Katalog

CUMHURtYET/10 HAVA DURUMU TURKIYE DE BUGUN Y 18° Y 10° Y 17° Y 8° Y 9° Y 10° Y Y W Y 11° Y 12° Y 10° Y 9° Y 12° Y 12° Y 8° Y 10° Y 8 Y 12° 9° Oıyartalor V Y 3°El)ıme Y 9°Erzıncan Y 2°Erajrum Y 2°Estaşehtr 3°Gaaantep Y Y C 8°GumuşfıaneY 17" 8° 12° 10° 8° 18° 12° 10" 10° 9° 7° 12° 1(F 10° 9° 8° 8° 9° 15° 10P Mamsa 1°KMaas 6°Meran 3°Muğte 2°Mu$ 11° Nıjcfe 8°0rdu 5°Rı» 4°Samsun 2°Sürt VSmoe 3°Sıvas 2°fcKırta( 5°frata>n 4°lıncei Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y 2°Ytegat 8°Zonguldak Y 12° 3° 16° 8° 19° 11° 13° 4° 11" 6° 10° 6° 11° 7° 12° 6° 12° 7° 19° 11° 11° 7° 10° 5° 8° 2° 12° 7° 12° 6° 10° 2° 10° 4° 11° 4" 10° 5° HABERLERİN DEVAMI HAVA DURUMU ~ ITİeteofDlOf Genel Muduriuju Kten alı nan Ngıye gure 5tun b&geler ma par çalı çofc buhıtlu (uvı Ege dışında tum yurt yafetgeç«cek ttSışür geneHde yajmur veyeryersa$anakvegökgurunuhısa()arak t ü c p , Iç Egt, tç Anadolu nun ku2eyM a de Bab KarademzTn ıç tesımtennde yutee* jofcnfc tarta lonş* yaânvr ve kar ş e M n * olaak H*A SICAKLÛ Batı M l geienmade aalmaya devam edaeek DoJuda deflışnıeyeafc. RUZGAR VunJun guney ve doju lesunlennde gunejr w batı (öntedjn dOeriBtaıdekuaytetalıyönlenfen orta kuvveöe yet yer kuvveBıce esecek. OendenJe. Kıradenz'de yıMu ve poyradan Msrmara. Egede yıfcte ve «aray* den Akdenızde kıtte ve gunbatıs nuan 35 ~ Helsınkı Mos/tova T DUNYA DA BUGUN Amstmtam Amman Ahna Bajdat Barcetona Basel Belgrad Berlm B<xm B'uksel Budapeşte Cenevre Cezay» C«Me Dubaı Frarfdurt Gıme Hotemkj Kalm Kopenhag KMi Klta>şa Y 16° Y H° B 14° Y 14° 8 15° Y 9° Y 7° B 10° B 12° Y 15° B 10° Y 10° A 18° B 29° B 34° B 12° Y 18° Y 5° A 24° Y 12° B 13° Y 19° Lemnçrad Londra Mteno Montreal Mosfcova Mumh New York Oslo Pans Prag R,yad Roma Sofya Şam Tel/Vv lınus *fw)ık Vryana Zunh Y Y Y B B B B 8 Y Y B A A K Y A A B B B 5° 16° 16° 12° 9° 2° 12° 19° 7° 18° 12° 36° 17° 4° 15° 27° 24° 11° 13° 10° 17° Y 8° ANKARA NOTLARI MUST4FA EKMEKÇİ '»vjf ^ •Bertın •Pans L »fsdrıf Bahkesır BHeak Bngâl 67 kuvvetınde saatte 1021 27 33 denız mlı hula esecefc DENIZ Mu Bohj tedıl yer yer kaba felgalı olacak Dalga yukseldığı 1 3 yer yer 4 metre Borea doiayında bulunacak Van GĞtu nde hava cok üuluBu ve vajmunu ge Ç çecek Ruzgar guney ve do*i yönlerden orta kuvvette esecek Göl çalÇoıum kamılı otacak Göruş uzaMıOı 510 km dolaymla oiacak Denaf Brtks 5°HaMdn 4°ls(aftt 2°lsaiM 2tomr 7°Kars 7°KasBmonu 3°Kaysen 1» Kırtdafe« PKooya 5°Kulatrya v 130 *°Malatya | «^ r A Kurtuluş Sayaşı Gazileri Gibi Koy Enstıtülennın kurucusu Ismaıl Hakkı Tonguç, görevınden alındığı zaman, tüm Koy Enstıtüsu mudurlerıne 2191946 günlü bır mektup yazarak, şöyle der "Kardeşım Sızınle bırlıkte çalıştığım yılların, hayatımın sonuna kadar sürecek tatlı hatıralan ıle kalbım ve vıcdanım dolu olarak ılkoğretım ışınden ayrılıyorum Ama kanun ve prensıplerde hıçbır değışıklık yoktur Işbaşına gelen ve orada kalan arkadaşlara guvenerek görevınızı şımdıye kadar olduğu gıbı yapmanızı, bu alanda son dıleğım olarak, sızlere ve vasıtanızla bu ışe bağlı olanların hepsıne duyurmak ıstıyorum Dava, sızın çalışmalarınızla bugunku şeklını aldı, aynı tutuşla gelecektekı ulkusel şeklıne kavuşacaktır Oğretmen ve oğrencı arkadaşların bu davadakı hızmetlerını Ilkoğretım Kavramı' adlı kıtabımda belırterek gorevımı bu yönden de eksık btrakmamaya çalıştım tşbırlığı yaptığımız zamanlarda gosterdığınız dostluğa arkadaşlığa ulkuye bağlılığınıza candan teşekkur eder çok çok gozlerınızı öperım " (Mektuplarla Koy Enstıtüsu Yıllan 19351946, Hazırlayan Engın Tonguç, sayfa 236237) Koy Enstıtüsu yönetıcılerınden M Rauf Inan'la konuşuyordum, şoyle dedı Köy Enstıtulerı on yıl bıle yaşamadı Yırmı kıtap yazılmıştır Koy Enstıtulerı hakkında Beş yuze yakın ınsan, bınlerce yazı yayımlamıştır Köy Enstıtulerıyle ılgılı Bır tanesını sana soyleyeyım, Nejat Eczacıbaşı, San Francısco'da uluslararası bır toplantıda Köy Enstıtülerını anlatmış "Kuşaktan Kuşağa' kıtabında geçıyor, Köy Enstıtülennı anlattıktan sonra, orada bulunan önemlı bır sanayıcr Pekı, bunlar nıye kapandı? dıye sormuş O da, Bazı kusurları vardı* yanrtını vermış O sanayıcı Eczacıbaşı: na bır çıkışmış Her yenı şeyde kusur olmamasına ımkân mı var° demış Böyle değerlı bır kurum bunlar tamamlanabılırdı Nasıl kapatıldı7 Yazısının sonunda Eczacıbaşı dıyor kı Eğer, benım de kendısıyle aynı duşüncede olduğumu bılseydı, bana böyle çıkışmazdı' Bak şımdı dunyada görülmuş şey değıldır, on yıl bıle sürmemış olan bır eğıtım kurumu ıçın bınlerce yazı yazılsın. Doktora tezlerı hazırlansın Evet, sonra kıtaplar Ilk kıtabı yazan da Ahmed Emın Yalman'dır "Yarının Turkıyesıne Seyahat ' Okudum onu, Mechs kıtaplığından alıp okudum Öyle mı 9 Onun Çıfteler Koy Enstıtüsu'yle, Hasanoğlan'ageldığı zaman ben "Sızı yalnız bırakalım, kendınız gezın" dedım ' Sız gezın, bızım etkımızde kalmayın' Pekı, dedı, kendısı gezdı Kaç yılında gelmıştı sıze^ 1944'te, 1945te de Hasanoğlan'a geldı Orada bahçe başkanına 'Nasıl yorulmuyor musun7" dıye sormuş "Çelık gıbıyım" demış 0 da, pek hoşuna gıtmış Ahmed Emın Yalman hayran olarak ayrıldı "Yarının Turkıyesıne Seyahat'laılk yazan ooldu Güneş gazetesınde Prof Cahıt Tanyol, ılk kez bu denlı genış yazı yayımladı Hürrıyet'te de yazıldı Hümyet'te de yazıldı Bakın, kapatıldıktan kırk yıl sonra Hürrıyet, Mılhyet, zaten Cumhunyet oteden ben yazar, ^3uneş yazılar yayımladılar Cahıt Tanyol'un yazılan ne güzeldı, bır bılım adamı Köy Enstıtülennı yazdı O aslında öğretmendır Adana Oğretmen Okulunu bıtırmıştır Bır bılım adamı Cahıt Tanyol ılk kez bunu koydu, "Köy Enstıtulerı nıçın kapatıldı, nıçın öğretmenler bugün bu durumdadır9" Ben çıkacak kıtabımda buna' ağalar egemenlığı" dedım Aslında Atatürk'e karşı olanların yaptıkları ıştır Koy Enstıtülennı kapatrridk Afet Inan'ın bır yapıtında vardır Ataturk şoyle der ozetle 1931'de galıba Inkılap (devrım) bır toplumu gen bjrakan muesseselerı yıkıp onların yerıne gelıştırıcı muesseselerı kurmaktır, der Kımdı bu kuvvetler9 Padışahlıktı, şeyhulıslamlıktı, 0 zamankı aydınlardı Şeyhulıslamlıkla, medreseler hocalar şeyhler tekkeler, ağalar eşraf Onları ortadan kaldırdı Yıne Ataturk 5 Kasım 1925 te Hukuk Fakültesı nı açarken demıştı kı ozetle 'Inkılabın ateşlı hamlelerı sonmeye başlaymca sınmış olanlar harekete geçerler" Gerçekten öyle oldu Ataturk öldükten sonra harekete geçtıler Kımler geçtı 9 Ağalar Demokrat Partı'yı kuranlar Kıtabımda açıkça yazdım Orta ve Batı Anadolu'nun çıftlık ağalarıyla, Doğu ve Güney Anadoiu'nun toprak ağaları Tabıı, en az hocalar da onlara katıldılar Oyle oldu kı, ışte Ataturk un en güvendığı adamı, Celal Bayar ı hızmetlerıne aldılar" Rauf Inan'la Hasan Alı Yücel'ı konuşuyoruz Şoyle dıyor Hasan Alı Yucel, dunya tarıhınde bır benzerı gelmemış Mıllı Eğıtım Bakanı'dır Onun zamanında altı tane seferberlık uygulandı Bın halk eğıtımı seferberlığıydı Bın' ılkoğretım seferberlığıydı, bırısı koy eğıtımı seferberlığıydı ettı uç Okuma yazma seferberlığı, teknık oğretım seferberlığı, 1942 yılında 83 mılyon lıra ayrıldı bırdenbıre Turkıye'nın her yanında sanat enstıtulerı kuruldu Yayın seferberhğını başlattı, beş yılda 531 kıtap basıldı 900 kıtap çevrılmıştı yabancı dıllerden Bakanlık on tane dergı yayımlıyordu ıstersen adlarını soyleyeyım, ışte bu kadar Dunya tarıhınde, değıl Hasan Alı gıbı, Hasan Alı'ye benzer bır bakan gelmemıştır Yedı yıl, yedı ay yedı gün çalıştı Buydu Hasan Alı Demokrası onun kendısı demokrasıydı canım demokrattı Samsun'da bır olay oluyor, Hasan Alı, oğretmenlen toplamış konuşuyor bır oğretmen Hasan Alı'ye çıkışryor, eleştırıyor O de'ece ılerı gıdıyor kı, Valı Izın verırsenız bu oğretmenı çıkaralım1 dıyor Hasan Alı'nın verdığı yanıt çok ılgınçtır Valı Bey, bız ıkı meslektaş konuşuyoruz, elbette konuşacağız" dıyor Adamlığa bak' valı hazmedemıyor da Hasan Alı onu böylece susturuyor " Köy Enstıtülennın kuruluşu üzerınden kırk sekız yıl geçtı Bu kurumlardan yetışenler, ölmüşlerse ölum ılanlannda "Köy Enstıtülü" dıye anılıyorlar Kurtuluş Savaşı gazileri gıbı / X Cezayir • Şam Kahıre m O J I SS» A ac * B ouıuJu K Kaı» S sst V Evet, Yine Zam.. nın cenderesındekı bır ülkede, okurun aıle butçesıne ek bır yük getırıyor olmanın sıkıntısını yaşamak herhalde hoş bır duygu değıidır Zam kararının gazete yönetıcısını bır sure ıçın kıvrandıran bır başka boyutu da tırajla ılgılıdır Arttırılan fıyat, gazete satışını nasıl etkıleyecekiır'' Zammın gundeme gınşıyle bırlıkte gazete yonetımlerını en çok uğraştıran soruların başında hıç kuşkusuz tıraj gelır Kentlere ve bölgelere gore satışlann ınış çıkışı bellı bır sure neredeyse saat başı ızlenır Bayı taleplerı ne âlemde^ lade şışıyor mu 9 Inış oranı nedır? Bır yerde ıstıkrara kavuşuyor mu tıraj 9 Gazetelerın dağıtım bırımlerı tepeden gelen bu soruların tekduzelığı karşısında bırkaç hafta boyunca bunalırlar Onun ıçındır kı, gazetelerın zam duyurulan genellıkle "elımızde oimayan nedenlerie " dıye başlar, yıne aynı deyışle noktalanır. Ama gerçekten de durum oyledır Eğer "elımızde olsa" ne dıye zam yaparak hem okurlanmızı hem kendımızı sıkıntıya sokalım' Ama ne yazık kı, "elımızde oimayan nedenlerie" dıye başlayan duyurular son yıllarda gıttıkçe sıklaşmaktadır Bunun temelınde enflasyon ekonomısının yattığını yınelemek belkı gereksızdır Ozal hükumetının sorumsuzca yururtuğü ekonomı polıtıkaları, fıyatların pallamalarla yukselmesıne yol açmaktadır Son uç dort ayda geçerlı olan enflasyon temposu yuzde 100 cıvarındadır (Baftamfı 1. Sayfada) Hem ABD, hem Ermeni milliyetçisi Enflasyon ve hayat pahalılığı, ınsanımızın gunluk yasantısını ıçınden çıkılamaz hale getınrken, aynı zamanda toplumsal yapımızı da gızlıden gızlıye kemırmekte, ıçten ıce tahrıp etmektedır Bu sınsı ve olumsuz etkıden ekonomık ışletmeler de eğer dıkkat etmezlerse paylarını bır başka bıçımde almaktadırlar, malı temellerı enflasyon dalgalarıyla gıtgıde aşınmktadır Cumhunyet de bu konuda gereklı ozenı göstermek durumundadır Bağımsız olmak, Cumhunyet'ın kuruluşundan berı benımsedığı en temel ılkelerınden bırıdır Basın dışında başka hıçbır ış alanında faalıyette bulunmamak da yıne Cumhunyet'ın tıtızlıkle koruduğu meslek ılkelerınden bır dığerıdır Bu nedenlerle Cumhunyet, kurulduğu 7 Mayıs 1924 tarıhınden bugune, bu ılkelerını ozellıkle okurlarına dayanarak ve onlardan guç alarak yaşatmıştır, bundan sonra da yaşatacaktır • Bır pazar sabahı, bır tatıl gunu, sızlerı yıne "elımızde oimayan nedenlerle " dıye başlayan bır yazıyla karşı karşıya bıraktığımız ıçın duyduğumuz sıkıntıyı dıle getırmek ıstedık Gerçek gelırlerın yukseldığı, fıyatların makul duzeyde seyrettığı, hayat pahalılığının dert olmaktan cıktığı, ınsanlann geleceğe daha umutla baktıkları guzel gunlerın ozlemıyle hepınıze lyı pazarlar dılıyoruz (Baştarafı l. Sayfada) Amerikalı bir milliyetçi olmakla Ermeni bir mıllı\etçı olmak arasında doğrudan bır çelışkı gormuyorum Ben bir Ermeni Amerıkalıyım. Dıaspora'da bır Ermenıyım Avnı zamanda yurtsever bır Amenkalıyım Benım gıbıler ıçın ola> şövle Bızım ıkı mılleümız var Bin Ermeni, dığen Araerıkalı. Şu anda tanhı olarak topraklannın son derece kuçuk bır bolumu Sovjetleşlınlmı$ olan Ermeni mılletı Dıaspora'da. Her mılletın bagımsızlık ıslegı ülmalıdır, bunda anlaşılmavacak bır şev vok Sonuçta bu, Amerikan gelenegınde olan bır şe>. Eğer 1915'tekı olaylar olmasaydı, ben bugun burada olmajacaktım. Gerek bujukbabam gerekse buyukannem katlıamdan sonra oksuz ve yetım kainuşlar. Dıaspora'da olmak demek, ornegın ben dun>anın dort bır \anındakı dıger Ermenılere buyuk bır >akınlık du>u>orum Onlann ba^ına gelenler benı ılgılendınjor Bız dağıtılmı^ bır aileyız. Hâlâ daha onlara kendımi son derece yalun hissedıyorum. Bir Amenkalıyım, ama benım içımde bır fazladan unsur var, o da benırn Krmenı kımlıgım. Bu kimlık benı dıger Ermenılere >alunlaşbnyor... Biam ortak bır sorunumuz. Ben hayatım boyunca gncumon son damlasına kadar bu sorunun çozulmtsı ıçın çabalavacağım, bunu ben yapamazsam ogluma devredecegım." Vartıan'ın başkanlığım yaptığı Amerikan Ermeni Asamblesı VV'ashıngton'dakı en güçlü Ermenı lobı kurumu 1972'de kurulan asamble, Ermeni Amenkalıları Washıngton'da temsıl edıyor Bu özelhkJe, Kongrede soykınm yasasının lobısını yapmak, eğıtım programlanna soykınm tanhının eklenmesınj sağlamak gıbı ana faalıyetlenn yanı sıra, Ermenılerın sosyal haklanna ılışkın çalışmaiarı surdurmek anlamına gelı>or Ermeni lobısı VVashıngton'da Yahudı lobısı kadar olmasa bıle, güçlu ve etkın lobı gruplanndan Ermeni lobısırun sıyası gucünu kanıtlayan en önemlı gösterge, Cumhunyetçı Partı'nın kalesı olan Ca lıfornıa'nın Valısı George Dokmecıyan. ABD Dev let Başkanı seçıl meden once, RonaJd Reagan'ın valı olduğu Calıfornıa zengın bır eyalet olduğu gıbı, sıyası olarak etkın bır eyalet Cumhurıyetçı Partı'nın klasık geleneksel muhafazakâr kanadından olduğu belırtılen Dökmecıyan başanlı bır valı Amerikan Ermenılerının Dıaspora'yı nasıl tanımladıklanna bır başka örnek, Glendale Communıty College öfretım görevlılerınden Levon Maraşlian. Aılesı Maraş'tan, annesı ve babası Beyrut'ta evlenmışler Maraşlian da Vıetnam'a gıdenlerden Yalnız kendı ısteğıyle değıl, seferberlık nederuyle gıtmış Maraşlian ıçın Ermenı mıllıyetçıiığı, Amenkalı olmasına göre daha baskın bır duygu Hıç Türkıye'ye gıtmedığını belırten Maraşlian, "Gormedığı topraklara ozlemın farklılığım" vurguluyor ABD'de ünıversıte eğıtımı sırasında Turkçe öğrenmış Sık sık Melıke Demirağ kasetlerı ve klasık Turk muzığı dınlıyor Her gün Hürrıyet Gazetesı okuyor Ermeni yurtseverı olduğunu belırtırken, "Teröristlerden ve fanatiklerden" kendını ayırt edıyor Turk düşmanı olmadığını söyluyor Turkçe konuşmayı sevdığını anlatıyor 1987 The Minonty Rights Group Raporu, Dıaspora'da, (yanı Sovyetler Birlığı dışında) dünyanın çeşıtlı yerlerınde toplam 2 5 ıla 3 mılyon Ermeni bulunduğunu kaydedıyor Aynı kaynağa göre Sovyetler Bırlığı'nde Ermenıstan dışında Azerbaycan ve Gürcıstan' da toplam Ermeni nufusu 3 5 mılyon, ABD ve Kanada'da 450 000, Turkıye'de 250 0 0 0 , îran'da 200 000, Lubnan'da 180 000, Sunye'de 150 000, aynca çeşıtlı Avrupa ülkelerınde, Uzakdoğu, Doğu Bloku ve dığer Ortadoğu ülke lerınde genellıkle 10 OOO'ın altında Ermeni nüfusu bulunuyor Dıaspora'mn uç sıyası partısı var Sosyalıst Hıncak, Taşnak ve sosyal demokrat lıberal Ramgavar Hıncak ve Taşnak, bılındığı gıbı Ermenılerın en eskı ıkı partısı Hıncak lS87'de Cenevre'de, Taşnak da 1890'daTıflıs'te kuruldu Sosyahst devrımcı gruplardan etkılendıler Ramgavar özelhkle 1933'te başlavan ve 1956'da kesın leşen Ermeni kılısesımn bölünmesı tartışmalarında sesıru duyurdu Üç partı Turkıye ıle ılgılı konularda aynı çızgıyı pa>laşıyor Sovyet Ermenıstam ıle ılgılı olarak aralarında bazı farklılıklar var Örneğın Hıncak ve Ramgavar, Ermenıstan'm ekonomık \e asken nedenlerle Sovyet sıstemı ıçınde kalmasından yana Bağımsızlık uzun dönemh bır talep olarak belınyor Taşnak ıse bağımsız lığı, btıyumeyı, bırleşmeyı mum kün oiduğunca çabuk gerçekieştırmeyı savunuyor Şımdıkı Sovyet Ermenıstam'nda Komünıst Partısı dışında bır partı olamadığmdan üç partının Komünıst Partı uyelerının fîkırlerınde temsıl edıldıklen söylenmekte Ancak Dıaspora'da hemen her yerde partı bürolarını bulmak mümkttn Amerikan Ermenılenrun buyılk çoğunluğu, sorulduğunda Ermeni teronzmmı desteklemedıklennı, doğru bulmadıklarını belırtıyor Ancak bu cevabın hemen ardından, "Tanhte yapılan haksızlıklara gençlenn boyle tepkı gostermesı anlasılmayacak bır sey degil" dıyerek sempatılerını bellı edıyorlar Her ne kadar terör fikruıın karşısında olurlarsa olsunlar 197384 arası saldınlann "geçmişin ocnnu almak gibi" bır nedene dayandınlması, Dıaspora Ermenılen arasında bu eylemlere karşı bır sempatı, hatta zaman zaman destek sağlamış gıbı görunuyor. CÖNEYT ARCAYÜREK yaz.yor Arada bır akıllarını başlarına alıp sade vatandaşın arasına karışsalar belkı de hoşlarına gıtmeyecek kısa bır yanıt alacaklar Kurtulmak ıçın Gerçekten seçımden 4 ay sonra halkın yıne mıtıng alanlarını doldurması Türkıye'de bıle ender rastlanan bır olay Bu kalabalıklara alanlara akan ınsanlara bakarak, çoğu ıle konuşarak varılacak sonuçlar bırkaç noktada özetlenebılır 4 ayda eskıyen bır ıktıdara kıtiesel tepkı, bınncı etken bu Belkı ıkıncısı daha önemlı Ekonomık baskılardan bunalan halk artık ' değışıklık ıstıyor", bırdeğışım ısteğı ıle alanlara koşuyor Bır aya yakın suredır durmadan gezen Demirel bu gerçeğı yakalamış görunuyor Adapazarı nda Izmıt'te adeta, 'tepkının muhendıslığını yapıyor Lafı olçuyor bıçıyor, bu iktıdann sıkıntılara çare olmaktan çıktığını vurguluyor "ANAP'tan uzak değıı kısa zaman sonra kurtulacaksınız" dıyor Kalabalıktan nasıl dıye soran yok Demı rel'den ıse genel bır tanımlama gelıyor "Elbet sızın, halkın oyiarı ıle " Fakat "kısa zamanda kurtuluş", Ozal'ın ıktıdara sımsıkı sarılıp bır türlu bırakmak ıstemeyeceğı, bır genel seçım havasına asla rıza göstermeyeceğı bır ınatlaşma ortamında nasıl gerçekleşecek? Önce de yazdık, SHP ve DYP kulıslennde gözetılen varsayımda kısa süre sonra, belkı gelecek ılkbaharda bır genel secım beklentısı yaşanıyor Her ıkı lıder henüz armudun olgunlaşmadığını bıldıklerı ıçın genel seçımın tarıhını ya da mevsımını henüz açıkça soylemıyor Ne var kı, Özal'ın ha'ktan gelecek baskıya eklenecek otekı etkenlere karşı fazla dayanamayacağı hesabı yapılıyor (Baftarafı 1. Sayfada) Demirel: Iktidaruı canı kalmadı (Baştarafı 1 Sayfada) kelen arasına gjrdıgıaı söyledı Demırel, \ N A P ıktıdannın "canının luümadığım" belırterek, "Her gecenıa bır sabahı var Sıyasette her gelen gun yenı bır sey dogurur" dıye konuştu DYP Genel Başkanı dün lstan bul'da tÜ tkusat Fakültesı Mezun ları Cemıyetrnce düzenlenen 13 tktısatçılar Haftası'nda konuştu, daha sonra da hdıkopterle Adapazan ve tzmıt'e gıderek konuştu Denurel, tstanbul'dakı konuşma sında, Türk ekonomısının durumu ve dış boFç sorunlan üzennde durdu DYP Genel Başkanı, bu yıl ödenecek 7 2 mılyar dolarlık dış borcun mıllı gelınn yıizde J2'sıne vardığmı kavdettı, "Turkıve bu odemejle kendını fukarala^(ınyor. Turk vatandaşı bır borç tuzağına ginnıştir" dedı Dış borçlann 1980 yılında 13 mılyar düzeyınden 1988'de 41 mılyar dolara çıkoğmın belırtıldığıru kavdeden Denurel, bu mıktara, Turkıye'dekı yabanalann mevduatının, asken kredılenn ve Doğu Bloku ülkelenne olan borçlann dahıl edılmesıyle 50 mılyar dolara yükseldığını söyledL 60 mıtyar dolarlık gayn safi mıllı hasılanın ıçın de 4050 mılyar dolarlık dış borcu üe Turkıye'nın dünyanın en borçlu ülkelen arasına gırdığım vurgulayan Demirel,'en borçlu ulke Brezılya'nın bıle 100 mılyar dolarlık borcuna karşıbk 300 mılyar dolarlık GSMH'sınm bulunduğunu ka>dettı ve Turkıye'nın "çok ağır bir yiikıın altına sokulduğunu" savundu Demirel daha nra şöyle devam ettı "Tnrkiye borca barmıştır. Bu sene 12 mılvar dolar borç odevecegiz. Bu, ıhracatımızın yuzde 6O7O'ıdır. GSMH'nın de yuzde 12'sıdir. Boyle bır ulke dunyada yok. Bır de borcu borçla oduyonız. Borcun faızinı dahı borçla oduyonız. Eger faızı dahı borçla oduyorsanız batmışsınız demekür Hıçbır sey sızı kurtaramaz Porçlanmada kantann topu kaçınlmışlır. Haddioı aşan borç, kışileri de devietlen de tavıze zoriar. Halkımm da uyarıyoruz. Türkiye tavız verme noktasına gelmiştır." Demirel, helıkopterle gıttığı Adapazarı'nda da tstasyon Meydanı'nda çok kalabalık bır topluluğa hıtap ettı Bır yüda üç kez geldığı Adapazarı'nda memleket meselelennı anlatmak ıstedığını sö> leyen Demirel şo>le konuştu "25 yıldır ne dednsek dogru çıktı. Zaman bızı haklı çıkardı. Bızım temsD ettığınuz fikır kra>atlı>i, poturiuyu, çarşafİMi oğretmenı, koylu\u, herkesı kucaklıyor. Bız herkes ıçin refah, bak, eşıtlik, hurnyet ıstıyoruz." "Memuru enflasyona ezdirmedıniz mi? Asgan ucretı hâlâ 49 bın lirada tutmuyor musunuz? Gubreye, benzıne 4 ayda 4 defa zam yapmadınız mı?" dıyen Demirel, artık Turk Lırasf nın "kopuk" halıne geldığını sövle>erek soyle devam ettı "Artık zamlan bız bıle takıp ederaez hale geldık. Ama derdı çeken bilir Bunlar gezmede, eglenmede. Vatandaşın sadece bugununu degıl, yannını da kararttılar" Demirel, "İktıdann canı kalraamıştır. Yalanla dolanla ayakta durmaya çalışıyorlar Mılletın uçte binnı temsıl et, Meclısın uçle ıkisinı al. Bu Allah'ın gucune gıtmez rnı? Ama her gecenın bır sabahı vardır. Sizi sıkıntıdan bız çıkartacağız. umudunuzu kaybetmeyın. Arkamıza duşun, bize guç vrrin" dıye konuştu 41 mılyar dolar olarak ıfade edılen dış borçlar ıçuıde 11 mıl>ıar dolarlık kısa vadelı borç bulunduğunu ve bundan "korktugunu" belır ten Demirel şunlan ekledı "YariB kapınıza dayanırlar. Odeyemem, diyemezsınız. Sız odemezseuiz yerinıze gelen hukumetler odemek zonında kaJıriar Devlette bır devamlılık vardır. Hukumetler ıse bır şapka gıbıdır. Devlet ıse başkadır şapka eskırse yenisını alırsınız. Baş eskırse ne alırsınız? Devletı boyle yıpratamazsımz." DUNYADA BUGUN Baştarafı i. Sayfada Eğıtım Bakanı'na, Bakan Bey tarafından da Başbakan Ozal'a futursuzca ıletılebılmesı Gerçı ANAP'ın ıçındekı fırtınaları Mıllı Eğıtım'ın nasıl şerıatçılarla, Turklslam sentezcılerı tarafından parseltendığını bılenler, bu gırışımlere belkı fazla şaşmamış olabılırler Ama onlar bıle Özal'ın bu onerıyı büyük bır rahatlıkla Çankaya'ya göturebılmış olması karşısında dehşete duşmüşlerdır Bu dehşet de, Sayın Evren'ın, aynı soruyu Inönu'ye sormakta hıç sakınca gormemesı yanında çok hafıf kalmıştır Yıllardır, belırlı gerıcı çevrelenn 19 Mayıs Bayramı karşısındakı tutumunu çok tyı bılmekteyız Hıç kusku yok kı 19 Mayıs törenlerının ertelenmesı önerısının temelınde de bu duşuncenın etkısı olmustur Belkı onerı doruğa doğru tırmanırken, ona yenı gerekçeler getırılmıs olabılır Ama olaya son yıllardakı gelışırnı ıçınde bakıldığında gerçek gun gıbı ortaya çıkmaktadır Dınsel bır gunde genç kızlarla erkeklerın statlarda gosten yapmalannın yasaklanması duşunulmuştur bu erteleme onerısıyle Boyle bır davranış 19 Mayıs Bayramı ıle çakıştığı ıçın Şeker Bayramı'nın ertelenmesı kadar anlamsızdır Böyle bır davranış bır ulusal gunden odun vermek anlamını taşır ve çok tehlıkelı gelışmelere yol açar Ulusa ummet katanlar, şımdı yavaş yavaş ümmetın ulusa egemen olmasının yolunu yapmakta olduklarının bılıncınde değıl görunuyorlar Boyle bır onennın Çankaya'ya kadar götürulmesı, hele Çankaya tarafından ana muhalefet lıderıne sorulabılmesı son derecede uzücudur Olayda tek sevındırıcı yön, 19 Mayıs'a ana muhalefetın kararlı ve yureklı bıçımde sahıp çıkmış olmasıdır Bu kez yanlış hesap Bağdat'tan değıl, olmayacak duaya amın demeyen Inonu'den donmuştur Şımdılık her şey duzelmış gıbı görunuyor Ama onennın once Sayın Özal tarafından Sayın Evren'e götürulmesı, sonra da Sayın Evren'ın bu soruyu Sayın Inönu'ye sorması bıle yeterınce uzucu ve yaralayıcıdır Çünku bazı soruların sorulması bıle ayıptır, konuyla ılgılılerın anlayacağı dılle caız değıldır Yazık, çok yazık 1 . AUSIRMEN Konuşması sık sık "Başbakan Demirel", "Kurtar bızı baba" slo ganlan ıle kesılen Demirel, bugun yapılacak ünıversıte sınavlarından ve 600 bın öğrencının ter dökece ğınden söz ederek şöyle dedı "Bunlardan ancak 150 bınının yuzu gulecek Ote vandan unnersıle mezunD ışsızler var. Banlara çare bulun bakalım." hey, bır zamanlar bu türlü ırdelemelerı yapanlara solcu dıyen aynı Demirel m ı ' Yalnız, bır başka gerçeğı Ozal'a anımsatmanın zamanıdır Halkın depolıtıze olduğunu söyleyen, hatta bu oluşumdan yarar sağlayan Ozal seçımden 4 ay sonra aynı kalabalıkların coşkulu bır bıçımde sıyaset haykırmasını gözardı edebılır mı? Bu mıtıngler doğrusu bır başka gelışmenın toplumda hızla ılerledığını gosterıyor Halk, Özal'ın yalnız sakat, ıstırap bındıren uygulamaları ıle depolıtıze olmaktan çıkıyor kısa sürede polıtıze guç halıne geçtığını kanıtlıyor Kısacası Ozal'ın fazla güvendığı depolıtızasyon öğesını ortadan kaldırmaya, daha doğrusu yığınların bu kefenı yırtmalarına yıne Özal ve uygulamaları neden oluyor Demirel de şaka karışığı kabul ettı Gıderek halkın gensınde kalma olasılığının somut bır örneğı ıle karşılaştı Ekmeğı 30 lıradan 150 lıraya bu iktıdann çıkardığını söyledığınde kalabalıktan sert tepkı seslen duyuldu ' Hayır, 200 lıra ' dıyordu Adapazan ınsanı Demirel gıbı gıttığı yörelerın sorunlannı daha önceden saptayıp ona gore konuşan bır lıder bıle haykırışı duyunca "Demek kı bız de takıp edemeyecek hale geldık" demek zorunda kaldı Bu, hem fıyatları hızla ızlemenın hem de halkın vurgulamalar karşısında duyarlılığının gensınde kalmanın şaka da olsa bır ıtırafıydı Türkıye'de bır şeyler oluyor bır şeyler Kıtlelerde bır kıpırdanma, bır sılkınış, bugünkü gıdışten bır kurtulma ısteğ) gözlenryor, somut bıçımde ızlenıyor Mıtıng alanları, sokaklar bu venlerı kanıtlayan ınsan devınımlen, konuşmaları ve davranışlarıyla dolu Haziranda yerel seçim Izmıt'ıe Fuar Alanı'nda halka hıtap eden DYP Genel Başkanı, hukümete, >erel seçımlerı haziranda yapma çağnsında bulundu Ozal'a teievızvonda sorunlan tartışma çağnsını yıneleyen Demı rel, "Onlara soyluvonız, bu ulke sızm mustemlekenız değıl. V uregjnız yerjyorsa açın televızyonu, ulkeoin meselelerını tartışalım. Biz ayagımızda demır çarık, ulkenın yollannı 20 defa katetmışız. Gerekirse bir o kadar daha katederiz" dedı Bu yüzden Demırel'ın bu hesaba dayanarak böyle konuştuğu (Baştarafı 1. Sayfada) nu soylemek yanlış olmayacak Nıtekım ' Çare" dıyor, "oylannız Istanbul'da Ramazanın ılk gunü la bu ıktıdart devırmektır " Demı ımsak ve ıftar vaktı şöyle: tmsak reı ın tepkı muhendıslığının sıya 4.41, ıftar 19.53. sal yanını perçınleyen rakam ırdelemelerı çarpıcı yankılar yaraGULERYUZLU tıyor kalabalıkta Dun 14 dakıka çalışan ışçı bır ekmek alırken buCİDDİLİK gün bır ekmeğe karşılık 42 dakıVedal Gunyol ka çalıştığını, 4 kılo pancarla bır 1000 hra (KDV ıçınde) sıgaranın el değıştırdığını, paranın gıderek köpuk okjuğunu soyÇağdaş Yaymlan Turkocağı leyen Demirel ıle hey gtdının efesı Cad 3941 Cağaloğlu tstanbul Bugece ÇALIŞAJNLAREV SORULARI/SORUNLARI YILM\Z ŞİPAL a Ve konuşma yetenegimi kaybettiırf' : Bır kamu kunıluşunda çalışan bır memunım. Hızmet surem toplam 23 >ıldır. İki >ıl once 'gırtlak kansen" nedenıvle gırtlağım alındı. Ve konuşma >etenegımı kavbeltım. 18 a> ıstırahatlı kaldıktan sonra saglık kurulu raporu ıle ışbaşı aldım. Allı a>dır da çalışmakta>ım. Konuşma >eteneğımın olmaması ve bunun verdiğı psikolojık bunalım nedennle çalı^makta çok guçluk çekıyonım. Benim durumumda olan bır kımse malulen emekli ölabılır mı? Olabılırse uvgulanacak yonlem ne olmalıdır? M.A.A. YANIT: TC Emekli Sandığı Yasası "malol" ve sakatlara özel hukumler getırmıştır Nedenı ne olursa olsun, vucutlannda oluşan aksaklıklar ya da vakalandıkları tyıleştınlmesı olanaksız hastalıklar vuzundcn gorevlennı yapamayaeak durumu gıren ve bu nedenle "malul" olduğunu, yasada belırlenen sağlık kurullannın bınnden aldıklan sağlık raporu ıle belgeleyenlere "fiılı hizmet muddetleri en az (10) yılı tamamlamış" olmak koşulu ıle malulluk a>lığı bağlanmaktadır Bunun yanı sıra, 2889 savılı vasa ıle "çalışma guçlenni en az r o 40 oranında yılırdıgı saglık kurulu raporu ıle belgelenen ve en az 15 >ıl ve daha fazla fiılı hızmeti" olan sakatlara da emekli avlığı bağlanması ongorulmuştur 'Malul' ve saka' arasında avrım bırının, "gorevlennı vapama>aıak duruma gırmesı", dığennın "çalışma gucunun en az % 40'ını \ıtırmış" olmasıdır Çalışma gucunun tumunu yıtırenlere malulluk avlığı bağlanabılmesı ıçın 10 \ıllık çalışma suresı yeterlı olmakta, çalışma gucunun en az "» 40'ını yıtıren sakatlara ıse avlık bağlanabılmesı ıçın en az 15 vıllık çalışma suresının varlığı gerekmektedır Gerek malulluk, gerekse sakatlık nedenıyle bağlanan aylıklar, avnen emekli a\lıklan gıbı hesaplanıp, 25 vıllık çalışma suresı olanlara °Io 75 oran üzerınden avlık bağlanmakta \e 25 yıldan eksık her tam yıl ıçın bu oran ^0 l'er azaltılmaktadır 23 >ıllık fiılı valışma suresı olan Emekli Sandığı ıştırakçısıne bağ lanacak "malulluk avlığı 'nın oranı r o 73 olarak saptanacal, çalış ma gULiınıın en dz O7o 40'ını Mtırdığı îvin sakat sa\ılanlara aynı valışma yılı n,ın yıne aynı orandan ( r o 7^'tcn) emekli avlığı bağlanacaktır Çalışma gucunuzun en az ""0 40'ını vıtırdığınızı sağlık kurulu ra poru ıle belgeledığınızde, 23 vıllık bır ıştırakçı olarak sıze r o 73 oran üzerınden emekli avlığı bağlanır SORL Menkul Kıymet Yatırımlarmızda Güvenli, Yönlendirici, Danışman Saat: 22.0001 00 arası Pazar akşamlan ENGİN EGE Orkestrası eşliğinde ŞECAATTİN TANYELİ Td: 168 66 6061 • • ı»«rtM RıMım cad M 255 lürakaY ısunlıul Te* 151 74 20 no natı stanDui 512 05 80 1} 82 5«IJ* Sittçrtjoı 4 itt»rf Han Zemın Kat Sırkecı « ümr şuw nemeraıt Cad Ho 27 mn iş Ham «at 1 No 112 umır Tel n 49 u 3 YENER KAYA "Borsa'da Uzman" 15161 10 15! 5733 Necalıbe» C^d No 253 KarakoylSlANBI L lei 152 23 28 1515734