Katalog

CUMHURİYET/14 15 OCAK 1989 Basın, 1988'i sıkmtılı geçirdi Gazeteler, 1988 yılı boyunca okuyucularına tam 54 çeşit hediye verdi. Otomobilden uçağa, taksi plakasından süper markete, buzdolabından bulaşık makinesine kadar değişen bu hediyelerin îoplam değeri milyarlan buluyor. Gazeteler, geçen yıl TV'ye 11 milyar liradan fazla para harcadılar. Basın sektörü TV'de en çok gözüken sektör oldu. Yine basın sektörü, TV'ye reklam için en çok para ödeyen ikinci sektör. Toplam gazete satışı 1988'de bir önceki yıla göre 42 bin civannda düştü. Milliyet ve Türkiye hariç bütün gazeteler tiraj kaybetti. İSMET BERKAN "Madem öyle, işte böyle!" "Her eve bir Naim!" "ÇocukUr, bu hafta oyuncağıruz yine bizden. Tabü önce ders." Türk televizyon izleyicisi bu çarpıcı sloganlara tam alışmıştı ki geçenlerde belki de duyup duyabileceği en çarpıcı sloganla karşılaştı: "Tereyagımz, peyniriniz, balınız, kaymağımz. siitünuz bizden..." Türk gazete okuyucusu, gazetesiyle birlikte aldığı karton rnodeli yapıştırmaya, "tabanı ve diregi otan" futbol takımı bayrağını gururla masasına koymaya, bir yandan kızmabirader oynaıken bir yandan da sporcu biblosunu vitrinine yerleştirmeye alışmıştı. Hatta, Silivri'de yazlık ev, Istanbul'un göbeğinde dubleks ev, evin hemen altında market kazanmak ve yasayıp gitmek mümkundü. Bu evleri yine gazetelenn verdiği kuponlarla dayayıp dösemek, beyaz eşyasını sağlamak, her hafta dağıtılan arabalardan birıni kapmak, sonra da özel uçağa binip şöyle bir tur atmak, öyle büyük bir hayal gücü gerektirmiyordu. Ama bütün bu armağanların yanında Bursa Hâkimiyet Gazetesi'nin verdiği "peynir, sül, tereya|ı, kaymak, bal"ın ayrı bir yeri vardı. Ustelik bunlar kuponsuz çekilişsizdi. Bu satırları okuduktan hemen sonra en yakın gazete bayiine giderek bir Bursa Hâkimiyet isteyip beraberinde bir dilim eritme peynirinizi alabilirsiniz. Bu haftayı kaçırdınız rm, önumüzdeki haftalar var. Balınızı, tereyağınızı, kaymağınızı ve hatta çocuğunuz için sütü bile gazete bayiinden temin edebilirsiniz. Henüz fırsatı kaçırmadımz! Lotaryaya ve reklama milyarlarca lira hareandı, gazete satışları yerinde saydı GAZETELER. 1988'DE TVYE NE VERDILER? Ûrin Sabah Gazetesı Milliyet Gazetesi Güneş Gazetesı Hurrtyet Gazetesı Gazete Gazetesi GCınaydm Gazetesı Tan Gazetesı Tercüman Gazetesı Gölge Adam Gazetesi Bulvar Gazetesi Yenı Asır Gazetesi Türkiye Gazetesı Vtzytn 1043 1054 Sure (sn) 22.810 17 135 16.130 14.160 11.680 7.770 4.650 Tırtar 909 629 564 398 286 220 186 158 61 19 3.820 2.785 2305 880 470 2.460.562.500 1.566.212 500 1 888.815.000 1.524 677 500 1.039 305 000 1 020.247.500 621.565 000 385 137.500 275.310 000 176 657.500 92.760.000 61 720.000 Tercüman 4.2 ^m Cumhuriyet Bulvar 1.5 Yeni Asır 2.0 C/ 1987i 1988: 549.619 506.671 447.116 • 279.706 ^202= 267.531 .927 TVyl en çok kultanan sektör Basınyayın sektörü. televizyon reklamlarından en çok yararlanan sektör Basınyayın reklamlannın TV'de yüzde 50 indirimli yayımlanması nedeniyle. bu sektör TRT'ye ödenen paralar açısından ikinci geliyor. 1987de, TV'dekı reklam harcamaları ıcınde basınyavın sektörunün payı yüzde 7 idi (Kaynak. Manajans). Aynı rakam, 1988 ıçın yüzde 7.53'e yükseldi (Kaynak Bıleşım Piyasa Araştırmaları Ltd.) Basın, 1988 yıhnda TV'ye reklam ıçın tam 11 milyar 169 milyon 430 bın lıra verdı. Basının kullandığı süre ıse bu paraya cöre çok daha fazla Geçen yıl toplam TV reklamlannın yuzde 11'inde basın reMamı seyrettik Sadece Sabah Gazetesı, toplam reklamların yüzde 3.1'inde gözüktu. Yukarıda TV'ye harcama yapan belli başlı basın kuruluşlannm bu medyadan nasıl yararlandıklan görüluyor. (Kaynak: Bilesım) 0c* CUMHURİYET MİLLİYET TERCÜMAN GÛNAYOIN Tan 5.4 Türkiye 6,8 09± 190.897 I 165.810 152.315 S mn,298 Güneş '5.0 Pazar paylan »e dnrumda? Bırçok gazetenın pazar payları bu yıl geçen yıla göre gerilemiş durumda Yukarıdakı pasta grafıkte, gazetelenn 1988 pazar paylan görüluyor. Aynı gazetelenn 1987'dekı pazar paylan ise şöyleyöı: Cumhuriyet 4 38, Milliyet 9.22, Tercüman 5.83, Btılvar 3.16, Günaydın 9.84, Tan 799, Sabah 19.33. Hurnyet 24.49. Güneş 6.57, Türkiye 6.56 ve Yenı Asır 2.63. (Kaynak: Cumhuriyet Satış Servısı.) May» 115.031 244.810 119.995 236 443 135.910 431.248 192 790 615.932 133.051 55 426 S«ttştar M S I I tefötl? Milliyet ve Türkiye dışındaki hernen hemen tüm gazeteler, 1988'de satıştan kaybettiler. Gazetelenn 1987 yılına göre satış kayıpları 75 binte 10 bin arasında değişıyor (Kaynak: Cumhunyet Satış Servisı.) YttOrt. liyet'i tam 17 bin 135 saniye, yani 4 saat 45 dakika gördüler. Milliyet, ödenen para açısından Türkiye dokuzuncusu, süre olarak ise Sabah'ın ardından ikinci. Milliyet'in satışının en duşük olduğu gün karton devrinden önce, 21 mayıs. Milliyet, o gün 191 bin 622 tane satmış. Milliyet en yuksek satış noktasına ise kanondan ev verdiği 28 ekim günü 1 milyon 143 bin 510 tane satarak ulaşmış. Ancak gazetenin bu milyonu aşan satıştan bir gün önceki karton oyuncaksız satış rakamı 202 bin 718. Yine de Milliyet, yılı geçen yıla göre tirajını arttırarak bitiren iki gazeteden biri. Milliyet'in 1988 ortalama satışı 304 bin 927. 1987'de Milliyet 262 bin 202 satrnıştı. Milliyet, pazar payını da 1987'deki yüzde 9.22'ye karşılık yüzde 10.8'e yükseltmiş durumda. Fiyatı yıl başında 200 liraydı, şimdi 400 lira. nın yeniden yasaklanmasını bile istediler. Şatat 119 573 218 584 128.211 273.218 148.975 510446 218.596 677 944 162 703 62 843 Mart 123 054 236 608 140.301 272 192 154 791 508.377 208.259 667 265 172 844 62 240 MSM 119.519 242 000 138.587 268.482 144.663 485.547 210.811 667.207 156.220 59 304 ıram 112.628 245.128 110.746 219.318 135.238 400 670 180.736 569 439 116152 53 755 TeMM» 107.899 246.264 92.299 222 912 132 758 375 681 183.330 580 751 120.545 52.355 «|KtK 113 340 342.440 109.583 232 770 154 646 505.821 179 331 599 670 124.042 56.585 tm 118 825 433 969 101.456 258 570 151.721 680.616 176 213 684 169 153 474 55 637 Bda 114 624 427 239 90 444 304.119 145.661 595.434 178 261 707 788 164 719 53.806 Kaaa 109 203 441 199 87 121 304.931 137.198 537.492 162.238 554.459 107.081 53.768 Ne verdiler, ne aldılar? Türkiye çapında dağıtımı yapılan gazetelerden yoğun olarak reklam lotarya kampanyası düzenleyen 8'i (Hurriyet, Sabah, Milliyet, Güneş, Günaydın, Tercüman, Gazete ve Tan) incelendiğinde, bu gazetelerin otomobilden Cumhuriyet Altını'na, devre mulk yazlıktan markete, kol saatinden elbiselik kumaşa kadar tam 54 çeşit armağanı 1988'de okuyuculanna dağıttıkları görüluyor. Televizyon reklamlanndan yan yarıya indirimli yararlanan basıııyayın organları, her 100 reklam saniyesinin 11'inde gözüktüler. Yukanda saydığımız 8 gazete, toplam reklam sürelerinin yüzde 10'una sahip çıktı. Bütün basınyayın organlannın TV'de gözükmek için ödedikleri para, yapım giderleri ve ajans komisyonları hariç 11 milyar 169 milyon 430 bin lira. Bu rakam, TRT'nin TV'den elde ettiği toplam reklam kazancının yüzde 7.53'ü ediyor. Basın, TV için süre bakımından birinci, ödenen para bakımından da ikinci büyük sektör. Dağıtılan bu kadar armağanın ve TV'ye harcanan bu kadar paranm amacı belli: Daha çok okuyucu kazanmak. Ancak geçen yıla bakıldığında acaba gerçekten bir tiraj kazanımı var mı? Gazeteler, 1988'de, bir önceki yıla göre 42 bin 576 okuyucu kaybetti. Gazete satışları 1985'e göre epey gerilemiş durumda. Rakamlar, tek tek gazeteler bazında incelendiğinde de sadece Milliyet ve Türkiye'nin bir önceki yıla göre okuyucu kazandıklan, buna karşılık bütün öteki gazetelerin ciddi sayılabilecek okuyucu kayıplanyla karşı karşıya olduğu görülüyor. Bir istisna, geçen ekimde yayına başlayan Gazete. 110936 216 578 138.006 287.053 150.739 513 159 261.151 678 725 183.319 61.188 TAN SABAH TÜRKİYE HURRİYET GUNEŞ YENI ASIR Aylara göre satıslar Yukarıdakı tablo, tek tek her gazetenın (Gazete gazetesı hariç) 1988'de aylara göre satış rakamlarını içeriyor. ıse gazetenın yıfiık ortalama satış rakamı yer alıyor. (Kaynak Cumhuriyet Satış Servısi.) öteki sayısal bilgiler (hangi armağandan kaç tane dağıttıklan, bunların yaklaşık birim değeri, aylık ortalama satış rakamları, TV'ye yaptıkları reklam harcamaları, gazete satışı pazarındaki paylan, 1987 ile 1988'in gazete satışı açısından karşılaştırması ve 1982 toplam gazete satış rakamı 100 kabul edildiğinde toplam gazete satış rakamının izlediği yol gibi) ise yandaki sutunlardaki tablolarda yer alıyor. diye verdi. Okuyucularından 21 tanesinı otomobil, 1 tanesini taksi plakalı otomobil, 13 tanesini ev, 7 tanesini dubleks ev ve 3 tanesini de yuzme havuzlu ev sahibi yapan Hürriyet, para armağanını da Hürriyet miktar olarak en çok dağıtan gaYıl boyunca toplam 16 çeşit he zetelerden biri. Hurriyet'in bu da camalar açısından tüm sektörlerdeki tum kuruluşlar arasında 11. 107.972 114.389 sırada yer alıyor. 353 775 304.927 Hürriyet, 1988'in en düşük satışını yılın bitimine 1 gün kala, 30 159 923 118298 aralıkta yaptı: 463 bin 138. 329 799 267 531 Hurriyet'in yıl içinde satışımn 230.779 152.315 ulaştığı en yüksek nokta ise 25 ey497.475 506.671 lulde gerçekleşti: 917 bin 246. Hurriyet'in yıllık ortalama satışı 138.969 190 886 ise 628 bin 914 olarak gerçekleşti. 539.989 628.914 1987'deki satışı 696 bin 185'i. 117.698 142.884 Gazetenın toplam gazete satışları içindeki payı ise yüzde 21.4 oldu. 53.304 56.705 Yıl başında fiyatı 200 liraydı, şimdi En sondaki sutunda 400 lira. ftntt ğıttıklarını tanıtmak ve gazetesinin imajını güçlendirmek için yaptığı TV harcaması ise 1 milyar 505 milyon 477 bin 500 lira. > lzleyiciler, Hürriyet'i geçen yıl TV'de tam 13 bin 960 saniye, yani 3 saat 53 dakika gördüler. Hürriyet, TV'ye yapılan toplam har Sabah Yıl boyunca toplam 24 çeşit hediye dağıttı. Sabah'ın dağıttığı en ilginç hediye oyuncak. Tam 51 bin 500 adet oyuncak dağıtan Sabah, ayrıca okuyucularından ikisine market ve birine de dukkân kazandırdı. Sabah'ın dağıttığı bir başka ilginç hediye de mobilya. Tam 37 Sabah okuru mobilya sahibi oldu. Sabah, hediye çeşitliliğinde olduğu gibi reklamda da şarnpiyon. "Mgdern öyle, işte böyle" sloganını Türk basınına kazandıran gazeteıjin 1988 yılı toplam reklam harcaması 2 milyar 460 milyon 562 bin 500 lira. Sabah, sure olarak Türkiye'nin TV'de en çok gözüken kuruluşu: 22 bin 810 saniye, yani 6 saat 10 dakika. Bu alandaki Türkiye şampiyonluğuna karşılık, Sabah ödenen para açısından Akbank'ın gerisinde kalarak ikinciliği alabildi. Sabah, yıl içinde en düşuk satışı 29 temmuz günü 338 bin 113 satarak yaşadı. En yuksek satış ise 18 eylüldeki 860 bin 182. Sabah'ın yıllık ortalama net satışı 506 bin 671 oldu. Bu rakam 1987'de 549 bin 619'du. Sabah'ın toplam gazete satışı pazanndan aldığı pay yüzde 18 olarak gerçekleşti. Yıla 200 lira fiyatla başladı, bugün 400 lira. Günaydın Yıl içinde 10 çeşit hediye verdi. "Her hafta bir otomobil" kampanyasıyla 1988 boyunca verdiği otomobillerin sayısı 21'e yükselirken patronlannın sahibi olduğu TV fabrikasının urünlerinden de 25'ini okuyucularına dağıttı. 5 okurunu ev, 1 okurunu dükkân sahibi yapan Gunaydın'ın en ilginç hediyelerinden biri de kürk oldu. Yılın son aylarında her hafta bir araba vermeye başlayan Günaydın ve her gün bir TV veren aynı gruba bağlı Tan, diğer gazetelerin tepkisini çekti. Hürriyet ve Sabah'ın sahipleri Başbakan ve TRT Genel Mudürü'ne başvurarak lotarya reklamlannın yasaklanmasını istediler. TRT'ye ödediği para bakımından 23. sırada yer alan Günaydın, TV reklamlannııı yayını için 1 milyar 20 milyon 247 bin 500 lira harcadı. Günaydın'ı geçen yıl TV'de 7 bin 770 saniye, yani 2 saat 10 dakika gördük. Günaydın, haziran ayına oldukça kötü başladı. 1 haziran, Günaydın'm en düşuk satışını gerçekleştirdiği gün oldu: 200 bin 847. Günaydın'ın en yuksek satışı ise yılın bitimine 13 gün kala, 18 aralıkta 411 bin 234 olarak gerçekleşti. Gunaydın'ın yıllık ortalama satışı 267 bin 531. 1987 satış rakamı 279 bin 706'ydı. Gunaydın'ın pazardaki payı da yüzde 9.5. Fiyatı yıl başında 200 liraydı, bugün 400 lira. Basının zor yılı Türk basıru için 1988 oldukça zor bir yıl olarak tarihe geçecek. Yıla inanılmaz kâğıt zamları ve iktidar panisinin basın özgürlüğünü sınırlama girişimleriyle başlandı Halkın haber alma özgürlüğünu kısıtlamayı öngoren bu yasal düzenlemelerin önemli bölümu son anda geri çekildi; ama bu arada Başbakan Turgut özal ile gazeteler ve gazete sahipleri arasında neredeyse ağız kavgasına varacak sürtüşmeler yaşandı. Kâğıda an arda yapılan ve "cezalandırma" kokan zamları doğal olarak gazete fiyatlanndaki anışlar izledi ve bu da gazete satışlannın önemli ölçüde düşmesine yol açtı. Eylülde başlayan ve dün sabaha karşı biten SEKA grevi ile yenilenen toplusözleşmeler, gazete fiyatlarının 400 liraya kadar yükselmesine neden oldu. Yıla 200 lira fiyatla başlayan (sadece Cumhuriyet 250 lira) gazeteler, yıl sonunda fiyatlarını 400 liraya yükseltmişti. Kâğıtta ise 1987'nin son ayında yapılan yüzde 46.1 'lik zammı şubattaki yüzde 6'lık zam ve nisandaki yuzde 35'lik zam izledi. Kâğıdın tonu 859 bin lirayken başlayan SEKA grevi gazeteleri ithal kâğıda yöneltti ve fiyatlar birden bire 1 milyon lirayı aştı. Krizin doruk noktasına ulaştıfı, herkesin her köşede basın konuştuğu bu günlerde (martnisan '88) olan bitenle hiç ilgisi yokmuş gibi gözüken TRT, sessiz sedasız bir yönetmelik değişikliği yaptı ve böylece daha önce yasaklanan lotarya reklamlan için yeniden yol açılrruş oldu. O lotarya reklamları ki yasaklandığında gazeteleri okuyuculanna kitap vermek zorunda bile bırakmıştı. TRT reklam yönetmeliğinin değişmesiyle birlikte basının kitap dağıtma dönemi sona erdi, yeniden buzdolabı, çamaşır makinesi, ev, araba vs. dönemi basladı. Bu da temmuz '88'e kadar sürdu. Temmuz ayının ortasında MilJiyel Gazetesi "Karton devri"ni açtı ve bugünlere dek süren amansız sa. aş başladı. Bu arada merk°:zi Ingiltere'de bulunan Polly PCCK grubunun sahibi Asil Nadir aracılığıyla Günaydın ve Tan gazeteleri uzerinden Türk basınına giren taze para, bu savası öyle tırmandırdı ki, bazı gazetelerin sahipleri Başbakan ve TRT Genel MUdürü'nden lotarya reklamlan Milliyet Okuyucularına 17 çeşit hediye dağıttı. Türk basınında "karton devri"nin başlatıcısı olan Milliyet, "diirrya evleri koleksiyonu"nu vermeye başladığı 15 temmuzdan 31 aralığa kadar 56 çeşit karton model oyuncak verdi. Çarşambaları tasıt, cumaları ev ve pazarları da "kültür dizisi" karton modelleri veren Milliyet, TV reklamlarında "bu işin başlatıcısı" olduğunun altını özenle çiziyor. Milliyet'in 1988 toplam reklam harcaması 1 milyar 566 milyon 212 bin 500 lira. TV izleyicileri, Mil Tek tek gazeteler Gazeteler birer birer ele alınıp incelendiğinde karşımıza oldukça çarpıcı olgular çıkıyor. Aşağıda, tek tek her gazetenin 1988 boyunca kaç çeşit armağan dağıttığını, TV'de kaç paralık ve kaç saniyelik reklam harcaması yaptığını, günlük ortalama net satışının yıl içinde ulaştığı en duşük ve en yüksek rakamı ve son olarak da butün bir yıl için ortalama gunluk net satışını bulacaksınız. Araştırma kapsamına giren Türkiye Hemen hemen hiç lotarya yapmadan ya da hediye vermeden ve TV'ye sadece 61 milyon 720 bin lira harcayan Türkiye'nin yıllık ortalama satışı 190 bin 897 ve pazar payı da 6.8. Türkiye, 1987'de 186 bin 897 adet saattı. Fiyatı 200 liradan 400 liraya geldi. Milliyet Gazetesi sahibi ve Türkiye Ga ki son gelişmelere gelince: Ozellikle tele matbaadan çıkışı fiilen engellenmiş, yolzete Sahipleri Sendikası Başkanı Aydın vizyonun kura yoluyla hediye reklamla larda kamyonlar durdurtulup gazete paDoğan, 1988'i değerlendirdi ve basın hak rını kabul etmeye başlamasından sonra, ketleri indirilmiştir. Gazete yazarı ve sokındaki görüşlerini açıkladı: bazı gazeteler arasındaki yanş, normal sı rumlu müdürü, ağır hapis cezaları tehGazetelerin okurlanna elbette yayınla nırları aşmıştır. Bu, televiz>'onun reklam didi altında mahkemeye verilmiştir. nyla hitap etmesi, onların haber, yorum programlan izlendikçe daha iyi fark ediBu, basın hürriyetine konulan engelve bilgi ihtiyacını karşılaması esastır. Ga liyor. Bir yandan ev, dukkân, apartman, lerin sadece bir orneğidir. Bu engellerin zete yöneticilerinin amacı, asıl yayınlaıı otomobil, >at, hatta uçak.. Bir yandan hepsini sıralamaya, bu demecin sınırları nın iyi olmasını, gelişmesini sağlamaktır. öteki hediyeler... Seyredenlerin hangi ga yetmez. Ancak okurları, çeşitli armağanlar ve zetenin hangisini verdiğinı anlaması da oyunlarla teşvik etmek de dünyanın pek kolay olmuyor. Ve galiba bu karışıklık Tiraj: çok gazetesinin başvurduğu metotlar ara arasında, seyircinin gazetelere karşı ilgiBen Türkiye'deki gazete tirajlan açısınsında.. Amaç, onları o gazete>e alıştır si de biraz azalıyor. dan fazla kötümser değilim. Ozellikle yamak.. Ya da o gazeteyi aldıklan için ödülSanıyorum, gazeteler artık, bu promos yın alanında başarılı olan gazetelerin tilendirmek.. von faaliyetini ve reklamlarını yeniden rajları, en azından istikrarh seyrediyor. Bunun çeşitli ornekleri Turkiye'de de makul sınırlara indirmenin yolunu bul Promosyon yoluyla, hele lotarya usulüyle çok uzun zamandan beri var. Bazı gaze malı \e asıl, yayın alanında yaptıklannı alınan yüksek tirajlar, eğer gazete yayın teler bunu kura yoluyla yapıyorlar. Ku vurgulamaya bakmalıdır. alanında güçlü değilse, gelip geçicidir. pon biriktirip gönderen okurları arasınToplam tirajlara gelince... Basın hürriyeti: da kurada çıkanlara otomobile, eve va8 büyük gazetemizin yaklaşık olarak rana kadar değişik hediyeler veriyorlar. Turkiye'de basın hürriyeti sınırlamala tum net satışı 1986 yılında 2 miiyon 520 Bazılan, kurasız olarak, isteyen butün nnın buyük kısmı, 1982 Anayasası'ndan bindi. 1987'de 2 milyon 480 bin oldu. okurlarının alabileceği armağanlar veri kaynaklanıyor. Bu anayasaya paralel ya 1988'de ise 2 milyon 540 bindir. yorlar. Bunlar bazen eğlendirici, bazen de salar ve uygulamalar, basın uzerinde, başYani son üç yılda toplam net satışlaronların kültürcl ihtiyaçlarına hitap edi ka demokratık ulkelerin hiçbırinde görüt da önemli bir değişiklik olmamıştır. ci, bilgi verici, becerilerini geliştirici olu meyen bir baskı unsuru oluşturuyor' Ancak şunu da unutmamak gerekir ki yor.. Kitap gibi.. Ansiklopedi gibi.. KarBunların en tehlikelısi, gazetelerin ba Türk gazeteleri geçen yıl, kâğıt fıyatlarınton evler gibi.. sıldıktan sonraki dağıtımlarının durdu da aşırı artışlar nedeniyle uç buyük zam Ben şahsen, bizim Babıâli'de rulmasıdır. Bu kararı savcı alabiliyor. yapmak zorunda kalmışlardır. Hele bun"lotarya" denilen kura usulünden çok, Gerçı buna mahkeme nezdinde itiraz et lardan ilk ikisi arka arkaya gelmiş ve gaher okuyucunun eşit olarak alabileceği mek mumkün. Fakat mahkeme size hak zete tirajlarına önemli ölçude olumsuz etmütevazı hediyeleri tercih ediyorum. On verip de o "dağıtımı durdurtma" kararı ki yapmıştır. ların da okura, külturel açıdan, yetenek nı kaldırsa bile, bunun bir anlamı yok. Ayrıca Türk basını, tek tek gazete tilerini geliştirme açısından bir katkısı Gazete gunluk bir yayın. Bir gün önceki rajlan açısından, batı gazetelerine göre olmalı.. gazete, daha ertesi günlerde satışa çıka pek de geri değildir. Bazı istisnalar dışınKura yoluyla hediye, nadir olarak kul rılabilir mı? da, Avrupa'nın London Times'ten, Le lanılabilir. Ama onu aralıksız olarak uyBu uygulamanın bir örneği yaşanmış Monde'a, Die Welt'e kadar unlu gazetegulamak, gazetelere bir şans aracı gorun tır. Bir gazetemizin (Milliyet'in) matba lerden çoğunun net satışı, bizim unlü gatüsü veriyor. aları, eski zaptiye donemlerinı hatırlatır zetelerimizin net satışlarının ustunde deTürk basınında promosyon alanında bir şekilde oolisçe çevrilmiş, gazetenin ğildir. Lotarya makule inmeliEski yönteme devam Avrupa Topluluğu ile Türkiye'deki basın mevzuatı arasında büyük fark vardır. Eğer ANAP basın özgürlüğünden yana ise haber kaynaklarının açılması hususunda gereken yasal önerilerin bir araya getirilmesini bekliyorum. 1988 yılında yazılı basının ekonomik sorunlarımn Bunu hukuki yollardan en üst noktası eylül ayında sağlayamayan iktidar, başlayan kâğıt grevidir. Bunun hukuk dışı olaylara da özendi. sonucunda hem kâğıt maliyeti Yeni yasalar tasarlandı. Bunlar arttı hem de ülkemize kâğıt giriş toplumun önüne getirildi. Ama yöntemi değişti. 1988'de kamuoyunun etkisiyle geri toplusözleşmelerin yapılması, çekildi. Ozellikle Sayın Başbakan Özal'ın basınla ilişkisi Türk parasının değer yitirmesi dolayısıyla ithal girdilerin gayet ilginçtir. Basına ihtiyacı yükselmesi basında bazı olduğu zaman son derece dost ekonomik sorunların daha da oluyor. Basın özgürlüğünden artmasına yol açmıştır. Ama yana oluyor. Ama falan olay ümit ediyorum ki inanıyorum ki veya filan olay dolayısıyla bu sorunların çözümü birdenbire küsüyor, darılıyor ve bulunacaktır. hatta iletişimini sınırlıyor. 1988'de bunun çok net olaylarını Bu çözüm kesinkes hükümetten bir yardım yaşadık. Yıl içinde yapılan 1P1 beklentisiyle olmayacaktır. Kongresi'nde bu düşüncemizi elden gelen ölçüde gündeme 1988'in bir başka ilginç yönü de getirmeye çalıştık. Bir defa daha gazete pazarlaması konusunda söylemek istiyorum. Sayın bugüne kadar uygulanmış Mehmet Yazar'ın 'Avrupa metodun değişmemiş olmasıdır. Topluluğu mevzuatıyla Türkiye Bundan önceki yıliarda herkesin mevzuatı arasında fazla bir fark birtakım lotaryalarla tiraj alma yoktur' sözlerinin büyük bir arzusu vardı. Bu 1988'de de bölümü yanlıştır. Yanlış bir devam etti. 1989'da ümit ederim leşhistir. ki yeni yöntemler gelir. Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nezih Demirkent, 1988'de Türk basınını şöyle değerlendirdi: 1988 yıhnda ANAP iktidarıyla basının ilişldsi, eğer TRT'yi bunun dışında tutacak olursak, iktidarın tek yönlü olarak haber kaynaklanna sahip çıkma arzusuyla geçti. A YDIN DOĞAN 1988'İ DEĞERLENDİRDİ NEZÎH DEMÎRKENT Tan Yıl içinde toplam 3 çeşit hediye verdi. Tan'ın minibüs dağıtma reklamında oynayan dansçısı ve "Tan veriyor, tam veriyor" sloganı ünlu. Tan, 1988'de 621 milyon 565 bin liralık reklam yaptı ve TV'de. 4 bin 650 saniye gözüktu. Birkacj yıl önceki parlak günlerinin tersit ne Tan'ın yıl içindeki en yüksekj satışı 18 aralıkta 356 bin 519 olaj rak gerçekleşti. En duşük satış ise] 8 ağustostaki 122 bin 831'lik satış., Tan'ın yıllık ortalaması 152 binj 315 ve oazardaki payı yüzde 5.4t Tan 1987'de 227 bin 80 satıyordu.j Fiyatı 150 liradan 200 liraya yük{ seldi. ! 1 Yıl içinde 18 çeşit hediye dağıtJ tı. Her hafta uzaya giden araçlarıt ve ayda kurulan "Fantazya"sı ilei ünlü. Güneş, TV'ye en çok para| harcayan uçuncu gazete. Genel sıralamadaki yeri ise onunculuk. Guneş, geçen yıl TV reklamları için 1 milyar 562 milyon 505 bin lira harcadı ve toplam 13 bin 50 saniye, yani 3 saat 37 dakika gözüktü. Güneş'in satış en düşük; noktasına 7 aralık gunu 86 bin 198ile geldi. Yıhn en yuksek rakamı' ise 5 haziranda 289 bin 140 ola; rak gerçekleşti. Güneş'in yıllık or'. talaması 142 bin 884 ve pazardaJ ki payı da yüzde 5.1 Güneş,' 1987'de 186 bin 916 satmıştı. Fi! (Arkası 15. Sayfada) j Güneş