çozmekle kalmayıp her turlu gereksınımı karşılayan tesıslerı ıle (Acıbadem Hukukçular ve Idarecıler Sıtesı orneğı) guzel bır sosyal çevrede oturma olanaö,ı bulacaksınız Hukukçu ve yonetıcılerın başvuruda gecıkmemesını önerırız S.S MALTEPE ILKE KONUT YAPI KOOPERATIFI'NIN Hesap Numaraları T C Zıraat Bankası Kadıkoy Şb 2210 HALKBANKASI Uskudar Şb 17057 Goruşulecek kışıler ve adres Av Dr Metın ŞEKERCIOĞLU Oğr Serpıl ŞEKERCIOĞLU Av Dursun Alı AYDIN Av Huseyın LAÇIN Oğr Coşkun AYDIN TELEFONLAR 340 22 23 361 28 41 Acıbadem Hukukçular sıtesı Çarşı Bloku No 28 KADIKOY / IST. Aynca Bağdat Caddesı 476/1 SHP'DE ŞOVENİIME İSYAN NEBAHAT GÜZİN AKBULUT (Çaloğlu) CELAL AKBULUT 24 Kasım 1989 ISTANBUL NERMIN TURCAN ZEKİ ÖZEL evlendıler Beledıye Nıkâh Sahnu 25 Kasım 1989 ORDU ıle Disiplin Kurulu gücünü nereden aldı? Karara ne İnönü sahip çıkabiliyor ne de Baykal, Kiirt Partisi için zemin yoklaması. İnönü, Baykal karşısında yalnızlaştı. Erol Çevikçe durumu nasıl değerlendirdi? TopuzBaykal kavgası. "Baykal gelecekse ben yokum" diyen militan Baykalcı. Fuat Atalay: "Kiirt yoksa demokrasi yok!" Özdalga: "Sosyaldemokrasi çıkmazda." ^ ^2000'E DOĞRU'Hm ANAP DELEGELERİ ÜZERİNE ARASTIRMASI. MEŞLEKİ DAGILIMA GÖRE BÜYÜK ÇOĞUNLUK "İŞBİTİRİCİ". • TÜRKIŞ TARİHINDE İLK KEZ! DELEGE ÇOĞUNLUGU SOLDA • MİHRİ BELLİ'NİN AYBAR VE OĞUZHAN MÜFTÜOĞLU'NA YANITI • YILMAZ GÜNEY'SİZ SINEMA TARİHİ VE DEVLETİN USLU ÇOCUKLARI! DR. SELÇUK OKTAY (19591987) Derın bır şey var kaybolup gıden Yalnız gozle görulen şeylerle yeünılen bu vıranelıkte, Kaybolup gıden mahzun ve kınk bır şey ölumunun 2 yılında saygı ıle anıyoruz ARKADAŞLARI ADEVA MLA¥TANER OZEK ÜfBfflJBBI • 141142 yı kıraya verehm • Hakkâri'de Usteğmen buyurdu: "Olsa da olmasa da sılah getırın" ASELSAN ışçılerı dırendıler kazandılar • 45. yılında Arnavutluk "Don Kışot 1989!" « Fotoğraf derneklerı bırleşın' • Doğu Perinçek: "Cehennemde tek bir Kurt kalsa..." • CemalSureya, Memduh Aytur'u yazdı • Turan Dursun "Dın Bilgısı "nde "Goruş değiştıren Tann"yı ışlıyor • Denız Gökçe'ye gore, her çocuk dahı olabılır' I 1 BAYAN MUHASEBE YARDIMCISI ARANIYOR • Bılgı ışlem kullanımı • Muhasebe kayıt • Ithalat konularında deneyımlı • Işyerı Bostancı dadır Muracaatlar gizlı tutulacaktır. 372 62 31 no.lu telefondan randevu alınması rica olunur.