Katalog

14 TEMMUZ 1988 DIŞ HABERLER CUMHURÎYET/3 Litvanya'da gösterüer MOSKOVA (AA) Litvanya'ntn başkenti Vilnius'ta Vkdimir Lenin tarafmdan Litvanya'ya bağımsızlık tanınmasının 68. yıldönümü dolayısıyla birbuçuk saat süren bir gösteri yapıldı. Gösterlyi düzenleyen 4 kişi, polis tarafmdan gözaltına ahndı. Litvanya'da yayımlanan bağımsız bir gazetenin yazı işleri müdürii olan Vytautas Bogusis, Gediminas alamndaki gösteriye yaklaşık bin kişinin katıldığını ve göstericilerin Lenin portreieri ile bağımsızlık döneminde kullanılan Litvanya bayrağını taşıdıklarını söyledi. Karabağ'ın isyanı Ermenistan Cumhuriyeti'nin başkenti Erivan'da önceki gece 200 bin kişi Karabağ Meclisi'nin Azerbaycan'dan ayrılma kararı lehinde gösteri yaptı. BBC Radyosu, "Sovyetler Birliği onlarca yıldır en büyük etnik bunalıma sürüklendi" dedi. Dış Haberler Servisi Sovyetler Birliği' nde Azerbaycan Curahuriyeti'ne bağlı özerk Karabağ bölgesinde yerel parlamentonun önceki gün Azerbaycan'dan ayrüdığını ilan etmesi, SSCB'de çok ciddi yeni bir bunalımın başlamasına yol açtı. Gözlemciler, Sovyetler Birliği 'nin tarihinde ilk kez bir özerk bölgenin, bağlı olduğu cumhuriyetten tek yanlı olarak ayrıldığını ilan ettiğini belirtiyorlar. BBC Radyosu, Sovyetler Birliği'nin "onlarca yıldır en büyük etnik bunalımın içine yuvariandıgım" bildirdi. "Bn Sovyet torihindeki en büyük provokasyonlardan birisi" diyerek, daha önce Sovyetler Birliği'nde biçbir bölgenin, Kremlin'e karşı çıkarak, bağlı olduğu bir cumhuriyetten ayrılmadığını hatırlattı. Karabağ Meclisi'nin karan üzerine Ermenistan' ın başkenti Erivan'da önceki gece yaklaşık 200 bin kişi, Karabağ'ı desteklerne gösterisi düzenlerken Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Sovyet i, Karabağ parlamentosunun kararının gecersiz olduğunu ilan etti. Sovyet muhaliflerinden tarihçi Roy Medvedev, A P muhabirine Batüı bir gözlemci de karar için telefonla verdiği demeçte, Karabağ parlamentosunun kararının simgesel önemi oldugnnu, ancak yasal olmadığını söyledi. Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vadim Perfilyev de, özerk Karabağ bölgesi parlamentosunun Azerbaycan'dan ayrılmak için tek taraflı olarak aldığı kararın, hem Azerbaycan hem de Sovyetler Birliği anayasalarına aykırı olduğunu bildirdi. Vadim Perfilyev, Azerbaycan Yüksek Sovyet Prezidyumu'nun, önceki gün yaptığı toplantıda, " Azerbaycan Anayasası'nın 114. maddesinin kendisine verdigi yelkiyi kullanarak karan gecersiz ilan ettiğini" belirtti. Perfilyev, SSCB Yüksek Sovyet Prezidyumu'nun, kısa süre sonra Moskova'da toplanarak, Karabağ sonınunu ele alacağını bildirdi. Sovyet Anayasası'na göre vatandaşların selfdeterminasyon (kendi kaderini saptama) haklan var. Ancak sınırlarda değişiklik yapmak, cumhuriyetlerin nzasıru gerektiriyor. Azerbaycan Anayasası'nın 70. ve Sovyet Anayasası'nın 78. maddesi uyarınca, cumhuriyetler arası sınır değişiklikleri, ilgili bütün cumhuriyetlerin onayıru gerektiriyor. AP'ye göre Karabağ parlamentosunun önceki gün aldığı karar sadece Azerbaycan Cumhuriyeti'ne değil Genel Sekreter Mihail Gorbaçov'a da meydan okuma nıteliği taşıyor. Sovyet lideri, 28 haziranda toplanan Komünist Partisi'nin 19. Konferansı'nda yaptığı konuşmada "bazı etnik grupiann fazla ileri gittiğiııi" söyleyerek şöyle devam etmişti: "Bazı grnplar glasnost ortamında, sınırlann degişdriJmesinden, muhalefet partilerinin kurulmasına kadar her şeyin yapılabilecegini sanıyorlar.Merkezkomitesi.demo aükleşmenin bu şekilde istismar edilmesinin perestroykaya ve halkın çıkarlanna ters düştügü göriişündedir." Karabağ parlamentosu, önceki gün yaptığı toplantıda, bölgenin Azerbaycan'dan ayrümasını ve "Artsakh" iU adı altında Ermenistan Cumhuriyeti'ne bağlanmasını kararlaşarmıştı. Kabul edileo karar tasansı aşağıdaki S maddeden oluşuyor: • Karabağ'ın artık Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bir parçası olmadığının göz önüne alınması. • Bölgenin Ermenistan Cumhuriyeti'ne bağlanması için gerekli çalışmaların başlatılması. • Sovyet toplumundan alınan bu karara anlayış göstermesinin istenmesi. • Bölgenin isminin "Artsakh" olarak değiştirilmesi. • Sovyet basınının alınan bu karan yayımlaması. AP'nin siyasal gözlemcilere dayanarak bildirdiğine göre Karabağ parlamentosunun önceki günkü açıklaması ile Sovyetler Birliği tarihinde ilk kez "tek yanlı aynlma karan" alınmış oldu. SSCB tarihinde ilk kez bir bölge tek yanlı ayrılma kararı aldı POLTriKADA SORUNLAR ERGUNBALa Tarihten Ders Almak Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, 8.5 yıl önce ordularına İran'a saldırı emri verirken tüm koşulların Irak'ın lehine olduğuna inanıyordu. İran, genç islam devriminin çalkantılan ile bir baştan bir başa kaynıyordu. Toplumun bir dizi kesiminde hoşnutsuzluk vardı. Orduda subayların birçoğu atılmış, yerlerine profesyonel eğitimi olmayan Devrim Muhafızları getirilmiştı. Halk bölünmüştü. Ülkede idanv lar, tutuklamalar birbirini izliyordu. Bu kargaşa ortamında güçlü bir darbe, İran'ı çökertmeye yetecekti. Savaş birkaç haftadan fazla sürmezdi. Irak Devlet Başkanı'nın yakın tarihten hiç ders almadığı açıktı. Hitler, Sovyetler Bırliği'ne saldırı kararı verdiğinde, yakınlarına, "Kapısına güçlü bir tekme vurulduğunda çürümüş yapı, temellerinden yıkılır" demişti. Hitler'in "çürümüş" olarak tanımladığı yapı yıkılmadı, ama Alman ordularına mezar oldu. Nazi saldınsı ve vahşeti Sovyet halkını birleştirmiş, kitleler yönetimin çevresinde kenetlenmişterdi. Saddam Hüseyin, tarihten ders almayışının bedelini pahalı ödedi. Birkaç hafta için^e dize getirmeyi umduğu İran, Irak saldınsı karşısında şahlandı. Halk, iç sorunlarını bir yana iterek, Humeyni yönetiminin çevresinde kenetlendi ve İran kendi topraklarını kurtardıktan başka, Irak'ın topraklarına girmeyi başardı. Bağdat ise ringe havlu attı. Savaşı son a erdirmek istiyordu. İran, görüşme masasına güçlü bir şekilde oturabilirdi. Elinde Irak'tan kopardığı önemli toprak parçalan bulunuyordu. Ama İran yöneticilerinin başka hesapları vardı. Irak ordusunun morali bozuktu. Halk savaştan usanmıştı. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Şiiler er geç Saddam Hüseyın'in otoriter rejimine karşı ayaklanacaklardı. Saddam yönetiminin devrilmesi ile İslam devrimi önce Irak'ı, ardından diğer Ortadoğu ülkelerinı etkisi altına alacaktı. Üstelik savaş, İran halkını yönetimin çevresinde kenetlenmiş olarak tutuyor, dikkatleri ekonomik ve sosyal sorunlardan uzaklaştırıyordu. Sözün kısası, Tahran yönetımi de tarihten en ufak bir ders almamıştı. iran bastırdıkça Irak'ın Şii halkı, Saddam Hüseyin'e karşı ayaklanacağma onun çevresinde kenetlendi. Moral bozukluğu içinde olan, çökmesi beklenen ordu, iran tehlikesi karşısında toparlanarak şahlandı ve canla başla savaşmaya başladı. Nisan ayından sonra da İran'ın.cephede aldığı yenilgiler birbirini izledi. Irak üç gün önce başlattığı yeni saldırı ile iran'ın elindeki son topraklarını da kurtarmayı başardı. Üç buçuk ay önce görüşme masasına güçlü kozlarla oturma olanağına sahip olan İran'ın bugün elinde hiçbir koz kalmamıştır. Askerlerin morali bozuk olup, halk savaştan usanç getirmiştir. Yönetim cepheye gönderecek gönüllü bulmakta güçlük çekmektedir. Dış basında çıkan haberlerden Fao ve Salamşeh'te İran birliklerinin savaşmadan Irak ordusuna teslim oldukları anlaşılıyor. Bu arada ekonomik durıım da giderek bozulmakta, İran gereksinme duyduğu silahları almakta güçlük çekmektedir İran, 3.5 ay önce, savaşta ağır basan taraf olarak ve prestijinden hiçbir şey yitirmeyerek görüşme masasına oturabilirdi. Ama şimdi, Irak karşısında peş peşe aldığı yenilgılerden sonra görüşme masasına oturması çok zordur. Üstelik son seçimlerde radikaller Meclıste çoğunluğu sağlamışlardır. Bu kanadın askeri yenilgi ortamında masaya oturmayı kabul etmesi herhalde beklenemez. İran liderleri arasında en esnek ve pragmatik olarak tanınan^Batı ile diyalogdan yana bir tutum içinde bulunan Haşemi Rafsancani'nin radikal kanadı yumuşatmayı başarıp başaramayacağı ise bilinmiyor. Rafsancani, Airbus faciasından önce yaptığı bir konuşmada BM, Irak'ı "saldırgan" olarak nitelediği takdirde iran'ın görüşme masasına oturmayı kabul edebileceğini ima etmişti. Ama o konuşmadan sonra Airbus uçağı ABD kruvazörü tarafmdan düşürüldü ve İran, Irak karşısında cephede yeni yenilgilere uğradı. Son Olarak da önceki gün ABD ile İran Körfez'de tekrar çatıştılar. Saddam Hüseyın'in yanlış hesabı, 1 milyondan fazla insanın öldüğü kanlı savaşın başlamasına yol açtı. iran liderlerinin yanlış hesapları ise, çok önce sona erebilecek olan bu savaşın uzamasına neden oldu. Yönefimlerin tarihten ders almayışlarının cezasını kitleler çekmektedir. Ziya UhHaka karşı gösteri LAHVR (AA) Pakistan 'da 9 partiden oluşan muhalefet birliğinin çağrısı üzerine dün bir ytirüyüş yapan 200 bin kişi Devlet Başkanı Ziya Ül Hak'tan seçimlerin yapılmasını istedi. Lahor'daki yürüyüş sırasmda konuşan Pakistan Halk Partisi'nin lideri Benazir Butto, Ziya ÜlHak'ı, ülkeyi zayıflatmak, Islamı tartışüır hale getirmek, etnik ve aynlıkçı bölünmeleri kışkırtmakla suçladı. Sovyet lideri Dayanışmalı işçilere konuşma yaptı Yugoslavyu 'da büyük grev ZESİCA (AA) Yugoslavya'nın en büyük çelik fabrikasmda yaklaşık 2500 işçi, hükümetin düşük ücret politikasını protesto amaayla bugün greve başladt. Tanjug Ajansı'mn haberine göre, maden ocağmda çalışan işçiler, temmuz ayı ücretlerinin düşük olduğu gerekçesiyle dün sabah işbaşı yapmadılar. Yugoslavya'da tkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve ülkenin endüstriyel kalkınmastmn sembolü olan fabrikada 18000 işçi çalışıyor. Hükümetin, ülkede enflasyonu durdurmak amaayla düşük ücret ve fıyatlarda artışı öngören ekonomik politikasınm mayıs ayında uygulanmaya başlamasından bu yana Yugoslavya'da çok sayıda gösteri ve grev yapılmıştu Dış Haberler Servisi SSCB lideri Mihail Gorbaçov Polonyalı işçilerden perestroyka (yeniden yapılanma) için destek istedi. Mihail Gorbaçov bu isteğini Polonya gezisinin üçüncü gününde, gittiği Baltık kenti Szczedn'de bulunan VVarski tersanesi işçilerine hitaben yaptığı konuşma sırasında dile getirdi. Gorbaçov daha önce gittiği Krakov kentinde Parti Genel Sekreterliği'ne seçildiği tarih olan 1985'ten bu yana ilk kez, ibadete açık bir kiliseyi ziyaret etti. Sovyet liderinin, Polonya gezisinin birinci gününde Avrupa'da konvansiyonel süahlar alarunda indirim yapüması amacıyla bir Avrupa zirvesi toplanmasını içeren önerüeri, ABD tarafından reddedilirken, Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand önerileri "ügtaç b*ldugumı", ancak "Gorbaçov'nn Bab Avrupa'yı müttefiki ABD'dea ayırmaya çalışbğını" Mıhaı. Gorbaçov, Krakov kentinde kendisıni karşılayan yerel giysiler gıymiş kızlarla sohbet ediyor. (Fotoğraf: TASS) söyledi. Tersanenin dev toplantı salonun çilerirün "Sovyet üderiyle dayanıs televizyonuna verdiği demeçte, Sovyet lideri Mihail Gorbaçovi da kendini dinleyen çok sayıda iş ma halindejlz" >azan bir pankart Mihail Gorbaçov'un Polonya ziun perestroyka için Polonyalı iş çiye hitap eden Gorbaçov, "Sov astıklan görüldü. Gorbaçov pan yaretine değinirken, "Polonya halçilerden destek istediği Warski ter yet ve Polonya liderleri işçi sınıfı kartu yazanlan "Ziyaretçiye gös kının yüzde 60'ının perestroyka sanesi, 1980 işçi direnişleri sırasın nın destegjni elde edemezterse pe terilen sıradan saygi ve misafir adlı siyasi oynna inanmadigını" örnegi olarak ileri sürdü. Walesa, "Eğer Gorbada dayaruşmanın en güçlü oldu restroyka ve yenOenme potitikala perverlik yürüttneleri mnmkfin degerlendinnedigini" söyleyerek çov'un ziyareti bizlere daha iyi ücğu merkezlcarden biriydi. Dayanış rım rna Sendikası'nın doğum yerlerin olamaz" dedi. Sov7et lideri "Bir "Aradan gecen birkaç yıl içinde ret sağlayacaksa, onun önerdigi den biri olarak bilinen VVarski ter şey daha van tsçi sııufı destegi ol birbirimize daha çok yakınlaşügı reformlara güvenmeye başlayabiliriz. Kadınlar, özeüikle gençler sanesi, halen Gdansk'taki Lenin maksızın bn politikalar hiçbir de mızı hissediyorum" dedi. tersanesinden sonra bu sendikanın ger taşunaz" dıye konustu. Kapatılan Dayaruşma sendika somut refonnlar bekliyorlar, laf Gorbaçov'u dinleyen tersane ış sı'mn lideri Lech VVtlesa, Fransız degil" dedi. kalesi olma özelliğini koruyor. Gorbaçov destek istedi Irak girdi TAHRAN (Ajanslar) Irak önceki gün Zübeydat bölgesini kurtarma harekâtı sırasmda tran topraklarına girerek 4 bin kilometrekarelik bir alanı ve tran'm güneybatısındaki Dehlaran kentini ele geçirdiğini bildirdi. Irak Savunma Bakanlığı Siyasi Bölüm Müdürü, Abdül Cabbar Muhsin önceki gece Amara kentinde duzenlediği basın toplantısında, Irak askerlerinin, 100 kilometrelik bir cephe üzerinde tran topraklarının 40 km. kadar içlerine girdiklerini, ancak birkaç gün içinde geri çekilmeyi planladıklarını söyledi. Üst duzeyde bir Irak subayı da dün akşam televizyonda yaptığı ve Irak Resmi Haber Ajansı'na tarafından aktarılan konuşmasında, Dehlaran kentinin, Irak birliklerinin tran topraklan üzerinde son 24 saatte kaydettiği ilerleme sırasmda ele geçirildiğini kaydetti. Irakh subay, Dehlaran kentinin, tran birliklerinin elinde bulunan Zübeydat bölgesinin kurtarılmasmdan hemen sonra ele geçtiğini belirtti. Irak Devlet Başkanı Saddam Httseyin'in önceki gün bölgeye gelerek harekâtı bizzat idare ettiği de gelen haberler arasında. Hamadi itiraf etti FRANKFURT (AA) Amerikan TWA uçağını 1985 yılında Beyrut'a kaçırmakla suçlanan Lübnanh Muhammed Ali Hamadi, dünkü duruşmada Federal Almanya'ya patlayıcı madde dolu şişeler soktuğunu itiraf etti. Beyrut'ta Şii EMEL örgütünün üyesi olduğunu söyleyen • Hamadi, hapiste bulunduğu stire içinde iskence gördüğünü de iddia etti. Hamadi 1987 yılı ocak ayında Frankfurt Havaalanı'nda patlayıcı maddelerle yakalanmış Ortega meydan okuyor Nikaragua Devlet Başkanı, "ABD'nin, Washington Büyükelçimizi sınırdışı etme karanna karşı mücadele edeceğiz" dedi. MANAGUA (Ajanslar) Nikaragua Devlet Başkanı Daniel Ortega, ABD'nin ülkesine misilleme olarak Washington Büyükelçisi Carios Tnnnerman, 7 diplomatı sınır dışı etme karan almasmı "hakaz" olduğu gerekçesiyle kına<h. önceki gün Nikaragua hükümeti "ülkedeki sandinist rejimi devirmeye yöneiik terörist eylemlere kalkışüklan" gerekçesiyle ABD Büyükelçisi ve 7 diplomatını sınırdışı etmişti. ABD'nin sınırdışı etme karan aldığı Nikaragua'nın ABD Büyükelçisi Tunnerman'ın ayru zamanda "Amerikan Devletleri Örgütü" (OAS) üyesi olması Nikaragua hükümetinin sert tepkisine yol açtı. Daniel Ortega, "baksız" karara karşı yasal yollardan gerekenin yapılacağını söyledi. AP, Amerikan Devletler örgütü üyçlerinin ABD tarafından sınırdışı edilenıeyeceğini bildirizenlendiğini ve bu kişilerin "CIA ajanı" olduğunu öne süruyor. Nikaragua'yı terk eden ABD Büyükelçisi Richard Melton "sınırdışı edilen ilk buyukelçi", ancak Nikaragua hükümeti daha önce de 1983 yılında üç Amerikalı diplomatı, Nikaragua Dışişleri Bakaru Manud D'escoto'ya yöneiik suikaste karıştıkları gerekçesiyle sınırdışı etmişti. A B D bu olay üzerine de misillemede bulunmuş ve Ülkedeki Nikaragua konsoloslanndan bazılarıru sınırdışı etmişti. yor. Nikaragua ve ABD arasındaki diplomatik gerginliğin ürrnanmasına pazar günü Nandaime kenNikaragua hükümetinin ABD tinde yaklaştk. 10.000 kişinin hüdiplomatlarım sınırdışı etme kakümet aleyhtan bir gösteri düzenrannm yanı sıra 15 gün süreyle leyerek polisle çatışması yol açtı. kapattığı ülkedeki tek muhalefet Nikaragua hükümeti olayların gautesi La Prensa, "CIA'nın sesi" Daniel Ortega ABD diplomatları tarafmdan dü olmakla suçlaruyor. NîKARAGUA AFGANISTAN Banş çağrısı Saddam Hüseyin gelişmeler üzerine önce komutanlarıyla görüştü ardından bir açıklama yaparak tran'ı uluslararası sımrlan tanıyarak banş yapmaya çağırdı. öte yandan, cephedeki son gelişmeler üzerine toplanan tran Bakanlar Kurulu'nda bir açıklama yapan tran Başbakanı Mir Hüseyin Musavi, Halepçe'de askeri yenilgiye uğradıklannı resrnen kabul etti. tran askerlerinin iki cepheden geri çekildiklerini belirten Musavi, çarpışma sırasmda Irak ordusuna da büyük kayıp verdirdiklerini söyledi. Musavi, "Savaş hem teknik hem de karmaşık bir meseledir. Ancak bu yenilgi bizi zafere bir adım daha yaklaştırdı" dedi. Savaştan kaçaıı Sovyet askerîne af aleyhinde açıklamalarda bulunduğu ve Sovyet göçmeni olan bir CIA ajanı ile birlikte yaşadığı öne sürüldü. TASS'a göre Rijkov 1984 yılında Sovyet Elçiliği'ne başvurarak ülkesine geri dönmek istedi, bu istek kabul edilip geri dönnüğünde de çalışma kampına konuldu. Haftalık "Uteratnrnaya" gazetesi ile yaptığı görüşmede Rijkov, "Çalışma kamptndaki ya^anun ABD'dekindcn daha rahat OMBğnnu" söyledi. Gazete "cezalaadırılma korkusu ülkeden kacanlan geri dönmekten ahkoymamalı" göruşünü öne sürdü MOSKOVA (AP) Afganistan'da savaşırken ordudan kaçıp ABD'ye sığınan, ülkesine döndüğünde ise çalışma kampına konan Sovyet askeri Nikolai Rijkov, önceki gün serbest bırakıldı. TASS, 1983 yılında Afganistan'dan mücahitler aracılığı ile Pakistan'a gelen Rijkov'a burada antiSovyet propaganda yapmak üzere ABD'ye ya da bir "savaş kaçagı" olarak Ülkesine gönderilmek seçeneklerinin sunulduğunu ve öldürülmekle tehdit edildiğini bildirdi. Daha sonra ABD'ye sığınan Rijkov'un burada Sovyetler Birliği ve Afganistan savaşı Sağlamış olduğu avantajları ile gerçek bir menkul kıymet yatırım araci İşte isabetli yatırım!.. Hızlı değer artışı!.. Sürekli yüksek gelir!.. CKMICAL MITSUI FON Chemical Mitsui Fon: Türk Sermaye Piyasası nın yüksek getirili menkui kıymetlerinden oluşan ve yönetimini Chemical Mitsui Bank A.Ş.'nin üstlendiği Chemical Mitsui Bank A.Ş. Birinci Menkul Değerler Yatırım Fonu ÜÜ BÜYÜKŞEHİR İŞ MERKEZLERİ Şimdiden, Türkiye'nin 50.000 nüfuslu ilk çağdaş uydukentinde daha ucuz, daha modem ve daha seçkin bir işyeri sahibi olabilirsiniz. PARANIZI DEĞERLENDİRMENİN TAM ZAMANI. güvenli bir yatırım aracıdır; Chemical Mitsui Fon Katılma Belgeleri yarın satışa sunulacaktır. Tüm tasarrufçularımıza önemli kazançlar sağlayan yüksek verimli bir yatırım aracıdır; Değer artışlarıyla birlikte, istenildiği an net olarak kolaylıkla nakde çevirilebilen bir yatırım aracıdır; Sermaye Piyasalan Birimi Buyükdere Cad. 108A Esentepeİstanbul Tel: 175 29 30 (10 Hat) BENAJANS CKMICAL MITSUI BANC A:Ş. KONUT YAPI KOOPERATİFİ Müracaat: Merkez istıklâl Cad Odakule Iş Merkezı Kat 7 80050 Beyoğlu ISTANBUL Tel 144 89 78 (7 Hat) Telex 24368 bkyk tr Telelax 151 49 25 Şantıye Beylıkduzu E5 Karayolu (BUYUKŞEHIR) Tel 918818136/37 Telefax 9 18833334 BDYDKSEH5R Sınırb Sorumlu