Katalog

Cumhuriyet Nakliyeci tüccann 300 liraya aldığı domates, büyuk kent hallerine gidinceye dek kaç lira olacak? Kilo başına nakliye 10, işçilik 10, kâğıt, ip, jelatin 13, sandık 10 lira. Bu masraflardan sonra 1 kilo domates 343 liraya çıkıyor. Tuccar bunu kaça satacak? Yanıt: Kaça tutturursa... Biz bu iste en namuslunun yuzde 40 kârla sattığım hesapladık. Peki manav bize kaça satacak? Eğer gözü tok, namuslu biriyse, halden 480 liraya aldığı domatesi yüzde 30 kârla, yani 624 liraya, bozuk para sıkmtısı olduğundan 630 liraya size satacak. Sahıbı Cumhurijrt Maıbaacılık vc Gaztfecüık Türk Anonım Şırketı adına Nıdir NKU • Ccnel Yayin MudUrU H a s u Ccmıl, MUessese Müdürtl Emtac Ipklıgil. Yazı lşlen MUdllrü Oka> GoMnsin, • Haber Mcrkczı Müdürü Yıifia Bıyer, Sayfa Düzenı Yönnmenı AJı Acmr, • Temsılaler ANKARA Y«lçm D o t u . İZMİR Hlkmeı Çeunkıya, ADANA Cdal lstanbu! Haberlcrı Reha Oz, Dış Haberler Ergua Bala, Ekonomı Osroan Llıgıy, Kulıur Cttal Lsler. Magazui Mdnnrt Y«yn, Spor Danışmanı Abdalkadir Yuedman, Duzckmc Rcfik DurtMş, Bılıın EJıtım Şahu Alpa>. tşSendıka. Şukrmm Ktitttd, HaberAnşurma. Lfuk GuMemır. Yun Haberlen Nccdet Doguı V Koordınatör Abmtt Konıisan, • Malı tşler Ero4 Erkul. # Reklam Ayjt Tonın: Ek Yavmlar Hıılyı Akyol • Idare Hncyin Gnrrr. tşleıme Önder Ç«Uk. Bılgılşlem NMI lnal. Basnn ve Yayan. Lınnhurtyet Matbaaciük ve uazetecılık TA.Ş. Türk Oatft Cad. 39/ 41 Cajalogiu, 34334 tst, PK 246lstanbul, Td. 512 05 05 (20 hal). T d o 22246 9 Bumlar Ankan: Zıya GOkalp Bulvan Inkılap Sokak No 19/4, Tel. 33 11 4M7, Te!cx 42344 • tzralr H Zıya Bulvan, 1352 Sok 2/3, Tel 25 47 0913 12 30, TUec 52359 • Ad«n«: Inönü Cad 119 Sok No 1 Kat 1, Tel 1455019731. "Wex: 621SS. TAKVİM 6 NİSAN 1987 Imsak 5.04 Guneş: 6 33 Öğle 13.11 Ikindi: 16.48 Akşam: 19.40 Yatsı: 21.03 Domateste zaııı zinciri Doğmmacı: Kara yara hastalığı Türk şoförlerin protesto yürüyüşü A msterdam (aa.) / l Hollanda'da çalıştıklan Stalk adli uluslararası bir taşımaalık firmasının iflas etmesi uzerine açıkta kalan Turk TIR şoforleri, kendilerine oturma ızni yenlmemesinı protesto etmek için, 8 mayısta yurüyuş yapacaklar. Oturma izinlerı 15 mayısta sona erecek olan 20 dolayındaki Türk şoföru, isteklerim ıçeren bir mektubu Hollanda Parlamentosuna sunacaklar. Turk şoförlerının protesto yüruyuşu başta Hollandalı sendikalar olmak uzere, çeşitlı kuruluşlarca destekleniyor. Şoförlerin yüruyuşunu ve isteklerini desteklemek için bir komite oluşturuldu ve bir ımza kampanyası başlatüdı. Hastalığı biliyorduk MEHMET YAŞtN Çoban salatası yapmak içın keskın bıçak allına yatırdığınız domatesin üretım seruvenım, kaç kışıye ekmek yedirdiğinı, üzennde oynanan oyunlan hıç duşundünuz mu? Yine eünızdeki keskın bıçakla, pahalı satıldığı içın domatesten intikam aldığınız cldu mu? Bız, domatesın öyküsünu yazabılmek içın seracılığın yoğun olduğu Fethıye ve Antalya bölgelerınde bu masum sebzeyi "sıkj" takibe aldık Takıbımız sonunda gördük kı, domates, tüketıcıler dışında kendısıyle uğraşan herkesı "az çok" memnun edıyor. tlk durağımız, suyun başındakı seralar Şu gunlerde seralarda yoğun bır çalışma var Domatesler toplanıyor, yenı fıdeler dıkılıyor, sulanıyor, ılaçlanıyor, yabana otlar yolunuyor. önceleri bizı tuccar sanıp yan gözle izleyen üretıciler, fotoğraf çektiğırmzı görunce çevremızı sanyorlar Bu yıl mahsul nasıl? Hamdolsun iyidir. Para kazanıyor musunuz? tdare edecek kadar.. Bır kilo domatesi kaça mal ettıklennı soruyoruz. Herkes başka bır hesap yapıyor. AJdığımız bilgılen alt alta sıralayıp bir kilo domatesın maliyetını hesaplamaya çalışıyoruz; 4 bın fide içın gereklı olan 25 gram tohum 100 bın lira, fideler içın bır kamyon (67 ton) gubre 125 bm hra, ışçilere ödenecek yevmıye (50 gun karşılıgı) 200 bın lira, odun ıçin 150 bm lira, fennı gubre içın 200 bin lira, ılaç 200 bin lira, serayı örten naylon 200 bin Ura, ıp 30 bın ura, naklıye 100 bın lira Toplam 1 mılyon 300 bın lira masraf yapılarak 10 ton domates elde edilıyor. Yani domatesın kilosu 130 liraya mal oluyor. HERKESİ MEMNUN EDİYOR Domates, tuketicUer dışmda, kendisiyle uğraşan herkesi "az çok" memnun ediyor. Üreticiye kilosu 130 liraya mal olan domatesi, nisan basında tuccar, kalitesine gore 250300 liradan kapatıyordu. (Fotoğraf: KADİR CAN) 624 liraya, bozuk para sıkmtısı olduğu içın 630 liraya sıze satacak. Bu yaptığımız hesaplar nısan ayının başı ıçın geçerlı Antalya Halı'n de konuştuğumuz bır komısyoncu, bu ayın 15'ınden sonra fiyatlann daha da artacağmı öne surdu. Komısyoncu, pahalanacak "keramelini" şöyle açıkladı: "Bu yıl kış uzun surdu. Guneşi goremeycn domates kızarmadı. Havalar duzelince hepsi bırden oldu ve fivatlar dustu. tkinci mahsulde fi)atlar yine yukselecek. thracatçı da yavaş yavaş piyasaj'a giriyor. Bu da fiyatlan fırialacak. Tarla domatesi çıkmadan, ya.a\ haziranın ilk haftasına kadar kimse ucuz domates yeme hevesine kapılmasın.." Tarladan ve halden çıkıp Fethı>e'de zıraı ılaç ve tohum satan bır dukkâna girdık Uretıcı, zamdan yakınmakta haklı mıydı? Dukkân sahıbı olayı şöyle özetledı "Stz buyuk kenüerde oluranlar domatesi 600700 liradan yediğinize dua edin. Zamlar boy le surerse gelecek yıl salala bile yapamazsınız. Bakın geçen yıl 10 gramı 35 bin lira olan ithal domates tohumunun fiyatı bu yılın basında 60 bin 600 lira oldu. Sanıyonım 15 gune kadar 75 bin lirayı bnlacak. En çok sattığım tanm ilaanın kilosu gecen yıl 6 bin 500 liraydı. bu yıl 11 bin 700 lira. Geçen yıl metresi 650 lira olan naylon sera orttisıi bu yıl 1000 liraya fıriadı. Gubrede, kâğıtta, ipte hep ikiye katlandı. Uretici haklı olarak bu zamlan domatese yansıtacak." Dukkân sahıbının bır başka iddıası da, tohum ıthalatını tekellerinde bulunduran fırmalann fiyatlan ıstedıklen gıbı yukselttıklerı uzerineydı Kendısınden bu ıthalatçı firmaların en buyuğunün adresını ahp Antalya1 ya gıttık Duvarlannda ıthal tohumdan üretılmış domates, salatalık, bıber, kavTin gıbı sebzelenn ıştah açıcı posterlerı bulunan bır odada firmanın yonetıcısıne dukkân sahıbınin suçlamalarını >önelttık. Yöneticı, gulumseyen bir yuzle suçlamaların saçma olduğunu belırttı ve tohumdakı pahalıhk olayını şöyle açıkladı "Biz tohumlan Hollanda'dan ithal ediyonız. Bu ithal işleminde mark veya gulden kullaıuyoruz. Bu para birunlerinde meydana geien sıçramalar, normal olarak fiyatlanmıza yansıyor. Sadece uretim zamanlannda, yani uzun aralıklaria tohum ithal ettigimiz için fiyat farklılığı çok goze batıyor. Biz de ilaç ureticileri gibi her 15 gunde bir fiyat ayariaması yapsak kimse sesini çıkarmaz." Uretıcı fırma yetkilisı suçlamaları yamtladıktan sonra, ıthal tohumun faydalannı sıraladı: "Bizim tohumlar sayesindc Turk ureticisi daha çok sebze ihraç etmeye başladı, daha çok unın aldı. Aynca hukumet. uretim yapmayan firmalann tohum ithal etmesini yasaklayınca, ithalalçı firmalar miiyarlarca liralık sera kurdu. Binlerce işçiye ekmek kapısı açıidı." Fırma yetkıhsi son olarak, kaçak ve sahte tohum olayına değindı, "Suriye ve Irak'tan kaçak salatalık >e kavun tohumu geliyor. Bu ulkelerde tohumda devlet destegi olduğu için fiyatlar daha ucuz oluyor. An» bu tur tohumlar hem riskli, hem de kalitesiz. Bir de sante tokumlar var. Piyasada çok ucuza satılan sahte paket içindeki sahte tohumla ekim yapan uretici. 23 ay sonra topraktan bir scy cıkmadıgım gorunce ıflas ediyor. Tohumun sahteligı 23 aydan once zor anlasılır. Bu sure içinde gubreye, ilaca, oduna, naylona, işçiye para veren uretici bir anda sıfın tuketiyor." Domates olayı böylesıne karmaşık Eşeledıkçe altından başka bir dert, başka bır sahtecilık çıkıyor. Pahalılık konusunda herkes bırbırıni suçluyor. Suçlamalar dönüp dolaşıp hukumete dayanıyor. Eğer hükumet "enflasyon paUamasını" durduramazsa sebze fıyatlanndakı yukseliş surecek Özetle zamlan uretımıne, sattığı mala yansıtabüenler enflasyondan bıraz olsun paçayı kurtarabılıyorlar, kurtararaayanlar ıse maaşlı ve ucretlı kesım. Onlara da hazıranda tarla domatesi çıkıncaya kadar daha az söğuş domates ve çoban salatası yemelerını öğullenz ANKARA (a.a.) Fransız j L'Expresse dergısinde, TUrkıye'dekı etkısı 30 yıldır devam eden kım | yasal facıa olarak nitelenen, kara I yara (porfın) has j talığının, Avrupa'dan 1950'li yıllarda ıthal edılen ılaçlı tohumluk buğdayın, köyluler tarafından ekmeklık olarak kullanılması sonucu bas gösterdığı anlaşıldı YÖK Başkanı Prof Dr lhsan Dogramacı, hastalığın Dr. Cihal Çam tarafından belırlenmesı uzerıne, o yıllarda Çocuk Sağlığı Araştırma Enstitusu olarak hastalığın özellıkle görulduğü Diyarbakır ve Bısmıl ılçesıne bır ekıp yolladıklanm söyledı. Çok eskıden berı bilinen porfirı hastalığının soydan genlerle geçen, ırsı bır hastalık olduğunu belırten Prof. Dr. Doğramacı, şöyle konuştu"1950'lere kadar, boyle bir hastalığın, sonradan zehirli maddelerie meydana gelebileceğı bılinmiyorda. 1950'lerde yvlnız tohum icın kuilaıulması gerekli bugdaylann ılaçlanmasında hegzaklorbenzen kullanıhyordu. Bu maddeyle ilaçlanan buğday. yalnız Turkiye'ye degil, bircok yeriere gonderildi. Ne var ki koylulerimiz. ozellikle Diyarbakır ve ilçesi Bismilde bu tohumluk için kullanılması gereken buğdaydan ekmek yapıp yemişler ve ilk defa olarak porfiri hastalığının hegzaklorbenzenle meydana geldigi anlaşıldı." Araştırmalar sonucu, "hegzaklorbenzen"ın tohumluk ıçın bıle olsa ılaç olarak kullanılmasının yasaklandığını kaydeden Prof. Dr. Doğramacı, halen araştırmalann surdurulduğunu ve kanser görulmedığını söyledı. a a muhabınnin edındığı bılgıye göre, konuyla ılgili araştırma>a Ço cuk Sağhğı Araştırma Enstitusu'nce 1958 yılında başlandı. Araştırma yapan ekipte, Prof Dr Altan Gunalp. Prof Dr Ayhan Goçmen, Dr. Cihat Çam, Dr Turhan Ergene, 1985 yılında ölen Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Musteşarlığı da yapan Prof. Dr Yunus Muftu, Prof. Dr. Sevinç Oral, şımdı Amenka'da bulunan Prof Dr Vedat Sözer ve Wisconsın Unıversıtesı öğretım uyelennden Henry Peters de bulunuyordu Araştırmanın sonuçlan birkaç makalede yayımlandı. Diyarbakır'da, porfın (kara yara) hastalığına yakalananlann halen sağlıklanna kavuşmadıklan da açıklandı. Diyarbakır, Mardın, Sıut Tabıpler Odası Başkanı Doç. Dr. Halil Degertekin, a .a muhabırine verdığı bılgıde, hastalıklı kışilenn yılın behrlı 22manlarında Ankara Hacettepe Ünıversitesi'nden gelen doktorlar tarafmdan muayene edıldıklerını söyledı. L'Expresse dergısınin ıddıasına da değınen Doç. Dr Değertekin şöyle konuştu: "Soz konusu larihlerde gonılen hastalık nedem'yie 5 bin kişi zehirienmiş olabilir. Kcan rakamı bilmemekle beraber, 500 kişınin olduğunu sanmıyorum. Hastalığın baş gostermesi uzerine ithal edilen ilacın satışı yasaklandı. Ancak cilt ve karaciğer hastalığına yakalananlann tedavileri bugune kadar mumkun olmadı." L'Expresse dergısı, 1950'lerde Turkiye'ye ıthal edılen ılaçlı tohumluk buğdayın yanlış kullanılması sonucu ortaya çıkan "kare yara" (porfin) hastalığmın 30 yıl geçmesme rağmen hâlâ Turk toplumunda tahnbat yapmaya devam ettığını yazmıştı. L'Expresse, kuflenmeye karşı tohumu koruyan hegzaklorbenzerüe ılaçlanmış tohumlann, Turkıye'ye göndenldıkten sonra hastalığa ne şekılde yol açtığının tam olarak bıbnemediğını kaydetmıştı ABD'de zehirli gaz paniği Tfuzey Dakota (Ajanslar) £\. ABD'nin Kuzey Dakota eyaletınde bir tarımsal ılaç deposunda meydana gelen patlama sonucu çevreye zehirli gaz yayılması uzerine yaklasık 10 bın kişi başka bölgelere nakledıldiler. Zehirli gazdan etkılenen 37 kışı de hastanelere kaldırıldı. ABD'li yetkililer, patlamadan sonra çevreye yayılan zehirli gazın şıddetli ruzgâr dolayısıyla kuzeydeki Kanada sının yakınma kadar ulaştığmı bildirdıler. Evren'e başvuru A nkara (Cumhuriyet JTM. Bürosu) Ulaştırma Bakanlığı TCDD Cenel Müdurlüğü'nce açılan 30 mılyon dolarlık 12 adet vinç ihalesıne bir Alman firması itirazda bulundu. Alman Kocks firması, Cumhurbaşkanlığına başvurarak haksızlık yapıldığını, kazandırılan firmanın teknik şartnameye ve lisans anlaşmasma uymadığını öne siirdü. Firma yetkilileri, "Uluslararası bir ihalede böyle bariz bir hata, haksızlık ve hukuka aykırılığa yüksek makamlannızın meydan vermeyerek müdahale ile kararı ınceleteceğinize inancımızı an. ederiz" dediler. Mormon mezhebinde çocuksuzluk sorunu yok Sıkı pazarlık Bu hesabı yaptıktan sonra domates yuklu bır traktörun ardına takıhp Fethıye hahne gehyoruz. Sabahın erken saati olmasına rağmen tuccarla, uretıcı arasında sıkı bır pazarlık başlamış. Nısan başında domates, kalıtesıne göre kilosu 250300 Uradan "kapaühyordu." Üreticılenn soyledığıne göre bu fiyat bir hafta önce 450500 lıraya kadar yükselmış Bu Tıyat farklılıgı nereden kaynaklanıyor? Toccariardan. Akşam otetde lopianıp ertesi gun kaç para vereceklerini kararlaştınyoriar. Tekel gibi. Karartaştırdıklan fiyattan ne beş kunıs aşagı, ne beş kuruş yukan veriyorlar. Karagumruklü olduğunu soyleyen ve Istanbul Halı içın kamponuna domates dolduran bır tuccar, öfkeli bir sesle üretıciyı yalanlıyor Ab>or bejim. Madem tekel kurnyonız, geçen hafta neden yuksek fiyat ödedik. Arztalep meselesi bu. Bu hafta mal çoğaldı, fiyat dustu. lsin ozeti bu. Bilmece gibi aile ilişkisi Mormonlarm aile düzenini eleşîiren Don Cox, yaşlı erkeklerin, genç karılarımn diğer eşlerinden olan çocuklarından hamile kalmalarına ses çıkarmadıklannı anlatıyor. Magazin Servisi Amerikan yasalarının yuzyıla yakın bir sureden ben çok eşlilıği >rasaklamasına karşın Mormonlar hâlâ birden fazla kadınla evlenmeye devam ediyor. Arizona, Kaliforniya ve Kanada sınınna yakın bölgelerde kuçuk gruplar halinde yaşayan 30 bin kadar Mormon yaşamlannın her alanında onceki yuzyılın geleneklerini surduruyor. Mormonlann yaşadığı kentlere değıJ "Playboy" ve "Penthouşe", "Time" ve "Newsweek" gibi dergılerin, hatta her tür kitabın sokulması bile yasak. Eski moda elbiseler gıyen, saçlannı eski moda tarayan Mormon kadınları genç yaşlarda evlendiriliyorlar. Çocukluktan yeni çıkan genç kızlar gelinüklerini kendi ellenyle diktikten sonra rahiplere başvurarak evhliğe hazır olduklannı belirtiyorlar ve birkaç gun sonra da evlendıriliyorlar. 1830 yılında peygamber olduğunu iddia eden Joseph Smith isimli bir Amerikalı tarafından kurulan Mormon mezhebi çok eşliliğin insanları mutlu edeceğini savunuyor. Iki kızkardeşle evlenen ve çok eşlilik uzerine kuçük bir kitap yazan Harold TRT sınavı mahkemelik nkara (Cumhuriyet Bürosu) TRT'nin muhabır almak ıçin geçen yıl düzenlediği sınavlann haksız, kasıtlı ve usulsüz olduğu iddiası ile Ankara İdare Mahkemesi'nde dava açıidı. Mahkemeye başvuran iki aday, sınav sonuçlanmn iptalini ve kendilerine 1 milyon lira manevi tazminat verilmesini istiyor. \STiyoRUZ Mayıs ayında göreve başlayacaklar Diepegen geldi A nkara/Berlın ı \ (Cumhuriyet) Federal Almanya'nın Berlin Hukumet Başkanı Ederhard Diepegen, beraberindeki bır heyetle resmi temaslarda bulunmak üzere dun Ankara'ya geldi. Dışişleri Bakanı Vahit Halefoğlu ve Federal Almanya Buyükelçısi Negwer tarafından karşılanan Diepegen, 4 gunluk ziyareti sırasında Almanya'dan kesin dönüş yapan Türk işçilerinin çocuklarının öğrenim gordüğü bazı okulları da gezecek. Uretici 300 liradan satıyor Böylesıne aydınlandıktan sonra pazarlığı ızlıyoruz. Bır üreticinın bırinci kalite domatesi 300 liradan satılıyor. Bu 300 liradan kaç lırası uretıcının cebme gırecek? Kesıntılen alt alta yazıp topluyonız. Yuzde 7 stopaj, yuzde 7'nin yuzde 3'u Savunma Fonu, yuzde 8 komisyon, yuzde 3 hal rüsumu. Kesıntılenn toplamı 60 lira Üreticınin eline bır kilo başına 240 lira kalıyor. Yani kabaca bır hesapla uretıcı bır dekar domatesten 1 mılyon 100 bın lira kâr edıyor. Biraz daha düsuk kârla salsanız idare etmez mi? Bakkal, tohumcu, gübreci, Uaççı bize ucuz satsın, biz de ucuza verelinı. Yanıt bu kadar yaljn Uretici pahalılık zincırinin sadece bır halkası, başlangıcı değil Gelelım nakbyeci tüccara. 300 lıra>a aldığı domates büyuk kent hallenne gidinceye kadar kaç lıra olacak. Yıne toplamaya başhyoruz: Kilo başına naklıye 10 lıra, ısçıbk 10 lıra, kâğıt, ıp, jelatin 13 lira, sandık 10 lıra Bu masraflardan sonra bir kilo domates 343 liraya çıkıyor Tuccar bunu kaça satacak? Işte bu sorunun net yanıtı yok. En doğnı yanıt: "Kaça turtuniRa." Bız sorduk soruşturduk, bu ışin en namuslusunun yuzde 40 kârla mal sattığım saptadık. Bu hesapla tuccar, uretıciden kılosunu 300 liraya aldığı domatesi komisyoncu aracılığı ıle manava 480 liraya devrediyor. Bu 480 liranın yaklaşık 58 lirası hal riisumu, komisyon ve kamyonu boşaltan hamallara odeniyor. Boylelikle tuccar, bır kilo domatesten yaklasık yuz lira kâr ediyor. Kamyonun kaza yapması, zamanında alıa çıkmaması ve domateslerin ezılmesi ıse tüccarın riskı. Manav, domatesi bize kaça satacak? Özal'ın uyguladığı serbest fiyat uygulaması yUzünden bu sorunun da yanıtı net değıl. Semtıne, kalıtesine göre domates, fiyat farklılıkları gösterecek. Eğer manavımz "gözitok, namuslu" bırıyse, halden 480 liraya aldığı domatesi yüzde 30 kârla, yani 4 büyük şehire çocuk mahkemesi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Çocuk mahkemeleri 7 yıllılc bir gecikmeden sonra mayıs ayı içinde goreve başlayacak. Çocuk mahkemelerinde gorev alacak yargıçları belirleme çalışmaları surdurulurken, buna ılişkin atama kararnamesinin mayıs ayı içerisinde çıkması bekleniyor. Adalet Bakanhğı'nca hazırlanarak Başbakanlığa sunulan Adli Sicil Yasa Tasarısı ile 1115 yaş grubu hukumlu çocuklara ilişkin sicil bilgilerinin sabıka kaydı olmaktan çıkanlması amaçlanıyor. Dünya Çocuk Yılı nedenı>le kurulmasına 1979'da karar verılen, ancak bugune dek çeşitlı zorluklar yuzunden kurulamayan çocuk mahkemelerinin pilot uygulama olarak Ankara, Istanbul, Izmir ve Trabzon'da kurulmasına karar verilmişti. Bakanlık yetkıhlen, bu mahkemelerde görev alacak "özellikli" yargıçları saptamak amacıyla bir değerlendirme çalışması başlatıldığmı bildırdiler. Çocuk Mahkemeleri Yasası uyarınca "çocuk babası" olmaları öngorülen yargıçlara ilışkin atama kararnamesı mayıs ayı içerisinde hazırlanacak. Yetkililer, pilot uygulamanın başlayacağı dort ilde görev alacak uzmanlann bu alanda çalışma yapan kamu kurumlarından edinileceğini bildirdıler. Adalet Bakanhğı'nca hazırlanarak Başbakanlığa sunulan Adli Sicil Yasa Tasarısı ile 1115 yaş grubu hukumlu çocuklara ıhşkin sicil bilgilerinin sabıka kaydı olmaktan çıkanlması amaçlanıyor. Hukumlu çocuklaruı "yuz kızartıcı suçlan"na ilişkin sicil bilgilerini de kapsamı içine alan tasarı ıle çocuklara ilışkin sabıka kayıtlannın "istisnasız" hiçbir kuruma açıklanmaması hukmü getiriliyor. Halen yururlukte bulunan Adli Sicil Yasası, çocuklara ilişkin sabıka kayıtlannın istenildiğinde mahkemelere, seçim kurullanna, işyerlerine, ehliyet ye pasaport alımı sırasında ilgilı emniyet birimlerine verilmesine olanak sağlıyor. 17 ÇOCUKLU W1LLIAMS AİLESt miüams ailesi toplu halde. Tom MUiams, 3 kana ve 17çocuğuyla birükte Arizona yakaüanndaki Colarado City'de yaşıyor. Blackmore isimli Mormon ABD'deki evliliklerin yansının boşanma ile sonuçlandığını belirterek kendi yaşam biçimlerinin avantajlarını şöyle sırahyor: "Çok eşli evUliklerde boşanma da, metresler ve evde kalmış yaşlı kızlar da olmujor. İşbolumü sayesinde çalışan kadınJann çocukİarına evde oturan kadınlar bakarak onu bu stresten koruyor. Eğer erkek iyi para kazanıyorsa evde işleri paylaşabiliyorlar." Ancak Mormonlann kendi ıçlerinde çok eşlihğe karşı çıkanlar da var. Büyük bir evde kocası, kocasımn ikinci karısı ve 19 çocukla birükte yaşayan Earlena Cox, "Bir daha dünvaya gelsem asia çok eşli bir evliligim olsun istemezdim" diyor. Cox genç kadınlann çoğunun çok eşliliğe cinsel kıskançhktan çok, evin duzenine karışan bır ikinci kadının varlığından dolayı karşı çıktığını soyluyor. "Sorun yaratan sadece y^tak odası değil. bir de sofa var. Televizyon seyrederken erkegin yanında kim oturacak? Biıtun kadınlann takma isimlerini hatırlayabilecek mi? Ya ev11lik yıldonumlerini? Akşamları kiminle sinemaya gidecek?" Cox, çok eşli ailelerde yetisen kadınların başka bir yaşam biçimı görmedikleri için bu gibi sorunların farkında bile olmadıklannı belirtiyor. Earlena'nın kocası Don Cox da Mormonların düzenini eleştirerek bu konuda ılginç örnekler veriyor. Genç kızlann aşık oldukları erkeklerin babalarıyla evlendirildiklerini, yaşlı erkeklerin, genç kanlarının diğer eşlerinden olan çocuklanndan hamıle kalmalanna ses çıkarmadıklarmı anlatıyor. Diş tedavisinde AIDS önlemi M Akühtelefonlar>sekreterin ekmeğine göz dikti Yaklasık 100 telefon numarasını hafızalarında tutabilen telefonlar, kendilerine verilen isimlerin telefon numaralarını bulabiliyorlar. Magazin Servisi AJexander Graham Bell'in icadından bu yana hıziı bir evrim geçiren telefon, çok yakın bir zamanda sekreterlerin ekmeğini ellerinden alacak. Bilim adamları tarafından telefon tuşlanna eklenen bilgisayarb ekranlar sayesinde yeni özellikler kazanan telefonlar, akılh bir sekreterin bütün özelliklerine sahipler. Bu akılh telefonlar sayesinde artık kilometrelerce uzakta olan insanlar, birbirlerine önemli belgeler iletebilecek, ekranı kullanarak yuz yuze konuşabilecekler. Akılh telefonlar, yaklasık 100 telefon numarasını hafızalannda tutabiliyorlar. Kendilerine verilen isimlerin telefon numaralannı bulabüiyorlar. Kimi telefonlarsa, ahizenin karşısındakini sesinden tanıyarak, kim olduğunu saptayabiliyor. Araba kullananlar için ellerini dıreksiyondan çekmeden kullanabilecekleri telefonlar geliştirildi Bu telefonlar, "Innovati ve Devices of Santa Clara" firması tarafından 200 dolara (yaklasık 160 bin TL.) satılıyor. Işini bilen bir sekreter kadar zeki olan bu telefonlann sahiplerıni göruşmek istemediği üısanlardan kurturma yetenekleri de var. Ayru zamanda hayat da kurtaran telefonlar, özel programlan sayesmde gerektiğinde hastaneyi arayabiliyorlar. Yüksek teknolojinin harikalanndan biri olan bu telefonlardan yararlanmak oldukça pahalıya mal oluyor. ABD'nin Pensylvania Bell şirketine abone olanlar, bu yenilikler için ayda 5 dolar (yaklasık 4 bin TL.) ve her konuşma için de 3 dolar (yaklasık 2400 TL.) veriyorlar. Müşteri tarafından " z a m a n ve enerjiden tasamıf" olarak nitelendirilen bu telefonlar, uzerindeki çahşmalar 1984 yıhndan bu yana sürüyor. Proje bugün ABD'nin yaklasık yuzde 60'ında uygulanmakta. Yetkililer, 1990 yılına kadar 80 milyon ABD'linin bu cihazlardan edineceğini belirtiyorlar. Telefonlann zekâ düzeylerindeki bu yükselme en çok ABD'deki kuruluşları etkiledi. " T i m e " dergisi birçok Amerikan firmasının 21. yüzyıhn telefon şirketi olabilmek için birbirleriyle kıyasıya mücadele ettiklerini beİirtiyor. "General Service Administration"ın şimdiden fivat listeleri oluşturmaya başladığı bildiriliyor. Tarihin belki de en büyuk telefon projelerinden bırini gerçekleştirecek olan, "General Service Admınistration" ABD'nin 3500 eyaletine bu yeniliği göturmek için yaklasık 450 milyon dolar harcayacak. ersin (Cumhuriyet) Mersin Diş Tabıpleri Odası AIDS hastalığının ağız tedavisinde kullanılan alet ve malzemeler yolu ile de geçtiğini öne surerek, bu nedenle sahte dişçılerden uzak durulması gerektiğini açıkladı. Öğrencilerin yemek boykotu M alatya (Cumhuriyet) Inönü Üniversitesi'nde kafeteryalarda öğrencilere verilen yemek ücretlerinin arttınlmasından sonra başlayan yemek boykotu süruyor. öğrenciler güç koşullar altında oğrenimlerım surdurduklerıni, eski fıyatlarla yemek verilinceye dek boykotta kararlı olduklarım açıkladılar. Üniversite yönetiminin bütçelerındekı açığı böylesıne zamlarla öğrencilerin sırtına yuklemeye kalkıştıklarım one suren Inönü Üniversitesi öğrencılen, yönetımin zam karanna karşı direnmeye kararlı olduklarım soyledıler.