Katalog

CUMHURtYET/8 HAVA DURUMU . G m l MuduıttOü'ndan alııtan Hgrye ğto, yvıdun kuay kssımton paçtı Mutu, Marmanfnm doOusu, KaMtanit.lçAnadolu'mnlaıayisaOınıkv* \ ~ H , , gSk gOriltulu saOuok yafek. «Oar yw £ ( > ür n bufuöu v« açık gacecak. HA* Sl * Ş ***• « « . l ö l : Biraz datu azaiacak. RÛZGAfl Kmqr«« bab yMankn lulif. an m orta tanrta. yato rtn yarMa yafe aımta kuvw»fc» «secak. DenBarta yikta v» kal*aUOT 35 kuvvMMa. saatt 1021 denömhnJaaaacafcJjBjfc: MuMfl dai tofdn laffi. a n sıra orta kınvetfe esscak. GM küçuk dalgalı, gAruş 0afc olacak, dajga yflaseklOi 12 m. oorflş uzakhfli 1015 km. otacak uflMıOı 1015 km.. yafe amnda M km. tathı gecacek. Mtagar kuay v» bafi yftv ijp ssk A 36° 20° Oıyartakif 34° 20° Marasa ?7°1«°KMaıaş Y 25° 16° Edime ;5°15°M«ıan A 33° 21° Erancan A 26° W° Erajnım 24° 8°Mutb y 24° W° Estaşah» 25°15°Mu* 34° 23° NOfe Y 26° 15° Ganan*» 26°19"0nlu A 34°23°Qmu(i A 3S°24°Guma«hmY 24» 13° « a A 34° 12° HaM*ı B 27° 17° Samsun A 34° 22° Ispam A 2Pt5°S»r1 A 27»25°ba*ul Y 24» 17° Smoc Y 3O»20°bn«f A M°22°Sıvas B28°1S°K« Y 24° 9°WordaO B 27° 15° Kastamnu Y 24°13°Moon Y 2S°14°Kı»5tn Y 25°15°l»Mi Y 25° 17» Küttaref A 25°ie°ltsak Y 27°15°«BI CarakMt A 28° 17" Konp Y 2S° 15° Kütthya A 28° W° Ytag* Çonım A 32°19°Malalys B 30° 18° ZonguMak Oarirf A KıkB buutkı K ka't S ss HABERLERİN DEVAMI TURKİYE'DE BUGÜN A 33°21° A 32° 20° A 32° 24° A 33°20» B 28° 14° Y 27° 14° Y 25° 19° Y 25° 19 Y 25°«° A 36° 21° Y 25° 18° Y 24° 14° A 25° 17° Y 26° 19° B 29° « ° A 28° 15° B 24° 15° Y 14° 24° Y 24° 17° 12 TEMMUZ 1988 DUNYA'DA BUGUN Amsaanbnn Amman Afra 8afrSat Barceiona Basri Y 22° A 40° A 35° A 40° A 32° B 2»° A 30» Barin Y 25° Y 22° Bom Britaai Y 21° Y 26° Cmvra B 27° A 32 CenMİr Odda A 43° Oubai A 42° Ftanktot Y 24° A 34° Gkm Y 22° HebMd A 34° Katm Koptnrog Y 22° K6tn Y 23° Letaşa A 35° Lanmgrad Londn Madnd Ktano Mcntraa] Moslmra Muntfi N6w Mork Osto Paris Prag Rryad Roma Sofy» Şam Imus tasova Vfenaftk «yanı Zunh A Y A A B Y Y A Y Y Y A A A A A A Y A Y 24° 18° 38° 32° 29° 19° 25° 34* 20° 22° 25° 43° 33° 27° 41° 38° 32° 26° 33° 29° 36° B 28° f/f. t 4 •Ser/ın », J •Paris / MUSIAFA EKMEKÇİ ANKARA NOTLARI İç Organlarımız Ce*ayir Tunus Kahire» 30 yaşında (Baftarafı I. Sayfada) Çcvik'in "Çevik Dış îlraret" şirketinde ortağı olan Burak Sağman, aynı zamanda Atlas Uluslararası Pazarlama AŞ'nin de yönetim kurulu başVanvekilliğini yaptı. Burak Sağman, Antalya Limanı'nda ortaya çıkanlan hayafi ihracat olayında (Şafak1 gemisi) etkin rol oynadı. Hakkında toplu ihracat kaçakçıhğı suçundan dava açılan Burak Sağman, polisçe aranmasına rağmen yakalanamadı. Bu olayda Sağman'la birlikte yargılanan diğer sanıklaı 10'ar yıl hapis cezasma çarptınldı. Aiıtalya'daki hayali ihracat öfayında ve Şafak1 davasında Turan Çevik'in de adı geçmış, ancak somut delil e!de cdilemediğinden hakkında da\ . v 'mamıştı. Turan Çevik'in ani yükselişi konusunda ise nvayetler çeşilli. Bazı ANAP'lı çevrelere göre Çevik'i başlangıçta ANAP'ta taıiıyan bile yokmus. Ancak kendisi gibi Arapkirli olan eski Milli Eğitım Bakanı Metin Emiroğlu'nun desteği ile ANAP çevrelerinde destek edinmiş ve büyük hayali ihracat olaylanna girebilmiş. Bir başka söylentiye göre ise Turan Çevik'i ANAP'a tanıtan eski ünlü bakliyat ihracatçılardan Muammer Şahin. Malatyaspor'a başkan oluşu İle ünlenen, ancak başkanlık yaptığı sürece Malatya'da kendisini gören pek fazla kişinin bulunmadığı 30 yajında milyarder iş adamı Turan Çevik, aşkları, futbola olan düşkünlüğü ve burun kemiğine taktırdıği platin destek ile de biliniyor. Hayali ihracattan, 4 yılda 10 milyar haksız kazanç Işte vurgun duğu için gelirler kontrolörlerinden firmanın kayıtlannın incelenmesi talebinde bulundular. Gelirler kontrolörleri de firmanın lngiltere'ye yaptığını iddia ettiği 870 bin dolarlık ihracatın hayali oldugunu belirledi. Tlıran Çevik'e ait Çevtaş firması, tngiliz "Bubblecharm" şirketine 12 Haziran 1985 tarih ve 477, 480 ve 482 numaralı faturalarla toplam 120 bin adet enjektor ihraç ettiğini beyan etti. Gelirler Genel Müdürlüğü'nün 15 Nisan 1986 tarihli 403/7 sayılı kontrolörluk raporuna gore, Çevtaş, enjektörleri Kimtaş firmasından almış gözuküyor, Kimtaş fırması da imalatçı firma olarak "Tibsan"ı gösterdi. Ancak, yapılan incelemede Tıbsan firması bulunamadı. Faturalar üzerinde Tıbsan'ın "Piremeci Sokak, Derman HanBeyoğlu" adresinde olduğu yazılı. Bu adreste yapılan araştırmada ise, firma bulunamadığı gibi, Beyoğlu Piremeci Sokak'ta "Derman Han" diye bir yer de olmadığı ortaya çıktı. Hayali firmanın adresinin ise hayali bir han olduğu belirlendi. Kimtaş'ın bulunan defterleri üzerinde yapılan incelemede ise Tlıran Çevik'in, yine imalatçı firma olarak hayali Tıbsan firmasının naylon faturalannı kullanarak daha önce de 2 milyar 247 milyon 784 bin lira alış değerinde toplam 503 bin 400 adet daha hayali enjektor ihracatı gerçekleştirdiği saptandı. Firma bu hayali ihracattan yaklaşık 500 milyon lira tutannda haksız vergi iadesi ve teşvik primi aldı. Bu arada firma, o tarihte Türkiye'de üretim ve satış fıyatı 3040 lira arasında değişen enjektörleri 100 misli daha yüksek bir fiyat üzerinden 3 bin 5004 bin lira üzerinden ihraç ettiğini beyan etti. Rakamlan inandıncı bulmayan kontrolöre firma yetkililerinin yaptıkları açıklama ise, "lngiltere'de cam enjektor imal eden tezgâhların demode olduğu, aynca Ingiltere firmasının da bu enjektorleri kendi ülkesinde değil de Hindistan'da değerlendireceği, fiyatlann normal olduğu" biçiminde Şirket yetkililerinin bu açıklaması da inandıncı bulunmadı. ğını gösterir faturaları ibraz etti. Ancak, gelirler kontrolörlerince yapılan inceleme sırasında Vardar Otomotiv Şirketi bulunamadı. Gelirler kontrolörlerinin PTT aıacılığıyla şırkete gönderdikleri tebligat, "gösterilen adreste yapılan tahkikatta adı geçenin tanınmadığı" ibaresiyle geri geldi. Kontrolör, bu kez de firmanın bağlı bulunduğu Mecidiyeköy Vergi Dairesi'ne başvurdu. Vergi dairesinden firmanın araştıniması istendi. Mecidiyeköy Vergi Dairesi'nde "Vardar Otomotiv" firmasının KD59404 numarah hesapla kayıtlı olduğu görüldü. Ancak, tirmanın o tarihe kadar herhangi bir vergi beyanı veya ödemesine rastlanamadı. Bunun üzerine firma hakkında "yoklama" yapılınca garip bir durum ortaya çıktı. Verilen adreste KA50862 hesap numarasıyla Türan Çevik'in bir başka şirketinin, "Raca Tekstil Gıda Maddeleri ihracat ve Ticaret AŞ"nin bulunduğu, Vardar Otomotiv'in tanınmadığı belirlendi. ğının açığa çıkması üzerine, bu iki şirket üzerindeki gümrük denetimleri arttırıldı. Ayrıca, gelirler kontrolörleri Çevtaş ve Çevik Dış ticaret fırmalarını KDV incelemeleri yönünden yakın takibe alırken, Merkez Bankası da vergi iadesi taleplerini daha titiz incelemeye ve geri çevirmeye başladı. Söz konusu iki şirketin hayali ihracatçı olduklarının iyice kesinlik kazanroası üzerine DPT'nin bu şirketlere yönelik hoşgörüsü de azalmaya başladı. Güçlü bazı politikacı ve bürokratların "dara düştugünde" kendisini "himaye" edeceğine güvenen Turan Çevik, bu kez de hayali ihracat işini yine kendisine ait olan Besa Tekstil Ürünleri thracat ve Tic AŞ. üzerine kaydırdı. "IMaylon" faturalarla gerçek dışı ihracat yaptığı başlangıçtan itibaren gelirler kontrolörlerince belirlenmesine rağmen, Turan Çevik'in politik çevrelerden ve bürokrasideki bazı güçlü isimlerden aldığı destekle haksız vergi iadelerini almaya devam ettiği öne sürüldü. BİLAL ÇETİN ANKARA Türkiye'nin 198487 dönemindeki en büyuk hayali ihracatçılanndan birinin Malatyaspor eski başkanı Turan Çıvik olduğu anlaşıldı. Turan Çevik'in, doğrudan doğruya kendisine ait 10 şirket ve dolaylı yoldan kontrol ettiği çok sayıda şirket kanahyla gerçekleştirdiği hayali ihracattan 10 milyar liranın üstünde haksız vergi iadesi aldığı bildirildi. "Naylon" faturalarla gerçek dışı ihracat yaptığı başlangıçtan itibaren gelirler kontrolörlerince belirlenmesine rağmen, Çevik'in politik çevrelerden ve bürokrasideki bazı guçlu isimlerden aldığı destekle haksız vergi iadelerini almaya devam ettiği öne sürüldü. 198485 yıllannda kurduğu ve kurdurduğu çok sayıda şirket kanalıyla yoğun bir hayali ihracat faaliyeti içine girdiği belirlenen Turan Çevik, kısa sürede "taşra tüccan" kimliğinden kurtularak, Istanbul'un "jet sosyete"si arasına girmeyi başardı. Malatyaspor'un eski başkanı Çevik, girdiği ihracat işinde 1984'ten sonra hızla yükselmeyi ve Türkiye'nin sayılı ihracatçüan arasına girmeyi nasıl başardı? Bu sonıların yanıüarını Maliye ve Gümrük Bakanlığı Gelirler Kontrolörlüğü'nün üç ayrı raporu ile, DPT ile Hazine, Maliye ve Merkez Bankası arasında geçen çok sayıdaki devlet belgesi veriyor. Türan Çevik'in DPT'deki dosyasında bulunan bazı belgelerde geçen usulsüzlük iddiaları şirketlerine göre özetle şöyle: tlk nasıl yakalandı? Eski Malatyaspor Başkanı Turan Çevik'e ait Çevtaş firması, Ingiltere'ye piyasa değeri 3040 lira olan tıbbi enjektörleri 3 bin 5004 bin liradan satmış gibi yaptı. İhracat şüphe çekti ve inceleme sonunda Çevtaş'ın mal aldığı firmanın da malın kendisinin de ve ihracatın da hayali olduğu ortaya çıktı. 1. Çevtaş: Turan Çevik, ilk olarak lngiltere'ye yaptığını ileri sürdüğü "tıbbi enjektor ihracatı" sırasında yakayı ele verdi. Bu ihracattan kuşku duyan Merkez Bankası, bu sırada henuz hayali ihracatçıları koruma ve kollama karar ve talimatları çıkanlmaıruş ol faturaya dayanıyor Ancak gelirler kontrolörleri Turan Çevik'in peşini bir türlü bırakmadılar. Vergi incelemeieri sırasında işlemlerinin büyük ölçüde "naylon fatura"ya dayalı olduğu belirlenen Besa firmasının da hayali ihracat yaptığı ortaya çıkarıldı. Gelirler kontrolörleri 1987 yılı başlannda Merkez Bankası İstanbul Kambiyo Şubesi'ni, şirketin vergi iadeleri konusunda uyardı. Gelirler kontrolörlerinin uyarısını dikkate alan Merkez Bankası Idare Merkezi, durumu bir yazı ile DPT'ye aktardı ve şirkete vergi iadesi ödemelerinin durdurulmasını önerdi. DPT, Musteşar Yardımcısı Bülent Öztiirkmen'in imzasıyla 4 Mayıs 1987 tarih ve 13250 sayı ile Merkez Bankası'nın yazısına yanıt verdi. DPT'nin yazısında, "86/11237 sayıh ihracatta vergi iadesi karannın geçici birinci maddesi gereginde Besa Tekstil Üriinleri İhracat ve Tic AŞ. firmasının söz konusu ihracatlan) la ilgili L>lemlerde imalatçı faturası aranmaksızın vergi iadelerinin ödenmesi" talimatı verildi. 1988 yılı başmda ise DPT ve Merkez Bankası'na Maliye ve Gümrük Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü'nün Besa ile ilgili inceleme raporu geldi. 6 Ocak 1988 tarih ve 491 sayılı raporda, "firmanın ihracatımn KDV iadesi >öniinden incelenmesi sonucunda, ihracatın hayali olduğu. vergi iadesi ve teşvik primlerinin de haksız yere ödendigi" kaydedildi. Kontrolör raporu Kontrolör raporunda şöyle deniliyor: "Vardar Otomotiv firmasına ait olan faturalar da bu halivle sahte ve muhteviyatı itibanyla yanıltıcı vesikalardır. Bu faturaya dayanılarak ihraç faturası düzenlenmiştir. Soz konusu belgelere da>anılarak düzenlenmiş olan gumrfik çıkış beyannamesi de gerçek durumu göstermeyecektir. Her ne kadar gümrük çıkış bev~annameleri bir malın ihraç edildiğini belirieven ve devletin yetkili kıldığı memurlann mühür ve imzalannı taşıyan bir belge ise de, bu belgeler ilgililer tarafından düzenlenip devletin yetkiii kişilerine tasdik ettirilen belgelerdir. İhraç konusu mallann kontrol edilmesi mümkündür. Ancak her zaman bunun tam anlamıyla kontrol edildiğini göstermez ve kontrol işlemi çeşitli nedenlerle gerçekleşmeyebilir." Başbakan Ûzal ve eşi Semra Ûzal, Dalaman Havalimam'nın merkez terminal binasmı hizmete açtı Özaly Dalaman'da basına çattı 'Ihracatı baltahyorlar' Mt'ŞTAFA BALBAY ÜMİT OTAN DALAMAN Başbakan Turgut Özal'ın 6 gün siiren tatili dün sona erdi ve Ankara'ya döndü. özal, Ankara'ya dönuşünden önce Dalaman Havalimanı terminal kompleksini hizmete açtı. Özal, açılıştaki konuşmasında, muhalefetin ve bazı çevrelerin ANAP hükümetinin icraatını sürekli kotülemeye çalıştığıru öne sürdü ve "Tahminleri bep boşa çıkıyor. Bu tcez de ihracatı baltalamaya calışıtorlar. Basını okursanız, bunları rahallıkla görürsünüz" dedı. Geçen çarşamba gunu Dalaman'a gelen Başbakan Özal, buradan eşi Semra Özal ile birlikte Göcek'e geçmişti. 6 gunluk tatilin ardından dün Ankara'ya dönen Ozal, Dalaman Havaalanı'nın terminal tesislerinin açılışı nedeniyle düzenlenen törene katıldı. Başbakan Turgut Özal, Türkiye'nin iyi yolda olduğunu, muhalefetin her türlü tahminınin boşa çıktığını söyiedi. özal, şoyle dedı: "Bizim bir ozelliğimiz var. İşe süratle başlayıp süratle bitiriyoruz. Bakın Dalaman Havaalanının tesisleri buna giizel bir ömek. Eğer memleketimizde her şey varsa, bunun birinci nedeni ihracatımızın bünye değiştirmesi ve sanayi ağırlıklı ölmasıdır. 1980 öncesiııde toplam ihracatın ancak yiızde 35'i sanayi üriinü iken, bugün bu rakam yu/de 80'lere ulaşmıştır. Geçen yılki 10 milyar dolarlık ihracatın 8 milyarı sanayi üriiniidür." Türkiye'nin döviz dengesinin de bazı çevrelerin tahmin ettiği gibi olmadığını, sürekli ileri doğru gittiğini belirten Özal, "Muhalefet yaptığı tahminler boşa çıktıkça yeni yöntemler bulmaya calışıyor. Ne yapıyor? İhracatımızı baltalıyor, turizmi baltalamak için elinden ne gelirse yapıyor. Basını okursanız bunlan rahatlıkla güriirsiiniiz" diye konu^tu. Özal, Türkiye'nin gelişmeye susamış bir ulke olduğunu, nufusu 70 milyona yaklaşmakta olan bir ülkenin kalkınmayı ön planda tutması gerektiğini söyledi. Enflasyonla çok ciddi bir şekilde mucadele etmelerinde temel nedenin kalkınma hızını arttırmak olduğuna anlatan Başbakan Özal, "Eğer enflasyonu istediğirniz duzeye çekersek kalkınma hızımız yiizde 7 veya daha yukanlara çıkar" dedi. Dalaman Havaalanı'ndaki törene Devlet Bakanı Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem, çok sayıda hukümet yetkilisiyle Devlet Hava Meydanı İşletmesi yöneticileri de katıldı. Özal'ın Göcek'ten Dalaman Havaalam'na gelişi sırasında yol kenanndaki vatandaşların donukluğu dikkat çekiyordu. Özal, DaJaman'ın içinden geçerken yol kenanndaki vatandaşların alkış >a da sevgı gösterisinde bulunmadığı gözlendi. 15 metre kuralının uygulanmrsına Ankara'da da başlandı. Yeni guvenlik önlemleri nedeniyle basın kartı olmayan gazeteciler içeri alınmadı.Gazetecilerin Baş bakan Özal'ın alana inmesinden sonra merdivenli bir aracın üzerindeki platformdan 15 metre uzaktan fotoğraf çekmelerine izin verildi. m Bir firma daha kurdu Çevtaş yakalanınca ve sıkı takibe alınınca Turan Çevik bu kez "Çevik Dış Ticaret" adlı firmayı kullanmaya başladı. Çevik Dış Ticaret'in Suudi Arabistan 'a gönderdiği öne sürülen motor contalarını üreten firma ve firmanın faturaları "hayali" çıktı. 2. Çevik Dış Ticaret: Çevtaş'ın hayali ihracat yaptığının açığa çıkması üzerine Turan Çevik, ihracat işinde diğer firması Çevik Dış Ticaret AŞ'yi devreye soktu. A. Gelirler kontrolörlerinin 403/5 sayılı raporu: Turan Çevik'e ait Çevik Dış Ticaret AŞ., ağustos 1985'te Suudi Arabistanlı Mutabagany firmasına 574 bin 80 dolarlık ihracat yaptığını beyan etti. Turan Çevik, ihraç konusu otomobil motor contalarını "Vardar Otomotiv San." şirketinden aldı Yazar: Hayali ihracatla ilgili yasal işlemler sürüyor KAYSERİ (AA) Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü MehMKt Yazar, "Hayali ihracat yapılmtş ise bunlan cezalandıracak yastlar var. Konu ile ilgili yasal işlcmler sürmektedir" dedi. Kayseri'de 1987 yılında en çok ihracat yapan, en çok Kurumiar ve Gelir Vergisi ödeyen işadamlart ile kuruluşlara törenle ödül verildi. Törende konuşan Devlet Bakanı Mehmet Yazar, 1978 yılında bü>ilk çabalarla 2.3 milyar dolara uiasan ihracatın, geçen yıl 10.2 frtilyar dolar düzeyinde gerçekleşliğine dikkati çekti. Yazar, şunları söyledi: "Her konuda olduğu gibi, ihraW t t a da yasalar vardır. Bu yasal « n ihlal ederek kiiçiik bir azınlık hajali ihracat yapmış ise, bunlan cezalandıracak yasalar da var. Kotrit ile ilgili yasal işlemler sıirmektetür. M i k t a n önemli olmayan bir ttayaN ihracat gerekce gosterilerek, trütün ihracatçılan töhmet altına •farak bir tavır, T i i r k ibracatına zarar verir." Borsada işlemler 12 T«HMB s = IMiPazarti Işlem En çok soz mrittan Yapılan fty 500 250 1250 700 3150 50 3365 2416 275 200 300 250 350 1229 100 3150 574 1300 440 350 1036 1500 950 2233 350 1025 300 850 1300 250 190 3200 542 350 480 15200 5750 450 2350 4400 200 3700 21000 3175 2250 15700 3700 12400 16500 3800 1150 4375 1300 4050 20200 1000 2200 840 4650 1475 19200 5500 3200 7V00 3275 2175 11600 1000 1300 6900 2300 810 1075 1300 2800 4750 570 510 1325 19000 1075 700 900 270 ortfty ÖnoeMseanE «an 19200 2950 2200 14800 3650 11300 15700 3750 1050 4100 1300 3950 18400 1025 2150 850 4400 1450 17000 5300 3100 7100 3300 2150 10600 1000 1300 6350 2275 900 1075 1300 2575 5600 570 520 1325 17500 1050 700 900 290 Bugünkü Bugunku Bugünkü en duşük en yüteek kapanış 21000 3175 2250 15500 3500 12400 15800 3775 1150 4375 1300 4050 19600 1000 2200 830 4600 1450 19000 5500 3200 7600 3275 2000 11600 1000 1300 6700 2275 810 1075 1300 2800 4750 570 510 1325 19000 1050 700 900 270 21000 3200 2300 15800 3750 12400 16800 4075 1150 4375 1300 4050 20200 1025 2200 850 4650 1475 19200 5550 3350 7700 3275 2250 11600 1025 1300 6950 2300 810 1075 1300 2800 4950 570 510 1325 19200 1075 700 900 290 21000 3200 2250 15800 3725 12400 16600 4075 1150 4375 1300 4050 20200 1000 2200 850 4650 1450 19200 5500 3350 7700 3275 2250 11600 1025 1300 5950 2300 810 1075 1300 2800 4950 570 510 1325 19200 1050 700 900 270 afcrt*. 21000 3185 2270 15685 3635 12400 16451 3859 1150 4375 1300 4050 19971 1002 2200 835 4633 1464 19150 5516 3268 7684 3275 2131 11600 1002 1300 6806 2287 810 1075 1300 2800 4807 570 510 1325 19088 1073 700 900 275 Akçim(BU) A/çelık Bagtaş Bohi Cımento Cefık Halat Çunsı(BÛ) ÇBektnk Döktaş Ecz. Yatmm Ege GObre Enka Holdıng Ereğlı De Çel GoodYear GubreFab Hektaş tomı Dem Cel Izocam Kartonsan Kav Kepez Elektnk KoçHoMıng Kordsa (BÛ) Korurra Tanm Koç Yatınm Lassa(Bİ) Metaş Nasa; Otnuksa (BÛ) Otosan Pımas PmarSut Rabak Sarkuyssn •TDem Oftk TlşB(C)(BDZ) T IşB(CKBOL) T ŞiseCanı T. Semens Yasaş Marmans Al Maret Pınaı Su M M taktan:. İMO laiılııl: SM29 4M.73 iltaa kaari: 202537.550 231 UıtofM ayısı.... Raporda Çevik Dış Ticaret AŞnin yetkililerinin ifadelerine de yer veriliyor. Şirket yetkilileri, "Vardar Otomotiv" firmasının adresinde bulunamamasını "Ankaraya taşındı" diye acıklarken, vergi konusunda da firmarnn KDV beyannamelerini verdiğini, vergilerini de yatırdığıru iddia ettiler. Ancak kontrolörler, firmanın izine Ankara'da da rastlayamadıkları için Çevik Dış Ticaret yetkililerinin ifadelerini inandıncı bulmadılar. Çevik Dış Ticaret'in kayıtlannın Dördüneöde incelenmesi sırasında bir başka ilginç nokta daha belirlendi. O da suçüstü Ne hayali ihracattan ne de firma şöyle: Firmanın ihraç ettiği mallar kurmaktan bıkan Turan adeta yurtdışına gönderildikten Çevik'in son firması, sonra üretilmiş gibi bir durum ortaya çıkıyor. İnceleme sonucunda, Boncuk Gıda. Bu Çevik Dış ticaret'in, otomobll mo ihracat şirketi, Antalya tor contalarını Suudi Arabistan'a Kaş Gümrüğü'nden 1 Ağustos 1985 tarihinde ihraç ettiğini kayda geçirdiği saptandı. kâğıt üstünde sevkiyatı Ancak, firmanın mallan iç piya yaptl, ÛOVIZ alim = 1 l sadan satın alış tarihi olarak Jdüş bordrosu için banka ' ' tüğü kayıtta ise tarih 2 Ağustos 1985'i gösteriyor. Yani ihracat iş şubesi ayarladı, tam vergi iadesini tahsil leminden bir gün sonra! Hayali ihracat firması olduğu edecekti ki Kaş Savcılığı daha başlangıçta gelirler kontro olaya el koydu. lörlüğünce saptanmasına rağmen, Türan Çevik'in Çevik Dış Ticaret 4. Boncuk Gıda: Çevik Dış TiAŞ. firmasının vergi iadeleri ko caret, Çevtaş ve Çevsa'dan sonra nusunda DPTnin çeliskili talimat Besa'nın da hayali ihracat şirketi lar verdiği gözleniyor. DPT, 27 Ni olduğu açığa çıkmışü. Ancak, hasan 1986 tarih ve 18926 sayılı ya yali ihracattan mılyarları vuran zısı ile firmanın vergi iadesi ve Turan Çevik için bunun fazla bir kaynak kullanımı destekleme fo önemi yoktu. Nasıl olsa milyarlarnu primlerinin teminat mektubu ca lira tutannda haksız vergi iakarşılığı ödenmesini istedi. Firma desi alıyor, hayali ihracat olduğu vergi iadelerinin önemli bir bölü belgeleniyor, ama sonuçta bir şey munü aldıktan sonra 30 Mayıs çıkmıyordu. Turan Çevik, son olarak da 1986 tarih ve 19280 sayılı yazı ile de ödemelerin durdurulmasını "Boncuk Gıda ve thtiyaç Maddeleri Pazarlama ve Tic Ltd." şirkeistedi. Bu arada, Gelirler Kontrolörlü tiyle hayali ihracata devam kararı ğü'nün 15 Arahk 1986'da DPTye, aldı. Çevik Dış Ticaret'le ilgili olarak ; gönderdiği en son raporda da fir I ş l e r VOİUIlda manın hayali ihracat karşılığında gitrnİVOr 1 milyar 700 milyon 931 bin 43 li s 1 Ancak bu kez işler yolunda gitra tutannda haksız vergi iadesi almedi. Boncuk Gıda, 16 ve 17 dığı kaydedildi. Ocak 1988 tarihlerinde Öncü, Arı Turizm, Çağ Denizcilik ve Dış TiÇekirge üçöncü caret, Destek Dış Ticaret, Başar kez sıçradı Turan Ticaret, Sanpa ve Sonat Turizm Çevik, üçüncü bir firma firmalanyla birlikte AntalyaKaş gümrüğünden yeni bir hayali ihdaha kurdu: Besa. Besa'nın naylon fatura racat girişımınde bulundu. Kâğıt üstünde sevkiyat gerçekile hayali ihracat yaptığı leşir. döviz alım bordrosu için arasaptanıp vergi cı banka şubesi ayarlanır ve iş, vergi iadelerinin tahsiline gelir. Tam iadesinden çıkar ve yararlanmaması istendi. bu noktada bir aksilikCumhuriolaya mart ayında Kaş Ama DPT Musteşar yet Savcılığı el koyar. Yardımcısı Bülent Kaş Cumhuriyet Savcılığı 6 Mart 1988 tarih ve 1988/151 sayı Öztürkmen, Besa'ya imalatçı firma faturası ile DPT ve Merkez Bankası'na birer yazı göndererek, söz konusu aranmaksızın vergi firmaların Kaş Gümrük Memuriadesi ödenmesi için luğu'nca tesciÜi 198 milyon dolar tutarındaki ihracat çıkış beyannaemir verdi. melerinin gerçek olmadığı, ihraca3. Besa: Turan Çevik'in ilk iki tın hayali olduğunu belinerek, bu şirketinin yüksek tutarlarda hayali firmalara vergi iadesi ve diğer teşihracat yaparak vergi iadesi aldı viklerin ödenmemesini istedi. Savunman Gülçin Çaylıgil'le, savunman Fikret İlkiz, geçen hafta başmda Ankara'ya gelmişlerdi. İkisi de Erbil Tuşalp'ın bir de Yalçın Küçük'ün savunmanıydılar. DGM Savcılığı'na giderek, ıkisinin de durumu ile ilgili bilgı almak istediler. Istediklerine de bin pişman oldular. Aman efendim. o ne seremoniydi? Yukarıya polis eşliğinde çıkıyorsunuz: Nereye? diye soruyorlar. Önce kaleme. Savcıyı göreceksiniz, y'eniden aşağıya ineceksiniz, dört beş kat aşağıya. Asansör ya işliyor, ya ışlemiyor. Bir buçuk saatte, polis eşliğinde, Savcı Yardımcısı Yüzbaşı Ülkü Coşkun'un odasına girebildiler. Erbil Tuşalp'la Yalçın Küçük'ün durumunu soracaklar. Bunun için Ceza Yargılama Usulü Yasası'nın maddesi çok açık, özetle der ki: "Sanığın soruşturma safhasındaki ıfadesı, işlemlerle ilgili belgeler, varsa bılirkişi raporlarının müdafiye (savunmana) verilmesine mümanaat edilemez (engel orunamaz)". Yasa hükmü böyle.. Dı.rumu Savcı Yardımcısı Yüzbaşı Ülkü Coşkun'a anlattılar. O: Efendim, dedi, Erbil Tuşalp'ın bilirkişi raporu yok. İfadesi de gizlıdir, veremeyiz! Yalçın Küçük'ün bilirkişi raporu var... Efendim, Erbil Tuşalp'la ilgili soruşturma İstanbul'da da yürütülüyor, Basın Yasası'nın 30. maddesinden, "Görevsizlik" kararı verip, oraya mı gönderdiniz acaba? diye düşünmüştüm. Hayır efendim, biz burada yürütüyoruz.. diye yanıtladı Yüzbaşı Ülkü Coşkun. Savunman Fikret İlkiz, araya girdi: Efendim, bir başka dilekçemız var yanıt vermediğinize, ifadeleri göstermediğinize dair, nedenini bildirir misiniz, derkenar olarak? Derkenara filan lüzum yok. Nereye giderseniz gidin, şikâyet edın! Gülçin Çaylıgil, savcıya sordu: Efendim, siz bir şey yaptığınıza mı kanisiniz ki "şikâyet edin" diyorsunuz? Efendim, sız hukukçusunuz, biz de hukukçuyuz. Nasıl bir yorum getiriyorsunuz? Bir yorum mu yapıyorsunuz bu maddeye? Bize belgeyi vermezken. Nasıl itiraz edeceğim bep Yalçın Bey için, hıçbir şey bilmeden. Ne söylenmiş sağlıklı? İstediğımiz savunma hakkıyla ilgili bir konu.. Sav" cı Yardımcısı Yüzbaşı Ülkü Coşkun: Bizim tatbikatımız böyledır... dedi. Efendim, yasa varken böyle bir tatbikat nasıl olabilır? Ben, tatbikatımız budur diyorum. Efendim, siz bu yasaların üstünde misiniz? İşte o sırada Savcı Yardımcısı Yüzbaşı Ülkü Coşkun'un yüzü alabora mı oldu? Zile bastı, dışarıda polis mi vardı? Her şeyin bir adabı vardır, dedi. çıkın dışarı! Hay hay çıkarız! dedi Gülçin Çaylıgil, Fikret ilkiz'le birlikte çıktılar. Gülçin Çaylıgil'le Fikret İlkiz yine de şanslıydılar. Yukarı kata dek çıkabilmişlerdi! Gülçin Hanım, yılların savunmanı, onu görüp de saygı göstermeyen yargıç, savcı görmedim şimdiye dek. Gülçin Çaylıgil, şöyle diyordu: istanbul'dakilere can kurban. Biz istanbul'da içeri gireriz, savcınn odasına, yukarı çıkarız. Bir, girişte polis vardır, o kadar. Sonra savcının yasaya aykın tutumunu anlatıyordu Karşılaştığı işleme bir türlü usu eTniyordu. Şöyle diyordu: Savcının görevi, yasalan ihlal edenleri, devlet adına kovuşturmak, Ceza Yargılamaları Usul Yasası'nın 143. maddesinin 3. fıkrası açık Dılekçemizin başına da "143/3 budur. Bu yasa maddesi uyarınca bıze şunları şunları verir misiniz?" demişız. Madde dört bölüm aslında, açık özetle: İddıaname mahkemeye verildikten sonra, müdafi (savunman) ile belgeler arasındaki ilişkiyi düzenleyen madde. Hangi belgeleri alabihriz? iddianame. mahkemeye verildikten sonra, mahkemeden her türlü belgeyi alabiliriz. Dosya A'dan Z'ye savunmana açıktır. Soruşturma safhasında, yani savcılığın soruşturma yürüttüğü safhada soruşturmaya ait evrakı savcının takdir hakkı vardır, bazı evrakı bize vermeyebilir, bu maddenin ikinci fıkrası, üçüncü fıkrada der ki: "Ancak sanığın soruşturma safhasında verdiği ifade, bilirkişi raporları, keşif tutanakları ve belgeleri sanığın incelemesine hiçbir zaman mümanaat edilemez (engel olunamaz.) Şimdi ben savunmanım. Sanık tutuklandı, itiraz edeceğim, diyeceğim ki: "Sanığın suçu yoktur, suçu işlememiştir." Bunu diyebilmem için, sorguda ne sordular, o ne dedi, bunu bilmem gerekir. Diyelim ki cinayetten tutuklandı da ben "Bu cinayeti işlemedi" diye savunuyorum. Sanık da orada, "Evet, ben işledim!" derse ne olacak? Ben sanığın ne dediğini bileceğim. Yasa bana bu hakkı vermiş... Savcı yardımcısı "Istediğiniz yere şikâyet edin!" diyor... Fransızların bir sözü var, İbni Haldun da söylemiş benzerini: Hükümetler, iç organları gibidir. Gereklidirler, ama varlıklarını duyurmamalıdırlar! Polisler. yargıçlar, savcılar da öyledir. Sağa, sola cart curt etmeye gerek yoktur. Normal kamu görevlileri gıbı, yasal görevlerini yapsınlar yeter. Öyle olmak da zorundadırlar. Gün gelir, 141142 kalkar, DGM'ler de kalkar! Görenler ne dıyecekler? Bak bak! DGM Savcı Yardımcısı Yüzbaşı Ülkü Coşkun geçiyor. elinden tuttuğu da oğlu Bora! Biliyorsun değil mi, Haydar Kutlu'yla, Nihat Sargın haklarında hazırladığı iddianameyi? Yüzbaşı Ülkü Coşkun, Haydar Kutlu'yla, Nihat Sargın'ın görüşlerinı, düşüncelerıni benimsemeyebilir. Ama kesınlikle soğukkanlılığını koruma durumundadır. Haydar Kutlu (Nabi Yağcı), sorgusunda iddianameyi eleştirirken bir yerde şöyle demişti: ...Şimdı soruyoruz: Faşrst Führer Adolf Hitler'in niyetleri ne zamandan ben Türkiye Cumhuriyeti savcılannın iddianamesinde yar alıyor? Adolf Hitler de hatırianacağı gibi, kendisinin Tanrı tarafından yeryüzünden komünizmin kökünü kazımakla görevlendırildiği savıyla ortaya çıkmıştı... Kutlu, bunlan ıddıanameden aldığı bir tümce üzerine söylemişti. İddianamedeki tümce şuydu: "İnşallah akiı başmda bir başkan çıkıp mucize yaratarak dünyayı bu komünist tehlikesinden kurtanr." Hollanda'da, Amsterdam'da öldürülen Hollanda Türkiyeli İşçiler Birliği Başkanı Nihat Karaman'ın cenazesinin başına gelenler, Erzurum'datoprağaverilmesiyle sona erdi. Hollanda'dan cenazeyle birlikte gelen Ramazan Tunç, Şerafettin Muş, Rob Duyker, Hollanda'ya döndüler. Ramazan Tunç, Nihat Karaman'ın cesedi yıkanırken gördü. Ceset, on bir on iki gün içinde emniyetlerde, çeşitli yerlerde açıldığı için morarmış, çürümüştü. Nihat'ın babası MustafaKaraman'la, annesi Firdevs Karaman, Amsterdam'dan Emniyet Mudürlüğü'ne 7.7.1988 günü şu mektubu yazdılar: "Sayın Bay Van Der Linde, 27 Haziran 1988 tarihinde Amsterdam'da, evinin önünde öldürülen oğlumuz Nihat Karaman'ın katilinin bulunmasını istiyoruz. Ben 89 yaşında 20 çocuk babasıyım. Benim 16 çocuğum öldü. Bütün çocuklarımın ölüm nedenlerini biliyorum. Ama oğlum Nihat öldürüldü. Öldürülme nedenini ve katilini bilmiyorum. Katil bulunmazsa gözüm arkada gider. Dayanacak gücüm kalmadı. Bir de istanbul'da ikinci bir otopsi yaptılar. Cenazemizi hâlâ bekliyoruz. Bu gece teslim alacagız. Lütfen acımızı anlayın. Oğlumun katilini bulmazsan çok üzülürüm..." Erzurum'a gidenler, gördükleri baskı karşısında dehşet içinde kalmışlardı. Hollandalı Rob Duyker'in, Gürcükapı Camisi önünde çekilmiş fotoğrafını gördüm. Ellerini kaldırmış dua ediyordu! Arkadaşiarı: Rob da Müslüman oldu! diyorlardı... * • • Bugün Ankara'da bir önemli olay var; bir yıldır çalışmasını sürdüren Dil Derneği, ilk kurultayını yapıyor. 12temmuz, Atatürk'ün ilk Türk D'il Kurumu'nu kurduğu gün. Elli altı yıl önce. Türk dilinın özleşmesine katkıda bulunanları yürekten kutlarım... CumhunYet KıtapKulubu c Cumhuriyet Kitap Kulübü Siverek Temsilciliği açıldı Halk Kitabevi Zülfikar Karataş Kemaliye Cad. No: 64 Tel.: 1669