Katalog

CUMHURİYET/6 DÎZİRÖPORTAJ 2 EKİM 1989 'Ölümü aracbm, benden kaçıyordu' M Enver Paşa'nın Gizli Mektupları Yayına hazırlayan: Şükrü Hanioğlu Hareket Ordusu'nun 1909 yılında 31 Mart ayaklanmasını bastırmasının üzerinden iki yıl geçmiştir. Enver Bey Manastır'da o günleri hatırlar... 2 21 Nteaa 1911 Rıhtım boyunca birkaç saat gezip döndüm. Gökyüzü simsiyabtı, deniz sakindi, gecenin grimsi karanlıklanndan inip çıkan küçük yelkenliler seçiliyordu yalnızca. Tabiatın bu enfes sükunetıyle tezat, uğultu gibi bitmeyen bir gürultü hüküm sürüyordu nhtımda. Beni huzura kavuşturan bu gezinti çok hoşuma gitti, gözlerim limanın sonsuzluğuna dikili, istikbalimizi düşündüm. Kendinıi biraz yalnız hissediyorum, ama bir iç yalnızJığı bu. Yine de görevimi yerine getireceğirn, belki diğer biitUn ajkadaşlanmdan daha da iyi. Madem ki Karadağlıiarın bu Arnavut isyanıyla ilgileniyorsunuz, işte size küçuk izahat: Karadağlıİarın desteğiyle ayakianan ve toplam 4000 savaşçısı bulunan 3 Katolik Arnavut aşiret var. Bunlar, geçen yıl ayakianan Müslüman Arnavutluğun kendilerine katılacağını sanıyorlardı, halbuki yanıldılar, çünkü tersine Müslüman ArnavutJar bizim birliklerimize her yönden yardım ediyor. Hatta geçen yıl hakikaten en tehlikdi düşmanlar gibi kendilerini gösteren Arnavutlan, ayaklananlara karşı bizim birliklerimizle beraber yüriiyebilmek için hükümetten müsaade istediler. Ama hukümet zaten oldukça kalabalık birlikler gönderdiğinden, bu nezakete yalnızca teşekkür edildi. Meselenin çabuk biteceğini ümit ediyorum. Yemen'de her şey iyi gidiyor şimdi. Üç ayın içinde, dünyanın en kötü yöresi olduğu söylenen bir bölgede birliklerimiz tehlikeli bir düşmana karşı davamıa kazandılar. Ah sevgili dostum, bunlar altından kalkmamız gereken büyük meseleler. Otuz yıl surmüş ve sadece vatanın harap olmasına hizmet etmiş zavaJlı bir saltanat sonrasında bu çok tabiidir. Ordularımızın girdiği (yolunu açtığı?) bir medeniyet için çalışıyoruz. Onlan okul öğretmenleriyle takip ediyoruz. Hayatunız hakkmda hiçbir endişem yok. 460 bölükluk bir ordumuz ve savaş zamanında tarn 1.5 milyon süngümüz var. Bu aktif gücün 20 bölüğü Yemen'de, 10'u Arnavutluk'ta ihtiyat ordusu olarak bulunuyor. Toplam 30 bölük. Ordunun değeri ve sayısındaki bu artışın nasıl bir etki yapabileceğini tahmin edebilirsiniz. Biliyorsunuz ne için olursa olsun methiyeler duymaktan hoşlanmam. Vatan için yapıldığında yapılan her şey çok abiidir. fki yıl önce, biliyorsunuz, nisanın 24'ünden 26'sına kadar çok kritik günlerdi. 9 piyade birliği, 3 arazi, dağ'bataryasının başmda, tam 24'ü.sabahı şafakla, Pera'nın kışla duvarlannın arkasındaki çok daha güçlü bir düşmanın üzerinden İstanbul'a sessizce girmiştim. O gün ölümü aradım. Ama onu bulmak için nereye koşsam, şimşek gibi kaçıyordu. Allahın beni başka bir şey için sakladığını bilmiyordum... Hareket Ordusu 1908 Meşrutiyeti'nden sonra hükümet idaresinde yeni kararlar alınarak Batı'ya dönük bir sistem gerçekleştirilmek istendi. Girişilen reform hareketleri bazı tutucu çevrelerin hoşuna gitmedi ve ağır tepkilerle karşılandı. Ordu içinde de bazı taraftarlar bulan bu çevre, 31 Mart 1909'da tstanbul'daki Avcı Taburlan'nı da kışkırtarak Meşrutiyet'e karşı ayaklandılar. Meclisi Mebusan başta olmak üzere bazı önemli noktalan ele geçiren ve milletvekillerini, genç subaylan öldürerek şehirde terör havası estiren isyancılar eylemlerini genişleterek sürdurdüler. Bu olayı bastırmak için Selanik'teki 3. Ordu'da hanrlanan özel askeri kuvvet, Hüseyin Hüsnü Paşa komutasında İstanbul'a hareket etti. Ordu'nun kurmay heyetinde kurmay yüzbaşı Mustafa Kemal de bulunmaktaydı. Yeşilköy'den itibaren komutasını Mahmud Şevket Paşa'nın aldığı "Hareket Ordusu", sokak çarpışmalarından sonra şehri tekrar geri aldı. 2. Abdülhamid tahttan indirildi ve yerine Sultan Reşad padişah ilan edildi. Aynı tarihlerde Berlin Askeri Ataşeliği görevinde bulunan Enver Bey, 31 Mart olayını duyar duymaz tstanbul'a gelir ve Yeşilköy'deki orduya katılıf. 1911 yılına kadar tstanbul'da kalan Enver Bey, bu süre zarfında tttihat ve Terakki'nin fikirlerini yaymaya çalışır. (Kaynak: Meydan Larousse) Hareket Ordosu Kumanda Heycti Önde ortada Mahmud Şevket Paşa, arkada soldan birinci Ismet Bey (İnönu), soldan ikinci Hatız İsmail Hakkı Bey, üçüncü Enver Bey. Hayatımız hakkında hiçbir endişem yok. 460 bölükluk bir ordumuz ve savaş zamanında tam 1.5 milyon süngümüz var. Bu aktif gücün 20 bölüğü Yemen'de, 10'u Arnavutluk'ta ihtiyat ordusu olarak bulunuyor. Ne için olursa olsun methiyeler duymaktan hoşlanmam. Vatan için yapıldığında yapılan her şey çok tabidir. raz yakıyor bile. Şehre 15 km. uzakhktaki Priştine dağlannın bembeyaz donıkiarı. Harika bir manzara var. Erkenden onu tebrik etmek i~in komutana gittim. Geleneksel seromonilerden sonra talim alanına gittik. Garnizon birlikleri resmi geçit için çoktan oradaydılar. Atlılann, birliklerin önunden tırıs geçmesinden sonra Erkânıharb Başkanı ve ben hazırola geçtik. Birlikler geçite başladılar. önce askeri idadinin genç öğrencileri geçti. Bu küçük askerler, ordunun istikbalini hissediyorlarmış ve yakın bir zamanda sevgü; vatanlarının kaderini kılıçlannın ucunda tutacaklarını hissedermişcesine başlan dik, göfüsleri gururla kabarmış geçiyorlardı. Durmadan geçiyorlardı. Sonunda Ohri thtiyat Bölüğü geçti. Kırlaşmış bıyıklı, güneşten yanık yüzünde birkaç yara izi bulunan yüzbaşı, kimbilir geçrniş savaşlarda ne zor bir hayat sürmüştür. Elinde bu bölüğün sancağı bulunan iri yarı, birkaç kurşunla delik deşik olmuş ve Rusya'yla savaştan sonra kendisine nişan verilmiş guçlü kuvvetli bir küçük zabit zor askeri hayatın canla tablosunu tamamlıyordu. Kumandan birliklerinin önünden dörtnala geçti. Konuşma birdenbire, meşrutiyetin koyu bir hizmetkârı olarak benim adımı zikretti ve k o pan alkış tufanı, başınu önilme eğdirdi. Ni Hareket Ordusu'nda Enver Bey'den önce Kurmay Başkanı olan Mustafa KemaJ Bey (Atatürk), Yeşilköy istasyonunda harita çantasını karıştınyor. hayet her şey bitti ve bir alkış yağmuru altında odama kaçtım. Ben bayram değil, vazife istiyorum ve umarım burada yapacak bir işim olur. Komitenin en etkili âzâlan ikiye bölünmüşlerdi ve durum çok vahim bir hale gelmişti. En çok güvendiğimiz komite gıtgide zayıflıyordu. Harcadığım çaba parlak bir başanyla mükafatlandırıldı ve böylece birleşmiş komitenin ilk toplantısına katıldun. Çok tatmin ediciydi. 22 M H B 1911 Bu gece yine Avusturyah yüksek devlet görevlileri şerefıne resmi bir balo ve akşam yemeği verildi. Fizik ve moral olarak buyük bir yorgunluk hissediyordum. Masada yanımda oturan hanım devamlı gevezelik ediyordu, ona "iyi de yemek yemek istemiyor musunuz?" demeyi o kadar çok istedim ki, ama sabır gösterdim. Allahım insanlar ne çok konuşabiliyorlar. Bitmez tükenmez konuşmalarla geçen bu yemefin ardından kendimi hakikaten hasta hissettim. 24Nlsam 1911 Ülkenin kalkınması için her çeşit kararlan almak üzere yine önemli bir toplantı. Fetih sırasında cami olarak değiştirilen çok güzel mozayiklerle süslü çeşitli kiliseleri gezdim. Mozayikleri nasıl boyamışlar ve yapılann birçok yerini nasıl da değiştirmişler. Şimdi de onlan yeniden düzenlemek ve böylece, çoğunlukla t.S. 1. yüzyıla ait bu anıtlann sanat güzelliklerini yeniden keşfetmek için çok büyük paralar harcamak istiyoruz. Bu sefer siz benden memnun kalacağınızı düşündüm. Ama bana kolonlar, mozayikler vs. konusunda beni aydınlatmanız ve yalnızca sezgilerimle hissedebildiğim bu sanat hakkında bana gerekli açıklamalan yapmanız için burada olmanızı Tartışmamız iyi netice verdi. Bu hatıralar şehisterdim. Siz güzel sanatlara hâkimsiniz ve ben rindeki bütün engellere göğus gerebilmek için de biraz onun dışındakilere. bir çeşit manevi güç hissediyonım. Iki yıl önce biliyorsunuz, nisanın 24'ünden 26'sına kadar Maaastır. 25 Nlsam 1911 çok kritik günlerdi. Ama benim için zafer doBugun öğlenden sonra saat 6'ya doğru Ma lu olan bu günleri, bu gece dostlarla konuşurnastır'a geldim. Bu bana tuhaf bir etki yap ken hatırladım sadece. 9 piyade birliği, 3 aratı. Benim zaferimi hazırlayan şehir bu, bütün zi, 1 dağ bataryasının başında, tam 24'ü sagençliğim burada geçti, yığınla zafer dolu ha bahı şafakla, Pera'nın kışla duvarlannın artıram var maziye ait. Ufukta, silah arkadaş kasındaki çok daha güçlu bir düşmanın üzelarım ve askerlerle sık sık aştığun dağlann be rinden tstanbul'a sessizce girmiştim. O gun yaz tepeleri görünüyor. Şimdi can çekişen sev ölümü aradım. Ama onu bulmak için nereye gili vatanımıza karşı kalbimiz sadakat hisle koşsam şimşek gibi kaçıyordu. En tehlikeli riyle doluydu o zamanlar. Çetelerle karşılaş noktalar, benim için en emniyetli sığınaklar malarımız ve her seferinde kesin bir başarı el haline geliyordu. Allahın beni başka bir şey de etmemiz, kalplerimizi inanılmaz sevinçlerle için sakladığını bilmiyordum. Ama hayata doldurmaya yetiyordu. Ve ben garnizonum karşı horgörümü fark etmedim. dan döndüğümde sevgili vatanımdan başka 27 *fean 1911 hiçbir şey düşünmüyordum. Ve şimdi hayat Bugün Sultan'ın culus yıldönümü. Herkes (ufkum) genişledi. Bakışlanm ufukta başka şeyler arıyordu. Ama hatıralanma dalmak is neşeli ve mutlu. Yollarda evlerini ya da düktedim ve su dolu bir vazo taşıyan, sudan bir kânlannı suslemekle meşgul ihtiyarlar ve damla bile akıtmamak için kıpırdamaktan gençler görülüyor. Şurda burda, yıkılmaya korkan biri gibi uzun süre hareketsiz kaldım. yüz tutmus bir evin pencerelerinde büyük, kırmızı bayraklar sarkıyor. Bir sokağın köşesiManastır, 26 Mbaı 1911 ni süsleyen birkaç lalema. Orada, burada yas13. Manastır komitesinden üyelerle yapılan lılar ve çocuk grupları memnun bir ifade ve uzun bir toplantıdan döndüm. Ortalıkta ge yüzlerindeki gülümsemeyle bütün bunlan seyzinen söylentilerin aksine, durum tatmin edici. 30>isaa 1911 llkokul öğrencilerine hoca yetiştiren muallim mektebini ziyaret ettim bugün. Neticeden çok memnunum. Takip edilen usuller çok iyi ve istikbalimizin ümidi olan çocuklar, bunlardan çok fayda görecekler. Bu mektepte her şey öğretiliyor ve hükümet çok para harcıyor. tnşaat için 250 bin mark harcandı ve iki yüz elli sayıdaki öğrencinin hepsi parasız nehari. 3 yülık eğitimden sonra, 10 yıl hükümete hizmet etmek için mektepten aynlıyorlar. Mektebin 25 yaşında genç bir arkadaş olan müdürü çok fazla çaüşıyor. Ah bu başarıların karşısında nasıl bir çocuk gibi sevindiğimi bilemezsiniz. tstikbâlin bizim olduğuna buradan inanabiliriz. StRECEK VEFAT Sevgili çalışma arkadaşımız, Bankamız Müdür Yardımcılan'ndan H.FERRUH DÜVENCİ'yi 29 Eylül Cuma günü kaybettik. Ailesi ve yakınlannın büyük acısını paylaşır, başsağlığı dileriz. FİNANS BANK A.Ş. ÇALIŞANLARI VEFAT Emekli Amiral Cavit BENGİSU ile Neyyire BENGtSU'nun segili evlatları, Gülsen KAHRAMAN'ın kardeşi, Dr. Nüzhet KAHRAMAN'm kayınbiraderi, Giray ve Beril RASENFOS'un damatlan, Aylin BENGlSU'nun sevgili .eşi, Sinan ve Zeynep'in biricik babaları Elektrik mübendisi NADİR ORHAJV BENGİSU 1 Ekim 1989 Pazar günü vefat etmiştir. Cenazesi 2 Ekim 1989 Pazartesi günü Bakırköy Kartaltepe Camii'nden kaldınlacak, Zincirlikuyu aile mezarhğına defnedilecektir. AİLESt MERSİN DÖRDÜNCÜ İCRA DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ'NDEN KIYMET TAKDİRt RAPORLARININ tLANEN TEBLİĞİ 1988/1491 ALACAKLI: TVakıflar Bankası TAX). Vekili Av. Mehmet ZALOÖLU Abidin Paşa Caddesi Vakıflar Bankası üzeri / ADANA BORÇUJLAR: 1 Güney Pazarlama Elektrikli Motorlu Mekanik Cihaz Tic San. A.Ş. Cengiz Topel Cad. No: 33 / MERSlN 2 Gülhis GÜCÜK (aynı adreste) 3 Tan Pazarlama Tic ve San. A.Ş. Gazipaşa Bulvan No: 40 borç mik.: M.1113AU TL. masraflar hariç. Yukanda taraflan yazılı dosyamızdan yapılan icra takibinde borçlulara çıkanlan ödeme emri bila tebliğ iade edilmiş ve odeme emirleri 7201 sayıb yasa gereğince ilanen tebliğ edilerek takipler kesinleşmiştir. Bu kerre borçlulardan Tan Pazarlama Tic ve San. A.Şnin adına kayıtlı bulunan Mersin Nüzhetiye Mahallesi 18 ada 317 sayfa 3 parselde 138 ve 139 sıra nolu dükkânlar ile Erdemli Tömük Köyü Alataş mevkiinde 791 sayfa 15 pafta 73 ada 12 parselde 11/1500 arsa paylı D. Blok 7 nolu dubleks villanın tapu kaydına haciz konulmuş ve kıymet takdiri yaptınlmıstır. Daha önce ödeme emirleri ilanen tebliğ edilerek kesinleşmiş bulunduğundan bu kerre taşınmazlann kıymet takdirlerinin borçlulara 7201 sayılı yasa gereğince ilanen tebliğ edilmesine karar verilmiştir. Mersin Nüzhetiye Mahallesi 18 ada 317 sayfa 3 parselde 138 ve 139 parsel sayılı taşınmazlaı Mersin çarşısının 1. katında bulunmaktadır. Her iki taşınmaz birbirine bitişik durumda doğu ve kuzey cepheli olan bu yerler içeriden bir kapı ile birleştirilmiş vaziyeıtedir. Yerler 30x30 karo ile kaplıdır. Kapı ve pencereler alüminyum doğramadır. Duvarlar kâğıt kaplıdır. Elektrik ve suyu mevcuttur. Her bir dukkânın bu günkü şartlarla değeri 15.000.000r TL. olup iki dukkânın toplam değen 30.000.000rTL:dir. Mersin Erderali Tömük Köyü Alataş mevkiinde 791 sayfa 15 pafta 73 ada 12 parselde 11/1500 arsa paylı D. Blok 7 nolu dubleks villa 9.00x8.30 ebatında 75 m*. oturumludur. Dubleks olması itibanyla 150 nv. alanı vardır. Bu villa yazlık Tömük sahil sitesi içerisinde yer almakta olup denize yakuıhğı ve bulunduğu yer ile günün rayiçleri nazara alındığında 75.O0O.0OOr TL. değerinde olduğu bilirkişilerce saptanmıştır. lşbu ilanm gazetede neşrinden itibaren 15 gün sonra tebliğ edilmiş sayılacak olup borçululara ilanen tebliğ olunur. 1.9.1989 VEFAT Düvenci ailesi'nin biricik evladı, Finans Bank A.Ş. Müdür Yardımcılan'ndan H.FERRUH DÜVENCİ 29 Eylül Cuma günü vefat etmiştir. Cenazesi 3 Ekim Salı günü, Mudanya, Zeytinbağı Bucağı'nda ikindi namazını takiben toprağa verilecektir. DEGIŞIMI GORUYOR MUSUNUZ? Güneş Gazetesi değişiyor. Ortaya yeni bir Güneş çıkıyor. Siz bugünlerde Güneş alıyor musunuz, değişimi görüyor musunuz? Güneş'i deneyin. •I •• AİLESİ ISTANBUL BUYUKS EHIR BELEDİYE BAŞKANLK 5INDAN Mezartıklar Müdürlüğü ıhtıyacı 125.000 mt. patiska (teknik şartnamesine uygun) 412.500.000 TL. + KDV muhammen bedelle satın alınacaktır. Geçici teminatı: 12.375.OO0.TL'dir. Şatnamesi: 55.000.TL bedelle Levazım Müdürlüğü'nden satın alınabilir. Yukanda yazılı iş 19 Ekim 1989 günü saat 11.00'de İstanbul Büyükşehır Beledıye Encümeni'nde 2886 sayılı yasanın 36'ıncı maddesine göre kapalı zarf eksıttmesi usulü ile şartnamesi veçhile ihale olacaktır Ihaleye katılmak isteyenlenn geçici temınat mektup veya makbuzları ile şartnamelerınde yazılı dığer belgelerle bırlikte teklıflerini içeren kapalı zarfları ihale günü saat 10.00'a kadar İstanbul Büyüksehır Beledıye Encümenı'ne teslım etmelen gerekmektedır. Basın 33167 ANKARA VALİLtĞİ'NDEN Ankara iliiKeçiören ılçesi Halk Eğıtimı Merkezi memuru iken, görevinden çekilmiş sayılan Kazım Aktepe'ye ait cezanın tebliğine ilişkin 13.6.1989 gun ve 5/K42 sayılı karar tebliğ olunur. Basın: 33056 TURKIYE'NİN KALBI A1NKARA Mehmcd Kemal Çağdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 3941 Caüalojlluhtanbul