Katalog

11 TEMMUZ 1988 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURÎYET/5 ÎSMAÎL GÜLGEÇ Yaşayan caz dinozoru SADETTİN DAVRAN Tosbağa Sokak, Beyoğlu'nda, Galatasaray Lisesi'nin hemen yanındadır. Ûluslararası üne sahip sanatçüanraızdan fotoğrafçı Ara Giiler'in atöiyesi buradadır. DuKtM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK varlarında Guler'in ışıltılı geçmişine tanıkkk eden pek çok anı arasında bir de küçük desen vardır. Altında da bir imza: Picasso. Desen orijinaldir. Üstat kendisi ile ünlü fotoröportajlanndan biriııi yapan Güler'in bir desenini çizmiş, ona aımağan etmiştir. Bu desen, kısa sayılabilecek bir süre öncesine kadar hayatta olan ressamın, sağlığında da kolay elde edilir bir armağan değildi elbette, ama artık ele geçmesi olanaksız bir anıdır. 32 yıl sonra ülkemize ikinci kez gelen Dizzy Gülespie, yaşayan bir caz dinozorudur. Söylemek istediğım; genç bir anlatım biçimi olan caza Ugi duyanlann, bu muziği baslatanları değilse de ona yön verenleri, bugünkü konumuna kavuşturanlan hâlâ canlı dinleyebilmek gibi guç elde edilir, ŞİS YANAKLAII VE UVMK TROMPET Dizzy Giltespie'nin simgeleri. keçi sakalı ve elbette ucu yukanya kalkık başka sanatlar için olanaksız sa trompetiyle çalarken inanılmaz boyutlarda şişen yanakları. Gillespie caz tarihınm son elli yılıyla özdeşlik taşıyor yılabilecek bir şansları olduğu. Buna daha önce de değinmiştim, bugünkü tasarımın prototipınin çimde yineledi, "Ne zamandan tan yapabildiklerimin en iyisini" ama yinelemek için daha uygun istenmeyerek de olsa kendini bek beri böyle çalıyorsun?" Diz, "Bil diyen Gillespie'nin caz müziğinbir gün olamazdı. lediğini dehşetle görmuş. Ama bir dim büeti" dedi. Gustav, "t>i hal de arasuna bir öncu, dönemini ve Gillespie, bu sanata yön veren, süre bu haliyle çal'dığı trompeti tediyorsun, devam et ve çabuk de sonrasını etkileyen çok önernli bir besteci ve düzenlemeci, büyuk bir onu bugünkü kimliğine kavuştu nin "yeni" sesinden o kadar hoş fol baradan!" Devam eden Gillespie bir süre teknisyen oluşu yanı sıra, icinden ran birkaç müzisyenden biri olu nut kalmış ki, hemen ünlu tromşu yanı sıra, olağanüstü renkli ki pet yapımcısı "Martin" kurulu sonra dönemin ünlü topluluğu gelen bir duygudur gülmece. Teddy Hill Orkestrası'nda, hay 1940'lann başlannda ünlu Billy şiliği, içinde herkese yer olan ge şuna "model"i ısmarlamış. Gillespie'nin caz tarihinin son ranı olduğu büyük Roy EJdrkJge Eckstein Topluluğu'nda çalarken PtKNtK PtYALEMADRA niş yüreği ile de bu müziğı simge50 yıhyla özdeşlik taşıyan yaşa den boşalan yere oturacak, yaşa trompet stili ile birlikte cazda yeler. SEN BIB Onun simgeleri ise, artık sürekli mında ilginç öyku çoktur. mı boyunca vazgeçmeyeceği sah ni bir dönemi de haberleyen aratakmasa da beresi, bağa gözlük 1930'lardan kalmış bir başka öy nedeki uçarılıklanyla "Dizzy" yışları onu Charlie Parker'la bir GÜVEBdNâM araya getirmiş, ikili, caz tarihine leri, keçi sakalı ve elbette ucu yu küyü; ünlü trompetçi, yakın dos takma adını alacaktı. Daha sonra ünlü kavgalan so "Bebop" olarak geçen; etkileri kanyakıvnk trompeti ile çalarken tu Clark Terry anlatıyor: Diz, bir inamlmaz boyutlarda şişen ya aralık " p e k kitaba uygun nucu kalçasından bıçaklayacağı günumüze kadar sürecek, asıl çalmadığından" rahatsızlık duyu bir başka canlı tarih Cab Callo önemlisi, bu muziğin profîlini denaklandır. Bu özgün trompet konusunda yordu. Onu St. Louis'deki pek way'le de çalışan John Birks Gil ğiştirecek akımı başlatmışlardı. "Bebop", Gillespie'nin başlatki ünlü öykü şöyledir: 1954'te sev çok unlu trompetçinin hocası olan lespie'nin (1917, Cheraw, South gili eşi Lorraine için duzenlenen Gnstav'a göturdüm. Aynı zaman Carolina) kariyeri caza eğlendin tıgı tek akım değildir. Latin ritmdoğumgünü partısi sırasında bir da St. Louis Senfoni Orkestrası'n ci, hoşça vakit geçirici bir müzik lerinin caza girişinin tek sorumradyo röportajı için kısa bir sure da birinci trompetçi olan Gustav, olarak bakıldığı yıllarda başlamış lusu da odur. Latin müağine özel kulüpten aynlmak zorunda olan Diz'e: "Çal bakalım" dedi. Diz tı. Gillespie, yaradılışından gelen bir Ugi duyan Gillespie, "konga" Dizzy, giderken trompetini sahne yanaklarını şişirdi, trompetini gülmece yeteneğini sahnede kul yapımcılannın gözde fotomodelı de bırakmış. Döndüğünde, yok gökyüzune doğru kaldırdı ve her lanmaya o yıllarda baslamış, za olacak kadar usta bir vurmalıcıluğu sırasında aynı sahnede karı zamanki yuksek ve çok hızlı so man zaman eleşttrilse de hiç bı dır. 1947'de unlu Kübalı vurması için bir gösteri yapan dönemin lolanndan birini yaptı. Gustav' rakmamıştır. Bu konuda, "Beni lıcı Chano Pozo'yu topluluğuna Unlü komedi dans topluluğu ın gözleri dışan uğramıştı. "Bir dinlediğiniz zaman, o anda elim almış, bir caz topluluğunda ilk HIZLI GAZETECİ SECDET ŞEV Stumpy and Stumpy'nin trompe daha yap bakayım şunu." Diz den gelenin en iyisini yapmaya ça kez resmi biçimde yer alan koııJ Ş . tinin üstünden geçmesi sonucu gösterisini daha da gorkemli bi hştığımdan emin olmalısınız. Bu gacı Pozo eşliğinde Cubano Be ^~ÇÖZİIVılESE 91LE Cubano Bop, Manteca, Tin Tin ÂMA . : 6EÇİRME5İ ZAffiuN Deo gibi Latin cazmın ilk orneklerinden oluşan "The Greotevt of Dizzy Gillespie" albümünü yapmıştı. Gıicü hiçbir dönemde eksilmeyen Gillespie, bu muziğin çok saygın bir elçisi olarak dunyarun hemen her yanındaki konserlerini aralıksız sürdürmekıedir. Cazın gençyaşlı bütun ustaları ile dırMımar Sinan Üniversitesi Guzel sek temasını sürduren Gillespie'Sanatlar Fakültesı Heykel Bölümü nin geçen yıl Kenny Kirkland ve öğrencilennın Fındıklı Parkı'nda Branford Marsalis'le yaptığı açtıklan yıl sonu sergtsi parka "New Faces" ve Stevie Wonder, oturmaya gelenlehn büyük ilgisini Sonny Fortune, Marcus Miller, çekiyor. Zaten heykel öğrencilermm Minu Cinelu \e Hiram Bullock' Ç İ Z G İ L İ K KÂMİL MASAKACl amacı da, halkı heykele. sanat la yaptığı "Closer lo the Source" yapıtlanna biraz daha albumleri onun bu yanının taze yaktaştırmak. Tamer Aydın'ın örnekleridır. heykeli ise en çok çocukların ilgisini topluyor. Geçenlerde, çocuklardan bıh, Aydın'ın kırmızı FESTİVALDE ~ metal ve üçgen camlardan oluşan heykehni görünce arkadaşına seslenmış "Koş. heykelde tara Dizzy Gillespie (Açıkhava, saçım!" Heykelin çevresinde 21.30) doiamp duran bir genç de, Tamer tsküdar Maslki Cemiyeti Aydın'a yaklaşıp, "Ayna parçalart (Rumelihisarı, 21.30) üçgen olmasaydı alıp E.E. Stender Org Resitali götürecektim" demiş "Tıraş • (St. Antuan, 16.00) aynam yok da!' (Fotoğraf: Lale Filoğlu) FESTİVALDE § 16. ULUSLARARASIİSTANBUL FESTİVALİ Dizzy Gülespie Big Band'iyle Açıkhava'da çalıyor ~ HAYVANLAR ÜtölNı <£57iREBİliffîM" SAÇM APAH &A§liMAK, Ç'uftTeN OİİL snrenn FEoCM. sisrem tara BUGÜTN 5 YARIN yatrasa (AKM, 18.30). Miles Davfe (Açıkhava, 21.30). Moskova Ge«e Seyirei Ti TARİHTE BUGÜN .ifrvr4Z.4JtiK.t\ 17 Temmuz TİMOR.ENDONEZYA'YA BAĞLANDI. BUGuN, TTMOe APASI GUNEYPOĞU ASyA'OA, HlNT OICYANUSU UZE&ıfjOE, 4V(J£TGı4LyA 'HfM KUZBYlNE OUÇ£N ^DALA&OAH £""£' OlAN T'MOfl, 152O DE PORTSIOZU 'L££LE 7X/V/$Mffn. BATl &OCVMUNB /S£/ YUZ YIL SONRA HOLLANDALl'LAR £L A7MIÇr/.8lfi SUR£ SON&4, POĞUSU POfS7~Et£'Z: 'E, BATfSf MOLCANPA 'YA 8AĞLAUMIŞT( IT DUNYA SAl/Af/ S//SAS/MOA TAPONlAR APAYt /ŞGAL. BTlVT/şri.1943 YlLlNDA, HOLlAMDA TfMORU BNOoMEZYA' Ğ E&EMEMUĞtNE GlgMIŞ, T7IU1OR.'UNUN DA AYMI SrATTjYÜ ELPE ETMESt ıÇ'U 2 ? YIL PAHA GEgEKMtçn. APA, ENPOHEZyA'HtN 2?. I//C4y£nypı AGTlK. 19381988 içtimada Meelisten çıkacağmı zannediyorum. Yalnız bu kanunun iyi işleyebilmesi için neşrile meriyete girmesi arasında bir seneiik bir hazırlık devresi derpiş edilmiştır. Binaenaleyh kanun ancak bir buçuk sene sonra meriyete girecekür." "Halen ağır suçlarda salaha giden bir yol vardır. Ciirmü meşnıt kanunu ağır suçlara kısmen mani olmuştur. Çunku cinayetlerin çoğu ufak tefek kavgalann neticesidir. Halbuki meşhud suçlar kanunu bu gibi kavgalan şıddetle karşılamaktadır. Fakat ne de olsa, bizdeki ağır suçlar nufusumuza nazaran çoktur. Bunun için evvela gazetemız. memleketteki ağır suçların eksilmesi için butün vatandaşların anayetlere karşı nefret htslerini milleti ve efkârı umumiyenin malı yapmak vazıfesile mukelleftirler ve her çeşit ciıiayet uzerine şıddetle hucum etmelidirler. Gazetenüzin yapacağı bu buyuk mücadele, halkı daima ikaz edecektir. tstanbuVun 'semtpazarları'na biryenisi daha eklendi Ortaköy'de her pazar bir pazar ANNA TURAY Istanbul'un semt pazarlarına bir yenisi daha eklendi. Artık Ortaköy'de her pazar bir pazar kuruluyor. Ama bu ötekilerden biraz daha farklı. Pathcan, biber, domates değil; resim, heykel, takı, batik, gravur, fotoğraf satılıyor. Çinici Sıtkı, Örtucü Leyla, Bebekçi Lütfıye, Seramikçi Şeguse, Takıcı Güldem ve ötekiler şık şemsiyelerin altında el urünlerini sergiliyorlar. Pazar yeri, gunun her saatinde cıvıl cıvıl olaıı Ortaköy Meydanı. Caminin önündeki meydana üç haftad\r tezgâhlanm kuruyor, bir yandan uretip bir yandan sergiliyor sanatçılar. Acıkınca Sandviç Kerim'in tezgâhı yetişiyor imdada. Canları sıkılınca hemen yandaki kahvehaneden tavlayı kapıyor, komşu "pazarcıyla" bir iki el tavla atıyorlar. "Ortakoy pazan"nı gerçekleştirenler, Galeri 1887 ve Artisan Sanat Galerisı. Ortaköylü mimar Rıfat Edin ile kısa bir süre önce görevinden îstifa eden Beşiktaş Belediyesi Başkan Yardımcısı Talat Mete de uzun suredir tasarlanan bu gırişimin sonuçlanmasına katkıda buiunmuşlar Gerekli formaliteler için günlerce sağa sola koşuşturulmuş, Emniyet Âmirliği, Kaymakamlık, tstanbul Vilayeti, Olağanüstü Hal Bürosu derken bir suru "kâğıt" loplanmış ellerinde. B2^1angıçta Beşiktaş Belediyesi pek sıcak yaklaşmamış bu gırişime. Önceleri olumsuz olan lepkiler, düzenleyicilerın ısrarları karşısında ve gelip "pazar"ı dolaştıktan sonra olumlu bir hal almış. nun Ortakoy Sutçu Ali Sokak'ta açtığı sokak sergisinin belediye tarafından toplatılması hâlâ belleklerde. Belediyeden, vilayetten, kaymakamlıktan güç bela izin alan Başo'nun sokak sergisi halk tarafından buyük bir ilgiyle karşılanıp sokağa caniıhk kazandırırken, ekibiyle birlikte semte gelen Belediye Başkanı Mümtaz Kola'nın emriyle suresi bitmeden toplatılmıştı. Arabaya yüklenip göturulmek istenen panolar ise binbir güçlukle alırup belediyenin hışmından korunmak için guvenli bir yere saklanmıştı. Belediyenin son "icraatı" iie çocuk parkının çevresinde eski kitaplar satan öğrencüerin sergilerini toplatmak olmuştu. Sahilden toplanar. imzalarla yeniden bu sergiler için izin alındı, ama her an kaldınlma tehdidi altında yaşıyor Ortaköy'ün genç sahaflan. Yine de Ortaköy'de toplanmayı surduruyor sanatçılar. Sahilden Ortaköy'ün içlerine doğru hızla yayılıyor galeriler, atölyeler, minik dükkânlar... Bunların en eskilerinden biri PAZARLARI CIVIL CIVIL Ortakoy Meydanı pazar günlen her saat cıvıl cıYine de sanatçılar bir parça te vıl Sanatçıiar üç hattadır camının önunde meydana tezgâhlannı kuruyor, bir dirgin. tki >ıl önce Cemil Başo' yandan üretıp bir yandan sergiliyorlar Atelye Çizgi. Takıdan kartpostala, kitaptan batiğe her şey var Çizgi'de. Sergi ve dia gösterileri de. Açıkhava sergileri Ortaköy Meydanı'ndan once, daha kuçuk çapta Atelye Çizgi'nin önünde kurulmaya baslamıştı. Çizgi'nin içi eşyalarla tıklım tıklım, dışı ise Bodrum goruntuleriyle rengârenk. 50 YIL ÖNCE Cumhuriyel n Temmuz 1938 Atelye Çizgi'nin kurucusu mımar Reşit Bora yalnızca kendi duvarlarıru boyamakla kalmamış, "sinmaddesı yoktur. Yalnız bu Adliye, Ticaret ve sanayi sice" yandaki ve karşıdaki bınakanun oyle yapılmıştır ki, odalanndan ve diğer lara da sızmış. Önceleri evlerinin alakadarlardan murekkep bir şayet bunlar arasında fenaları duvarını boyatmak istemeyen zuhur ederse, kanun, heyetin davet edilerek yeni komşuları şimdi "Ne zaman be Bir müddettenberi şehrimizde Adliye sarayınm yerini otomatık bir tasfiyeyi daimi nirnkini de boyayacaksınız?" disurette lemin etmekte ve bu bulunan Adliye Vekili Şükru intihab etmelehni istedim." ye sorar olmuşlar. Bu sokağın e\çerçevede kotu veya fena Meşhud suçlar kanununun leri renk renk, cıvıl cıvıl artık. Saraçoğlu, dun saat 12 de adamın yaşayabilmesine sureıi ağır suçlara da teşmili Adüyeye gelerek bazı Eski evleri, daracık sokakları, tetkiklerde bulunmuştur. katiyede imkan hususundakı bir suale cevab sahil kahveleri, deniz kıyısındakı Tetkiklerini muıeakip bir vermemektedir. veren Vekil şunları güzelim camisiyle kendine özgü sı muddet Muddeiumumilik söylemiştir: Yaşı ufak olduğundan cak bir atmosferi var Ortaköy'ün. odasında istirahat eden Vekıl, kanunen umumi hapishanede " Bıliyorsunuz ki meçhud Ve bu atmosfer çok yakın bir ge bu sırada gazetecilen de kalmalan caız olmıyan suçlar usul kanununun içine lecekte Beşiktaş'tan Bebek'e ka kabul ederek muhtelif işler mahkumlar vardır ki, dar uzanan sahil şeridi uzennde hakkında şu beyanatta ağır cezayı tstılzam eden gerçekleştirilmesi duşunulen otel bulunmuştur: suçları da ıthal ettık. ÇUnku bunlardan 150200 kadarı halen Edirnede açılan ler ve pansiyonlarla dolu, turizme " Üskudar bınası ıçm her suçun, cezasını suratle dönuk yatırım planlarıyla büyuk hazırlanan proje berayt tetkik gormesinı istiyoruz. Yalnız ıslahhanededir. Bunlar bir değişime uğrayacak. Nafıa Vekaletine verilmiştir. ağır suçlarda lahkikat vesaire mahkumiyeti bir seneden yukarı olanlardır. Maamafih için zamana ihtıyaç Mimar Reşit Bora Ortakoy'ün Tahsisat hazır olduğundan olduğundan diğer suçlara bu ıslahhaneye ilerde "tozunun alınmasına" taraftar, tetkikat biter bitmez nazaran ağır suçlar için üç mahkumiyeti bir seneden az ama "Yıkmak değil onarmak ge lstanbula gondereceğiz ve olan kuçük mahkumlan da rekir" dıyor. Ortaköy'ün asıl sa derhal inşaata başlanacaktır. günluk bir muhlet derpiş edılmiştir" hiplerine saygılı davranmak, ya Cezaevi yerine yapdacak gondereceğiz. pay birtakım oluşumlardan vaz Adliye sarayına gelince, tabii Bunu müteakiben Adliye Adli tebligat işlerinin ne geçmek gerektiği kanısında. "Bu nıçin başlanmadığını Vektli, noter ve avukatlar zamandan itibaren Posta rası sanatçı, turist, halk, oğrenci, bıliyorsunuz. Ben Ankaradan kanunu, yaşı ufak olanların idaresi tarafından yapılacağı berkes için her tiirlii kullanıma ayrılmadan evvel İstanbul mahkumiyet vaziyetleri ve meselesine gelince: Bu açık hale getirilebilir. Yoğun in vilayetine yazılmış bir adli tebligat işlerinin Posta husustaki kanun layıhası san akışıyla butunleşebilecekleri tahrıratı imzaladım ve bu idaresi tarafından yapılmasına Nafıa Adliye, kavanin, mekânlar isli>or sanatçılar. Orta tahnratta muteh ıssıslardan ne zamandan itıbaren Maliye ve Butçe köy'de bu var. Ortakoy'de buvıik murekkeb bir lu etın letkikı uaşlanacağı hakkında da encumenlerinde tetkik edilmiş değışimler yaratmak, bu çevrenin yaparak katı bir karar şunları söylemiştir: 10O kilomclre u/ağına gitmek vermesini, şayet menfı bir ve Meclıs heyeti umumıyesine olur. Oysa sadece geliştirici birkaç karar çıkarsa, o zaman arzedılebilecek bir hale " Noter ve avukatlar adım atmak yelerlkiir şimdilik." gelmiştir. Önumuzdekı kanununda hususi bir tasfıye AdÜye l&kilinin beyunatı