Katalog

23 KASIM 1988 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 ISMAİL GÜLGEÇ ) MUZIK HAYVANLAR Patti Smith'în dönüşü Patti Smith, mitosunu 1970'lerde kurdu. Avantgarde edebiyat çevresinden geldi, rock müziğinin içine bir kasırga gibi girdi, ardında sarsmtılar bırakarak çıktı. Patti Smith, dokuz yıl süren sessizliği bir siire önce yeni albümü "Dream of Life"la kırdı. YAVUZ BAYDAR STOCKHOLM Dönüşler birbirini izlıyor. Joan Baez'den, Robbie Robertson'dan (The Band), Brian VVilson'dan (Beach Boys) sonra, tunelin ağzında Patti Smith de göründu. Rock'ın anarkosürrealist ozaru, punk öncesi başkaldınnın Siyah Kraliçesi, tam tamına dokuz yıldır kayıptı; ses vermiyordu hiç. Janis Joplin'i izleyen döneme adını derin harflerle kazıyan yabanılkırılgan göninuşlü, zengin sesli şarkıcının sessizliği kıran yeni albümü Dream of Life adını taşıyor. Patti Smith, mitosunu !970'lerde kurdu. Avantgarde edebiyat çevresinden geldi, rock müziğinin içine bir kasırga gibi girdi, ardında sarsıntılar bırakarak çıktı. 10 Eylül 1979'da Floransa'da 45 bin kişi önünde verdiği konserden sonra müzik çalışmalarına ara vereceğini açıkladığında, peşinde kalan, bir dönemi belgeleyici nitelikler taşıyan albümleri dördü bulmuştu: Horses (1976), Radio Ethiopia (1977), Easter (1978) ve Wave (1979). Şaşırtıcı biı karardı Smith'inki, gücünün ve yaratıcılığının doruğundaydı çünkü. 9 yıllık eksikliği, Pretenders grubunun ünlü şarkıcısı Chrissie Hynde'nin egemenliğine karşın, Reagan yönetiminin sabırsızlık üçgeni var. Ötedenberi RimbaudGinsbergDylan çizgisinden etkilenegelen Smith. dışavurumcu/gerçeküstücu şiirinin ana itkisi olarak gösterilen istenç ateşini, önceki albümlerini oluşturan şiirlerindekilere kıyasla daha özenli ve "sıkı" bir üslup içinde sunar görünuyor. Yeni 33'lukte Patti ve Fred Smith'in imzasını taşıyan 8 beste yer alıyor. Açılış parçası olan "People Have the Power", utopik imgeler taşıyan metinleri ve surekli biçimde dalgaboyu değiştiren müziğı ile albümün eksenini, nabzını da belirlemekte. tkiııci parçada, "Going L'nder"da, duygusal açlıkla dolu eski Smith albumlerinden farklı bir görünüm çıkıyor karşımıza. Söyleyişler, Smith'in başlıbaşına bir ekol olan kıvnmlı/sancılı sesini adeta daha iyi vurgulamak istercesine, daha yumuşak ve bu hardrock lutkunu, artık piyano gibi calgılan balladlarda kullanmaktan çekinmiyor. tktidar tutkusunun ve yıkıcı gücünün Lübnan'daki olaylar temelinde işlendiği "VV'here Duty CaUs"ta, aynı biçim içinde,sakin, mistik bir hava ile sunulmakta ve Smith'te bir gizilgüç olarak rock perdesi arkasında kalagelen derin hüzün tüm çıplaklığı ile ortaya cıkmakta. Hüzün, kötümserlik, kimi zaman "Looking for YoıT'da ya da " P a l h s that Cross"ta olduğu gibi, yerini özlem dolu bir manifesto söyleyişine bırakıyor. Alabildiğine hareketli " U p There Down There" ise Smith'in iç dinamizmine 9 yılın ne denli az etki ettiğini kanıtlamakta. Albümü güçlü kılan, sadece Patti Smith değil. Besteciliğin ve yapımcılığın yanı sıra usta gitarını da işin içine katan Fred Smith ile eski "Patti Smith Group"tan davulcu Jay Dee Daugherty ve klavyeci Richard Sohl da yapının harcını karmada ellerinden geleni fazlasıyla yapmış görünüyorlar. Yıllar sonra dönuş yapmaya çabalayan birçok rock müzisyenini kıskandıracak yoğunlukta bir enerji var Dream of Life'ın arkasında. Patti Smith, bu enerjinin kıvılcımı. Bugün 42 yaşında olan Chicago doğumlu Smith, büyüsünu ve karizmasını belki de edebiyatla erken başlayan ilişkisıne borçlu. Bir işçı ailesinin çocuğu olarak, zaman zaman veremle boğuşma halinde New Jersey'in sanayi bölgesinde büyuyen Smith, once Yeats'i, sonra da Dylan'ı keşfettikten sonra Manhattan'a geldi. Tutkusu, ozan olmaktı. Ünlü Chelsea Hotel'de 1968 yılında WUIiam Burrotıghs, Janis Jopliıı, Leonard Cohen, Lou Reed, Andy VVarhol, Jimi Hendrix ve Sam ^Shepard gibi beat/pop seçkinleriyle tanıştı. Bu sonuncusu ile şiddetli bir aşktan sonra, 1971 yılında ilk şiir kitabı yayımlandı: Seventh Heaven (Yedinci Cennet). 1975 yılına dek, Manhattan'da şiir seanslarıyla ün yaptı. Söyleyişine yeni bir boyut katmak için, adını taşıyan ünlü grubunu kurdu ve 1976 yılında çıkardığı klasik "Horses" albumuyle ilk kez punk akımının geleceğini haber veren o oldu. Yarattığı gerilim 4 yıl boyunca sürdü. Şimdi, 9 yıllık bir aradan sonra yeni bir Patti Smith egemenliği mi başlıyor? Yeni albumünü dinleyenlerin buyük çoğun, luğunun övecek söz bulamamasına bakılırsa, sorunun yanıtı, buyuk bir evet. Punk öncesi başkaldınnın siyah kraliçesinin yeni albümü 'Dream of Life' £fcP£N rpk'TiP GiYMBr; KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK cezuı, /nfaZ'i0tmq Mrsı oldııjonH, aım. hgrraldâ bence ae Tem np h ı/agı/la/mıs ı Bugun 42 yaşında otan Chicago öoğumlu Patti Smiüı, büyüsunu ve karizmasını belki de edebiyatla erken başlayan ilişkisıne borçlu. Ozan olma tutkusuyla yaşayan Smith, 1971'de bir şıir kitabı yayımladı. İlk ünunü şiir seanslanyia yapan Patti Smith, ilk albümü "Horses "ı 1976 yılında gerçetdeştirdi. yörüngesindeki ABD'de yoğun biçimde hissedildi. Patti Smith'e ne oldu diye sık sık soruldu bu dönemde. Olan, evlilikti. Müziğe ara verme kararını "surekli turnelerin getirdiği tekdüzelige" bağlayan Smith, 1960 sonlannın Detroit çıkışlı underground grubu MC5'in gitarcısı Fred " S o n i c " Smith'le evlenir evlenınez Manhattan'dan Detroit'e taşınmış. bu "gönullü sürgön" yaşamında kendisini meditasyona, çocuk yetiştirmeye. Diego Rivera ve Vermeer üzerinde çalışmaya adamıştı. Çocuklarından Jesse bugün 1, Jackson ise 5 yaşında. tsim seçimi, Smith'in siyasi tercihinin nerede olduğunu da göstermekte. Dream of Life, belki de Patti ile Fred'in bu beraberliğinin etkisiyle, yıllar önce albüm ve konserlerinde zamanına karşı şiirsel bir hırçınlıkla meydan okuyan şarkıcıya alışılmarruş, hatta beklenmeyen bir özellik katıyor: Olgunluk. öfkeyi denetim altına alan, yönlendiren bir olgunluk. Albümde, oncelikle metinlerde ortaya çıkan bu yeni tavrın yanı sıra, eski Patti Smith günlerini olduğu gibi geri getiren, büyüsü yadsınamayacak bir enerjitutku ftrna yınede p aHmch okhâonatnan'icf^ ovşun&n orada KBndı m kahlmarnati P t K N İ K PİYALEMADRA ıyı YA /. Ki MUTLU5UN Operanın sorunlan ve geieceği tarîışıldı Özel destek gerekli TOBAVın düzenlediği açıkoturumda, Devlet Opera ve Balesi GenelMüdürü Bozkurt Kuruç, Devlet Operası 'nda gerçek bir reforma gerek olduğunu, nitelikli ürünlerin sunulabilmesi için özel para kaynaklarma ihtiyaç duyulduğunu belirtti. ANKARA (AA) Devlet Tiyatro Opera ve Bale Vakfı TOBAV tarafından Alman Kültür Bozkurt Kuruç Merkezi'nde düzenlenen "Opera ve Sorunlan" Muammer Sun konulu agkoturumda söz alan konuşmacüar, BaDevlet operası için yönetmen eleman niteliği tı müzik kahplanna göre hazırlanmış, gerçek anlamda özgün bir Türk Operası'mn bulunmadı ve prodüksiyonlar açısından gerçek bir reforma gerek olduğunu söyleyen Kuruç, çok kapsamlı ğıru söylediler. bir sanat olan operanın kaliteli ürünlerini sunaBatı'da operanın ulusal gereksinmelerden doğ bilmesi için, özel para kaynaklarına ihtiyaç olduğunu ve kendi kültür birikimlerinden yola çık duğunu ifade etti. tığıru söyleyen sanatçı Doç. Muammer Snn, Türk bestecilerine ait özgün opera sayısının Türkiye'de, opera ortamının, operaya eleman ye30'u geçmeyeceğini kaydeden Kuruç, libretto yatiştiren kurumlann ve operayı bütünleyen sanat zımının gelistirilmesi ve ısmarlama eser hazırlaların ayn ayrı sorunlan olduğunu belirtti. yan bestecilere, yeterli ödeme yapılabilmesi için Besteci Çetin Işıközlü de operanın, müzikal, Çaba sarf ettiklerini belinti. teknik ve dekor açılanndan pek çok sorunu buMüzik eleştirrnenleri Asım Cem Konuralp ve lunduğunu söyleyerek "Opera, sadece bestecinin Danyd Eriç de Türkiye'deki operanın geçmişinçabasıyla ortaya çıkardığı bir üriin değil, turn güden kısaca söz ederek, Cumhuriyet döneminde zei sanat riallannı kapsayan evrensel bir olaydır" açılan yeni okullar, Nazilerden kaçarak gelen Kari dedi. Eberth gibi ünlü yabancı rejisörlerle operamn Toplantıda konuşan Devlet Opera ve Balesi çağdaş bir yapı kazandığını ifade etiler. Genel MüdttrU Bozkurt Kunıç da, başlangıcınEleştirmenler, operadaki en önemli sorunlarda operanın Türkiye'de yapılabilmesi için emek dan birinin, rejisör konusu olduğuna değinerek, ve para harcandığını, ancak detayda boğulundu Türkiye'de tam anlamıyla bir opera rejisörü buğunu söyledi. lunmadığını da sözlerine eklediler. H1ZLI GAZETECİ NECDETŞEN ÇİZGtLtK KÂMtL MASARACI Ifeşile aüa Tiırca' güzelleme Yaklaşık dokuz yıl kadar önce yayımlanan ilk Yeni Turkü yapıtı "Buğdayın Türkösii"nde yer verdikleri "Sonbahardan Çizgiler". özellikle konserlerde gorduğü yoğun ilgi nedeniyle yeni kasete de alınmış. Sözleri Kemal Burkay'a ait olan bu şarkı için de Selim şunları söylüyor: "1977 yılının mart ayındayız. Mamak Askeri Cezaevi'nin adı televizyonda ve gazetelerde çok sık geçiyor. İşte o güıılerde ben Kemal Burkay'ın şiirini BURAK ELDEM ~ okudum. 'tçeride' olan birinin duLevent'in sessiz ve huzurlu soUmrt yüklü yeni solnk Yeni Türkü'nün yeni kaseti "Yeşilmışik'te umut yabileceklerini çok giizel anlatan kaklarından birinde, güneş ışığıyüklu yeni bir soluk var. Nitekim. topluluk üyelerinden Derya Köroğlu ve Se bir şiirdi. Şiirdeki duyguya paranı yarı yarıya kabul eden bir lim Atakan, "Müakte asık suratlılığa yer olmamaiı. Müzik her zaman coşku lel bir müzik beslelemekti amaapartman dairesi. Artık yavaş yayu içerir. Daha coşkulu, direngen, umutia iç içe bir şeyler hazırlamaya çalıstık ' cım, bu da çok zor olmadı. Zaten vaş "ürpertmenin" ötesine geçen bazen beste hiç zorlanmadan çıdiyorlar. (Fotoğraf: Uygar Eremektar) soğuk havayla birlikte "yeşü"in kıverir, sanki sizin elinize kalemi ortadan kaybolmaya yüz tuttuğu ki konserler sırasında 'Sardunya "yenilenme" imgelerini içeren "ye almanızı beklermiş gibi." bir güz ikindisinde, "kırk yıl ya Ağıt'ı söylerken izleyidden coş şil"i kullanıyorlar kasetlerinde. Gelıyoruz kasetin belki de en ethatırlı" kahvelerin eşliğinde, Der kulu bir tepki gelince bazı kesimDerya ve Selim'den, "Yeşilmişik" kileyici, üzerinde en çok durulan ya Köroğlo ve Selim Atakan'la ler kıznuştı. Oysa mıizikte asık suin en dikkati çeken şarkılarının şarkısma. ee. cummings'ten Ba"yeşil"den söz ediyoruz. Daha ratlılığa yer olmamaiı, müzik her öykulerini anlatmalarını istiyo nş Pirhasan'ın gerçekleştirdiği doğnısu, "yeşil" imgeler taşıyan zaman coşkuyu içerir. Aslında rum, anlatıyorlar: uyarlama ve Derya Köroğlu'nun son kasetleri "Yeşilmişik"ten. Ni bizde grevlerde bile davul zurna telikli bir yapıtın belki de Türki çalınırken miizikte karamsarlığın "Evimde Can Yücel'in şiir ki müziğiyle sunulan "Yagmurun ye'de ilk kez "beğenT'nin yanı sı beklenmesi çok anlamsız. Bu ola tapları artık okunmaktan içi dı EUerT ee. cummings lirizmini Yeni ra "ticari başan" ile de ödüllen yın üstiine gitmeye, daha coşku şına çıkmış vaziyette" diyor Der Türkü duyarlılığına taşıyan hayli dirümesi, gerçekten dikkate değer lu, direngen, umutia iç içe bir şey ya, ilk şarkı olan "Yfeşilmişik"i an sıcak bir parça. Banş Pirhasan'ın geliyor bana. Yeni Türkü'nün ler hazırlamaya çalıstık. Özellik latmaya başlarken, "Onun şiirle geçen yıl yazdığı bir film senaryo1 konserlerde gördüğü büyük ilgi le '80 sonrasımn kınk insanlanv rinin en carpıcı ve derin yanı, gün su için düşünülmüş eje. cummings kasetüı aldığı olumlu tepkilerin \» daha guvenli ve umut yükliı ile lük hayalımıza ilişkin durumları in şiiri. "Banş, senaryoyla birlikgöstergesi olurken, karamsarlığın tişimler kurabilmek önemliydi." lirik ve canlı bir şekilde anlatma te şiirin çevirisini ve şarkı haline belirgin biçimde dışlanıp hüznün Yeni Türkü'nün yaptığı, bir mis sı. 'Şiir Alayı'nı elimde gitarla getirilebilecek bir formunu verbile belli bir "coşku" ile sunuldu yon üstlenmek falan değil. 1980 öniinte açtığımda, yalnızca bir de mişti bestelemem için. Şarkımn ğu şarküarda, özellikle genç insan sonrasımn yılgın, güvensiz, ya neme yapmak için 'Suda' başlıklı filmde yer alıp almayacağı belli ları çeken yeni bir hava oluşmuş şamlarının her boyutunda (aşkla şiiri mırıldanmaya başladım. Bu değildi, ama en azından tematik gibi. Selim ile Derya'ya, "Yeşilmi rında bile) kırık insanlarına "zin şiir iki dörtlukten oluşuyordu ve olarak kullanılabilirdi. Sonuçta şik"te ortaya çıkan "umut" ile dandan, darağacından, işkence her dörtlüğiin son dizesinde yer filmin çekilmesi bir şekilde erteyüklü yeni soluğu soruyorum, den" söz eden şarkılar yerine "so alan kelimelcr dilbilgisi kurallan lendi, bu arada ben de şarkıyı besaşağı yukarı aynı yanıtı veriyorlar: kaklann denizlere ulaşacağı" na uygun değildi: Tçindeyınişik, telemiş oldum. Dilerim bir giin çekilir ve şarkıyı bu kez filmin akı"Bizirn genel tavnmızın çok dı umutlarım vurgulayan şarkılarla yeşilmişik, sazmışık.' Bu söyleyiş "Yaşam" ve tarzında hoş bir keyif vardı; Yeşil'e şı içinde dinleriz" diyor Derya. şında degil aslında bu. Geçen yıl sesleniyoriar. Yeni Türkü topluluğunun son kaseti 'Yeşilmişik'yayımlandı AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES w Yeni Türkü'nün yaptığı, bir misyon üstlenmek değil. 1980 sonrasımn yılgın, güvensiz, yaşamlarının her boyutunda kırık insanlarma "zindandan, darağacından, işkenceden" söz eden şarkılar yerine "sokaklann denizlere ulaşacağı" umutlarım vurgulayan şarkılarla sesleniyoriar. 'Alla Turca' bir güzelleme. Kafamın içinde bu duşünceler gezinirken, sonuçta adı 'Veşilmişik' olan bir şarkı ortaya çıkıverdi." TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 23 Kasım SAHNEIŞIKLARI 13S2'D£ BUGUH, CUAÜLES CHAPUN'İN (ŞA&LO) ÛMLÜ FİIMİ 'SAUNE Ç/A&K/*(iJM£U6Hr) İLK KEZ CÂSTZRİLDİ. CHAPUN FİLMİN YÖNeTUENİ VE fiflf OrUNCUSUYPU.. FİLM, ESKJDeH QDK ÜNLÜ OLAN YA$Ll 8İR PALYAÇDNUN(CALVE/eo), İNTİ uAk epe&zM Kuemızoığı SSNÇ ein BALERİN LE(TEIUiY) OUY6USAL İÜŞtÜSfN'İ ANLATMAtOÂP/R. CALVERO, TE&ZY'e 6ÛveN AŞILAYACAK, BİH 8ALSPE BAÇ&OL ALMASINt SAĞLirACAZ. VR. ANCAK, FİLMİN SONUNDA, 6SNÇ tdZfN DANSINIIZLESKEN ÖL£C£KTİR.."SAHH£ IÇtfCLAÇl'HDA GENÇ BALEJSİNİ CLAIBE SCOOM, DİĞee GOLLBRİ İ££,BUST£gKEArDN,SyC>MEy CHAPLIN, EPNA PUÜVIANCE •£ CMAPLIN A İLE SİNİN ÇOCUK ÜYELE2İ OYNAM/fLAeO/.. 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet hususi vasfı devamlılığmda mundemicdir. Türkiye, dahili siyasetinde olduğu gibi harici siyasetinde ANKARA 22 (a.a.) de, hattt hareketini olgun Reisicumhur tnönu bugun düşuncelerden ve bunun, saat 18 de Ankarada bulunan milleün menfaatlerine en ecnebi gazetecilerini kabul uygun olduğu kanaatini ederek aşağıdakı beyanatta getirdikten sonra tanzim bulunmuştur: eylemiştir. İşte bunun için, " Son gunlerde, bütun bir dünyanın en selahiyattar miüetin Ebedi Şefinin mümessilleri önünde hiç cenazesi onıindeki müheyyiç tereddüt etmeksizin kederine şahit oldunuz. diyebılirim ki, Türkiyenin Atatürk aşkmdaki bu birlik harici siyasetinde sulh Büyük Ölünün kurduğu davasına sadıkane bağlılık, rejimin remzidir. Kemalizmin Kemalist rejimin birbirini 23 Kasım 1938 takib eden hükümetleri tarafından şimdiye kadar tatbik olunageldiği şekilde anlaşma ve beraber çalışma zihniyeti, dostluklarına ve ittifaklarma hulus ve sadakat ve sulhun muha/azası emrinde gösterilen itinanın en büyük muvaffakiyet şanslarile ihatasını mümkün kılan kuvvet seviyesinde kendisini mütemadi tutmak kaygusu hakim olmakıa devam edecektir. Nizam ve terakki amili olan Türkiye, gayretlerini size bildirdiğim bu prensibler yolunda sarfetmeğe devam eyliyecek ve dünyada sulhu muhafaza maksadile kendisine her müracaat vukuunda "mevcud" cevabını vermekte kusur etmiyecektir. Bununla beraber, bu yoldaki müsaraatinin bu asil davaya hiçbir zaaf sebebi olmaksızın samimiyetle bağlılık gibi hakiki manasında tezahür evlemesine itina edecektir." tstnet Inönünün beynnatı