Katalog

Cumhuriyet Sahıbi Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetedlık Turk Anonım Şırketı adına Nadir N«di # Genel Yayin Mjdüru Hasan Cemal, Muessese Mudurü Ejninc (Jfakkgil. Yazı Işlcrı MüdUrü: Ok»> GoorasİB, # Haber Merkezı Mudurü Yalfia B«yer, Sayfa Düzenı Yönetmeni AK Ac«r, # Temsılaler ANKARAYılçu D o | u , İZMİR: Hikmet Çrtinkaya, ADANA Ccial Başlangıç. Istanbul Haberleri Erinn Akyıldız, Dış Haberler Ergun Balcı, Ekonomı Osman Ulaga), Kültür C«UU Üster, Spor Danışmanı Abdulkadîr Yucelman, Duzehme Refik Durbaş, BılımEğıtım Şahin Alpay, IşSendıka Şukraa Kclenci, Yurl Haberkrı Necdtl Dogın, Dızı Yazılar. Kcrcm Çalışkın, Bursa L t ı t ı l Gtoçtlli, 0 Koordınalör Ahmfl Korukan, # Maiı Işlcr. Erol Erkul, # Reklam. Ayşc Tonın. Ek Vayınlar Hnlya Akyol • Idare: Huseyin Gurer, Isletme. Öader Çclik, Bılgılşlcm Nail Inal. Baam ie Yayan Cumhunyeı Maıbaacıbk « Gurtcolık T.A Ş Tttrk Ocat> Cad. 39/41 Catalotlu 34334 Ist PK 246lslanbul Tel 512 05 05 (20 hal), T c l a 22246 F u . (I) 526 60 72 • Buroltr Aaluuı: Zıya Gokılp Blv Inıılıp S No 19/4. Tel 133 11 4147, Tdac 42344 Faı: (4) 1338264 0 Izınlr. H Zıya Blv 1352 S.2'3, Td 13 12 30, Tcln 52359 F u (31)13 1230 • Adaaa: InönU Cad 1I9S No 1 Kat 1, Tri' 114550119731.Tdex 62155, Faı. (71) 32i0S6 TAKVtM 20 NtSAN 1988 tmsak: 4.37 Guneş: 6.11 Oğle: 13.08 Ikındi: 16.53 Akşam: 19.55 Yatsı: 21.22 12 EylüVden bu yana 8 yıl içinde 2 bindenfazla basın davasında yaklaşık 3 bin sanık yargılandı Basın davalarmda büyük artış SÜLEYMAN SARILAR Türkiye'de basınla ilgili yargılamalar son yıllarda belirgin bir artış gösteriyor. 12 Eylül'den bu yana iki binden fazla basın davasında yaklaşık uç bin sanık yargılandı. 198083 döneminde, sıkıyönetirn mahkemelerinin uygulamaları dışında, yalnızca sivil mahkemelerde açılan 632 davada 796 gazeteci sanık olarak yargıç önüne çıktı. 1983 seçimlerinden sonra ANAP iktidan doneminde ise, dört yılda gazeteciler ve yayın organları hakkında 1.426 dava açıldı, bu davalarda 2.127 gazeteci yargılandı. Adalet Bakanlığı istatistikleriyle, 1983 yılında yasa değişikliğiyle kaldırılan Toplu Basın Mahkemesi kayıtlanndan yaptığımız belirlemelere göre, 1980 yılında, çoğunluğunu müstehcen yaym davalarının oluşturduğu, 222 davada 269 sanık gazeteci yargılandı. 12 Eylül'le birlikte sıkıyönetim komutanlıklanna tanınan "gazete kapatma yetkisi"yle, gazeteler ve gazeteciler hakkında açılan kovuşturmalar hızla artarken, sivil mahkemelere açılan davalar azaldı. Sivil basın mahkemelennin yerine, sıkıyönetim mahkemelerinde yargılama yapılması nedeniyle, 1981 yılında İstanbul Toplu Basın Mahkemesi'ne açılan 128 davada 156 sanık gazeteci yargılanırken, 1982 yılında açılan dava sayısı 115'e, sanık sayısı da 145'e duştü. 1983 yılında ise Toplu Basın Mahkemesi'nde 66 davada 94 sanık yargılandı. Bu donemde, yargılamaların buyuk çoğunluğu sıkıyönetim askeri mahkemelerinde yapıldığından, istatistiksel bilgiler elde edilemedi. Ancak, aynı donemde yapılan kovuşturmalardan saptanabilenlerde, 218 gazeteci gözaltına alındı veya tutuklandı. 1983 yılında ANAP iktidannın toplu basın mahkemelerini kaldırarak, "Basın yoluyla işlenen suçlarda yargılamanın, suçun niteliğine göre asliye veya ağır ceza mahkemelerinde yapılması" koşulunu getirdi. Bu değişiklikten sonra, Istanbul'da 2. Asliye Ceza ve 2. Ağır Ceza Mahkemelerine basın davaları açılmaya başlandı. tstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi kayıtlarına göre, 1983 yılı sonundaki yasa değişikliğinden sonra, 11 basın davası açıldı ve 11 sanık yargılandı. Aynı mahkemede 1984 yılında 208 basın davasında 302 sanık yargılanırken bu sayılar gittikçe yükselerek, 1985 yılında dava sayısı 257'ye sanık sayısı 362'ye, 1986'da dava sayısı 282'ye sanık sayısı 420'ye ulaştı. Mahkemede geçen yıl ise 317 basın davasında 509 sanık yargılandı. tstanbui 2. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülen basın davalanmn büyük çoğunluğunu, 5680 sayılı Basın Yasası'na aykırı davranışlar oluştururken, "basın yoluyla işlenen suçlar"dan olan hakaret, mustehcen yayın, gibi suçlamalarla açılan davaların çokluğu da dikkat çekiyor. "Ağır ceza gerektiren ve basın yoluyla işlenen suçlar"la ilgili davalara bakan tstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi'ne ise 1983 yılında açılan 90 davada 121 sanık yargılandı. Mahkeme kayıtlarına gore, "hukümetin manevi şahsiyetini tahkir ve tezyif", "milli duyguları zaytflatıcı propaganda", "komiınizm propagandası", "laikliğe aykın propaganda yapmak" gibi suçlamalarla açılan basın davalarında 1984 yılında 268, 1985 yılında 135 sanık, yargıç onüne çıktı. Mahkemede, 1986 yılında açılan 56 basın davasında 89 sanık yargılanırken, geçen yıl 23 davada 32 gazeteci "sanık sandalyesine" oturtuldu. İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi'ndeki basın davalarmda yargılamaların tümü tutuksuz olarak sürdürülurken, 2. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki davalarda ve sıkıyonetim mahkemelerındeki davalarda, gazeteciyazarların çoğunluğu tutuklu olarak yargılandı. Asliye Ceza Mahkemesi'ndeki davalar sonucunda yazı işleri müdurleriyle gazetecilere çoğunlukla bir yılı aşmayan hapis cezaları verilip, bunlar paraya çevrilirken, ağır ceza mahkemesındekı davalarda, hapis cezaları 2030 yıla kadar yukseldi. Özellikle "komıinizm propagandası" yaptıklan suçlamasıyla yargılanan ve 12 Eylul'de kapatılan Aydınlık, Kitle, Halkın Kurtuluşu, Kıvılcım gibi gazete ve dergilerın sorumlu yazı işleri müdürleri, yuzlerce yıla varan hapis cezalarına çarptınldılar. Asliye ve ağır ceza mahkemelerine açılan davalann yanı sıra, 1984 yılından sonra "devletin guvenliğini zedeleyici yayın yapanlar" ıle ilgili davalar, devlet güvenlık mahkemelerinde gorülmeye başlandı. İstanbul DGM'de "laikliğe aykırı propaganda yaptıklan" veya "komiinizmi övdükleri" gerekçesıyle, bazı basın organlan aleyhine davalar açılırken, 2000'e Doğru gibi dergiler toplatıldı. Yargılanan gazeteciler listesit.in hızla buyuduğu gozlenirken, özellikle son yıllarda gazeteler ve gazeteciler aleyhine açılan davaiardaki artış dikkat çekiyor. Hukumetin son donemde, basına yönelik duzenlemeler getirırken "yeni suçlar ve cezalar oluşturmaya çalıştığı" görüşünü savunan, basın kuruluşu temsilcileri, "zaten kısıtlı olan basın ozguıiüğiinün alanının daraltılmak istendiğini" belirtiyorlar. Basın davalarında yargılanan gazeteci ve yazı işleri mudürlerinden bazıları şoyle sıralanabilir: Ocak Işık Yurtçu ile Demirtaş Ceyhun, 1980 yılında Toplu Basın Mahkemesi'nde "kanunun suç saydığı fiili övmek ve suç işlcmeye teşvık etmek" savıyla yargılanıp, 20'şer bin lira para cezasma mahkum oldu. Orhan Eıinç ve Uğur Mumcu, Cumhuriyet Gazetesi'nde yayımlanan yazıda, Sadettin Bilgiç'e hakaret ettikleri savıyla 1980 yılında Toplu Basın Mahkemesi'nde yargılandılar ve beraat ettiler. Bedii Faik, Oktay Ekşi ve Seçkin Türesay, "sıfat; ve hizmeti dolayısıyla hükümet görevlisine hakaret" ettikleri gerekçesiyle yargılandıklan davadan, 1980 yılında beraat ettiler. Gırgır Dergisi'nde yayımlanan Müşerref Tezcan'ın Türk bayraklı karikatürunden dolayı Oğuz Aral, Toplu Basın Mahkemesi'nde yargılanıp 1980 yılında beraat etti. Mehmed Kemal, "Balığın Mevsimi" adlı yazısından dolayı 18 gun gözaltında kaldı. Yalçın Doğan, MHP davası iddianamesini okunmadan yazdığı gerekçesiyle kovuşturmaya uğradı. Nazlı Ilıcak, Tercüman Gazetesi'ndeki bir yazısında Milli Güvenlik Kurulu'nun 52 sayılı bildirisine aykırı davrandığı gerekçesiyle uç ay hapis cezasma çarptınldı. tlhan Selçuk, "Konsey üyelerine hakaret ettiği" gerekçesiyle yargılanıp beraat etti. Milliyet Gazetesi'nde yayımlanan yazılanndan dolayı Teoman Erel, Metin Toker, ve Yazı İşleri Mudurü Dogan Heper hakkında birçok dava açıldı. Cumhuriyet Gazetesi'ndeki yazılar nedeniyle tlhan Selçuk, Okta> Akbal, Uğur Mumcu, Erbil Tuşalp, Turhan Ilgaz ile Yazı İşleri Mudurü Okay Gönensin hakkında çok sayıda dava açıldı. Hürriyet Gazetesi'ndeki yazılar nedeniyle Seçkin Turesay, Nezih Demirkent, Salim Bayar, Erol Türegün, Necrni Onur, Çetin Emeç gibi birçok gazeteci hakkında davalar açıldı. Tercüman Gazetesi'nden Rauf Tamer, Aydoğdu tlter, Ergun Göze, Ahmet Kabaklı, Ünal Sakman, haklarında dava açılan gazetecilerden bazıları. Hergün Gazetesi'nin Yazı İşleri Müduru Veyis Sözüer, birçok davada yargılandı ve hapis cezalarına çarptınldı. Cüneyt Arcayürek'in ve Okay Gönensin'ın "devlet sırlarını açıkladığı" gerekçesiyle İstanbul DGM'de yargılandıklan davada mahkeme beraat kararı verdi. 2000'e Doğru Dergisi'ndeki yazılardan dolayı "Atatürk'e hakaret", "Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e hakaret" suçlamalanyla Fatma Yancı ve Doğu Perinçek, yargıç önüne çıkartıldılar. Limon Dergisi'nde yayımlanan karikatürlerde Başbakan Özal'a hakaret edildiği gerekçesiyle, karikatüristler ve dergi yöneticileri mahkum edildi, cezaları paraya çevrildi. Mehmet Ali Birand. "askeri bölgede çekilen fotoğraflan yayınlamaktan" dolayı yargılandı ve beraat etti. Türkiye Gazetesi sahibi Enver Ören, Mehmet Okyan ile birlikte "dini tahkir ve t e z y i f ettikleri savıyla yargılanıp beraat ettiler. Prof. Sadun Aren, "Makro Ekonomi" kitabında "komünizm progandası" yaptığı gerekçesiyle yargılandı. Kapatılan CHP Genel Başkanlanndan eski Başbakan Bölent Ecevit. Norveç'teki bir gazeteye verdiği demeç ve Arayış Dergisi'nde çıkan yazılanndan dolayı yargılandı. Uğur Mumcu'nun Ercan Vuralhan'la ilgili yazıları nedeniyle Cumhuriyet Gazetesi, Mumcu ve Okay Gönensin hakkında dava açıldı. Yargılama sürüyor. Sümerbank Yarışması ANKARA (ANKA) Sümerbank 'ın Yerli Mallar Haftası dolayısıyla 1987 aralık ayında Türkiye çapmda duzenlediği "Turkiye'yi ve Sıimerbank'ı Çok Seviyorum" konulu resim yarışması sonuçlandı. Binnciliği İstanbul'dan Ozan Uyanık, ikinciliği İzmir'den Çağrı Çetinkaya ve üçünculuğu de Artvin'den Uğur Paksoy kazandı. Birinciye 5 milyon, ikinciye 3 milyon, üçüncüye de 1 milyon liralık odülleri, bugun yarışmada başarıh olan oğrencilerin resimlerının yer alacağı serginin açılış toreninde verilecek. A N A P iktidanmn 1983'te toplu basın mahkemelerini kaldırmasmdan sonra İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi'nde yıllara göre dava ve sanık sayısı şöyle sıralanıyor: 1984200 dava, 312 sanık. 1985257 dava, 302 sanık. 1986202 dava, 420 sanık. 1987317 dava, 509 sanık. İ s t a n b u l 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde açılan basın davaları ve sanık sayısı da yıllara göre şöyle: 198390 dava, 121 sanık. 1984266 sanık. 1985135 sanık. 198656 dava, 89 sanık. 198723 dava, 32 sanık. Saraylara yeni başkan İstanbul Haber Servisi Milli Saraylar Daire Başkanlığı 'na tstanbul Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Mustafa Oral atandı. Milli saraylarda yapılacak çalışmaların 1984 yılında duzenlenen sempozyumda belirlenen ilkeler ışığında surduruleceğıni belirten Oral, "Milli saraylarda muze niteliklı olarak oluşturulan bırimlerin sayıları arttırılacaktır." dedi. Cezaevlerinde 25 yazı işleri mtidürü var Siyasal gruplann yayın organları sorumluları hakkında verilen 'yüzlerce yıllık' cezalarda rekor, 748 yılla 12 Eylül öncesi yayımlanan Halkın Kurtuluşu Dergisi Yazı tşleri Müdürü Veli Yılmaz'aait. İslanbul Haber Servisi Turkiye'de 12 Eylül'den sonra kapatılan bazı basın organlannda yayımlanan yazılardan dolayı, bu yayın organlarının sorumlu yazı işleri müdürlerine toplam beş bin yıldan fazla hapis cezası verıldi. Halen bu yazı işleri mudürlerinden 25'inin hükumlü, ikisinin de tutuklu olarak cezaevinde olduğu belirlendi; bazıları da cezalarını tamamlayarak tahliye oidular. Cezaevindeki yazı işleri mudurleri arasında rekor ceza, 748 yılla Halkın Kurtuluşu Dergisi Yazı İşleri Mudurluğu'nu yapan Veli Yılmaz'a verildi. Toplu basın, sıkıyönetim ve 2. Ağır Ceza mahkemelerinde,. TCY'nin 142. maddesinegöre "yayın yoluyla komünizm propagandası yapııklan" savıyla yargılanan yazı işleri mudürlerinden bazıları şöyle: Semih Özal Genç Sosyalist Dergisi, Sayım Silan Savaş Yolu Dergisi, Müslum Çolak Emeğin Kurtuluşu, Sadun Sönmez Halkın Yolu, Lemi Akan Yurtsever Gençlik Dergisi, Muharrem Şemsek Bakış Dergisi, Aydoğan Buyuközden Aydınlık Gazetesi, Leyla Yurdakul Aydınlık Gazetesi, Doğan Yurdakul Aydınlık Gazetesi, Ahmet Taştan Ürun Dergisi, Erhan Tuskan tlerici Yurtsever Gençlik Dergisi, Turgay Fisekli Sanat Emeği Dergisi, Tamer Kayaş Politika Gazetesi, Erol Gözmen Güney Dergisi, Osman Taş Halkın Kurtuluşu Gazetesi, Bektaş Erdoğan Kitle Dergisi, Yalçın Yusufoğlu Kitle Dergisi, Ayşe Nuran Saygılı Partı Bayrağı Dergisi, Feyzullah Özer Kitle Sosyalist Gazete, Erhan Taşkın Ulusal De • mokraıik Eğitim Dergisi, Işık Yurtçu Demokrat Gazetesi, Mete Dalgın Halkın Birliği Gazetesi, Ayhan Erkan Devrimci Direniş Dergisi, Necdet Onur Demokrat Ege Gazetesi, llhan Akalın Sosyalist İktidar Dergisi, Uğur Tekin Surekli Devrim Dergisi, Metin Çulhaoğlu Sosyalist İktidar Dergisi, Yunus Er Kurtuluş Gazetesi, Atilla Aksel Bankİş Gazetesi. Yargılanan yazı işleri mudurlerinin çoğunluğu mahkum olurken, bir kısmı cezalarını tamamiayıp tahliye edildiler. Mahkum olan ve şu anda cezaevinde bulunan yazı işleri müdurleriyle ilgili olarak Adalet Bakanlığı'na yazılı başvuru yapmamıza karşın, Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, başvurumuza verdiği yazılı yanıtta, "Bakanlığımızda boyle bir bilgi bulunmamaktadır" dedi. Cezaevindeki yazı işleri mudürlerinden saptanabilenlerin adlan ve sorumlu oldukları yayın organlarıyla hapis cezaları ise şoyle: 1) Bektaş Erdoğan, Kitle Gazetesi'nde yayımlanan yazılardan dolayı TCY'nin 142. 159. 311. ve 322. maddelerinden 36 yıla mahkum. Halen Bursa Cezaevi'nde. 2) İrfan Aşık, Partizan Dergisi'nde yayımlanan yazılardan dolayı, kesinleşen 13 ayrı dava dosyasından dolayı TCY'nin 142/13. 159. ve 312. maddelerinden toplam 17 yıla mahkum. Çanakkale Cezaevi'nde. 3) Feyzullah Özer, Kitle Gazetesi. Kesinleşen 5 ayrı davadan TCY'nin 142/13. ve 159. maddelerinden 17 yıl 6 aya mahkum. Çanakkale Cezaevi'nde. 4) Hüseyin Ülgen. Genç Sosyalist Dergisi. Üç ayrı dosyadan, 142/13. maddelere aykırı davranmaktan 12 yıl 3 aya mahkum. Çanakkale Cezaevi'nde. 5) Ali Rabuş. Birlik Yolu Gazetesi. TCY 142/13, 159., 311., 312. maddelere muhalefetten 18 yıla mahkum. Çanakkale Cezaevi'nde. 6) Erhan Tuskan. tlerici Yurtsever Gençlik Dergisi. 16 ayrı davadan 142/13., 159. ve 311. maddelerden dolayı 123 yıla mahkum. Çanakkale Cezaevi'nde. 7) Candemir Özler. Savaş Yolu Gazetesi. İki davada 142/13, 159. ve 312. maddelere aykın davranmaktan 23 yıl 10 aya mahkum. Çanakkale Cezaevi'nde. 8) Mehmet Üzgen, Bağımsız Türkiye ve Devrimci Militan Dergileri. 142/13 ve 159. maddelerden toplam 41 yıla mahkum. Çanakkale Cezaevi'nde. 9) Nevzal Açan. Halkın Kurtuluşu Dergisi. İki davadan 142/135 159. ve 311. maddelere göre toplam 21 yıl 7 aya mahkum. Çanakkale Cezaevi'nde. 10) Fuat Akyurek. Sağlıkçınm Sesi. İki davadan 10 yıl 8 aya mahkum. Çanakkale Cezaevi'nde. 11) Mustafa Çolak. Özgurluk Gazetesi. Dort ayrı davadan, 142. (Arkası 10 Sayfada) tlaca yine zam ANKARA (ANKA) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanhğı, aralarında sinir ilaçlarmın da bulunduğu 265 ilaan fiyatına zam yaptı. Ruhsinir, kalp, dolaşım, vitamin, kadmdoğum ilaçlarmın yoğunlukta bulunduğu lıstede yer alan ilaçlara yapılan zammın yuzde 7 ıle yuzde 71 arasında değiştiğı hesaplandı. ANKA 'nın SSYB tarafından valiliklere gonderilen liste üzerinde yaptığı belırlemelere göre, en yuksek oranlı zam, bir "sınır ılacı" olan "Passiflora" adlı şuruba yapıldı. Passiflora 'nın fiyatı yuzde 71 arttırılarak, 1135 liradan, 1950 liraya çıktı. En duşük oranlı zammı ise "Pregnyl" adlı kadın hormonu ıle "Hydro proteın" adlı "kontakt lens" solusyonu gördü. Bu ılaçlarm fıyatlarına yuzde 7 zam yapıldı. FİKRET UUtSOTDAH Halkın Sesı Yz. Iş. Müd. (66 yıl) İşleri Müdürü (30 yıl) tstanbul Haber Servisi Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) Hollanda Komitesi, geçen şubat ayında yaptığı toplantıdan sonra yayımladığı bıldiride, "Bu yıl Türkiye'de yapılacak IPI Genel Kurulu öncesinde, cezaevlerinde bulunan gazetecilerin serbest bırakılacağının umut edildiği" belirtildi. IPI Hollanda Komitesi'nin bildirisinde Sureyya l ri, Kubila> Akpınar ve Veli Yümaz'ın adları da "cezaevlerinde bulunan gazeteciler" olarak verildi. Öte yandarı Adana Emniyet Müdürluğiı tarafından yapılan bir açıklamada, bıldiride adı geçen Gazeteciler serbest bırakılmalı Siireyj'a Uri'nın geçtiğimiz gunler içinde Adana'da THKPC Acilciler örgütünün militanı olarak yakalandığı kaydediliyordu. IPI Hollanda Komitesi'nin bildirisi şöyle: "Uluslararası Basın Enstitusu (IPI) Hollanda Komitesi. 25 şubatta yaptıgı toplantıda. başka konular yanında. IPI'nın mayıs ayında tstanbul'da yapılacak olan genel kurul toplantısı dolayısıyla Turkiye'de basının durumu konusunu tartışmıstır. Komite. toplantısında, edindigi bilgilere göre yazıları nedeniyle tutuklanan ya da mahkum edilen Turk gazetecilerinin IPI Genel Kunılu'nun açılmasından önce, bir iyi niyet jesli olarak serbest bırakılacağına dair umudunu dile getirdi. Söz konusu gazeteciler şunlardır: Dunım adlı yerel gazeteden Sureyya Uri; siynsi gençlik dergisi Guneşe Çağn'nın yayımcısı Kubilay Akpınar ve 1980'den bu yana on yıl sekiz aylık bir mahkâmiyet nedeniyle cezaevinde bulunan aynı derginin yayın yönetmeni Veli Yılmaz. Hollanda Komitesi toplantısı, özellikle Adana polis merkezinde gözaltında bulundurulan kişilere işkence uygulandığına ilişkin haberler konusunda duyduğu derin endişeyi ifade etti. Toplantı, IPI Genel Kurulu'nun bu yıl Türkiye'de toplanmasının çoğu gazetecinin mahkumiyetlerine neden olan 1932 tarihli kanunun, çağdas demokrasi ve basın ozgiirlıiğıi kavramlarıyla bagdaşmadığı için yiirürlükten kaldınlmasına katkıda bulunacağına dair umudunu da dile getirdi. Toplantı, IPI eski Başkanı ve Hollanda Komitesi Başkanı Max L. Snijders'den bu göruşlerini IPI direktorune ve ilgili Türk makamlanna iletmesini istedi. Max L. Snijders IPI Hollanda Başkanı" Komitesi IPI HOLLANDA KOMİTESFNDEN TÜRK HÜKÜMETİNE TEMENNİ ÇAĞRISI Moskovskiye Novosti Haber Merkezi Sovyetler Birliği'nin önemli yaym organlarından "Moskovskiye Novosti" artık F.Almanya'da yayımlanmaya öaşladı. "Der Spiegel" Dergisi'nin haberine gore, Sovyetler Birliği 'nde 250.000 baskısı yapılan glasnost yanlısı haftahk gazete, "Moskovskiye Novosti" F.Almanya'da "Moskau News" (Moskova Haberleri) adıyla yayımlamyor. Başlangıç olarak haftada 55 bin basılan Almanca "Moskau News", "Kölner Stadt Anzeiger", "Kölnische Rundschau", "Bonner Generalanzeiger" ve "Gruner + Jahr"ın işbirliğiyle çıkanlıyor. F.Almanya'da geçen cuma günü piyasaya çıkan "Moskau News"m ilk sayısının tamamen tükendiğı belirtiliyor. Siyasal hareketlerin yayın faaliyetleri için değişik yorumlar Gazeteci mi, değil mî tartışması tstanbul Haber Servisi 12 EylülVe kapatılan ve çeşitli siyasi hareKetlerin yaym organı durumundaki gazete ve dergilerin yazı işleri müdurlerinin "gazeteci" olup olmadıkları konusunda değişik göruşler öne süruluyor. Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nezih Demirkent, "söz konusu kişileri gazeteci saymadıklannı" belirterek şunları soyledi: "Çıinkıi bu kisiler hiçbir zaman bildiğimiz anlamda gazetecilik yapmamışlardır, gazeteci cemiyet ya da sendikalarına üye olmamışlardır. Temsil ettikleri yayınlann, 12 Eylül öncesinde yaşanan şiddet olaylanna şu veya bu olçude katkısı olan yasadısı örgütlerle ilişkisi vardır. Bunlann durumu insan haklan açısından bir sorun teşkil edebilir. Ancak basın ozgürluğunü savunan kuruluşlann görev alanına girmez." Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Genel Başkanı Eren Güvener ise TurkiyeMeki Basın Yasası'na göre yayınilanmış bir gazete veya dergideki yazılardan dolayı yargılanıp mahkum olanların "gazeteci" olduklarını söyledi. Çağdaş Gazetealer Derneği Genel Başkanı Ahmet Abakay da cezaevindeki yazı işleri mudurlerinin "basın, fikir suçlusu" olduklarını vurgulayarak, "Türkiye'de bugün dayanılmaz boyutlara vardırılan kâğıt zammından bile çok daha önemli bir sorun 8 yıldır cezaevlerinde gazetecilerin yatmakta oluşudur" dedi. ÇGD Genel Başkanı Abakay, bu kişilerin "gazeteci" olarak gorulmemesini "basının büyük ayıbı" olarak niteledi. Yeni oluşturulan Basın Konseyi Başkanı Prof. Faruk Erem de cezaevlerinde bulunan yazı işleri mudurlerinin "gazeleci" olduklarını söyledi. Prof. Erem şöyle dedi: "Bir hukukçu olarak baktıgımızda, Basın Kanunu'na gore yargılanıp hukum verildiğinden, bu cezaların 'basın yoluyla işlenen suça göre' arttınlmış olmasına gore (Gazeteciler Cemiyeti Bşk.J: Söz konusu kişileri gazeteci saymıyoruz. (Basın Konseyi Bşk.): Bu kişilerin gazeteci olarak telakkisi icap eder. DEMİRKENT " G a z e t e c i " değiller EREM "Gazetecı' sayılır !\ezih Demirkent Prof. Faruk Erem fatı taşımayan bir kişinin 'basın yoluyla işlenmiş suç' saydan bir fül nedeniyle insana olan saygıvla bağdaşmaz bir biçimde. binlerce yıllık ceza ile cezalandınlması, basın hürriyetinin o ülkede bulunmadığını gösterir." Avukat Gülçin Cavlıgil de samkların iddianamelerde yer alan suçlamalardan dolayı yargılandıklarını, kişilere yargılandıklan suçlamalar dışında başka suçlamaların yoneltilemeyeceğini vurgulayarak, söz konusu kişilerin yazı işleri mudürü olarak yargılanıp mahkum olduklarını söyledi. Çaylıgil, Türkiye'de Basın Yasası'na göre gazete ve dergi çıkarmanın, yazı işleri müduru olmanın koşullarının bulunduğunu anımsatarak, "Bu kişiler iddianamelerde yazı işleri müdürü olarak suçlanmışlar, sorumlu olduklan yazılar nedeni) le mahkum edilmişlerdir. Yazı işleri mudurleri gazcteciyse, bunlar da gazetecidir. Bunlar da Basın Yasasının gereklenni yerine getirip yayın organı çıkarmçlardır. Yargılanmaları da Basın Yasası çerçevesinde yapılmıştır" dedi. istanbul Barosu Başkanı Prof. Selahattin Sulhi Tekinay ise kimin gazeteci olduğuna ilişkin hukuksal bir olçu aranamayacağını, bir suçun işlenmesinde "gazettci" olup olmamanın önemli olmadığını vurguladı. Prof. Tekinay, şekli suçlardan dolayı cezalandırmaya karşı olduğunu belirterek, "Yazı işleri müdürleri de gazetelerde yayımlanan yazılardan dolayı cezalandınlmaktadır. Yazı işleri müdurlerinin, gazetelerinde yayımlanan yazılardan dolayı cezalandınlmalan çağdaş hukuk ilkderivlt bagdaşmadığı gibi adalet duygusuvla da çelişir'' dedi. Prof. Tekinay, yazı işleri müdurlerinin cezalandmlmalarına karşı olduğunu belirterek, "Bu lür şekli soçlardan dolayı ceza verilmesi, insanlann hapse atılması doğru değildir" şeklınde konuşlu. 88 Fuar ve Bahçe Şenliği ANKARA (AA) 23 Nısan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kutlama programı çerçevesinde, Milli Eğitim Vakfı yararına, "Kardeş Çocuk, 88 Fuar ve Bahar Şenliği"nin üçüncüsü 22 nisanda tstanbul'da başlayacak. Maslak'ta Uluslararası Fuar Merkezi'nde düzenlenecek fuara 40'ın üzerinde kurum ve kuruluş katılacak. Konseyi 2. Bşk.): Basm Yasası çerçevesindeki yayından sorumlu tutulan kişi gazetecidir. Oklav Ekşi (Basın Prof. Çetin Özek (Hukukçu): Düşünce suçu basın özgürlüğünü yok eder. (Ist. Baro Bşk.): Yazı işleri müdürüne ceza, hukuka aykırı. sayılamayacağı şeklindeki görüş, demokrasinin 'çoğulculuk' ilkesine inanmamak, bu tur kişilere duşunce açtklama hakkı tanımamak ve onlan güvencesiz bırakmak anlamına gelir." Prof. Çetin Özek, demokrasilerde kişinin anayasal düzene uygun duşunmek zorunda olmadığını, uygun davranmak zorunda olduğunu. bu nedenle açıklanan düşüncenin içeriği ne olursa olsun cezalandırılmasının demokratik sistemlerin temelini oluşturan "düşünce açıklama özgürluğüne" aykırı olacağını belirtti. Prof. Özek, basın yoluyla açıklanan düşüncenin cezalandırılması halinde, "basın yoluyla duşunce açıklama ozgurlüğünün" ihlal edileceğiru vurgulayarak şöyle dedi: "Dar hukuk kalıplan çerçevesinde duşünüldüğunde, 'gazeteci' sı Prof. Sulhi Tekinay ÛZEK 'Düşünce sucu" TEKİNAY Şeklı cezaya karşı bunlann bir yasadısı örgüt üvesi değil, gazeteci olarak telakkisi icap eder. Bunlar gazetecidir." Basın Konseyi Ikinci Başkanı ve gazeteciyazar Oktav Ekşi ise "gazetecilik ve politikacılığın girişi çıkışı serbest mesleklerden" olduğunu belirterek, gazetecilik sıfatını benimseyip gereklenni yerine getiren herkesin "gazeleci" sayılması gerektiğini vurguladı. Oktay Ekşi, "Eger bir kimse Basın Yasası'nın çerçevesinde bir yayından dolayı sorumlu tutulmuş ise bu kimse ga zetecidir. Yargılamaja ve cezalandırmaya konu, yayınla ilgiliyse, gazetecilik işleviyle ilgili ise cezayı bundan dolayı alıyorsa elbette ben onu gazeteci telakki ederim" dedi. Basın hukuku alanında kitaplan ve araştırmalan bulunan Prof. Çetin Özek, yazdıklan yazılardan dolayı ceza alanların "gazeteci" sıfatı taşıyıp taşımadıklannın önemli oi madığım, duşunce açıklamak hakkını kullandıklan için mahkum edilmelerinin önemli olduğunu soyledi. Prof. Çetin Ozek şunları söyledi: "Basın Kanunu'na göre yayımlanan dergi ve gazetelerde göriiş açıklayan kişilerin, açıkladıklan gönış nedeniyle cezalandınlması, basın özgürlüğunün yok edilmesi sonucunu doğurur. Gazetelerde yazı yazan ve bu nedenle Basın Kanunu'nun 16. maddesine göre 'basın yoluyla suç' işledikleri kabul edilen kişilerin 'gazeteci' sayılması gerekir. 'Gazetecilik' sıfatı basın kunıluşlarına üye olunması veya basın kartı bulunması koşuluna bağh değildir. Belirli bir ideolojik görüşü dile geliren veya yasal bir örgütün vayın organı olan gazete ve dergilerde yayımlanan yazılar nedeniyle cezalandınlan kişilerin