Katalog

CUMHURÎYET/6 Tbprak baraja gitti, bari iş verin! fotoğraf duruyor Bın sankı eskı DİZİRÖPORTAJ Yaslıcaköylüleri, GAPbölgesinde "göçmen"durumunadüşen binlerce köylünün ortak isteğini dile getiriyorlar 20 EKÎM 1989 Lambn kaplı duvarda eskı bır 6 G A P gelince bölgenin şu anda 4 milyon o «. . * \ a n n üfUSU , ]() mİlyOnU bulaCak. . » • •> • • ı Süğllk, • •« oval fotoğrafın Başmda kalpağı, uzerınde beyaz gömleğı ve pos bıyıklarıyla Izolın Bozan Aga... Urfa daha o zamanlar "şanlı" değıl, Fransız ışgalınde Babası Zülfikâr Izol'dan sonra, ışgal yıllarında tzol aşiretinin başına geçıvor, daha sonrakı adıyla Meh met Bozan Ağa Düşmana karşı amansız çarpışıyor İzol aşıretı reısı Mehmet Bozan ağanın kaç kez evlendığı bılınmıyor Her koyde bırkaç hanınu var Ama lııçbır koyde, dört hanımı geçırmıyor Çocukları bugun saymaya kalk tıklannda bu savının on ıkı ıle on beş arasında değıştığını saptıyorlar Kurtuluşla bırlıkte, sılahını bırakıyor Bozan ağa 1926'da Bursa'ya, oradan Adana'ya surgun edılıyor Şeyh Saıt ısyanında Istık lal Mahkemesı'nde yargılanıyor Dıyarbakır'da Ataturk'un ozel emrıyle cezaevınden çıkartılıyor t* «•teprafcBaraıda çalışan Yaslıcalılar şımdı servısle gıdıp gelıyor Ya baraj bıtınce ne otecak? Hepsınde bırışsız kalma Ve bır de kendısıne tstıklal Madal veGAP'ınoetıreceâıolanalclardanyararlanamamakorkusuvar Bıraz toprak bıraz ış ıstyoriar (Fotograflar llkerMaga) yası venlıvor Ne garıp rastlantı bır aibumden çıkartıp asmış Ke eğıtım, altyapı gıbı yıllarca ıhmal nan sarı yaldız çerçevelı, ortası edılmış sorunlar, katlanarak büyüyecek. İzol aşiretinin önde gelenlerinden Mustafa Kemal Izolşöyle diyor: "Reform uygulamasında hem toprak sahibi hem de toprak alan kişi rahat etmemiştir. Sadece arazinin sahibi değişmiş, devlet ağanın dır kı bunları aktaran avukat oğlu Mustafa Kemal İzol da Dıyarbakır'da yargılanmış 12 Eyiul'den sonra O gunlerde Dıyarbakır cezaevınde başına gelenlerı babasının kalpaklı fotoğrafının altında anlatırken, yuzundekı çızgıler mılım bıle oynamıyor Kımse Mustafa Kemal tzol'u ozel emırle çıkart mamış cezaevınden 12 E>lul fırtınasında beraat ederek kavuşmuş özgurluğunc tzol aşıretı ağırhklı olarak Fırat havzasına yerleşmış Malatya ıle Urfa arasında, yörenın en genış aşıretı Urfa, Tuncelı, Malatya, Konya, Dıyarbakır, Mardın, hat ta Haymana'ya değın yayılmış aşı ret uyelerı Ovacık'ta on dört, Sı verek'te seksen, Hılvan'da ıkı yuz on beş, merkezde de beş yuz eve sahıp aşıret Mehmet Bozan ağa nın bılınen on uç erkek, dokuz da kız çocuğu var Son olarak, kala kala, dört çocuğu, yırmı bın dönum toprak kalmış, yuzlerce bın dönumden HAMILINE BİR METREKARE BAŞBAKANLIK TOPLL tfOMT \L KAML ORTAKLIGI ID\R£SI BAŞkAMİGI Sevmıyor Yaslıcalılar Şımdılerde Yaslıca, bır köyden çok kasaba göruntusunde Koyde kasap, beyaz eşya satıcısı, televızyon ve buzdolabı tamırcısı bıle var Sabahları gelen ışçı servısı, gece vardıyası ışçılennı bırakıp, gunduz vardıyasını alıyor Çoğu artık topraktan kopmuş Ama şımdılerde başka bır korkuyu yaşıyorlar Artık sonuna yaklaşılan baraj bıtınce, yıne ışsız kalacaklar Akşam servısınden ınen ışçıler, her gunku gıbı köy odasına doluşuyorlar Muhtar Mehmet Dnrak Vuran, Yusuf Yaşar, Vusuf Vuran, Ustun Kaymaz, Ibrahım Oran gunluk sıkıntılarını, geleceğe döMustafa Kemal tzol'un reform nuk kaygılannı anlatıyorlar Bauygulaması sırasında, toprakları rajda çalışanlar, ıkı yüz ıle dört nın bır bolumu elınden alınmış yuz bın lıra arasında maaş aJıyorAncak açtığı davayı da kazanmış lar Köyun nakıt gırdısı haylı fazİzol Gereklı yasa maddesı çıktı la Bu para kesılınce ne olacak 7 ğından topraklarının bır kısmını Zaten kesılmeye başlamış bıle. da gerı alaıak Izol'a gore "Re Barajda ışler azaldıkça, partı partı form ıi)gtılamasında hem toprak ışçı çıkartılıyor Kendı anlatımlasahıbı hem de toprak alan kışı ra gore ışten ılk çıkartılanlar rına hat elmemıştır. Sadece arazinin Yaslıcalılar "Bari" dıyorlar, "bisahıbı degışmış, devlet ağanın >e zım topraklanmız baraja gıtti, birıne geçmıştır ' zım ınsanlanmızı ışten çıkarmaGAP'la bırlıkte bolgede, uretım salar. Burada bır Cımcıme koyu katlanarak artacak Bu toprak da vardı Butun topraklan baraja gıtğılımıyla, aşıret reıslerının, toprak ti. tşe de giremediler Hepsi Turağalarının konumu daha da guç kiye'nin dort bir yanına dağıklı. lenmeyecek mı 7 Buna katılmı>or Muhacır oldular." tzol, "Aşıret ılişkdennde ekonoSu ıçın çok savaşım vermış Yasmık bır bağımlılık soz konusu" dı lıcalılar Koylenne bır kuyu açtırvor, "Dogu'da ve Gunevdogu'da mak ıçın, yaptıkları tum gırışımaşıret agası devlettır. Devlet de | e r sonuçsuz'kalınca,,odönemın l mokratık vontemlerie valandaşa valısıne çıkıp "Sabah kalkınca kayanasırsa, ne aşıret kalır, ne aga rılarımızı yanımızda lık. Devletın kapısına gıdeceksı bulamıyoruz" demışler Şaşırmış nız, hakkınm alamavacaksınız Iş v a ı , «Neden" dıye sormuş Anlatte o zaman aşıret reısıne gıdecek m ı ş k o y ı u | e r d e , s u kaynağının sınız. Hangı aga etkın ıse mutla ^^^ oiduğunu, kadınlann gunluk ka onıı devlel guçlendırmışlır" l ş l e r l n l g ö r e bılmesı ıçın, daha erVıranşehırh Mehmet Yazmacı k e k l e n u y a n m a d a n s u g e t l r r a e k Kuran aşiretinin önde gelenlenn l ç l n y o l a koyulduklarını Şımdı bu den Ufak tefek yapısı, yuzune ya k u y u d a ç o k m e k uzere. "Yine sakışan sakalı ve fotr şapkasıyla, hıç D a h l a n u y a n ı n c a vammızda bulaaşıret reısı ızlenımı vermıvor ınsa m a y a c a k m ı y ı z ? » dıye soruyorlar na Kuranlar, yorede ıkı bın evlık Yöredekı bır yetkılıye de sormuşbır aşıret "Kuraklık bızı , a r a y n l s o r u y u Aldıklan yanıt borçlandırdı" dıvor Mehmet Yaz p e k s e V ımlı macı, "Su olmadığı ıçın arpa, . . K u j u ç ö ksun, ondan sonra bugdav, mercımek ekıvoruz. Ge duşunuruz " çen vıl yafınur yağdı, sezonu Evet GAP gelıyor Hoş gelmeborçsuz kapadık." Su bır gelse s e d e ^ b o | g e d e 7 s a g h k ) e ğ l t ı m a l t . Elınde tespıhıyle, köydekilenn y a p ı sorunları dorukta Toprak mecburıvetten goçtuğunu kovler mnlkivetındekı dağılım een kal CELAL BAŞLANGIÇ GA insanları TLRKİYE CUMHURIYETI HAMILINE KONUT SERTIFIKASI IST\\BUL HALKALt TOPLL KONLT ALANI SATICl BANKA ŞUBESI KONLTTARI 5\IL \\DELI İHRAÇ TARIHİ J9/1G/1989 Serl N ° BIR KONLJ BIRIM1 NAKİT DEĞERI TKKOI TARAF1NDAN HER AYIN ONUNCU !Ş GUNU 1LAN EDILIR BUSERTIFIKA 2983SAYIL1TASARRUFLAR1NTEŞVIK1 VE KAK1U YAT1RIMLARININ HIZLANDIRILMASJ HAKKINDA KANUNöNVERDiGtYETKlYEtJAYANILARAKYUKSEKPLANLftMAKURULUNUNSIO 1989TARIHVE 89 T80 SAYILI KARARINA GORE ÇIKARILMIŞTJR J'OPtL kOMT ıc KASfl ORTfKIJGI IDUtEM m»k\\ V OAA£> OJH'İGLH B1ŞS4A.İ\ '•ZROİ7 OZA.L Btr su gelseVıranşehıriı Merımet Yazmacı Kuran aşıretnın önde gelenlennden Kuraklık bızı borçiandırdı dıyor. Su gelse herkBSin elıne para geçet Su olsa kımse göçmek zorunda kalmaz de kımsenın kalmadığını, Adana gıbı suyu olan yerlere gıttıklerını anlatıyor Yazmacı Su gelıp de, ış oldu mu, aşıretın dağılmayacağı ınancında İnsanlar, aç olunca her tarafa kaçıyorlar Boyle vokluk olursa, Yazmacı'va göre dağılacak aşıret Ama su bır geldı mı Aynı nedenın farkiı unsurlar uzerındekı sonucu da her zaman aynı olmujor elbet Orneğın Bozova'nın Yaslıca köylulen, suyun gelışıvle once bır mutlu, bır mut suz olmuşlar Sonra mutlanmışlar Şımdı de >enı bır mutsuzluğa ha zırlanıvorlar Su kenarındakı bu mutluluk gelgıtlerı, Yaslıcalılar'ın Ataturk barajına on kılometre uzaklıktakı kovlerınde vaşamalanndan kaynaklanıvor Ataturk barajının temelı atılıncaya kadar Yaslıcalılar, volsuz su suz, elektrıksızvaşıyorlar Kırk kı lometre uzakhktakı Urfa'va ancak ıkı, ıkı buçuk saatte ulaşıyorlar Hastalarını hastaneve yetıştırmek olanaksız Şansı olan kurtuluyor O zamanlar koyun çoğu goçmuş Nufus bınden bıraz fazla Pamuk mevsımı geldı mı göçmeyıp kaJanlar doluşup kasalara, tam on beş kamyon, gıdıyorlar Çukurova'ya Barajın \olu, koylerının onun den geçınce değışıverıyor kaderlerı Suları, elektrıklerı oluyor Sevınıyorlar Sonra baraj gölu ıçın ıstımlak gerekıyor Tarlalarının buyuk bolumu gıdıyor Yaslıcalı lar'ın Topraksız kalıyorlar, elle rınde bır paı\a ıstımlak parası> la Uzuluyorlar Sıra baraja ışçı almaya gelince, topraksız kalan koylulerın uç yuzu ışçı oluyor Her ay para gırıyor kove Goçenlerın bır kısmı da gerı gelıyor Toprak olan evlerı, betona donuşuyor Koyde sıkça olan kavga gurultu azalıvor Nıtelıksız ışçı olarak gı renler, elektrıkçı, yağcı, beton us tası oluyor Hatta bır kısmı bu us talıkları ıle başka ulkelerde ış bu luvor Ev eşvaları değışıyor, on olan bakkal savısı kırka vıkıyor mışlığın çıpası gıbı duruyor bölgede. Bır de GAP tamamlanıp, yöredekı verımlı toprakların bmlerce yıllık susuzluğu gıdenJınce ne olacak'' Bolgenın şu anda dört mılyonu aşkm nufusu on mılyonu bulacak Bugunku durumuyla bıle gereksınımı karşılanamayan ınsanlarına nasıl eğıtım verılecek, sağlık hız9 metlerı nasıl göturülecek GAP bolgesınde gelışmesı düşunulen sanayıden çevre kırhlığıne, bahkçıhk, ormancılık ve tunzmden, toprak dağılımının açacağı sosyal ve ekonomık yaralara, nufus artışının getıreceğı kentsel gelışmenın, konut, altyapı gıbı alanlarda yaratacağı sorunlara değın, bırçok alanda, bugunden çözumler uretılmesı gereken düğumler var, hem de bugunden üretılecek çozumler, bugunden uygulanmaya konmak koşuluyla Yoksa GAP, Turkıye'nın zaten gen kalmış olan bolgesınde gelecekte çözumu olanaksız sorunlar yaratmasın Şımdılerde ortalıktakı tavır, bır Ataturk barajı, bır Urfa tuneh bıtınlınce GAP'ın tamamlanacağı yolunda Yanı Yashca köylülennc yetkılılerın verdığı yanıt gıbı. Kuyu çöksun de, ondan sonra duşunuruz GAP da olmasa, zaten çok yönuyle bolgede kuyular çökük Bır de yenı çöküntulere yol açılmasın Bugun dort mılyonu askın ınsanın çoğu sağlık, eğıtım, konut, altyapı gereksınımlerı yetennce karşıİanmadan, Turkıye ortalamasının altındakı olanaklarla yaşıyor Bır de nufus on mılyona çıkarsa, kım bılır, kaç kuyu daha çöker Başına baret takıp Urfa tıinelını gezmek, Ataturk barajına bakıp "cag atlıyoruz" demek çok gu zel de Unutulmaması gereken bır şey daha var GAP bolgesınde insanlar da yaşıyor KONUT SERTIFIKASrNI EMLAK BANKASI HALKBANK TÖBANK TURKIYE HALK BANKASI Tl IDI/IVC U Al V DAM1/ACI •^^•^İ^^B^Bm SUBELERINDEN ALABIURSINIZ. T.C. BAŞBAKANLIK TOPLU KONUT ve KAMU ORTAKLIGIIDARESI BAŞKANLIGI BİTTİ