Katalog

Prestige Card. m Cumhuriyet 65. Yıl; Sayı: 23104 Kurucusu: Yunus Nadi 400 TL. (KDV*W Büyük kolaylık. PAMUKBANK iyi ba n ka d ı r 18 Araidc 1988 Pazar Güriiltüye gidiyoruz Gürültü insana neleryapıyor? w • FATİH KARASUKRUK KAPAUCARŞf SIRKECt AKSARAY Roma'dan îstanbul Belediyesi kentin gürültüsünü ölçtü, ürkütücü sonuçlar ortaya çıktı Ölmekte olan başkent NİLGÜN CERRAHOĞLU Romalılar 6O'lı yıllann buyuleyici "Dolce Vita" kentini artık bir düş olarak haürhyorlar. = [ LALELI, ' KUMKAPt' BAKIRKÖY MCİRLICAD. BAâOAT CAOOCSİ « İ İ r i İ H İ İ l l S t l T h t C I İstanbul Anakent Belediyea ne bağlıı ÇeyU U I U I U I I K I I I U I O I r e K o ruma ve Kontrol Müdürtuğü ila İ.T.Û. Mimarlık Fakültesı Fızıksel Çevre Kontrol Birimt'nin istanbul'un çeşiöi bölgelerinde yaptıkları gürültü ölçümlen 15 noktanın gürültu üst sınınnı aşarak rahatsız edici bovutlara ulaştığmı gösterdı. Üst sınır olarak kabul edilen 65 desibelden en az 5 desibel daha yüksek olan bu bölgeler ve değerten şöyie Şişli 77 dB, Mecidiyeköy 82 dB, Barbaros Bulvarı 79 dB. Fatih Caddesi 76 dB, Bakırköy Incirli 77 dB, Lalelı 78 dB, Topkapı 78 dB Aksaray 76 dB, Kapalıçarşı 76 dB, Sırkecı Eminönü 71 dB, Yenikapı 74 dB, Unkapanı 74 dB, Karagümrük 70 dB, Fatih 76 dB, Kumkapı 70 dB. ITÜ Mimarlık Fakültesi Fiziksel Çevre Kontrol Birimi oğretim uyelerinden Doç.Dr. Selma Kurra, gürültünun yol açtığı ekonomik kayıplar hakkında şu bilgileri verdı: 1 Kayıp zamanlar: Uyku kalitesinin azalması, anlama ve dinlerne guçluğü nedeniyle kayıp zamanlar, doğru karar vermenin gecikmesi, konsantrasyonun bozulması, konuşma ile girişimlerin kesikliğe uğraması, dinlenememe (dinlenme süresinin uzaması), gürültü nedenli hastalıklar yuzünden kaybolan günler, aşırı yorgunluk nedeniyle işin yavaş yürümesi, gürültü yönetmelikleri gereği aktüel İstanbul Haber Servisi çalışma zamanının normal çalışma zamaruna göre azalması. 2 Verim kaybı: Üretimdeki düşüklukler, (nitelik ve nicelik kaybı) okulda öğrenci ve öğretmenin performans kaybı, gurultu nedenli rahatsızlıklar nedeni ile uretim kaybı, 3 Sosyal ilişki kaybı: tşitme duyarlılığı, stres, yorgunluk ve çabuk yiDranma ile sosyal ilişkilerin bozulması ve azalması. 4 Egitim giderieri: İşçi sağlığı ve toplumsal ilişkilerin iyileştihlmesine yonelik giderler, uyguJanacak gürültü kontrolü tekniklerinın öğretilmesine ilişkin giderler. (Arkası Sa. 13, Sü. 3'te) İstanbul Belediyesi'ne bağlı bir ekip tarafından tarihi yarımadada gerçekleştirilen gürültü ölçümünde inanılmaz sonuçlar alındı. Sadece Gülhane Parkı, İstanbul Üniversitesi bahçesi ve iki yer daha "tehlike arz etmeyen" gürültüde. Doktorlara göre gürültü; rahatsızlık, öfke, kızgınlık," konsantrasyon eksikliği ve uyku bozukluğundan başlayarak sağırlığa kadar varan ruhi ve fiziki hastalıklara yol açabiliyor. 140 desibelin üstündeki gürültülerde insan beyni tahrip olmaya başlıyor. GÜNDÜZ İMŞİR Kasası sebzemeyve yüklü kamyonetin tavanına iğreti biçimde yerleştirilmiş hoparlörden kulakları tırmalayan bir ses sokağa dalga dalga yayıldı: "Badadiz vaa, soğan va...." fabrika, atelye karışımı işyerlerinin gürultüsunun, klakson seslerinin birbirine karıştığı dayanılmaz ortamlara dönüştu. Plansız yerleşme, ulaşım yoğunluğunun günün her saatine dağılması ve teknolojik gelişmelerin bilinçsizce uygulanması, başta istanbul olmak uzere hemen tum buyük kentlerde çevre gurültusü sınırları zorluyor. Her geçen gun artan çevre gürultüsunun sağlığımızı da büyük çapta etkilediği uzmanlarca beJirtiliyor. İki yıJ önce yürurluğe giren "Çevre Gürültü YönetmeliğT'nin birçok maddesinin ekonomik nedenler ve mevzuat yetersizlıkleri yuzünden uygulanamaması, sorunun tehlikeli boyutlara dönüşmesine yol açıyor. Yetkiiiler, yönetmeliğe aykırı davrananlara, belediyenin üst ceza sınırının 56 bin lira olarak belirlenSokaktan geçen öteki otomobil mesinin "suiistimalleri arttırdığı" lerin çıkardığı gürültüye sonuna gorüşünü savunuyorlar. kadar açılmış teyplerden yukselen "arabesk nağmeler"de eklenince İstanbul Ajıakent Belediyesi'ne sokaktaki gurultu dayanılmaz bo bağlı Çevre Koruma ve Kontrol yutlara ulaşıyor... Büyük kentler, Müdürlüğü'nün ilk olarak İstanseyyar satıcılann, patlak egzozla bul'un tarihi yarımadası olarak rın, kent merkezlerine kurulmuş (Arkası Sa. 13, Sü. 3'te) Brüksel'den Siyah çoraba özgürlük HADÎ ULUENGİN Şimdi çoraplar fantezi. Siyah giyiliyor ve motifleh var. Dabie Shan'dan İnsan dolu yollarda ÂRAL OKAY Köylülehn harman yapacakları tek boş alan, günde birkaç motorlu vasıtanın geçtiği yollar. Stockholm'den MODERN SAMURAYLAR ÜLKESİ1 başrole talîp OSMAN ULAGAY \jeni Japonya Ölüm döşeğindeki împarator Hirohito, savaşın ve atom bombasının acılı amlarını da berabehnde götürecek. 2. Dünya Savaşı 'ndan sonra yaptığı atıhmla büyük bir ekonomik güce kavuşan Japonya şimdi silahla değil, ekonomisinin gücüyle çok kutuplu bir dünyada liderlik rolü oynamaya hazırlanıyor. Sunuş Sezuan'ın kötü virüsü YAVUZ BAYDAR İsveç'in kuzey yörelerinde kök salarak yerleşen amansız hastalık "Sezuan gribi" olarak adlandırüıvor. Atina'dan 150 milyara yayınevi STELYO BERBERAKİS Koskotas'ın kurduğu ultramodern "Grammi" tesislehnde faaliyetler durdurulmuş. Düsseldorf'tan Tokyo'daki ilk sabahım. Oteldeki odamda televizyonu açar açmaz bazı tablolar ve grafikler göruyorum ekranda. Haber spikerinin Japonca olarak söylediklerini ise tabii ki anlamıyorum. Hep Batı'va giderek Doğu'Biraz sonra otelin lobisine inya varabilir ınisiniz? diğımde, tiraj rekorlarıyla unlü Batı'yı aşarak Japonya'ya Japon gazetelerine bir şey anlaulaşabilir misiniz? mayacağımı bile bile bir göz atı"Biz Batılılaşmadan moyorum. Çoğunun birinci sayfasındernleştik, Ban ile bo> ölçüşeda, televizyonda gördülderime cek, hatta Ban'yı geride bıraHer neyse, Japonya'da kafama benzer tablo ve grafikler var. Bakacak duruma geldik" diyen takılan ilk bilmeceyi çözemeden na yukarıdan aşağı dizilmiş dekoJaponlar ne kadar haklı? ratif şekiller gibi görünen Japonotelin kahvaltı salonuna girerken Dunyayı tepesinden kuşatıp, birden Ingilizce gazetelere ilişti ca yazılara bakarak bu tablo ve grafiklerin neye ait olduğunu çözKuzey Kutbu uzerinden Japon gözüm. Tokyo'da Ingüizce olarak mem ise olanaksız. Sadece bazı yayımlanan gazetelerin baş sayfa(Arkası Sa. 15, Sü. 4'te) tahminler yapabiliyorum. larında da gene aynı tablolar ve "Herhalile önemli bazı ekonomik göstergeler grafikler yok mu? Hemen bir tanesini kapıp okuaçtklandı dün" diye düşunuyorum. Acaba ekono maya başladım. Hayret; ilgimi çeken tablo ve grafiklerin ekonominin buyüme hızını mı enflasyon oranını mı döviz kurlanru mı gösteriyor bu rakam ve eğrıler? miyle, enflasyonla, döviz kuruyla ya da bunlara Yoksa dış ticaret göstergeleri ya da sınai üretim en benzer şeylerle hiç mi hiç ilgisi yoktu. Çoğu gazedeksleri mi bunlar? tenin manşetinde yer aJan bu göstergeler, ağır hasBilmece çözmeye meraklıysanız, görüntünün ar (Arkası Sa. 15, Sü. 4te) Yeni cennet mi? dındaki gerçeği aramak, bir sis perdesinin gerisinde olup biteni anlamaya çalışmak hoşunuza gidiyorsa Japonya bulunmaz bir ülke sizin için. Her an bir sürpriz çözumle, ummadığınız bir ilişki boyutuyla ya da şaşırtıcı bir açıklama tarzıyla karşılaşıveriyorsunuz ve "ba olsa olsa Japonya'da olur" demek ihtiyacını duyuyorsunuz. Belki biraz da bu nedenle çok farkü, çok ilgi çekici, mutlaka görülmesi gereken bir ülke izIenimi bırakıyor Japonya. Aferin be komşi!9 İDRİS AKYÜZ Bulgar hava sahasından geçerken pilot kabininde bir ses duyuldu: "Komşi, uçağınız Caravelle mi?" New York'tan JVallStreet'in hapishanesi GalatasarayBeşiktaş maçı öncesi savaş İstanbul Haber Servisi îstanbul'da dün oynanan ve Beşiktaş'ın 41 galibiyeti ile sonuçlanan büyük maç öncesi taraftarlar her zamanki gibi yjne stadın kapısında sabahladılar. Her iki kulübün taraftarları gece yarısından sonra oldukça sert sürtüşmeler yaşamaya başlayınca polis olaya müdahale etti. Gece boyunca süren olaylar, kovalamacalar ve karşılıkh taşlamalar sırasmda polis bir ara oldukça sert önlemlere baş vurdu. Serdar Selanik adlı bir taraftar iki grubun çatışması sırasında başından ağır yaralandı ve hastaneye beyin sarsıntısı tanısıyla yatırıldı. 18 yaşmdaki Gürkan Ercan ise maç sonrasında Galatasaraylı taraftarların saldınsına uğradı, belinden bıçakianarak yaralandı. Olaylarda toplam 45 kişiyi gözaltına alan polis, taraftarların üzerinde molotof kokteylerinden bıçak ve sustulara, zincirden sapana kadar birçok yaralayıcı alet yakaladı. Polisten alınan bilgiye göre taraftarlann üzerinde 42 tane "özel yapım" sopa, bir tane iki yanı keskin demir, iki tane döner bıçağı, iki tane çakı, uç ekmek bıçağı, dört zincir ve üç molotof kokteyli bulundu.(Fotoğraf: Nihat Halıcı) ŞEBNEM ATİYAS Wall Street'in orta yerindeki cezaevinde hemen herkes zenci. Stuttgart'tan Kristal gece AHMET ARPAD 9 Kasım 1938 gecesi Almanya'daki bütün sinagoglaryakılmış,Yahudı dükkânlanyağma edilmişti. 7. Sayfada ANKARA'dan YALÇIN DOĞAN Yeniyasa için verilen 6 aylık sürede geriye sayma başladı ANKARA Bakanlar Kurulu "Şemiler Bunalımı" ile çafkalanırken, ufukta bir başka bunalımın işaretleri gözleniyor, Ancak ilk soru "Şemiler mi gidecek, Kaya Erdem mi?"... Halen Başbakan Özal'la Amerika 1 da bulunan Emlak Bankası Genel Müdürü Şemiler'in keyfinın pek yerinde olmadığı yolunda haberler yansıyor Ankara'ya. Hatta Başbakan Ozal'ın kendisine hafif hafif kapıyı araladığı öne sürülüyor. İş böylesine ayyuka çıktıktan sonra, Kaya Bey'in "Şe(Arkası Sa. 15, Su. Vde) Yeni Hedef: Titiz Süpere formül aranıyor kumetin, kendisine tanınmış olan 6 aylık sure içinde hem iptalle doğan boşluğu giderecek hem de süper emeklilerin kazanılmış haklannı güvence altına alacak bir yasal çözum getirmesi gerekiyor. Anayasa Mahkemesi'nin süper emeklilikle ilgili iptal kararının gerekçeleri, hukumeti, ayrıealıklı emeklilik hakkını ortadan kaldıracak ve kazanılmış hakları koruyacak yeni bir yasayı 6 ay içinde hazırlamakla yukümlu kılıyor. Eşitlik ilkesini bozan ya da kazanılmış hakkı geri götüren her yeni düzenleme, mahkemenin iptal gerekçeleri ile çelişecek. Mahkemenin, süper emeklilikle ilgili yasa hükmünu anayasaya aykırı bularak iptal eden kararının gerekçelerinde, yasada birçok yonden ve birkaç anayasa maddesi hükmüne birden aykırıiık saptandığı belirtiliyor ve hazırlanacak yeni yasanın da temel ilkeleri ve çerçevesi çizilmiş bulunuyor. Buna gore yetkili bakanların ağızlarından alınmış demeçler biçiminde çıkan haberlerde yer alan ve süper emeklilerle diğer emekliler arasında kaygılara yol açan hak kısıtlayıcı yeni düzenlemeler içeren yasa tasarıları, iptal kararı gerekçelerine aykırı duşuyor. İptal kararının gerekçelerinde Anayasa Mahkemesi'nin, eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle süper emekliliği iptal etmesinden sonra hükümet, hem iptalle doğan yasal boşluğu dolduracak hem de bugüne kadar uygulamadan yararlanmış olanların kazanılmış haklannı koruyacak çözüm arayışına girdi. ŞÜKRAN KETENCİ Anayasa Mahkemesi'nin, 506 sayılı SSK yasasını değiştiren yasadaki super emeklilikle ilgili hukmü eşitlik ilkesine aykırı bularak iptal etmesi, hukumeti "orta yol" arayışına soktu. Bunun nedeni mahkemenin yasa hukmunu iptal ederken halen süper emeklilik hakkını kazanmış olanların kazanılmış haklanmn konmmasını da zorunlu görmesi. Bu durumda hu Ruslar, Ankara'da bütün konuştuklarımızı dinliyoriarmış.. Keşke sözümüzü biraz da şu Amerikalılara dinletebilsek. BALERİN FONU ANAP'I BÖLDÜ 9. Sayfada anayasanın çiğnenen hükümlerine yer verilirken, birçok biçimde ve ağırlıklj olarak sosyal güvenlik sisteminde eşitliğin temel ilke olduğu vurgulanıyor. "A>nı durumda bulunan kişilerin yasanın öngorduğu haklardan aynı esaslara göre yararlanmalan eşitlik ilkesini n gereğidir" deniliyor. Buna gore "SSK kapsamındaki sigortalıların öncelikle gelir düzeyleri ne olursa olsun, sosyal sigortalar ilkeleri gereği saptanmıs bulunan alt ve ust sınırlar içersinde derecelenmiş ve biitünluk gösteren bir sislemde yer almalan" zorunluluğu bulunuyor. Sigortalıların, çalışma sureleri, ödenen prim günleri, emekliliğe esas olan yaşlan ve bulundukları derecelerle bağlantılı eş emeklilik haklarından yarar(Arkası Sa. 15, Sü. Vde) U C U U M ' N MIOT «<IIU«8UI KASIV tyi pazarlar! Cumhuriyet DERGİ'de bu hafta Kaçkarlar'da dokuz Hollandalı kadın I "Ben şahsen çok • Ermenistan'daki deprem Sovyetler memnundum" Adalet Birliği Basbakam Sikolai Rijkov, Dışişleri'ni Bakam Mehmet Topaç, 'uyuşuklukla' suçladı. 3. Sayfada Tüzemen 'in eleştirilerine • Cesaretli çocuk Behçet Safa Safa, oovyet lideri Mihail Gorbaçov, bugün dün rece çarpıcı; kahramanca" diye nitelemiş ve I katılmadığını ve avukatlık resimlehni İ959'dan beri ilk kez Türkiye'de yada, özellikle etkili çevrelerde en çok konu giriş paragrafına şu satırları koymuş: • yaptığı 12 Eylül döneminde sergiliyor. 4. Sayfada şulan, tartışılan ve karizmatik kişiliği en çok "Woodrow VVilson'ın 1918'de 14Noktası'nı • Süper filmıer Artık hayatta olmayan savunmanın kısıtlanmadığını ele alınan devlet adamıdır. açıklamasından ya da Franklin Roosevelt'le isöyledi. 8. Sayfada sinema ustası François Truffaut'nun 1980'de Son olarak 7 aralıkta Birleşmiş Milletler Ge Winston Churchil'in 1941 'de Atlantik Demeci'ni çevirdiği "Son Metro"da Catherine • Yatırımcının haftalık rehberi Geçen . nel Kurulu'nda yaptığı konuşmayla yine gaze yayımlamalarından beri, belki de dünya çapın Deneuve'u izleyeceğız. 4. Sayfada hafta döviz ve altın yatınmcıları önemli telere manşet, dergilere kapak, radyo ve te da başka hiçbir devlet adamı, Mihail • İki ters bi düz laflar Modern meddah zararlara uğradılar. Ekonomi 'de levizyonlara baş haber konusu olmuştur. The Gorbaçov'un BM'de sergilemiş olduğu vizyo• Şeyiana iş kalmayınca Atıf Yılmaz'tn Rustem Batum'un gösterileri ocak ayında New York Times, başyazısında bu konuşmayönettiği "Arkadaşım Şeytan" filminin başlıyor. 5. Sayfada yı, "nefes kesici; tehlikeli; cesur; naif; son de (Arkosı So. 15, Sü. Vde) çekimleri suruyor. Arka Sayfada • 'Türk Koskotası ele geçti' Turan Çevık'in Atina'da yakalanması, Yunan • Yeni sistem, yeni mezunu esas alıyor basmmda 'Turk Koskotası Yakalandı' Eski mezun öğrencilerin yeni sistemden kötü HASAN CEMAL bashklanyla yer aldı. 6. Sayfada etkilenecekleri belirttildi. Arka Sayfada Yumuşama Dönemi Ne Getirecek? GOZLEM UGUR MUMCU Açık Çağrı. Emeklı Orgeneral Recep Ergun, TBMM'de bütçe görüşmelerinde söz almış ve Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı eski savcısı Albay Nurettin Soyert suçlayarak şöyle konuşmuş: Mahkemelerde vuku bulmuş olayları agrandize ederek yazarsanız, Aziz Nesin bızı alkışlardı. Bu savcı arkadaş (bir tek ben namusluyum) demek istiyordu, affedersiniz, ama meşhur olmak istiyordu. Bu savcı, defalarca beni bu sorumsuzca birtakım olay(Arkası Sa. 13, Su. Vde)