Katalog

"İyi" hizmet. PAMUKBANK iyi ba n ka d ı r lforımYüzyıl Sonra... Bugiın Atatürk'ün 50'nci öliim yıldönümüdiir. İlk kez bu >ıl 10 Kasım "matem" ortamında yaşanmıyor; yas tutulmuyor. Gazetemizin başlığı 1938'den beri ilk kez 10 Kasım gunıi siyah değil, kırmızıdır. Yanm yüzyıl geride kalmış. Acı, ama dogal bir olay için karalar bağlamak çoktan beri anlamsızlaşmıştı. Yas tutmak yiirekteki acıyı törensel biçimlere bağlar ki uygar dünyada bu tür gelenekler gıin geçtikçe değerlerini yitiriyorlar. Cumhuriyet, Atatürk'e sevginin biçimsellikte degil, özde gerçekleşmesini öteden beri savunmaktadır. Bu nedenle sözde "matem"in kalkmasını, eğlence yerlerinin ve sinemalann 10 Kasun'da açılmasını, içki yasağından vazgeçiimesini doğal sa>ıyonız. Insanlar doğacak, ölecek; kuşaklar birbirini izleyecek, tarihsel olaylar zaman boyutunda geri kalacaktır. Atatürk'ün ölümü bu bakımdan doğal bir olaydır; ancak önemli olan Atatürk'ün ölümü degil, Atatürkçülügün 61dürülmesidir, üzerinde durulması gereken sorun budur. • Batıda demokrasi ile bilim tarihi arasında çarpıcı bir bağıntı vardır. Demokrasinin kurulması için siyasal iktidarın kaynağının gökten yere indirilmesi gerekiyordu. Çiinkü kral, gücünü Tann'dan alıyordu; halk, buynıklara boyun eğmekle yükümlüydü. Dinsel inanç, akıldan ustundü. Bilim adamı, kiliseye ters duşen bir gerçegi savunamazdı. Bilimle din, akılla inanç çatışması, Batıda demokrasinin ilk harcını karmıştır. Laiklik bu hesaplaşmanın siyasete yansımasıdır. Siyasal iktidann, Tann'nın gölgesi sayılan kraldan alınarak halka dayandınlmasıyla demokrasinin temeli atılabildi. "Ulusal egemenlik" ya da " h a l k egemenliği" kavramı, Batıdaki demokrasi tarihiyle eşzamanlıdır. Ne var ki uygarlık tarihinin saati, kimi ülkelerde geri kalıyor. Osmanlı'nın takvimi Batıdakinden iki yüzyıl geriydi. Avrupa "uyanış" ve "aydınlanma" dönemlerini yaşadı; ama Anadolu uykusundan uyanamadı. Eger yıkıntı, çöküş, çözülüşle birlikte gelen silkinişte "Milli Kurtuluş Savaşı"mız başanya ulaşamasaydı ve cumhuriyet devrimiyle birlikte Atatürkçülük gündeme girmeseydi; Tiirkiye bugiin Ortadoğu'da gördüğümüz İslam ülkelerinden degişik bir gorüntüye sahip olamazdı. Atatürkçüluk ya da Kemalizm bir dıinya görüşüdür, bir ideolojidir, bir yaşam biçemidin uygarlık tarihinden soyutlanamaz. "Aydınlanma"nın Anadolu'da gündeme girmesi, İslam dünyasında Ortaçagın yırtılması, bilim ve aklın dinsel bagnazlıktan üstün tutulması. demokrasi temellerinin atılmasıdır. Bu amaca ulaşılması için elbette ümmet düzeyinden millet bilincine geçiş gerekliydi. Laiklik kaçınılmazdı. Emperyalizme karşı bagımsız karar verebilme yetkinligine ulaşamayan bir ulus özgüriüğüne kavuşamaz. • Atatürkçülügün özü budur. Eğer 1980'ler Turkiyesi bu özde beürginleşen uygarlık duzeyinin gerisinde kalmışsa, Atatürk'ün yanm yüzyıl önceki ölümüne değil, kendi halimize bakarak üzülmeliyiz. 10 Kasım'ın bir yas günü olmaktan çıkanlması, eleştirel aklın duygulan dağıtarak, biçimselliği aşarak öne çıkmasını saglayacaksa yararlı bile olacaktır. Umudumu/, çağdaş dünyada layık olduğumuz yeri almaktır. Atatürk'ün de istediği buydu. Atatürk 65. Yıl; Sayı: 23066 Cumhuriyet Kurucusu: Yunus Nadi 400 TL. ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Ulu Önder Atatürk, ölumünün 50. yıldönümü olan bugun ilk kez yas tutulmadan anılacak. Başbakan Turgut Özal, 10 Kasım'ın 50. yılı dolayısıyla yayımladığı mesajda, Atatürk ilkelerinin eksiksiz biçimde uygulanması konusunda herkese önemli görevler düştuğunu soyledi. DSP Genel Başkanı Necdet Karababa da yayımladığı mesajında, "Atatürk Pamukbank'a danışın. PAMUKBANK iyi ba n kad ı r amyoruz Ulu önder Atatürk, ölümünün 50. yılında yas tutulmadan anılacak. Başbakan Turgut Özal, 10 Kasım nedeniyle yayımladığı mesajda, "Atatürk ilkelehnin uygulanması konusunda herkese önemli görevler düşüyor. Atatürk'ün görüşlerini içten benimsemek, onları kendi mantık dokuları içinde değerlendirerek uygulamak, her yurttaşın, bütün kurum ve kuruluşların, kısaca Türk milletinin değişmez görevidir" dedi. DSP Genel Başkanı Necdet Karababa ise mesajında, "Atatürk, neler yapmamız gerektiği konusunda ışık tutmuştur" dedi. yapOklanyla bize neler vapmamız gerektiği konusunda ışık tutmuştur" göruşune yer verdi. Başbakan Turgut Özal, "Atatürk'ün çağdaş düşüncelere dayalı, her türlu gelişmeye, yenileşmeye ve yükselmeye ışık tutan, Turk milletine birlik ve beraberlik içinde refah ve mutluluğa ulaşma yollannı açan görüşlerini içten benimsemek, onlan kendi mantık dokulan içinde değerlendirerek uygulamak, her yurttaşın, bütün kurum ve kuruluşlann, kısaca topyekün Türk milletinin değişmez görevidir" dedi. Atatürk'ün çağın ölçülerini aşan bir ustün insan, bir deha olarak göruldüğünü belirten Turgut Ozal, Mustafa Kemal'in, bütün hayatı boyunca sık sık karşılaştığı son derece kritik durumlarda, yenilmez iradesiyle, sadece büyük (Arkası Sa. 13, Sü. 6'da) 10 Kasım 1988 Perşembe A TATÜRKTEN Yurttaşhk dersleri Yalnızca serbest rekabetle ekonomik düzen kuracağını sananlar serap görüyor. Demokrasi herhalde mide sorunu değildir, siyasal özgürlük sorunudur. Engizisyon da, iyiniyetle insanları yakıyordu. Bağnazlığa karşı uyanık olmalıyız. 7. Sayfada ELLÎNCİ10 KASIM OKTAY AKBAL'ın yazısı 2. Sayfada AKÜNAL'ın yazısı 2.Sayfada KAPTIRAMAZDIM.'OÜHMR ATATÜRK ATATÜRK: ZAFERÎ TÜRBEYE VE MÜZİKÛHtR BİRKAN'ın yazısı 4 Sayfada GAZl'YLEDOLMABAHÇE SARAYI'NDA RARS TUĞLACI'nın yazısı 4 Sayfada 'Atatürk fotoğrafçısı* Işıksel PORTRE CEMAL IŞIKSEL O'nıın sofrası bir başkaydı Atatürk'le adım adım 1905 yıhnda İstanbul Vefa'da doğan Cemal Işıksel ilkoğrenimini tstanbul ve Eskişehır'de orta, lise ve >uksekoğrenimini de Ankara'da yaptı. Fotoğraf çekmeye aydın bir din bılgini olan babası Yuksek Din Kurulu uyesı ve muderris Hasan Fehmi Efendi'nin teşvikleri ile lise oğrencisi ıken başladı. 1925 yılı başlarında Hakkı Tank Us'un önerisi uzerine Vakit Gazetesı'nin Ankara foto muhabiri olarak basın hayatına atıldı. 1926 yılında gazetemizin (Arkası Sa. 13, Sü. 6'da) Özel fotoğrafçısı gibi yıllarca hep Atatürk'ün yanında olan ve binlerce fotoğraftan oluşan benzersiz bir Atatürk fotoğrafları arşivi bulunan Cemal Işıksel, Atatürk'ün sofralarında herkesin rahatlayıp içinden geldiği gibi konuştuğunu, bunun da yapılacak çalışmalar, alınacak önlemler için Büyük Önder'e ışık tuttuğunu anlatıyor. EDİP SAKARYA ~ ÖliaftMtaı 4 yıl önce Cemal Işıksel'ın ilk defa yayımlanan bir Atatürk fotoğrafı. Atatürk 10 Kasım 1934 te Yeriı Mallar Sergisi'nde bir bayan heykeltıraşın yaptığı kadın heykelinı seyrediyor. Yanında Afetinan ve o zamanlar Tasarruf Cemiyeti Genel Sekreteri olan Vedat Nedim Tör Atatürk fotoğraflan denılince akla gelen ilk isim olan Cemal Işıksel'le saatler suren sohbetimize Moda'daki evinin geniş salonunda başladığımızda, aklımda hep fotoğraf ve fotoğrafçılıkla ilgili sorular vardı. Fakat yıllarca Atatürk'ün neredeyse ozel fotoğrafçısı gibi yanında bulunmuş (Arkası Sa. 13, Sü. l'de) I k • r t İ M i l > l ı ı Cemal Işıksel Moda'daki evının salonunda Masanın ustündekı fotojraf makınelennden büyuk olanı Işıksel'ın ilk makinesı Alman malı. "Garç" marka Ancak sehpa uzsnnde çalişabdirmış Dıjen ıse Turtoye'ye ilk defa getırttıiı "Leıca" Dünyunın gözü Bush'ta 3 Beyaz Saray'da 41. başkan Şampiyon Kulüpler Kupası'nda Xamax ı 50 yenerek çeyrek fınalist oldu Galatasaray mucizesi Sarı Kırmızılı ekip, ilk maçta 30 yenildiği îsviçre'nin Xamax Neuchatel takımını İstanbul'daki rövanş maçmda Tanju'nun 3 ve Uğur'un 2 golüyle kupa dışı bıraktı. İlk yarıda bir gol atan Galatasaray ikinci yarıda 4 gol kazandı. Galatasaray 'ın bu umulmadık başarısı nedeniyle A li Sami Yen Stcdı'nda büyük sevinç gösterileri yapıldı. Maçtan sonra İstanbul ve öteki kentlerde cadde ve Galatasaray'ın Ugur'ln ginü Neuchatel Xamax'ı 50 yenerek Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda çeyrek finale çıkan Galatasaray'ın en başarılı futbolcusu Uğur'du. Maçın ilk yarısında attığı golle takımını 10 öne geçiren Uğur, Tanju'nun kazandırdığı golden sonra B. Metin'in sol taraftan yaptığı ortaya kafasını uzatarak kendınin ikinci, Galatasaray'ın ıse üçüncü golünü attı. (Fotoğraf' Taner Kutlay) • İncirlik problem değil Konvansıyonel silah indirimine incirlik'ın de alınması kayıp yaratmıyor. 3. Sayfada • Vtfalesa, grevlere karşı çıkıyor Dayanışma Sendikası lideri, grevler yaygmlaşırsa istifa edebileceğini söyledi. 3. Sayfada • 'Demokrasi şafağı yakın' Newsweek Dergisi'nin yaptığı soyleşide Pakisıan Halk Partisi lideri Benazır Butto "Diktatörlükle yeterince yönetildik. Ben iyımserim. Demokrasinin şafağım göreceğime inanıyorum" dedi. 3. Sayfada • Esasta dikkat, ayrıntıda hoşgörü: Kültur ve Turizm Bakanlığı "Atatürk Filmi" paneli düzenledi. 4. Sayfada • İki günde bir yeni faiz Merkez Bankası, bankaların iki günde bir mevduat faizlerini değiştırebilmelerine olanak sağladı. Ekonomi'de • Enflasyon pazarlığı Brezilya'da yüzde 1000'e varan enflasyona karşı 'toplumsal anlaşma' deneniyor. Arka Sayfada • Çelebi, HAVAŞ'ı çalımladı THY yer hizmetlerinde kamuya karşı özel sektör atakta. Arka Sayfada • Penil protezli iktidar İzmir'de iktıdarsızlık sorununu çözmek için haftada en az Uç kişi ameliyatla protez taktırıyor. Arka Sayfada s Cumhuriyetçi adayın yüzde 54 oyuna karşılık demokrat aday Dukakis ancak yüzde 46 dolayında oy toplayabildi. Bununla birlikte seçimlere katılma oranı çok düşük oldu. Gözlemciler seçmenlerin yüzde 48'inin oy kullandığı seçimlerden sonra 'yeni başkan seçmenlerin dörtte birinin oyuyla seçildi' yorumunu yaptılar. Dış Haberler Servisi ABD'nin 41. Başkanı olan George Bush, "Halk konuştu" dedi. Rakibi Demokrat Parti adayı Michael Dukakis'e yuzde 46'ya karşılık yüzde 54 oranında oy alarak seçim zaferini dün sabaha karşı kesinleştıren Bush, dun gece Washington'a dönerek Başkan Ronald Reagan'la goruştu. Başkan Reagan da Bush'a gonderdiği kutlama mesajında, yardımcısının seçim başarısını "tarihi bir zafer" olarak niteledi. Seçimi yitiren Massachusetts Valisi Michael Dukakis de Bush'u telefonla arayarak kutladı ve "Bizim başkanımız olacak, onunla birlikte çalışacağız" diye konuştu. 8 kasım seçimlerı ABD'de 1924'ten bu yana en duşük seçmen katıhmına sahne olurken, kayıtlı seçmenlerin yalnızca yuzde 48'i sandık başına gitti. iki yıl süren hareketli ve çekişmeli kampan>anın sonucunda ön(Arkası Sa. 12, Sü. 8'de) Cumhuriyet TUYAP Kitap Fuarı \asar Kültür Servisi Beş yıldan bu yana verilen TÜYAP Kitap Fuan Halk ödülü'ne bu yıl Yaşar Kemal değer göruldü. TÜYAP'ın toplam 14 üde yaptığı araştırma sonucunda, anketi yanıtlayan 2146 kişinin yüzde 35'i bu yıl ödıilün Yaşar Kemal'e verilmesini istedi. Beş yıl önce ilk TÜYAP Kitap Fuan Halk Ödülü'nü de kazanan (Arkası Sa. 13, Sü. 8'deJ CUNEYT ARCAYÛREK yazıyor °kaklar gosten alanina dondü. Haberi SporHa Kemal'e ödül 5 Sağlık Denetimleri... ANKARA Ekonomik ve siyasal sozlüğümüzde türlü çeşıt sağlık denetimleri var. Örneğın Yusuf Bozkurt Özal'ın başkanlığında IMF'ye gıden heyet, ekonomımızin sağlık denetimı ile ılgılı çalışmalar yapacak. Orneğin Başbakanımız Özal, arada sırada şu veya bu nedenle ABO'ye (Arkası Sa. 13, Sü. Tdt) UGUR MUMCU GOZLEM Gizli Oturumdan Atatürk'ün komünızm konusundaki görüşleri nelerdi? Bugün, Komünıst Partısı'nin kurulup kurulmaması konusundaki tartışmalar sürerken, TBMM'nın 1921 yılındaki tartışmalarını aktaralım ve Türkiye'nin o günden bugüne bu konuda kaç arpa boyu yol aldığını birlikte saptayalım. Yıl 1921... Ocak ayının 22'si... TBMM'de o gün Diyarbakır İs(Arkası Sa. 13, Su. rde) Yaşar Kemal TÛYAP Halk Odülu'yle