Katalog

27 KASIM 1988 KÜLTÜRYAŞAM KİM KİME DUMJ3UMA BEHÎÇ AK CUMHURİYET/5 Resimlerini Ankara'dan sonra istanbuVda sergileyen Nuri lyem: Ben halk sanatçısıyım Nuri lyem, resimlerini Ankara Doku Galerisi'nden sonra şimdi de Istanbul'da Kile Sanat Galerisi'nde sergiliyor. Nuri İyem'in Istanbul sergisi 9 aralık gününe kadar açık kalacak. îyem, Batı akımlarının kopyacısı ya da günü gününe izleyicisi olmak yerine, özgün değerlerden kaynaklanan yöresel ya da ulusal sanatın savunucusu olduğunu belirtiyor. Küllür Servisi Nuri lyem, resimlerini Ankara Doku Galerisi'ndeki sergisinin ardından Bebek'teki Kile Sanat Galerisi'nde sergiliyor. Kile Sanat Galerisi'nde dün açılan Nuri İyem resim sergisi 9 aralık gününe kadar görülebilecek. Bugün yetmiş üç yaşında olan Nuri İyem, kendini tümüyle resme adamış, başka bir uğraşla ilgilenmemiş bir sanatçı. 1933'te İstanbul Guzel Sanatlar Akademisi Nazmi Ziya Atölyesi'ne giren, daha sonra Hikmet Onat, İbrahim Çaliı ve Leopold Levj atolyelerinde çalışan Nuri İyem'e göre yapıtlarında, "tnsan sevgisine bağlı, halka donük bir sanat anlayışı" egemen. 1940'ta ressam arkadaşlarıyla birlikte Liman Resim Sergisi'ni düzenleyen, ilk kişisel sergisini ise 1946'da açan, 1949'da soyut resim çalışmaya başlayan, ama 1950'de yeniden figüratif resme dönen Nuri tyem, uzun yıllardır çalışmalannı kendine özgü bir üslupla kırsal kökenli insan ve manzara resimleri yaparak sürdürüyor: "Giderek. Batı'nın akımlannın kopyacısı ya da günü gününe izleyicisi olmak yerine, 'özgün' resim değerlerinden kaynaklanan fflütfif. Püt, BfiÜK RŞiRftN uvşKuw TıPteR SıV\ 8İK f C/MNfl tm Sİ21N* o>v PİKNİK PtYALE MADRA Her yerde görebilirsiniz Nuri lyem, yapıttarına sık sık konu olan beyaz örtulü kadınlardan, kasketli erkeklerden söz ederken, "Onları her yerde görebilirsiniz Tabii görmek isterseniz" diyor. "Şişli'de her apartmanın bodrumunda da görebilirsiniz. Bir de gecekondulara doğru uzanırsanız..." yöresel >a da ulusal sanatın savunucusu olmayı seçtim." Sabahaltin Eyuboglu, Nuri İyem'in 1953'teki sergisiyle ilgili olarak "Akşam" Gazetesi'ne şunları yazmış: "Güzel bir kadının başı diyecekken bakıyorsunuz olmayacak bir baş, sadece resimde mümkun bir güzellik: Göz, bunın, omuz, hep modele değil, resme ve Nuri İyem'e mahsus. Çıplaklık, düpedüz hatta bayağı çıplaklıktan ayn bir renk şehveti oluveriyor. Boğaziçi... demenizc kalmıyor ağaç, deniz, karşı kıyı bir buğu içinde eriyip renk haline. Nuri t İyem'in rengi haline geliyor. 1940'ta Yeniler Grubu'nun etkın bir uyesi olarak toplumsal gerçekçi sanata yönelen, ozellikle 1960'tan sonra daha çok portre üstünde yoğunlaşan bir dinamizmi benimseyen, ama insanlı peyzajları da en az portreleri kadar önemli olan Nuri lyem, kısa süreli değişimlerin sanatını etkilemesine izin vermedi. Tersine, gerçekçi ve kalıcı bir sanatın, uzun araştırma ve deneyler sonucunda kökleşebileceği goruşünden yola çıkarak, resimlerinde temel biçinıleri yetkinleştirme, arıtıp zenginleştirme yolunu seçti. Bu bakımdan, kendisini izleyen kuşakları geniş ölçüde etkileyen l İyem, yog Sanat Kurumu, 198788 tiyatro sezonunun "En lyi Kadın Oyuncusu" olarak Işık Yenersu'yu seçti. Nuri Gökaşan ve Sezai Alptekin "En îyi Erkek Oyuncu" seçilirlerken "En lyi Oyun Yazarı" dalında söz konusu sezon için ödül verilemeyeceği bildirildi. Ferhan Şensoy ile Levent Kırca'ya da jüri özel ödülü verilmesi kararlaştırıldı. ANKARA (AA> Sanat Kurumu 198788 sezonu tiyatro ödüllerinin sahipleri belli oldu. Devlet Tiyatrosu sanatçısı Işık Yenersu, "Bir Kadın, Bir Düş, Bir Oyun" daki rolü ile "En lyi Kadın Oyuncu", Nuri Gökaşan "Ada"daki ve Sezai Alp'ekin de "Biz Aşağıda tmzası O.jnlar"daki rolleriyle "En lyi Erkek Oyuncu" seçildiler. Sanat Kurumu Başkanı Imren Arsen başkanlığında Doç. Dr. Sıtkı Erinç. Prof. Dr. Sevda Şener, Sanat Runımu ödülleri Prof. Dr. Gönül Üçele, Doç. Dr. Ayşegül Yüksel, yazar Ülker Köksal, Aydan Bulca Erim ve eleştirmen Atila Sav'dan oluşan seçici kurul, "En lyi Çeviri" odulünu Aleksandr German'ın "Biz Aşağıda İmzası Olanlar" adlı oyunundaki çalışması ile Belgi Paksoy'a verdi. "En İyi Yönetmen" odulünu "Ay Işığında Şamata" adlı oyundaki yönetimi için Ergin Orbey'e veren seçici kurul, dönem içinde Nuri lyem, kendisini bir "halk sanatçısı" olarak tanımlıyor: "Çünku bu yolda yetişlim. Gerçi bir ara soyul resim yaptım ve soyut resmi savundum da. O lur resim le yaşamı kuşatabileceğimi sanıyordum. Yine de benim resmim, Ahmet Hamdi Tanpınar hocamın dediğince. değişik çeşnileri birbirleri ile kenetli bir kitaba benzer. Diyorum ki bu kitabın tümü ele alındığında, figure ve çevre gözlemine, insan sevgisine bağlı, halka dönük bir sanatçı olduğum anlaşılır. Ve dahası var, Sezer Tansuğ'un dediği gibi, bende ulusal sanat iradesine ilişkin içreselliği folklorik bir ozentinin dı ten gelme bir tutum >e davranış var." şında tutmaya ozen gosterdi. Nuri İyem, resimlerine sık sık konu olan beyaz örtülu kadın \e kasketli erkek imgesi için, "Bu insanlar her yerde, her gözede var. Her yerde görebilirsiniz, tabii görmek isterseniz" dıyor ve ekliyor: "Yılın altı ajını İstanbul'da, altı ayını da Şile'de geçiriyorum. Beyaz örtiılü, kasketli insanlan İstanbul'dan Şile'ye değin her yerde, Şişli'de her apartmanın bodrumunda görebilirsiniz. Bir de gecekondulara doğru uzanırsanız..." Çocukluğu Mardin'de geçen Nuri îyem, II yıl Gunevdoğu Anadolu çocukları ve insanlan arasmda geçen bir hayat yaşamış. Anadolu insanını ilk kez o sıralar yakından tanıma olanağı bulmuş. Ancak 14 yaşında Istanbul'a döndüğünde "bir böyük ola>"la karşılaşmış. Anadolu'dan akın akın büyük kente göç eden, ama "ta çocukluğundan tamdıgı" insanların serüvenini yanıbaşında, gözlerinin onunde bulmuş. Nitekim Nuri İyem, bütun bu izlenimlerinden, gözlemlerinden sonra toplumsal gerçekçi anlayışa yönelmeDafia ö n c e M i m a r Sinan sini, Batı'nın guncel bir izleyicisi Üniversitesi Osman olmaktan kaçınmasını, özgun de^ J salonu'nda dört boyutlu bir çalışma gerH a m d i ğerlerden kaynaklanan yöresel ya çekleştiren Ûzdemir Altan, Lâmi Sanat Galerisi'nde bir sergi açtı Altan'ın yeni sergisinde "Eleştirmen Bakım, da ulusal bir sanatın savunucusu Eğitim ve Geliştirme Merkezi Kampusu" adlı bir işi de yer alıyor. Altan'ın sergisi 7 aralık gününe kadar açık. olmayı seçmesini kaçınılmaz ve doğal olarak niteliyor. fflZU GAZETECİ SECDETŞEN &ıf! AKiHTt İSSE&İYOR BYVAU/RE6L oLurpR GAIİB/S.. M t ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACI 7 AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES sergilenen yerli oyunlardan bazılannın eski yapıt olması, bazılarımn ise yazarırun en iyi vapıtı olmaması nedeni ile "En lyi Oyun Yazan" dalında ödül verilemeyeceğini bildirdi. Kurulun yaptığı değerlendirme sonucu "Aflfe Jale"deki çalışmaları ile İnci M. Pars ve Ayşenil Şamlıoglu "En İyi Vardımcı Kadın Oyuncu", "Çılgın Dünya"daki rolü ile Ali Meriç "Övgüye Değer Erkek Oyuncu" seçildiler. "En İyi Dekor" ödülünü "Troyalı Kadınlar"daki çalışması ile Erkan Kırtunç ve "Biz Aşağıda İmzası Olanlar"daki çalışması ile Ersin Salgan'ın paylaştığı değerlendirme sonucu, tiyatro sanatına yaptıklan katkı nedeniyle Ferhan Şensoy ve Levent Kırca'ya juri özel ödülü verilmesi kararlaştırıldı. Kimi eleştirmenler, Nuri İyem'in soyut donem resimlerinde doku, renk, lekearaştırmaları \e resim dilini zenginleştirme çabası göruldüğünü ve sanatçının figüratif resme donuşunun soyuttan tümüyle bir kopma olmadığım vurguluyorlar. iyem'in, boylece soyutla somutu eş zamanlı olarak, dolaysız bir biçımde kavramaya yöneldiğini savunuyorlar. Simges 1 olanla temsili olanı, figürle kavramsalı bütunleştiren iyem'in, nesneyle biçimin, sovutla figürün örtüştüğü bir düşunce geleneğine yaslandığını belirtiyorlar. Nitekim, Nuri İyem'in soyut bir fonun ya da bir köy, bir kır görüntusunurı önunde tek, ikili >a da üçlü kompozısvonlar halinde çızdiği kadın \e erkek figurleri yalnızca birer portre değıl, aynı zamanda aşk, acı, direniş gibı insana özgü duyguların anlatımıyla güçlendirilmiş kijiler. TARİHTE BUGUN MÜMTAZ ARIKAN GERÇEKÇİ, YENİUKÇİ.KARAMSAR.. 19S3'TEBU6ÜN,ÜNLÜ AMEfSrKAU OYUN yHZ4£r BUGENE O'N£fLL (YUC(M OUEYL) 65 YHŞtNOA ÖLOÜ SON SÖZJERI *ALLAWH SElÂSr glG OTELDE DOĞ, YıNE g//? OTEL ODAStAlPA ÖL "OLMUŞTV. GERÇEKrEN DE, y<4ŞAN17S/ HEP GOÇEgEUfCL£, /V'LE So&UULAISI, ıÇKİ V£ HAS7AL/KLARL4 SEÇMlfTİ. rryAmoyA DUfKÜNLÜĞU/ ONU YA.ZM4VA yÖfiJELTMlÇ, GE£Ç£/CÇiLfKLE YENIUKÇlUA: ASASIHDA GİDıP GELEN VAVE&MİŞTl. 8UHLA&DA ETKlLİ KİÇİÜKLEIS. VE SAHMELEK YA&GrMlÇ, ÇOĞUNLUKLA KARAMSA/2 OYUNLAR MEYDAHA £En/SM/Çn. ıÇTE, BlRKAÇI: "ÎMPARArOfS JONES", " Ğ Ş . O'Meilt'ın bazı oyaıtlan siınemayaJöVcharles8>ckford u \ rla/>nrŞfrr. Sağcta "Anrta Chrirfre" den kxr görunhı. \ ve Sreha Garbo \ 27 Kasım 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet Metaksasın beyunatı samimi münasebaıımız herkesçe malumdur. Bu munasebet değişmez ve sarsılmaz sağlamlığını Atina 26 (Hususi muhafaza ediyor. muhabirimiz telefonla Hususile dost ve mütıefik bildihyor) Başvekil M. Türkiye ile munasebetimiz Metaksas, bu akşam Yunan kimsenin meçhulü değildir ve gazetecilerini kabul etmiş ve bu dostluğun evvelce olduğu kendilehne memleketin harici gibi şimdi de bozulmaz siyaseti etrafında aşağıdaki bağlara istınad ettiğini açıkça beyanatta bulunmuştur: bildıririm. " Şimdiye kadar harici Biz Bulğaristana Selanik siyasetimiz üzerinde söz Paktile bağlıyız. Bu söylemek lüzumunu anlaşmamn inkişafı ve iki hissetmedim. Zira buna memleketin daha sıkı ihtiyaç yoktu. Yunanistanın münasebete girişmesi herkesle olan fevkalade hususunda en iyi niyetlerle dostane münasebetleri bize hareket edıyoruz. Şimdi hiç bir endişe vermiyordu. muallakla yalntz iktisadi ve Bugün size bu bahsi ticari meseleler kalmıştır. açıyorsam bu, bizim Yunanlılar kendi vaziyetimizde bir değişiklik hududlannın içinde en kati husule gelmesinden değıl, bir emniyet içinde mesud fakal son Avrupa buhranı atlatıldığından dolayı yeni hiç yaşayabüirler. Yalnız Yunan hududlannın harb halinde bir suitefehhümün yer aşılmaz kayalar halinde bulmasma meydan vermek olduğu için değil, aynı istemediğimden dolayıdır. zamanda en kuvvetli Yunanistan herhangi başka devletten hiçbir şey islemiyor. dostluklar tarafından beklenildiği için. Bizim yegane arzumuzu milleıler arasındaki sulhun idamesi teşkıl etmektedır. Bilhassa Balkan antantını vucude getiren dost ve Berlin 26 (aM.) Yahudilerin müttefik devletlerle olan Alman ekonomık havatmdan ihraçları hakkındaki kararın tatbiki hasabile Alman Ekonomi ve Adliye Nazırlarının hazırladığı nizamname neşredihniştir. Bu nizanmaneye göre, Yahudi ticaret evleri ve müesseseleri kapatılacak ve tasfıye olunacaktır. Bu ticaret ev ve müesseselerinin ari ırktan kimselere devrine, ancak halkın iaşe servislerinin temin maksadile musaade edilecektir. Nasyonel ve sosyaiist makamlann tahminlerine göre, halen mevcud Yahudi ticarethanelerinden arileştihlmiş bir vaziyette ancak uçte biri bırakılacaktır. Küçük sanat erbabı Yohudilerin isimleri ikinci kanun başlangıcından evvel küçuk sanatlar erbabı lıstesinden sılinmiş olacakıır. 27 Kasım 1938 Ataıurkun vefatından sonra Londraya giden Büyıık Elçimizin memleketimize avdetinde, ınunhal mebusluklardan birine namzed gösterileceğı anlaşılıyor. Diğer taraftan İngılterede intişar eden Sandey Piktohal guzetesi şunları yazmaktadır: "tngıltere, hava kuvvetlerınin kendısme kafi gelınemesine rağmen, Turkiyeye tayyare göndermektedır. Bu hafta, İngilizTurk anlaşmasınm hükumlerine göre, Blenhayın tipi bir bombardıman filosunun ilk tayyaresi Turkiyeye hareket edecektir. Blenhayın tipi, hava kuvvetlerinin çok mühiın bir ihtiyaç gosterdiği bir boınburdıınan tayyaresidir. Gizlı lısıeden henıiz çıkarılmışıır. " bİR EVİM fSBABI İSTIRAHATI VİDEO SETİ İSMET BERKAN Aşkın bu kadarı Maskara (Mascara) Yönetmen: Patrick Conrad / Oynayanlar: Charlotte Rampling, Michael Sarrazin, Derek de Linl / Cannon Film, Video Market. Şehrimizin emniyet mudurü Burt ile kız kardeji Gaby, smokin ve tuvaletlerini giymiş, opera izlemeye gitmişlerdir. O da ne? Primadonnanın giydiği kıyafet inanılmaz guzelliktedir. Polis şefi giysiye âşık olur ve temsilin bitiminde doğru kulise gider. Polis şefinin âşık olduğu elbisenin yaratıcısı da şefimizin kız kardeşine âşık olmasın mı? Kız da (Charlotte Rampling) ona pas verir (mi?). Gaby, ertesi gün Brian'ı (kostümcu) arar, "bi görüşelim" der ve beklenen olur, sevişirler. Gaby'nin bir tek koşulu vardır: "Bağlanmamak, özgüriügü konımak." Bu arada Burt de Brian'dan bir talepte bulunur: "Elbiseyi bir günlüğüne ödünç verir misin?" Polis şefi elbiseyi kreatöruyle bir Bekârhk sultanlık mı? Bir Kişilik Çorba (Soup for One) / Yönetmen: Jonathan Kaufer / Oynayanlar: Saul Rubinek, Marcia Strassman / Warner Bros. Bekârhk gerçekten sultanlık mıdır, yoksa erkeklerin beceriksizliklerini gizlemek için sığındıkları bir "kapı altı" mıdır? Bekârhğın sultanlık olduğuna inanan iki televızyoncu genç adamır. maceraları bu sorulara yanıt arıyor. Muthiş bekâr partileri, bunalımlı ve bunalımsız erkekler, kadınlar arasında kahramanımız gerçek aşkı keşfediveriyor ve kadının peşine takılıyor. Tabii işi pek kolay değil. Fırtınalar oluyor, yağmurlar yağıyor, kavgalar ediliyor ve sonunda anlaşılıyor ki erkek kahramanımızdan çok kız kahramanımız "sultanlık" duşkunu. Müthiş olaylar sonunda oğlan kızı ikna ediyor, gelinlikler alınıyor, da\etiyeler bastırılıyor, kiliseler bulunuyor. Yani evlenecekler. Ama oğlan son anda cayıyor. Çünku likte alır ve bir kadına giydirir. Kadın, tuhaf bir kulupte şarkı söyler, konser sonrası polis şefi kadını "yanlışlıkla" öldürur. Ortalık karışır, kıza bir katil aranmaya başlanır. Bu arada Burt, Brian'ın Gaby ile ilişkisini de oğrenir ve uygun katil adayı olarak onu seçer. Kadınlarla fazla bir ilişkisı olmayan Burt'un durumunda bir kanşıklık vardır. Acaba homoseksuel mi diye kendi kendimize sorarken filmin sonunu bulursunuz ve anlarsınız ki Burt aslında kız kardeşine âşıktır. Herkes olur! bugune kadar marketlerden u*tünde "Soup for One" yazan kutular almaktan sıkılmış, bir ara canı, "Soup for Two" istemiş, ama iki kişilik çorbanın da getireceği sakıncaları anlamıştır. Delikaniı, onca davetlinin, rahibın falan önünde kızı rezil eder ve evlenmekten cayar. Sonunda guzel kızımız da hak yolunu bulur, yakışıklı kahramanımızla "bağlılık olmaksızın" birlikte yaşamaya karar verir. Onlar erir muradına, biz çıkalım... Vethi Okynr • Yahudüer için yvni kamrname Ingıltere hukumetıne vedanamesini vermek üzere Londraya gitmiş olan Londra Elçimiz Fethı Okyarın önümüzdeki hafta zarfında memleketıınize döneceği haber vehlmektedir. Alman malumata göre, Londra siyası mehafili, Fethi Okyarın bu ayrılışından dolayı izhan leessür etmektedır. Yeni Emsalsiz