Katalog

7 AĞUSTOS 1988 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR ISMAIL GVLCEÇ CUMHURİYET/5 Berlinliler "Muhteşem Süleyman"a olağanüstü ilgi gösterdiler Yet 'muhteşeırf olmayanlar? dılerı de hımayesı altına almıştı 1695'te vaptınlan saray, 1943'te bır hava saldmsında yandı ve II Dunva Savaşı'nın ardından yenı den ınşa edıldı Sergının Berhn' ın bu gorkemh sarayında açılma sı, kuşkusuz değerını daha da ar tırıyordu Nıtekım saray muzesı nın mudur yardımcısı Dr. Jens Kroger bızı gezdmrken, yuksek tavanlı salonlarda loş ışıkta, her bırı tepeden ayrı bır spotla aydınlatılan cam vıtrınlerı gosterıyor, gızemlı bır havava burunen eserlerın basanlı duzenlemesıne dıkkat çekıyor ve mımar Jurg Steıner'ın çalışmasını övuyordu Berlinliler >aklaşık bır ay açık kalan sergıye olağanustu bır ılgı gösterdiler Federal Almanya'nın dort bır yanından bınlerce kışı sa dece sergıyı ıziemek üzere Berlın'e geldı Kapıda uzun kuymklar oluştu ran ve 4500 lıraya ıçerı gıren ızle yıcıler, önce fuayedekı vıdeo fil mın önune bırıkıyordu "Muhteşem Suleyman Çağı" adlı filnı, New York Metropolıtan Muzesı'nce, Mobıl Oıl petrol şır ketının katkılarıyla hazırlanmış, Alman Mobıl'ının finansmanıyla Berlın'e getırılmış ve Almancaya çevrılmıştı Uslubuyla Sultanahmat Camıı'nın önunde duzenlenen "ses ve ışık gostensı"nı an dırıyordu Bır başka ılgı çekıcı nokta da Berlın Senatosu'nun "Avrupa Kultur Kenti" etkınlıklen çerçevesınde sunduğu sergıde kentte yaşayan 120 bın Turkü de duşunerek, pazar günlen Türk rehber eşlığınde tanıtım yapma sı>dı Aynca Kanunı devrı hakkında bılgı ıçeren panolar Alman ca ve Turkçe olarak hazırlanmış, 173 objenın tanıtım kartları da üç dılde bastırümıştı Mudur >ardım cısı Kröger, sergının çok yüksek tutarda sıgortalandığım anlattı ve etraftakı Alman sıvıl ve resmı po lıslerle alarm tesisatına da dıkka tı çektı Aynca vıtrınler muhur lüydu ve sadece, Turk yetkılıler ta rafından açılabılıyordu Sergının Almanca ve Turkçe olarak basılan kataloğu ıse Dr Mıchael Rogers tarafından, aslen Brıtısh Museum ıçın hazırlanmış Rogers, "Internatıonal Journal of Mıddle Eastem Studıes"e Sule> manıye Kulhvesı hakkında yazdığı makalelerı, çeşıtlı dergılerde Iznık çınılerı hakkındakı yaalan ve HaUl tnalcık ıle Heath W. Lowrynın edıtorluğunde yayımlanan "The Arts Lnder Suleyman the Magmficent" ("Muhteşem Suleyman Devnnde Sanal") adlı kıta bıyla tanınıyor 46 bın lıraya (58 mark) satıian kataloğun Turkçe çevırısını ıse Berlın'de yaşayan mımar Dr Cıhan Ann yaptı Osmanlı toplumu değılse bıle saray kultüru ve hazınelerı konusunda çok başanlı bır ımaj veren Kanunı Sergısı, sanınz tunzmden öturu de Turkıye'ye ozel bır ılgı göstermeye başlayan Almanlarda olumlu bır ızlenım >aratmıştır "Muthiş", "şahane" gıbı sözlerle sergı salonlanndan çıkan Alman ların arasında bız, Türklere göstenlen bütun kolaylıklara karşın sadece bırkaç vatandaşa rastlayabıldık Onlar da sergüenen objelerı ılk kez Charlottenburg'da görmuş ve çok etkılenmışlerdı Sergının Batı Berhn'de Alman nu fusla "muhteşem olmavan" Su leymanlar arasındaki soğuk ılışkı lerın değışmesını sağlayıp sağla mayacağını ancak zaman gostere cek Yaklaşık bır ay Charlottenburg Sarayı 'nda yer alan sergı, Federal Almanya'nın dört bır yanından ızleyıcı çektı Ama sergımn, Batı Berlm'dekı Almanlarla "muhteşem olmayan" Suleymanlar arasındaki ılışkılerın değışmesını sağlayıp sağlamayacağını ancak zaman gösterecek DİLEK ZAPTÇIOĞLU Berlın 25 hazırandan 31 temmuza kadar bır av boyunca "Muhteşem Suleyraan"ı konuştu Dunya turuna 1987'de VVashmgton Natıonal Gallery'de başlayan ve Chıcago Art Instıtute, Nevv York Metropolıtan ve Londra Brıtısh Museum'dan sonra Tok yo'ya uçmadan once Batı Berlın' de mola veren Kanunı Sergısı, sonunda yoruluvoıdu Sergı, geçen lerde >ıpranan ban padışah fermanlannın ve Pın Reıs harıta»ının gerı çekılmesıyle Türk bası nında yıne kendmden söz ettırdı Oysa Alman basın:, radyo ve televızyonu bır ay bovunca dur durak demeden "Muhteşem Suleyman"a yer vermıştı Hatta bınncı kanal ARD'nın akşam haberlerınde 33 >ıllık geleneğını bozarak sergıyı anons etmesı Almanya'da buyük yankı uyandır mış, ızleyıcı sayısının katlanması na yol açmıştı Bız Batı Berhn'de, tanhı Charlottenburg Sarayı 'nın barok mekânlarında açüan sergıyı açılıştan bır gün sonra, 26 hazıranda ızleme olanağını bulduk ve bu arada Semra Ozal'ın açılış konuşmasını kaçırmış olduk Semra Hanım seçkın davetlıler huzurundakı konuşmasını, sanatın mılletlen kay naştırıcı etkısınden söz ettıkten sonra şöyle surdürmüştu "Turk ve Alman kadınlannı ele aldığımızda uluslanmızın benzer hasletlerını belkı daha belırgın çizgılerle gormek mumkundur. Her ıkı mıllebn de kadınlan guçludur Aıle baglan ve vatan sevgısı kuvvetlidir. Ananelerıne baglıdır Uretiddir. (...) Gunırludur, sevdıgi ve saydıgı herkese ve deger verdığı KİM KÎME DUM DUMA BEHÎÇ AK YIPRANACAfilKAYGISiYUGERİÇEIdLOİMuhteşem Suleyman ser gısıne Turkıye den venlen eserterden on altısı yıpranacakları kaygısıyia gen çekıldı Soz konusu eserler arasında Istanbul Topkapı Muzesı nden gonderı len unlu Pın Reıs Hantası da bulunuyor Aralarında bazı padışah fermanları nın da yer aldığı bazı eserler 22 ağustosta Tokyo da açılacak Muhteşem Suleyman sergısınde bulunmayacak şeylere sonuna kadar sadıkür. Bu seçkın nıtelıkkre sahıp Alman kadınlan arasında ıse Berlınlılenn özel bır yen vardır Turk kadınlan gıbı en zor şartlar altında Berlınlı kadınlar da yakın tarıhleri bovunca bırkaç kez bu ustun nıtelıklerı>le butun dunyanın hayranlıgını çekmışlerdır." Bu sozlenn, vakın tarıhını çok ıyı hatırlayan Alrnan, özellıkle de Berlınlı kadınlarda ne tur çağn şımlara yol açtığmı bılemeyeceğız, kesın olan bır şev varsa, o da sergı dekorunun en az kendısı kadar muhteşem olduğuydu Kanunı Sergısı, ılk Prusya Kralı 1 Frıedrıch'ın muzık ve opera duşkunu guzel karısı Sophıe Charlotte'ye yaptırdığı unlu Charlottenburg Sarayı'nın salonlannda açılmıştı 19 yuzyılda mı lıtarızmıyle unlu Prusya'nın ılk kralı Frıedrıch, Alman Aydınlanması'nın öncusuydü Dınde hoşgörüden yana olan kral, Almanva'da ılk kez "kışuıın vıcdan ozgurlugu" kavramını ortaya atmış ve "laık" dunya göruşuyle yalnız Protestanları değıl, Yahu PİKNtK PtYALE MADR HIZLI GAZETECt JVECDET$EN COK PVSMANCA '*• ON 1AR6M 5H 0/Zı F HKOA YAâM\ "0t T£K BiZlM SIYASST UAKUYPI, GERı KJHLANL6I? ToPTAN YAHUŞ YApTı TÖSIAMAM PCK PA COK YÜRAR NÜZA ÇSKIUP KoNUŞMAMAtr AA PA ÇIZGtLIK KÂMtL MASARACJ Ani M # M JlU^5tInU^Ml Il ' nIiUi InI I olup bıtenler unlü Çekoslovak fotoğral sanatçısı Josef Koudelka nın goruntulerıyle butun dunyaya yayılmıştı Işgal ordulannın askerlennı protesto eden Çekoslovak gencını saptayan fotoğraf 68 Ağustosu nun sımgesı olup çıkmıştı Sık sık Türkıye ye de gelen ve daha sonraları tum Avrupa dakı Çıngenelenn goçebe yaşamını da go runtuteyen Koudelka Fransa'da çeşıtlı dönemlenn urunlennden oluşan bır retrospektıf sergı gerçekleştırdı S t i r f i t İ d İ r YırmıyıloncebuayÇekoslovakya VarşovaPaktı a U I U U U I I crjulannca ışgal edıkjığınde ozelbkie başkent Prag da Kitabın geleceği ekrana getirildi geçen bır sureç duşunemı>orum. Atllla özktrtmlt: Kitabın ortadan kalkabıleceğıne Kıtapçıdan sonrakı sureçte ne yaınanmıyorum. pılmatı bu onemlı. Neve benzeTomris Uyar: Kıtap okuma, kültürel bır gereksınım tıyorum biliyor musunuz? Çocuolmalı. ğunuzu bellı bır >aşa kadar buyuDoğan Htzlan: Yaytnevlen, buzdolabı fırması gıbıtuyorsunuz ve evden dışan çıkarçalışmalı. tıp 'başımn çaresme bak' dı>orÇetin Tüzuner: Bakanhk, yayıncıyı desteklemelı. sunuz." Kultur Servısı Guç gunler geçıren yayın dun>asırun soıunla n, televızyonun ıkıncı kanalmda yavımlanan "Gıınlenn Getırdıgı" programında dıle getınldı Namık Kasapbaşoglu'nun hazırladığı, Çetın Çekı'nın sunduğu programın daha once yayımlanan bölu munde kitabın bugünku dururau ele alınmış, çok yönlu bır bunalı mın pençesıne duşen vayıncılık sektorunun sorunları ve bu bunalımın nedenlerı aktanlmıştı "Kitabın geJeceğı" konusunun ışlendığı bu programda ıse eleştırmen Atilla Ozkınmlı, eleştırmen ve dergı yonetıası Doğan Hızlan, ya zar ve çevırmen Tomns U>ar, oğ retım Oyesı L)gur Kocabaşoglu, dağıtımcı Çetın Tuzuner, kutuphanecı Samıh Nabı Ozerdim, çe vırmen Belkıs Çorakçı ve Nuveyre Gultekın, yayınevı yönetıcısı inci Asena kitabın geleceğıne ılış kın göruş ve duşuncelerını behr terek, "Bu konuda neler yapılabiiir?" sorusunun yarutım vermeye çalıştılar denyle baş başa bırakümasım önlemek oiduğunu soyluyordu Yazarın ve kitabın tanıtılmasında en buyuk görevın yayınevıne duştu ğunu, vayınevlerımn, kıtap sat mak ıstıvorlarsa bırer "buzdolabı firması" gıbı çalışmak zorun da olduklarını, yanı alıcı ve satı cı arasındaki pazar ıhşkılennın araştınlması gerektığıru behrtıyor du "Kitabın valnızca yazardan, şaırden ya da çevırmenden alınıp kıtapçı>a ulaştırılmasına kadar Yazar ve çevırmen Tomris Uyar ıse kıtap okumanm bır gun kulturel bır gereksınım halıne ge lebıleceğını umut edıyor, "İnsanlanmızın butunuyle bır kultur açlıgına gırmesı soz konusu olabılırse, o kultur yoksunluğu, açlığı çok somut bıçımde hıssedılırse kıtap satışı artacaktır" dıyordu Uygur Kocabaşoglu, kitabın gerek bıreylenn yaşamında gerek toplumsal yaşamda cıddı bır ıh tıyaca cevap verır bır özellık kazanması gerektığını vurguluyor kitabın zevk ve alışkanlık olmak tanönce "gereklı" oiduğunu sö> luyordu Çetın Tuzuner kitabın dağıtım sorunlanna değınerek bu goruş ve duşuncelere kendı önerılerını ek lıyordu Kitabın daha ıyı bır ge leceğe kavuşturulması ıçın önce lıkle uretımın daha ucuza yapıl ması gerektığını söyleyen Tuzuner şovle devam edıyordu "Yayınaya ıhtı>acı olan kâğıdı ıstedıgı zaman f abrıkadan sıra beklemeden almasını sağlamak lazımdır Posta ıle kıtap sevkıyatlan daha ucuz hale getırılmelı, kıtaptan KDV kaldırılmalıdır. Vayıncılara özendıncı olçude vergı ındınmı sağlanmalı, Mıllı Eğıtım Bakanlıgı bunlardan kıtap alarak hem kutuphanelennı zengınleştırmelı hem de yayıncıyı desteklemelıdır." 'Günlerin Getirdiği" programında kitabın sorunları tartışıldı J AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GOKHAN GVRSES oNl^K. »AlTıKSAH*tAf»lN LARlNI KAIî5IUyoRlA« TARİHTE BUGÜN MVMTAZ ARIKAN ERZURUM KONGRESI TAMAMIANDI. 1919'DA SU6UN, "ERZURUM ViLAYATt MUOAFAAI HUKUK CBMtYErt'NtN KON6fiESt CAHPI DAHA ONCE ASKERUKTEN AYKJLAN MUSTAFA KEMAL, Sll/IL OLAMK kAnLCnğı ttONSJZEDE BAŞAS4V ££ÇlLMI$n ALINAN KARA&LAR KISACA fOrLEYbt MILLİ SlNlRLAR IÇINDE VATANIN BCLUNHEZUĞI,I$6ALE KARŞI BlRLEŞlK SAVUNMA yAPllMASl,lSTANSUL HUKUMETI BA&IMS12LIĞI KOBUYAMAZSA SEÇJO HUKUMET KU£ULA44£I,MILLÎIRADENIN EGEUEN KIUNMASt, HlfHSTiyiAN UNSUHLARA ULKS IÇlN ZAIZARLI OLACAk AY8.ICAL1KLAR VERILM£UESI,MANMC1LfĞA KARŞI KONULMA&I VE MlLLJ MECUSIN HEMEN TOPLANMASI ıÇiN CAU$/LMASI 2i TEMMUZPA BAŞLAyAV BU KOH6RENIH HAHCAMALARI,NALKIN BAğl$l OLAN İ4OO7Z. ILE KAl&lLANMISTlS 7Ağustos ft Eleştırmen Atılla özkınmh konuşraasının başında kitabın dağıtımı, okura ıletılmesı sörununun çözumlenmesı gerektıgıne, bu konuda TV ve radyo dışında yazılı basına da çok büyuk görevler dü$ tuğüne dıkkatı çekıyor, daha son ra kımı ekonomık duzenlemeler getırılmesınde yarar oiduğunu vurguluyordu Özkırımh'nın önerdığı duzenlemeler arasında kâğıt subvansıyonu, yazarlann Gelır Vergısı oranının ve kıtaptakı KDV oranının du^urulmesı de yer alıyordu Doğan Hızlan, en onemlı konunun kitabın kıtapçı vıtnnınde ka Doğan Hızlan Turk okurunun dunya yayıncı lığını yakından ızleyıp ızleyeme dığı sorusu ıkı çevırmene sorulu yor ve Belkıs Çorakçı bu konuda daha mmser gorulurken, Nuveyre Gultekın çok sıstemlı bır bıçımde Batı'dakı yayınlan aktaranlar olmasına karşın ekonomık neden 50 YIL ONCE Cumhurıyet 7Ağustos 1938 ler, kıtap okuma ahşkanhğının olmaması gıbı sorunlar yuzunden bır Arab yaralanmış, genel olarak bu konuda olumlu mutecavızler kaçmıştır yanıt verılemeyeceğını sov Cıvarda bır koyde bır Yahudı luyordu Londra 6 (Hususı) evıne atmak myetınde olduğu Fılıstınde bugun muieaddıd Konuşmacılara son olarak "Ki Vaşıngton 6 Harıcıye bombanın vakıtsız tedhiş hadıselerı vuku tabın geleceği karanlık mı?" so Nezaretı, Amerika Bırleşık patlamasından dolayı bır bulmuştur Kuduste bır Arab rusu soruluyordu Ozkınmh, "Ki De\letlerıle Sovyetler Bırlığı Arab ölmuştur Akkada tabın ortadan kalkabıleceğıne arasında bugun ımzalanan ve dukkanmda öldurtilmüş, tedhışçıler polıse haber Havfada ıkı Yahudı ınanmıyorum, çunku bır vazgeçıl bır senelık merıyet muddelı verdığmden şuphe edılen bır katledıtmış, Yafa yolunda uç mezlıgı var Okurken kılapla baş olan tıcaret anlaşmasımn Arabı öldurmuşlerdır Yahudı öldurulrrtuş, Kuduste başasımz" derken Doğan Hızlan, meçhul adamlar tarafından kitabın yerını alan ses kasetlerın metnım neşretmektedır Bu ağır surette yaralanan bır den ornekler venyor, Tomris anlaşmaya gore Sovyetler Ingılız polısı hastanede Uyar ıse kitabın geleceğıyle oku Bırlığı Amerika Bırleşık ölmuştur mn geleceğının bırbınnden ayrı Devletlerınden asgarı 40 lamayacağını duşunüyordu "Sa mılyon dolarlık mal alacak ve Öğleden sonra eskışehırde bır Ingıltereye ısmarlanması nınm ıkısı de kalacak, ama bu sa buna mukabıl Amerıkan Arab polıs memuruna kararlaştırılan bır hafif vaş gıttıkçe zorlaşıvor tnsanlar Bırleşık Devletlerı de tabanca ıle ateş edılmıştır kruvazör, altı ntuhrıp, sekız kendı başlanna dunyadan tat al Sovyetler Bırlığınden Polıs memuru çok ağır demzaltı gemısjle bırkaç tane ma gibı bır zevkı bırakmadıkları yapılacak ıthalata en zıyade yaralanmış olmasına rağmen fılo hızmet sefinesının sıpurlş surece kıtap okunacak Dunyada mazharı musade mıllet mukabelede bulunmuş ıse de edılmek uzere olduğu da Turkıye'de de..." kaydını tatbık edecektır ancak oradan geçmekte olan alınmıştır Sıpanş kesbı 19381988 katıyet ederek mukaveleler ımzalandıktan sonra gemuer, hemen merasımle tezgaha konulacaktır Sovyet Rusya ile FiUstmde tedhiş Amerika ticareti Beykoz Kunduraları Ingütereye gemi sipariş edUecek SÜMER BANK Yerli Mallar Pazan