Katalog

20 OCAK 1988 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 MÜZİK FtlİZ AIİ HAYVANLAR tSMAîL GÜLGEÇ Şeflerin düşmanı orkestralar Jrtuğrul Sevsay, çalışkan, kültürlü ve kendini müzığe adamış bir sanatçı. Ancak orkestra şefliği çok zor bir meslek. Unutmamak gerekir ki, şeflerin en büyük düşmanı orkestralardır. Şefin en ufak bir zaafım kaçırmazlar ve affetmezler. Orkestra ve şef arasında sürekli bir kişilik savaşı verilir. tstanbul Devlet Senfoni Orkestras'nın 1516 ocak konserlerinin prognunı Viyana ve Türk temalannı i$liyordu. Konser, Bonn'da doğmuş olsa da Viyaıulı sayılan Becthoven'm "Coriotaa" UvertUrü Ue başladı. Ardından Mozarl'ın "Törk lattrtoti" diye büinen K.V. 219, U Major Beşinci Keman Konçcrtosunu Viyanalı kemancı Karin Adam yorumladı. tkinci yan, konserin şeflığini de üstlenen ErO^ral Scnay'ın "Siafeakna ala Tw«"sıyU başladt, Vıyanalı Jokftaa 9Oı'un "MaW !••»" ve "lanantor" valsleri ile sona erdi. ni pek tatmin etmedi. Program notlannda,"EwriB her botüaii Viyana ve Orta Avraaa MİıHlaiı ayn bir lıın^üh Hııilri tafff. Ba onttkhr Tifk a«ziti kankteftedUeriyle kcnber iffcuriftir. •kted k i i t a UMik vt etta* mmmtik, iktod böIMM portnMMatik, ietaeü MMm rommtOk w « M t a c i MMba ca|das stiHeri mmtnf diye bir açıklama var Eseri bu açıklamanın ışıgında dinledigımiz zaman "ttıtac Mr konpoılayoa rahfiaıı onetC diyebiliriz. Ancak özgün bir kompozisyon, nıtarb bir kompozisyon olabilmesi için gereklı olan mantıksal denge eksik "Stefoaletta alh Turca'da. Modem bir orkestranın neredeyse bütün çalgılan kullanılmalda birlikte, bu çalgüann tıru özellikleri, sonorite beraberlikleri ve birbırleriyle olan ilişkileri, bana yeterince duşunulmerruş gibi getdi. Ertuğrul Sevsay, bu eseriyle, 1984 yıünda Viyana Kenü Kompozisyon OdOia'nü kazanmış. Ola ki eser bestecinin istediği gibi yorumlanmadığından bizde yukanda sözünü ettigimiz izlenimleri bıraktı. Ben kendi acundan Sevsay'ın şefligi ve besteciliği konusunda yarulmış. olmayı göze alabilirün ve isterim ki önumüzdeki yıllarda daha normal koşullarda vereceği konserlerde Sevsay benı yalancı çıkaracak bir ılerleme kaydetsin. tstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nı şef Ertuğrul Sevsay yönetti KtM KÎME DUM DUMA BEMÇ AK Kooscrin soiisti kcznancı Karin Adam çok genç, daha 25 yaşında. Hayret edilecek kadar gür ses çıkanyor kemandan. Viyana klasiklerinm, özellikle Mozart yorumunun stil ve ritm inceliklerinı sergileyen öğretici, aydınlatıcı ve zevk veren bir yonım çıkardı Karin Adam, Mozart'ın THriı Koacerto^Tnda. Şef ve besteci Ertuğrul Sevsay tanıdıjım, sevdiğim ve Ukdir ettiğim bir insan. Çok iyi eğitim görmOş. Tip doktoru. tç hastalıklan uzmanlığının yınında Viyana Yüksek Müzık Okulu'nun Orkestra Şeflıği ve Kompozisyon Bolünüerini bitirdi, çeşitli odüller kazandı. Çalışkan, kültürlü ve kendini mttziğe adamış bir sanatçı. Ancak orkestra şefliği çok zor bir meslek. Kusursuz müzisyenlik, güç)0 kişüik ve otorile, bir orkestra şetin benliğinde bulundurması gerejn asgari özellikler. Unutmamak gerekir ki şeflerin en büyük düşmanı orkestralardır. Şefin en ufak bir zaafını kaçınnazlar ve hiç affetmezler. Orkestra ve şef arasında sürekli birkisiük savaşı verilir. Hele Türk orkestralan kitle psikolojısinin en ilkel biçimi olan "«dizm''de oldukça uzmanlaşmışlardır. tDSO da, üzülerek söyleyeyim ki gün geçtikçe Yeniceri Ocağı'na benzemeye başladı. Dilerim, Yeniçerilerin başına gelen onlana da başına gelmesin sonunda. Ertuğrul Sevsay'ın Türk profesyonel orkestralanyla çalışma olanagı sanınm pek olmadı şimdiye kadar. Bu yüzden deneyimi az. Sevsay'ın "Stalbrtett» ala TtaM" adlı dört bolümlü (Prelüd ve Dans, Barcarolle, Scherzo, Rondo) eseri, içerdiği folklorik öğekrin kuDanımı açısmdan be VtTMU VE T6RK T B U L M H istanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nın Viyana ve Türk temalarının işlendtO' geçen haftald konserlerinin soiisti Vıyanalı kemancı Karin Adam'dı (solda) Orkestrayı şef ve besteci ErtuOrul Sevsay (sajda) yönetti. (Fotouraflar. Lale Fılo0lu) PİKNtK PÎYALE MADRA ONU ; BUGÜN N1ASILLAC ACABA? Dd genç piyaııistiıııiz Çalışmalarım Juilliard Müzik Okulu'nda Oksana Yablonskaya'yla sürdüren Mine Doğantan 'm seslendirdiği ntan özellikle piyanistin iyi çalıştığı ve iyi yorumladığı yapıtlardı. Judith Uluğ'un öğrencisi Zeynep Yamantürk ise, "Waldstein" sonatında, değişik bir Beethoven yorumuyla karşımıza çıktı. Resitaller son yıllarda dünyanın hiçbtr yerinde pek fazla rağbet gormüyor. Ancak flaş. isimlcr olacak da insanlar konser salonlannı dolduracaklar. Hatta Batı muzik merkezlerindeki son eğilim, tek başına resital yerine, kanşık resital. Bu konserlerde ikı üç solist tek tek ve birlikte müzik dağannın değişik eserlerini programlanna alarak ilgi uyandırmaya cahşıyor. tstanbul'da da durum değişik değil. Onca emekle hazırlanan resitaller ne yazık ki fazla Ugi gormüyor. Ne var ki, basın ve halkla Uişkilerin önemini unutmamak gerek. 12 ocak sab ve 14 ocak perşembe akşamlan Atatürk Kültür Merkezi'nin Küçuk Salon'unda bırer resital veren iki genç piyanist, Mine Doğantan ve Zeynep Yamantürk, basın ve halkla ilişkiler gerceğınin bütün olanaklarını seferber ederek salonun yansından fazlasını doldurmayı başarmışlardı. Mine Doğantan'1 hiç tammıyordum. Başına gönderdiği özgecmişinden, piyano eğitimine Verda Ün'le başladığını, 1981'de tstanbul Belediye Konservatuvan'nın Yüksek Bolümünü bitirdikten sonra Ann Karamursel'le calışmalannı sürdürdüğünu, bu arada 1981'de Robert Lisesi'ni, 1986'da Boğazıçi Uruvenitesi Felsefe Bolümünü bitirdiğini öğreniyoruz. Halen New York'ta Juilliard Müzik Okulu'nda Oksaoa Yablonskaya ile calışmalannı sürdüren Doğantan, piyarustık kalıteleri olan, berrak tuşesi, ajilitesi ve müzıkalitesiyle dikkati çeken bir piyanist. Ancak pek çok piyaniste anz olan bazı hastalıklar Doğantan'da da var. En kısa zamanda bu hastalıkların tedavisi cihetine giderse kendi de rahat eder. Piyano, solo bir çalgı olduğu için başka çalgılarla ya da şarkıcılarla birlikte müzik yapma alışkanlığı edinemeden yetişir pek çok piyanist. Başkalanyla birlikte muzik yapma alıskarüıgı eksik olan piyanistlerde koşma, yani gitgide hızlanma ya da tempolarda dalgalanma efilimi fazladır. Böyle durumlarda piyano, gemi azıya almış bir at gibi süvarisini sutından atıverir. Doğantan'ın ezber hatalan da, bana sorarsanız aşın hızlanmadan kaynaklamyordu. Piyanistlerin ikinci hastahğı da, pedallan bilinçle kullanmanuı önemini kavramamalandır. Doğantan sol pedalı, yani "sordİB" pedalını gereğinden fazla kullanıyor ve tuşesiyle, parmaklannın ağırlığını dengeleyerek elde cdebileceği renkleri "surdio" pedalı ile sağlamaya çalışıyordu. Resital programının ikinci bölümünde yer alan Rabmaninov'un "Etııdes TaMeaın"sundan bölümler (op: 39, No. 1,2,3) ile Skriabin'ın 'Sol el için Prtiude ve Nocturne"u (op: 9) geıjç piyanistin iyi çalıştığı ve iyi yorumladığı eserlerdi bu konser de. 14 ocak perşembe aksanu yine AKM Konser Salonu'nda dinledığimız Zeynep Yamanturk ise piyanoya Rana Eriuan ile baslamış. Daha sonra İstanbul Belediye Konservatuvan'nda Ferdi Statzer'le calışmış. 1985'te MSU Devlet Konservatuvarı'nı bitiren Yamantürk, Judith Uiog'un öğrencisi. Çeşitli uluslararası yanşmalara katılan Zeynep de, Mine Doğantan gibi kalıteleri olan, betli ki piyanıstliğe gönul vermiş bir gencimiz. Programının ilk eseri olan Beethoven'ın "VVaJdsteİB" sonatında Zeynep epey değişik bir Beethoven yorumu ile çıktı karşımıza. Tempolar, özellikle 3. boiümün temposu Beethoven için çok agırdı. özgün yorum ile stil özellikleri birbirine kanştınlmamah kanımca. Beethoven gibi ne de olsa klasik bir bestecınin eserini yorumlarken stili daima birinci plana almakta, tempolarda büyük değişikliklere yanaşmamakta ve izlenimci stile özgü yoğun pedal kullanmamakta yarar vardır. Zeynep'te de tuşlann derinhğıne inmeden, yüzeyde kalan bir tuşeyi pedalla doldurmak eğilimi görüyorum ki, bu piyanistik hastalığın da erken teşhisi konarak tedavi edilmesi gerekiyor. Her iki genç sanatçımızın çalışmalannın verimli olmasım ve yukandaki sözleri eleştiri gibi değil de, öğüt olarak almalannı dılerirh. PEMIŞTİM ( HIZLI GAZETECÎ NECDET ŞEN YAP/İY KUM TePELERi •• KAUAWA fAVAŞlM IZLBgıNİBVdÜl^l P? MUMKUN ÎKî YIL ONCB &İRt eEMtSı MAilNt ÇAI?Pl?> pATTı Hafta sonu konserleri CSO'nun Ankara konserlerini bu hafta sonu şef Emin Güven Yaşhçam yönetecek. Istanbul'daki konserlerde Wagner, Lalo ve De Falla'nın yapıtları seslendirilecek. tzmir konserlerinin soiisti ise Suna Kan. KMtür Serrtai CumhurbaşkanLğı Senfoni Orkestrası'run 22 ve 23 ocak tarihli Ankara konserlerini şef £ado Gnven Yaşucam yönetecek. Solist olarak obua sanatçısı Çetin Yalçım'm yer alacagı konserlerde Şortakovic'in "Festival Uverturü", HMM'ın "Obua Konçertosu" ve Beetkovtn'ın "2. SenfoDİ'si seslendirilecek. Yapıtlardan birinin notalarının sağlanamaması üzerine, daha önce duyurulan programda değişik lik yapılmak zorunda kalındı. Istanbul Devlet Senfom Orkestrası'nın bu hafta sonu eşlik edeceği solistler, piyanist Perim Köknarer ve viyolonselci Sefana Gokçen. Arjantin'den gelen konuk şef Süva Pereira'nın yöneteceği konserlerde Wagncr'in "MeistersİBger Uvertnni", Fraack'un "Seofonik Çeşitlemeler"i Lalo'nun "Vijolonsel Konçertosu" ve De FalU'nın "Üç Köseli Şapka" adlı yapıtı yorumlanacak. lzmir Devlet Senfoni Orkestrası ise bu hafta sonu Cemal Reşit Rcy'in "Eastantaneicr"ini, Mozart'ın "41. SenfomT'sini ve Wieniawski'nin "KeuM Koncertosu"nu sunacak. Konuk Italyan şef Antonio Pirolli'nin yöneteceği konserlere solist olarak, tanınmış kemancımız Suna Kan katılıyor. ÇİZGÎLÎK KÂMtL MASARACI Dünya Orkestrası Tbkyo'daydı Türkiye'den kemancı Yusuf Güler Aksöz katıldı AĞAÇ YAŞKEN EĞÜİR KEMAL GÖKHAN "u'IELE^TİRİ UNICEF'in dünya çocuklanna yardım kampanyalan kapsamında yer alan en olumlu, en heyecanlı organızasyonlanndan birı hiç kuşkusuz Dünya Orkestrası konserleri. Üç yüdan bu yana her yü aralık ayında bir araya gelen Dünya Orkestrası, 1987'de Tokyo'da toplandı. 58 ülkenin 110 müzisyeninin gerçekleştirdiği iki konserin birincisi 3 bin kişilik, ikındsiyse 10 bin kişilik salonlarda verildi. | f f S İ M M Ü ' T I E m f c O E 1967 Dunya Orkestrasrnın Tokyo'da konsenne Tuoöye'den de Istanbul Devtet Serrtoni Ortestrası başke.Tiancısı Yusuf Güler Aksöz (solda) kaüldı Dünya Orkestrası'nı Italyan sef Gıuseppe Sinopoli yönetti. Dünya Orkestrası 'nın özelliği, katılan müzisyenlerin hepsinin kendi ülkelerindeki orkestralann birinci sehpa TARÎHTE BUGÜN MVMTAZ ARIKAN üyeleri olmalan. Bu dunımda orkestranın birinci keman gnıbunun tümu başkemancüardan, öteki gruplar da hep birinci sehpa Uyelerinden oluşuyor. Dünya Orkestrası'mn başkemancıları kura ile seçihyor. Üfleme çalgı grup19S3'TE 8U6ÛN AMEK.IKA 8İ/?LEftk O€VCETL£R('NİU Y£NI lan da dönüşümlü olarak çalıyor. DWIGHT E1SENHOU&? (DVAYT AYziNHAVlR') YBMİN EOEEBK GÖZEVB 1987 yılırira Dünya Orkestrası'nı ltalyan Şef Giusep~ ~~ 1ŞLAM/Ş77. ÜMLÜ BtR KOMUTAN OLAN GtSEMHOpe Sinopoti yönetiyordu. Orkestraya bu yü Türkiye'den, /EK, 2T. OÜNYA SAVAÇI SIIZÂS/HbA MÜTre^ft< tstanbul Devlet Senfoni Orkestrası başkemancılanndan •DRDULARINtM KUZEY AF&KA, /JALYA V& NO&Yusuf Gıiler Aksoz katıldı. Aksöz'un provalar ve konMAMOİYA ÇMAFZMALARM YÖMenKİŞn'. 19S2LPE serlerle ilgüi birkaç ilgi çekici anısı var. tlk konserin proO&OUPAN AYeriAA/ I/CE™ GÖB.BV S<jR££< T~Avasında Tokyo için doğal olan, ama yasamlarında hiç MAMLANAN UA&p/ TEı/MAAJ'fM A&DIKI&AN deprem olayı ile karşılaşmamış üyelerin paniğe kapılma8AŞKAK1LIK SeÇfMLE&İNE to47~fLAAtŞ', CUMHUlanna ramak bırakan 6.5 şiddetindeki deprem, müzisR.İYETÇİ PAR.TİNİN AMYf OLARAK yenlerin ellerindeki değerli çalgılara kendi canlanndan Tt. RAKİ8İ AbLAI STGVENSOU İ9S6 '& daha çok önem verdiklerini göstermelerine yol açmış. Sarsıntı başlar baştamaz herkes çalgının üzerine, çocuKENDİSİNE KAIZŞf ADAY OLACAtC I/E ğunu konıyan analar gibi yatıvermiş. Aksöz, bu manS\ peCSKTtf. 19BO'A DEĞiN BAÇKAN tzAL zarayı hiç unutamayacağını söylüyor. l \ \ OLAAJ ffCE, POPÜLERLİĞİ YAŞAM SOYU 1 v v Yaşam, iyi ve kötü rastlantılarla dolu. Eğer Sinopoli ENDBB. AM&ZİKAM ÜDE&JUE12.İNDENDİ., C» Lakabı) ikinci konserin provasından önce 38 derece ateşle yalağa dttşmeseydi, Aksöz, Dünya Orkestraa'm provada yö20 Ocak 1938 netmek üzere podyuma çıkamazdı. Tokyo'ya gitmeden önce Sinopoli'nin yerine Dünya Orkestrası'nı provada mebuslan da ayn ayn tesbit konulmakta, buna mukabil bile olsa yöneteceğini rüyasında görse inanmazdı hereylemiştir. diğer anasıra Ermeni, Alevi, halde Aksöz. ortadoks gibi sarih kayıdlar Dünya Orkestrası'nın uçak, otel ve yemek masraflakonulmaktadır. nnı Japon Hava Yolları karşılamış. Geliri UNICEF'e Maksadm Arablarla Türklerin kalan konserlerin sunuculuğunu ünlü film yıldızı Audtefrik edilmemesini rey Hepburn yapmış. Orkestra bu yıl Kanada'nın MontAnkara 19 (Telefonla) kolaylaştırmak olduğu real, 1989'da Moskova ve Washington'da, 1990'da da Antakya 19 (Hususi) Ntifus daleverelerine devam Sivasta Sümerbank tarafmdan meydandadır. henüz belirlenmeyen bir Afrika Ulkesinde toplanacak. edilmektedir. Hatayda kurulmakta olan çimento Dört kıtanın en iyi müzisyenlerini bir araya getiren Halbuki ana yasanın 10 uncu Türklere verilen nüfus Dünya Orkestrası, bu konserlere katılanların yaşadıkfabrikasınm inşaatma yakında maddesi, Türk ve Arablan ça unutamayacaklan guzel anılarla değer kazanan ola kağtdlanmn milliyet sütununa başlanacaktır. Senelik istihsal ayn birer cemaat olarak kabul ğanüstü bir beraberlik. sadece islam siinni kaydı kudreti 90 bin ton olacak etmiş ve cemaatlerden çıkacak 20 Ocak EISENHOWER ABD BAŞKANI ÖLUYOR.. 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet 19381988 fabrikanın tesisi bir Alman fırmasına ihale edildi. ; aylannda Milano'dan Köln'e, Parts'ten Barsetona'ya uzanan geniş kapsamlı bir Avrupa turnesı gerçeldesUrecekler. PeldneJter tumede, Leonard Bemstein'in üd piyano ve vurmalı çaJgıtar ıcin yentöen duzKileditf "West SMe Story"yi (Batı Yakası Hikiyesi) yorumlayacaktar Bemstein, yenklen duzenlediOi "West Skte Story"yi yorurrUama hakkmı M yıllıjjına PekineUere vermışti. Peklnellerin Batı Yakası Antakyada nüfus hüeleri arttı Sivas çünento fabrikası Romanyada iki sağgazete Bükreş 19 Bundan sene evvel kapanmış olan müfrit sağcı iki gazete Caluderoul ve Cuvantul yakında tekrar çıkmağa baş'ıyacaktır.