Katalog

5 NİSAN 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/1İ AYDAN AKV EKONOMİ DUNYASI SovyeÜer nereye gidiyor? Ekonomiye kar darbesi Sovyetler Birliği'nde yabancı yatınmlara olanak tanıyan yasa 1 ocakta yürürlüğe girdi Bu, Türkiye dahil, tüm Batı dünyasınm iştahım kabarttı. Yasanın yayımlanmasının hemen ardından 100 Batılı şirket ortak yatınm için harekete geçtt Ekonomi Servisi Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov'un geçen aralık ayında, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi toplantısında, yabancı yatınmlara ve sınırlı da olsa özel girişimlere izin verecek bir reform paketinden söz etmesi, kendi ülkesi dahil tüm dünyada geniş yanküar uyandırdı. Bu açıklamanın hemen ardmdan yapılan yorumlarda, bir birine taban tabana zıt değerlendirmeler yapıldı. Konuyu değerlendiren hemen tüm Batılılar, bu gelişmelere "geriye dönüş" diye alkış tuttu. Reformlan savunan Sovyet uzmanlar ise bu gelişmeleri "ststemin zorunlu kıldığı aşamalar" diye nitelendirdiler. Tartışmanın yönü ne olursa olsun, üzerinde birleşilen tek nokta ise bu reformların Sovyetler Birüği'nde, 1917 Ekim Devrimi'nde Lenin'in yaptıklanndan bu yana yürürlüğe koyulan en büyük değişim süreci olduğuydu. Gorbaçov'a "süpermen" adının yakıştırümasını sağlayan bu reformlar, ekonomik ve politik yaşama köklü değişiklikler getiriyor. Ekonomik kararlar arasındaki en önemli iki tanesi, yabancı sermaye ve özel girişim konusunda. Bir anda Türkiye dahil hemen tüm Batı dünyasının 'îştahını kabartan" bu yabancı yatırımlar reformuna göre, 275 milyonluk dev pazar içinde yapılacak dış yatınmlar şu sınırlamalar çerçevesinde olaÇekoslovakya Çekoslovakya lideri Gustav Husak, geçen man ayının ortasında, Komünist Parti Merkez Komitesi toplantısında açıkladığı "yeni ekonomik paket" duyulunca, heme n Gorbaçov'un reformlan akla geldi Bu u'lkede de, "devrimden bu yana" en onemlı ekonomik reform olarak nitelendırilen bu pakete göre ilk önce, ekonominın yönetimı öncekine oranlo, "basitleştirildi." Buna göre, çok Onernli kararlar olmadıkça bakanlıklara, parti yönetimine gitmeyecek, devlet işletrnelen daha özerk çalışacaktar. Ayrıca, devlet ısletmelerinde çalışan işçiler kendi yönetıcilerinı kendileri seçecekler. Gorbaçov'un Prag'ı zıyaretinden uç hafta sonra açıklanan Çek reformlan. Sovyetler'de olduğu gibi, uretimde verimlilıği artıncı önlemleri de ıçeriyor. Buna göre de, çalışanlara uygulanan LENÎIVDEN ÖÖRBAÇOVA Sovyet lideri Gorbaçov'a 'Süpermen' adtnın ya teşvikler artınlıyor, daha çok çalışana kıştınlmasma neden olan reformlar için, "Lenbı'den bu yana en köklü değisiklikler " daha çok prim sistemi getinliyor. denüiyor. Oorbaçov, ülke içinde sağladığı büyük destekler yanında, tepkiyle de karşüanıyor. Bulgaristan nnı söylemesi de bunu kanıthyordu. cak: Sovyetler Birliği'nin en yakın Ekonomik reformlann ikinci önemli 1 Ocak 1987'den itibaren, yüzde Sl'i mültefikler'mden olan Bulgaristan, paketi ise ülkede, verimliliği artırma, üre Gorbaçov'un iktidara gelmesinden sonra, Sovyetler Birliği'ne ait olmak iizere ttltimi teşvik etme ve zaten gizliden gizlikede yabancı yatınm yapılabilecek. Ayilişkileri bıraz soğutmustu. Ancak, ye yapılan "küçük öxei iiretim" faaliyetnca, bu yatırunlarda Sovyet işçiler calıGorbaçov'un reformlanna ilk sanlan lerini su yüzüne çıkarma amacını taşıülkelerden bıri de yine Bulgaristan oldu. şacak. Ancak, işletmenin tüm yönetimi yor. Buna göre, isteyen Sovyet vatandaşBulgar yönetimi, şimdilik yürürlüğe Sovyet vatandaşlarından oluşacak. Bu lan, "işçi çalıştırmamak" koşuluyla özel koymasa da, özellikle uretimde verimliliği kuruluşlar, tura ilhalal ve ihracat işlemariırmak için bazı önlemlerin işletmeler açabilecekler. Reformlann bu lerini bağımsız olarak yunıtebilecek. Yaalınacağından söz etti. Jivkov yönetimi, yönü, Batı tarafından en "olumlu" karbancı ortaklar tüm kâr transferlerini serbu amaçla işletmelere daha çok Ozerklık şılanan bölumlerinden ikincisi oldu. Bu bestçe yapabilecek. Ücret ve fiyatlarda sağlayacağmı, merkezı planlamayı dq değişim ile küçük de olsa Sovyetler BirSovyetler'deki yasa ve yönetmeliklere "yumuşatacağını" ılan etti Gorbaçov liği'nde "kapitalist" tohumlar atılmış uyulacak. reformlannı ilk destekleyen COMECON olacaktı. Böyle bir kararlar zinciri, özellikle Inulkelerinden olan Bulgarıstan'da aynca, Gorbaçov, giderek artan "uretimde giliz ve diğer Avrupah şirketlerin ilgisiülke ekonomısinin yöneliminde de büyuk verimlilik" sorununu çözümlemek için ni çekti. Sovyet Dış Ekonomik Komisdeğişikliklere gidileceği de hukumetın itan de "daha çok çalışana, daha çok prim" yonu Başkan Yardımcısı Ivan Ivanov'un, ettiği yenilıkler arasmda. Bu yenilıkler de, sistemi getirdi. Bunun yanında, üretimyine daha çok merkezi planlamayı yabancı yatınmlarla ilgili reformlann deki "sıkı merkezi>etçuiği" yumuşatmak yumusatacak, bürokrasiyi azaltıp, alt açıklanmasının ardından yaptığı açıklaiçin, her uretim birimini belirli sınırlar kademelere daha çok yetki verecek mada, en az 100 Batüı fırmanm ülkesinönlemleri ıçeriyor. içinde serbest bıraktı. de yatmm yapmak uzere başvurdukla Reformlar için Batı 'geri dönüş\ Doğu 'zorunlu aşama* diyor Şubat ayında Başbakan'ıyla birlikte "bypass"ta olan Türk ekonomisini, geride bıraktığımız mart ayında da kar "çarpü". Ayın ilk günlerinde aniden bastıran yoğun kış, özellikle ekonomimizin can damarı htanbul'da her türlü faaliyeti felce uğrattı. Bu denli yoğun kar yağışına alışık olmayan Istanbul'un tarihinde Prof. SaU Kemal Mimaroğlu TÖBANlCm ilk kez bir haftayı aşkın süre sanayi üretimi tü "mbnan" müyle durdu, ihracat yapılamadı, ödemeler büyük çapta aksadı ve ekonomi tam anlamıyla SlAD'dan şirket kurtarma yasasına karşı olum"mahsur" kaldı. Ekonomimize karın indirdiği suz tavır açıkça ortaya kondu. Konu hakkında darbenin maliyeti hakkında 600700 milyar gi en cesaretli konuşan işadamı Sakıp Sabancı, hükümetin şirket kurtarmayla uğraşmak yerine, şirbi rakamlardan söz edildi. Man ayının sokaktaki vatandaşa indirdiği ketlerin neden battıklarını araştırması gerekti"tokat" kuşkusuz çok daha çarpıa oldu. Çeşitli ğine işaret etti ve "Önemli olan şirkeüerin zor endeksler, mart ayına ilişkin perakendefiyatar dtıruma düşmelerini önlemektir. Aksi halde işin tışlannın, son yıllann rekorlarını kırdığını gös faturası Hazine'ye, yani halka çıkıyor" dedi. Şirket kurtarma yasası gundemde olduğu için, terirken, özal hükümetinin yüzde 20"lik enflasyon hedefinin yine "hayaT olarak kalmaya mah Mehmet Okumuş, Erdoğan Demirören gibi işakum olduğu ortaya çıktı. örneğin Istanbul Ti damlanmn adlan da, mart ayı boyunca ekonocaret Odası'nın endeksine göre, tstanbul'da pe mi basınında sıkça yer aldı. Şirket kurtarma tartışması henüz söz düzeyinrakende fıyatlar martta yuzde 5.4 artarak erişilmesi güç bir rekor kırarken, yüzde 20Tik hedefın de sürerken, ayın ilk günlerinde bir banka dörtte birini bir ayda götürdü. İTO'ya göre, "fiilen" kurtanldı. Son 2 yıldır "battıbaüyor" marttan marta 12 aylık enflasyon ibresi ise yüz söylentileri arasmda mart ayına kadar gelen TÖde 40'lara dayandı. Diğer endekslerin sonuçlan BANK, gerisinde 7080 milyar lira borç bırakada İTO'dan buyük farklılıklar göstermedi. Dev rak ve yönetici olarak girdiği bankada büyük hislet lsiatistik Enstitüsü mart ayı için İstanbul'da sedar olmayı başaran Sait Kemal Mimaroglufıyatlann yüzde 4.2 arttığına işaret ederken, Tür nu zengin ederek kamuya mal oldu. kiye genelindeki artışı yüzde 3.7 olarak verdi. Ekonomide mart ayında gözlenen bu "enflas Japonlar ve ÎKB Mart ayından önemli yabancı heyetler de ülyon patiamasT, dolann dünya piyasalarında yerlerde sürundüğü günlere rastladı. Dolar Japon kemize geldi. Karlı günlerin son demlerine rastYeni karşısında tarihin düşüş rekorlarını kırar layan Japon îş Konseyi Heyeti, kendi gelenekken, Türkiye"de de özellikle döviz piyasasının lerine uygun olarak sessizce gelip sessizce gittikalbi sayılan Tahtakale'de pek değer kazanma ler. Islam Kalkınma Bankası'nın ayın son gündı. Ya bir de dolann değer kazandığı döneme lerinde tstanbul'da yapılan guvernörler toplanrastlasaydı, Fıyatlar kim bilir nerelere tırmanır tısı ise, Rabıta olayı nedeniyle geçen ydlara oranla daha fazla "Ugi" gördu. dı? Ekonomi basını mart ayı içinde TÜSİAD'ın Şirket kurturma yürürlüğe girdi yeni Başkanı Ömer Dinçkök'le tamştı. Dinçkök, Son dönemin en güncel konulanndan biri ocak ayı ortalannda bu göreve seçilmiş olmasıolan "şirket kurturma yasası", mart ayının son na rağmen 1.5 ay suskun kaldıktan sonra, ilk bagünlerinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürür sın toplantısını mart başmda düzenledi ve ekolüğe girdi. Zor durumdaki şirketlere bankalann nomi basınından olumlu "puan" aldı. Dinçkökda ortak olmasını öngören yasa hakkında ba le taruşan ekonomi basını, karşısında sorduğu kanların dışında olumlu söz eden pek yok. Is sorulara net yamtlar veren genç bir başkan bultanbul'daki büyükküçük tüm bankalann genel du. Dinçkök, bu ilk basın toplantısından sonra müdürleri yasaya karşı olduklannı açıkça belirt çeşitli ekonomik gelişmeler nedeniyle sık sık katiler. tş çevreleri de yasaya sıcak bakmıyor. Ör muoyu önüne çıktı ve TÜStAD adına görüş beneğin Türk Sanayici ve Işadamlan Derneği TÜ lirtti. ENVER HÜSEYtNOV; 2 0 TÜRK FİRMASI TEKÜF VERDİ 1 TürkfirmakınSovyetler'de ortak yatmm arayışuıda ERHAN KEY Sovyetler Birliği'nde yabancı firmalarla ortak yatınm kapılannın açılması Türk firmalarının da iştahını kabarttı. ŞSCB Türkiye Tkaret Mümessilliği Istanbul Şube Müdüru Enver Hiiseyinov, 1520 kadar Türk firmasının Sovyetler Birliği'nde ortak yatınm yapma konusunda başvuruda bulunduğunu ve projelerin hazırlandığını söyledi. Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov'un özellikle ekonomik reform kararlarının TürkiyeSSCB ilişkilerinin geliştirilmesine ne gibi katkılan olabileceği konusunda görüşlerini açıklayan Hüseyinov, ortak yatırımlar hakkında bilgiler vererek yabancı yatınmcının tum haklanmn korunacağmı ve siyasi garanti de verileceğini söyledi. Türk fırmalanntn ortak yatınm konusunu çok merak ettiklerini ifade eden Hüseyinov, SSCB Türkiye Tıcaret Mümessilliği îstanbul Şube Müdürü Enver Hüseyinov, Gorbaçov'un reformlan arasmda yer alan ortak yatınm konusunu Türk fırmalannın çok merak ettiklerini ifade ederek, bu alanda tekhf veren firmalar arasmda Koç, Sabancı, Doğuş, Çukurova gibi holdinglerin bulunduğunu söyledi. "Bugüne kadar Sabancı Holding, Koç Hotding, Ram Dış Ticaret, İş Bankası, Tekfen, Mepa, STFA, Çukurova, Doğuş Holding ve Alpaslan Beşikçioğlu firmalarıyla göriiştük. Bazüanyla gorüşmeler sürüyor ve projeler hazırlanıyor" dedi. Ortakhğın koşullannın ne olacağı yönündeki soruya Hüseyinov, "Bütün dünyada kabul edildiği gibi ortak kuruluşların yüzde Sl'i Sovyetler'in, yüzde 49'u yabancı yatınmcının olacaktır" yanıtını verdi. Ortaklaşa üretilen mallann hepsinin Sovyetler Birliği'nde satılabileceği gibi, bir kısmırun Türkıye'ye veya 3. ülkelere de satılabileceğini ifade eden Hüseyinov, kârın döviz olarak yabancı yaünmcırun ülkesine veya 3. bir ülkeye transfer edilebileceğini de belinti. Bilindiği gibi, Gorbaçov'un 13 ocakta ortak yatırımlara kapılan açmasıyla birçok Batılı, çok uluslu firma kollarını sıvamıştı. Bugüne kadar 100'den fazla Batılı firmanın bu konuda Sovyetler Birliği'ne teklif götürdüğünü söyleyen Hüseyinov, "O zaman Türk firmalan çetin bir rekabetle karşı karşıya kalacak" şeklindeki tespitimize katılarak "Mutlaka. Rekabetsiz olmu\or. Tekliflerde göz önıınde tutulacak konu, üretilecek t GARANTİ Sovyetler Birüği'nde abıum ekonomik reform kararlarau arkadaşımu. Erhan Keyle açıklayan Hüseyinov, yabancı yatmmaya dyasi garanti verOeeeğinl ve tüm haklanmn korunacağmı söyledi Hüseyinov, kânn döviz olarak transferinin de serbest olduğunu ifade etti. malın kalitesi ve sonra ucuza mal edilebilmesidir. Ayrıca bize gerekli mallann uretimi için teklifler olmalı" dedi. Ortak yatınm yapmak isteyen Batılı firmalarla rekabet edecek Türk firmalarının şanslı olduğu yatınm alanlannı somut olarak söyleyemeyeceğini ifade eden Hüseyinov, "Biz istiyoruz ki firmalar kendileri bulsunlar. Söylersem dikkatlerini o alanlara çevirirler. Ancak benim kişisel görüşüme göre gübre, bu alanlardan biri olabilir. Biz size amonyak satıyonız, sizden gübre alıyoruz. Neden Sovyetler Birliği'nde ortak bir yatınm yapmayalım" şeklinde konuştu. Hüseyinov 1015 nisan tarihlerinde Sovyetler Birliği'ne gitmesi beklenen resmi Türk heyetiyle bu konunun da ele ahnacağını hatırlattı. Türk Dış Ticaret Derneği'ne üye 26 büyük ihracatçı firmanın önümüzdeki hafta Moskova'da açacakları sergiye de değinen Hüseyinov, bu serginin çok yararlı olacağına inandığını, Sovyet kuruluşlannın mal seçme olanağını bulacağını ve bu sergiye katılan bazı fırmaların Sovyet kuruluşlarıyla ortak yatmm konusunu da göruşmelerinin beklendiğıni ifade etti. Bafbaktm Yardancm Kaya Erdem ve Maüye Mehmet Okumuş ve Erdoğan Demirören Şirket Kurtarma Yasası nedeniyle basmda Bakanı Kurtcebe Alptemoçtn Şirket stk sık atb geçenler. Kurtarma Kuante savurumlar. TEKNOLOJİDE YENİ BULUŞLAR Türkiye enflasyon, dış borç ve imalât sanayiinde ilk üç arasmda ALTEV VE DÖVİZ CEPHESİ Kimliklere parmak izi Kimlik kartlanndaki fotoğraflarda sık sık değisiklikler * yapılarak, güvenlik görevlilerinin atlatılması, yeni tip kimlik { kartlannı gündeme getirdi. } ABD'nin Kaliforniya eyaletinde kunılu Paolo Alto firması, geliştirdiği bir kimlik kartı sisteminde, fotoğraf yerine' 'parmak izi" kullandı. Kimlik sa : bibinin dijital sistemle kaydedilmiş parmak izini taşıyan bu kimlik kartlanna şimdilik, yalnızca şirketler ilgi gösterdi. Nedeni de, kart ancak bir tenninal sistemiyle kontıol edilebüiyor. Kart sisteminin tenninal ile birlikte fiyatı 7 bin 500 dolar. Türkiye Islam dünyasınm neresînde? İslam ülkeleri arasmda, Birleşik Arap Emirlikleri nüfus artış hızı, Brunei Sultanlığı yaşam süresi, Ürdün üniversite eğitimi, Umman Sultanlığı da vatandaslannın günlük kalori gereksinimini karşılama konularında birinci sırayı alıyorlar. timi aldığı Türkiye, tslam ülkeleri arasında bu alanda 6. sırayı alıyor. 6. Sanayüeşme: Petrol dışı imalat sanayünin milli gelir payma göre yapılan sıralamada Türkiye yüzde 24'lük oranı ile başı çektiği bu sıralamada, Kailk sırayı ahyor. Ülkemizi yüzde ENİS BERBEROĞLU tar yüzde 6.4'lük nüfus artış hı9'la Birleşik Arap Emirlikleri, ANKARA tslam Konfe zı oramyla ikinci sırayı ahyor. yüzde 8'Ie Kuveyt izliyor. ransı Teşkilatı üyesi 44 İslam 01 Üçüncülük basamağmda ise yüz7. Petrol eşdeğeri enerji ürekesi arasında sosyal ve de 5.8'lik hızla Kuveyt otunıyor. timi: Birleşik Arap Emirlikleri ekonomik göstergelere göre ya Türkiye, yülık yüzde 2.2'lik nükişi başına 5 bin 639 kiloluk pılan sıralamalarda Türkiye sa fus artış hızıyla bu sıralamada 4. Kişi başına doktor: Ku enerji tüketimi ile başı çekiyor. dece enflasyon hızı, kısa vadeli 27.'liği ahyor. Bu ülkeyi 3 bin 974 kiloyla Kudış borç toplanıı ve imalat sana2. Ortalama yaşam süresi: veyt'te 600 kişiye, Libya'da 660 veyt ve 3 bin 602 kiloyla Suudi kişiye ve Birleşik Arap Emirlikyiinin milli gelir payma ilişkin ra Brunei Sultanlığı, yuıttaşlannm Arabistan izliyor. Türkiye 634 kamlarla ilk üçe girebiliyor. ortalama 74 yülık yaşam süresi leri'nde de 720 kişiye bir doktor kilo düzeyindeki kişi başına düşüyor. 1500 kişiye bir doktor Dünya Bankası ve İslam Kal ile 44 ülke arasmda birinciliği alıenerji tüketimi ile İslam ülkelekınma Bankası verilerinden ya yor. Bu ülkeyi 72 yılhk yaşam düşen Türkiye 44 İslam ülkesi ri arasmda 12. sırada bulunuyor. süresi ile Katar ve Kuveyt izliyor. arasında 5. sırada yer ahyor. rarlaıularak yapılan kıyaslamaya 8. Enflasyon hın: 1984 sonu göre Türkiye'nin 44 İslam ülke Malezya ve Bahreyn de 69 yıllık 5. ÜniverateegHimi: Ürdünsi arasındaki konumu şöyle be ortalama yaşam süresi ile üçün de her yüz kişiden 33'ü üniver itibanyla Türkiye yüzde 42.4'lük cülüğü paylaşıyorlar. Türkiye, site eğitinıinden yararlanıyor. Bu enflasyon hızı ile İslam ülkeleri lirlendi: 63 yülık ortalama yaşam süresi rakam Cezayir'de 22, Mısır ve arasında başı çekiyor. Aynı yü 1. Nüfus aröş hıa: Birleşik itibanyla Somali yüzde 20.2'lik Arap Emirlikleri'nin yüzde ile 5. sırada yer ahyor. Suriye'de 16 kişiye düşüyor. Her 10.7'lik yıllık nüfus artış hızıyla 3. Kişi başına milh gelir. Bir yüz kişiden 7'sinin üniversite eği enflasyon hın ile ikinciliği, Endonezya yüzde 17.4'lük fiyat artış hızı ile üçüncülüğü alıyorlar. 9. Kısa vadeli dış borçJar: GÜNÜN HABERLERİ 1984 sonu itibanyla Mısır 6.8 milyar dolarlık kısa vadeli dış Emisyona frenler sürüyor Yeni Galata Köprüsü borç yükü ile İslam ülkeleri arasında Uk sırada bulunuyor. Enerkez Bankası, ay sonundaki nakit eni Galata Köprüsü ile yeniden donezya 5.4 milyar dolarla gereksinimine rağmen, para musluklannı düzenlenecek Eminönü ve Karaköy ikinci, Türkiye 4.6 milyar dolarönemli ölçüde kıstu Piyasadan 2027 mart meydanlan projesinin fınansmam için F. la üçüncü sırayı alıyor. tarihlerinde 29 milyar lira çekildL Buna göre, Almanya'dan 96.5 milyon mark kredi sağlandı. 10. Günlük kalori gereksinidolaşımdaki kağıt para miktan 27 Man 1987 Bakanlar Kunılu tarafından onaylanarak mi: Kişilerin günlük kalori geitibariyle 2 trilyon 41.6 milyar liraya geriledi. dunkü Resmi Gazete'de yayımlanan kredi Bu gelişmeye göre, emisyon hacmi, yılın ilk üç anlasmasına göre, sağlanan kredinin 40 milyon reksinimlerinin ne kadarının ayında yüzde 7 oranmda genişledi. marklık bölümü hükümet kredisinden oluşuyor. karşüandığına ilişkin yapılan bir sıralamada ise, vatandaşlann kalori gereksinimlerinin yüzde AET hazırlıklan hızlandı Özbek'ten destek talebi 155'ini karşılayan Umman Sulürkiye'nin Avrupa Ekonomik Topluluğu'na ntakya (aa.) Türkiye Ziraat Odaları tanhğj birinciliği alıyor. Libya tam üyeliği için yurtdışındaki temaslar Birliği Başkanı Osman özbek, hükümetin yüzde 134'lük oranı ile ikinci, sürerken, yurtiçinde de haztriık çalışmalan her konuda çiftçiye yardımcı olması gerektiğini Suriye yüzde 127'lik oranı ile hızlandınldı. Devlet Planlama Teşkilatı belirterek, 3.5 milyon çiftçi ailesinin refah üçüncü basamakta bulunuyor. Müsteşarlığı, ilgili bakanlıklar ile kamu düzeyinin yükseltilmesi şarttır" dedi. Özbek, Kişi başına günlük kalori gerekfıyatlann yükselmesini önlemek için ithalatı siniminin yüzde 123 oranında kunıluşlarına gönderdiği bir yazı ile Türk Demokles'in kılıcı gibi çiftçinin başmda ekonomisinin AET'ye entegrasyonu için tedbir karşılandığı Türkiye bu sıralatutmasmm doğnı olmadığını söyledi. alınmasını istedL mada 5. durumda. leşik Arap Emirlikleri kişi başına 22 bin dolara yaklasan milli geüri ile en zengin tslam ülkesi konumunda bulunuyor. 19 bin 800 dolarhk kişi başına milli gelir rakamıyla Kuveyt ikinci su^da yer ahyor. Brunei Sultanlığı da 17 bin 828 dolarla üçüncü basamaga otunıyor. Türkiye, kişi başına milli gelir sıralamasında 1116 dolarla 15. durumda bulunuyor. Dolann karankk, altının parlak günleri Dolann "dramatik düşüşü", geçen ay döviz ve hisse senedi borsalannda heyecanlı günler yaşattı. Sanayüeşmiş 6 Batılı ulkenin Paris toplantısının ardından sessiz bekleyip içine giren vaünmalar, ABD Maliye Bakanı James Baker'ın, tesi yok" şeklindeki açıklaması üzerine panik halinde dolar sattılar. Bunun üzerine, dolar neredeyse "bir anda" denilebilecek hızla1 düştü ve 144.70 yeni gordü. Tokyo da raeydana gelen bu gelişmeden sonra, dolar diğer para birimleri karşısında da geriledi ve New York'ta 1.79 marka kadar duştu. Bu arada, özellikle Japonya Merkez Bankası'nın yoğun müdahaleleri zaman zaman etkili olsa da diğer ulke merkez bankalarının olaya "isteksiz" yaklaşmalan, çekik gozlıileri adeta yalnız bıraktı. Dolar, Avrupa ve New York bursaiarında da yeniden 1.811.82 mark düzeyine çıktı. Dışanda gelişmeler sürerken, Merkez Bankası pek fazla etkilenmemiş görüluyordu. Dolar rekor bir gerileme kaydettiği gun, dolann döviz alış kurunu biraz duşüren Merkez Bankası, ABD para biriminin toparlandığı zamanlarda ise hemen kuru yükseltıyordu. Bunun sonucu olarak, dış borsalarda ayı zararla kapatan dolar, Türkiye'de kazançlı çıktı Ayın ilk gunu 764.30 Altiiti 72.500 72.000 72.000., 71.000, "BeHrtedigimiz bir dolar/yen pari Yapay klorofilden enerji Dünya enerji kaynaklannın giderek tükenmesi, yenilenebilir kaynaklann araştınlmalannı yoğunlaştırdı. Londra Kraliyet Enstitüsü'nde çahşmalar yapan Ingiliz ve ABD'li bilim adarnlan, yeni buluşlanyla bu alanda bir adım daha atılmasıru sağladılar. Bitkilere yeşil rengi veren klorofılin yapayını geliştiren bilim adamlan, bu maddeye ışık enerjisi vererek yeniden enerji elde etmeyi başardılar. MIDDLE EAST BUSINESS & 769. Dolar (döviz alış) Mart 21 31 764.30 1 16 M Turkey's First Intemational Economic Monthly Since 1982 Nisan sayısında, • Türk banlcacüıjı krizde mi7 • Sorunlan yaratan faktOrler neler? • Bu yü neler beklenebilir? Bu sorulann karşdılclannı MEBB inceledi. F • Aynca ttnlü bir Japon daşünür, Türkiye ve Japonya'yı karsılajtınyor; Nasıl bir Batıülaşma? BayiBizden ahıuz Adres: Bolahenk Sokak Ma$allah Apt. 18/3 Fındıklı/htanbul Tel. : 144 83 35 Middle East Business and Banking'in yeni yayını "Survey Of Turkish Iburism Industry" MEBB'den sağlanabilir. r 16 23 31 lira döviz alış kuru uygulayan Merkez Bankası, son gune gelindiğinde dolar döviz alış kurunu 776 lir a ^ çıkardı. Dolar, serbest piyasada da ay başına göre kazançlı çıktı. Aym ilk günleri Tahtakale'de 780 liradan satılan dolar, ay sonunda 789791 lira arasında işlem göriıyordu. Aynı piyasada mark da, 424 liradan 437 liraya kadar çıktı. Döviz borsalarında bu gelişme i ler sürerken, altın da büyuk ölçüde değer kazandı. Ayın îlk günlerinde 406410 dolar arasmda işlem gören 1 ons altın, dolann rekor duşüşler yaşadığı gunlerde birden yukseldi ve once 422, daha sonra da 429 dolara kadar yukseldi. 1 ons altın daha sonra biraz gerileme kaydetti ve ayın son günlerinde 419420 dolar dolayında işlem gördü. Dış borsalarda altın fiyatlarınm yükselmesi, içerde yalnızca 24 ayar külçe altını etkiledi. Ayın ilk günlerinde 10 bin 250 liradan satılan külçe altın, zaman zaman 10 bin 850 liraya kadar çıktı. Uzun suredir 7072 bin lira düzeyinde "çakıh" duran Cumhuriyet Altını ise, ancak 73 bin liraya kadar çıkabildi.