Katalog

27 ARALIK 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/11 PAZAR Türkiye, Avrupa Topluluğuna (AT) tam üye olacaksa, bunun Türkiye ekonomisine ve özellikle de Türk sanayisine ne gibi etkileri olacak? Türkiye hangi sanayi dallarında toplutuk içinde rekabet gücünü ortaya koyarak ayakta kalacak. hatta gelişme gösterecek? Hangi sanayi dallarında Türkiye'nin rekabet şansı zayıf? Türkiye bütün bunları hesaba katarak tam üyeliğin gerçekleşebileceği 2000 yıhna doğru nasıl bir yol izlerrtelı, neleryapmalı, nelere önem vermeti? F. Almanya'nın Friedrich Ebert Siftung Vakfı'nın desteğiyle SİAR'ın yaptırttığı bir araştırmaya göre Türkiye sanayisinin AT içinde yaygın rekabet gücü kazanması ve ayakta kalması için en önemli öğenin, Türk sanayisinin sermaye stoğunu arttırması, yani yatırımlarla üretim kapasitesini geliştirmesi olduğu anlaşılıyor. Prof. Gülten Kazgan'm koordinatörlüğünde çeşitli üniversitelerden deöerli uzmanların katkılarıyla*1' gerçekleştirilen araştırma, 1980'li yıllarda işgücünü ucuzlatarak ve devletin sağladtğı çeşitli teşviklerden yararlanarak AT pazarındaki rekabet gücünü arttırmayı başaran Türk sanayisinin, tam üyelik du NOTLARI Mevcut faktor stoklanvla cesitli sektorlerin AT karşısındaki rekabet şansı YATIRIMCININ HAFTALIK REHBERİ «M.I. •liırı rın 57 kthatta. 57 Etataak 57 Tirkbaak 56 56 Paaakbaak 56 Ettak V, OSIHAJV VLAGAY AT Yolunda Yatırımın Önemi 1Basın yayın demir cevherı mabencitifli, kuru fasulye. patates, soflan. ötğer tahıl ve yemler. buöday, demir olmayan ceytıer madencıltöi, balıkçılık, d $ e r gıda ürünleri, tütün ışleme, alkolsuz içecekler. pamuk, diğer yağlı tohumlar. fındık, zeytin, uzüm, narenciye, tutun. domates, diğer sebzeler. baklagiller, koyun, keçı. diğer endustnyel ürünler, metal olmayan mıneral madencılığı. bıtkısel ve hayvansal katı ve sıvı yaötar. kümes hayvanları, sığır ve boğa. Oeri, kürk ürünleri, kömür madenciltty. et, işlenmiş meyve ve sebze, nortut. (nerrcimek, konfeksıyon taş madencıliği, teteOI. orman uaınten. kereste, mobılya, çimento, derrnryolu araçlan. orman ve orman urunteri, çırçtr. Cam ve cam ürunlen, petrol ve kömOr ürunlen, diğer demır dışı mıneral urunler. demir olmayan temel metaller, pinnç, metal ürunlen. motoflu taşıtlar, diğer taşıdar, gemı yapırm ve tamıri. dığer imalat ürunlen. makme ve araç. kauçuk ürunlen. diğer kimya ürünleri. ham petrol ve doğal gaz, petrol arıtımı, elektnkli motoriar, eczacılık, kağıt ve kağıt ürunlen. demır ve çelik, alkollü ıçkiler. plastik ürünleri şeker. un ve unlu urunler. \atirmicmin zarar haftası Döviz ve altın zarar ettirdi. Sadece Reşat Altını yüzde 1.81 değerlendi. Hisse senetleri yüzde 8.86 kaybettirdi. Yatırım fonları kazandırmaya devam etti. Yatırımcılar "zarar ettikleri" bir haftayı geride bıraktılar. Yatınm araçlarından döviz, altın ve hisse senedi geçen hafta yatınmcısının yüzünü güldürmezken, menkul kıymet yatırım fonlan ile Reşat Altını haftayı kârla kapatan yatınm araçlan oldular. Paralannı dövize yatıranlar yüzde 1.1 ile yüzde 1.7 arasında zarar ettiler. Haftanın zarar rekorunu ise ortalama yüzde 8.9 ile hisse senetleri kırdı. Yatınmcılan seçimden önceki haftalarda rekor kârlarla sürekli olarak güldüren döviz ve altın geçen hafta yatınmcılar için üzüntü kaynağı oldular. Tahtakale piyasasında "istikrarlı'' ve küçük tasarrufçunun en çok rağbet ettiği paralar olarak bilinen Federal Alrnan Markı yüzde 1.1, Isviçre Frangı ise yüzde 1.7 zarar ettirdi. Isviçre Frangı aynca altın, döviz cephesinde yüzde 1.7 ile haftanın zarar rekorunu kırdı. Cumhuriyet Altını da geçen hafta yüzde 0.8 zarar ettirirken, 22 ayar bilezikte zarar yüzde 1.1'e çıktı. Kırsal kesimden vatandaşların rağbet ettiği Reşat Altını altın, döviz cephesinde prim getiren tek yatırım aracı oldu. Hafta içinde 2 bin 500 lira artarak 142 bin 500 liraya çıkan Reşat AlDovizaltın ne getirdi'? Trita«ı(TL) 774.00 755.90 767.24 400.00 387.95 474.00 1140.80 69.500 95.000 10.150 9.950 PARANIN& YÖNÜ& 3ayfct (abt. Wz.l. 48 47 43 47 47 47 A7 2 3 Rtfcabet Ş M » otana ATye tam üye olacak bir Prmf. Gülten Kazgan Türkiyenin düşük ücretlere ve vergi iadesi gibi ihracat teşviklerine dayanarak rekabet gücünü koruması ve arttırması beklenemez Tanm ürünleri fıyatlan AT düzeyine yaklaşırken, ücretleri de peşinden sürükleyecektir. Türk sanayiinin AT içinde rekabet edebilmesi için yatınmlarım arttırması ve teknolojideki yenilikleri yakmdan izlemesi zonınludur. rumunda bu avantajları büyük ölçüde kaybedeceğıni ve ancak sanayi yatınmlarını arttırarak ve yeni teknolojilere sıçrayarak rekabet gücünü koruyabileceğini ortaya koyuyor. İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı sanayici Jak Kamhi de bu görüşü paylaşıyor ve 2000 yılının perspektifleriyle AT tam üyeligine hazırlanmanın zorunlu olduğunu belirtiyor. 197786 döneminde yüzde 40 gerilemiş otması, tanm ürünlerinin reel fiyatlarının da gerilemesi etkili oldu. Bunlara ek olarak sanayide kapasite kullanımının artması ve bazı teknolojik yeniliklerin devreye girmesi de Türkiye'nin rekabet gücünü ve AT'ye ihracatını arttırmasını kolaylaştırdı. Prof. Gülten Kazgan söz konusu araştırmanın sonuçlarını özetleyen raporunda Türk sanayisinin gelecekteki rekabet gücünü yükseltebılecek gerçek yapısal değışmenın, kapasiteyle ve teknoloji düzeyiyle yakından ilişkili olduğunu, bunun sağlanmasının ise Türk sanayisinin sermaye stoğunun arttırılmasına, yani yeni yatırımlara bağlı olduğunu vurguluyor. fiyatlarının Türkiye'dekinin çok üzerinde olduğunu gösteren araştırmada tanm ürünleri fiyatlannda bir eşitlenmeye doğru gidildikçe Türkıye'de nominal ücretleri de buna paralel olarak arttırmak gerekeceği ve halen bir tabana dayanmış görünen reel ücretlerin daha fazla geriletilemeyeceği belirtiliyor. Yeni bir araştırmanın sonuçlan, 1980'den sonra AT karşısındaki rekabet gücünü ihracat teşvikleriyle ve ücretleri düşürerek arttıran Türkiye'nin tam üyelik koşullannda rekabet gücünü korumak ve arttırmak için önceJikle sanayide yeni yatırımlara öncelik vermek zorunda olduğunu gösteriyor. Öte yandan ihracatın artışında en etkili teşvik öğesi olarak görünen vergi iadesi gibi teşviklerin de AT çerçevesinde uygulanamayacağı, ikincil bir teşvik öğesi olarak görünen kur ayarlamalarının da bunu gidermeye yetmeyeceği hatırlatılıyor. Bunlara ek olarak bir noktaya daha dikkat çekilıyor. Sanayi alanında AT'den sağlayabileceği gümrük tarifesi avantajlannın hemen tümünü şimdiden sağlamış bulunan Türkiye'nin tam üyelik durumunda sadece tekstil gibi bazı hassas sektörlerdeki kotalardan ve diğer tarife dışı engellerden kurtulacağı, bunun dışında sanayisinin rekabet gücünü artıracak her hangi bir yeni kolaylığa kavuşmayacağı belirtiliyor. üru yüzde Y.% prim yaptı. Merkez Bankası, Tahtakale'nin ve dış borsalann tersine sürekli olarak döviz kurlannı arttırdı ve Türk I;rasını dolar karşısında bir hafta içinde yüzde 1.9 devalüe etti. Altın, döviz cephesinde yılbaşına göre en çok prim yapan yatınm aracı yüîde 82.4 ile İngiliz Sterlini oldu. Sterlini, yüzde 80.4 ile İsviçre Frangı, yüzde 78.4 ile Cumhuriyet AJtını ve 24 ayar külçe, yüzde 77.8 ile 22 ayar bilezik, yüzde 75 ile mark izledi. Ancak fiyatların daha yüksek olduğu önceki hafta sterlin yüzde 84.2 prim getiriyordu. Tahtakale ve KapaJıçarşı piyasalarını yakmdan izleyen çevreler fiyatlardaki düşüşün yıl sonu durgunluğundan ve dış borsalann Noel tatiline girmesinden kaynaklandığını söylüyorlar. Geçen hafta Tahtakale'de pek fazla alıcı bulunmadığını kaydeden söz konusu çevreler en azından yılbaşına kadar fiyatlardaki durgunluğun süreceğini savunuyorlar. Geçen hafta menkul kıymet yatınm cephesinde ise hisse senetleri kaybettirirken, bankaların menkul kıymet yatırım fonlan önceki haftalardaki gibi değer artışını sürdürdü. Borsa 1. pazarında işlem gören 48 hisse senedi ortalama olarak yüzde 8.86 oranında değer kaybederek geçen hafta da yatınmosının yüzünü güldürmedi. Devlet ve özel sektör tahvilleri, dövize endeksli senetler, gelir ortaklığı senetleri ve hisse senetlerinden oluşan bankalann menkul kıymet yatırım fonlannın değer artışı ise bir önceki haftaya göre yükseldi. En yüksek değer artışını geçen haftalarda olduğu gibi Esbank Fon sağladı. Yatırımcısına yüzde 1.11 oranında kazandıran bu fonu, yüzde 0.% ile değer artışıyla tktisat Yatırım Fonu izledi. 46 45 41 45 45 45 43 43 45 47 45 GanatB«ak. Dt}feMk Oraatlaa*. Işlaakası Akkaak VataAafKaafc. 56 56 52 52 52 52 52 52 52 52 50 47 47 45 45 45 45 44 44 45 45 43 43 44 44 43 Mafetah» EariakKraai Tltaafc Tartşaaak Tfttânbsnk Katataa balgasl 56 56 56 56 56 45 45 47 48 47 Tltftaak TMcBnMal $ckarbaak Wnlafwııı 43 42 Bankaların rnenkul kıymet yatırım fonlan tarM 13.7.1987 9.8.1987 14.12.1967 1691987 22 10.1987 2.11.1987 16.11.1967 ç** Uaf. s. 14.586 12.213 9.957 10.768 10.566 11.105 11.079 tahaf^. MtatM «•*(Tt) 14.711 12.311 10.043 10.872 10.664 11.188 11.202 0.85 NVtfn htarfw>1 hrtarfM2 Afcş hctbat TataTM «araam Taonaı YapıKiMİY. 10.800 10.661 9.910 9.764 9.967 10.477 10.319 m 0.80 0.86 0.96 0.92 0.74 1.11 M. BANKASI'NIN DOLAR ATAĞl Dolar (Tatıtatale'de) Doiar (Döva akş) Mar (EMctff saöş) Mark (Tarrtalcate'de} Mark (Döva ak$) isvtçre Fr. (Tahtakale'de) Sterfn (TaMakate'de) Cumhunyet Aftru Reşat Aftm 24 ayar kuJçe aftm 22 ayar büez* attm |frt Mk flfc) 46.5 342 34.2 75 80.7 80.4 82.4 78.4 50 78.4 77.8 ttaftaba*! (TL) 1152.00 995.85 1010.79 708.00 612.65 870.00 2110.00 125.000 140.000 18.275 17.900 Naftakaşna a6rafark(*) 1134.00 1014.45 1029.87 700.00 623.50 865.00 2.060.00 124.000 142.500 18.Î10 17.700 1.5 19 1.9 1.1 Amerikan para birimi geçen hafta Tahtakale'de 18 lira değer yitirirken. Merkez Bankası hafta içinde doların kurunu 18 lira artfjrdı. Serbest piyasada dolar yüzde 1.56 gerilerken, Merkez Bankası dolar kurunu yüzde 1.9 devalüe etmiş oldu. "Adım adım devaluasyon' taktiği ile dış borsalarda doların değer kaybına aldırmadan. bir gün içinde dolar kurunu 45 lira artıran Merkez Bankası, böylece serbest piyasa resmi kur. farkını da yüzde 20'lerden yüzde 1O.Te indirdi. haftaya 125 bin liradan başlayan Cumhuriyet Altını, hafta sonunda 124 bin liraya geriledi. Önceki hafta başında 127 bin 500 lira olan Cumhuriyet Alttnı son 2 haftada yuzde 2.7 zarar ettirmiş oldu. Bu arada üzüm bedellerini alan kırsal kesimden gelen talep üzerine Reşat Altını 140 bin liradan 142 bin 500 liraya çıkarak yüzde 1.8 prim getirdi. ALTINCILAR ÜZGÜN Geçen 126.000 18 1.7 1.4 Cumhuriyet Altını Yatırım ve rekabet Araştırmaya göre Türkiye mevcut faktör yapısıyla (yani sermaye ve işgücü stoğuyla) 66 ürün grubundan 25'inde AT ile rekabet edebilir düzeyde. Geri kalan ürün gruplarından 14'ünde Türkiye marjinal iyileştirmelerle AT karşısında rekabet gücü kazanabilecek durumda görünüyor. Türkiye'nin rekabet gücü yetersiz görülen mal grubu sayısı ise 27. Türkiye'nin özellikle sanayi dallarında sermaye stoğunu yüzde 5 arttırabilmesi halinde ise marjinal durumdaki mal gruplarından 10 tanesi daha AT ile rekabet edebilir konuma geliyor ve rekabet edebilir mal grubu sayısı 35'e yükseliyor. Türkiye'nin ihracatında çok büyük pay alan tekstil, giyim, deri eşya, işlenmiş meyvesebze, orman ürünleri ve et gibi ürünler hep bu kategoride yer alıyor ve bu alanlarda yeni yatırım yaptlması halinde Türkiye'nin AT'de rekabet edebileceği belirtiliyor. Öte yandan mevcut sermaye stoğuyla Türkiye'nin göreceli ücret hadlerinin yüzde 10 artması halinde Türkiye mevcut ücretlerle rekabet edebilir görünen bazı mal gruplannda, örneğin bitkisel ve hayvansal yağlarda ve bazı madencilik alanlarında rekabet gücünü yitiriyor. 0.8 1.8 0.9 1 1 125.000 Gelir ortaklıgı senetleri ne getirdi? 1986 (%) istanbul 1. Boöaaçı Kuprusü osftr OrtAJıîı Senedi (A Tertbt) Istanbul 1. Boöaaçi Köprusü Geiir OrtakbOı Senedi (B Tertibi) Kaban Barajı GeSr Oröteft SemıS (A Tartttt) Keöan Bara) GeSf OrtakJıgı Senedi (B TertftO Keban ve Oymapınar barapan gefr ortakbgt senedi (A Terdbi) Keban ve Oymapmar barafian gtttr ortaidtöi senetii (B Tertibi) Keban ve Oymapınar geHr o r t ü ^ senedi (C Tertibi) 6o$aaçi Köprusu ve Keban Bmı$ geir orMdıJı ^ertodi (A Terdbi) Boğaâci Köprusu ve Keban Barajı geBr ortakhfiı sertedi (B TerSbO Bofiaz Kuprusu ve Oymapınar Baraji geür ortaJdıöı s c ^ t f (A Teröbi) Karakaya Barajı Geür Orâdıöı Senedi (A TertSH)* Karafcaya Baraj Geür 0rtaW* Senedi (B Tertibf)* Karakaya Barajı Geiir OrtaMgı Senedi (C Tertibi)* ' Airj ayiik geSri 62.33 54.85 55.49 50.76 51.00 42.00 40 00 40.00 1987 m 8662 75.47 59.84 48.80 46.19 48.48 43.83 42.23 20.67 2187 21.67 ' 86.33 76.73 22 23 24 25 26 Borsa üçüncü yıhna 'sıkıntılarla' gîriyor Borsa 3. faaliyet yılına "sıkıntılarla" birlikte giriyor. Yann 3. yıldönümünü kutlayacak olan Borsa'da, düşen hisse senedi fiyatları ve daralmakıa olan piyasa, önümüzdeki ay başlatılacagı bildirilen özelleştirmenin etkileri, yatınmcıları düşündürüyor. özeUeştirmeyi bekleyen ve kaynaklannı buna ayıran bankalar Borsa'da oyunu bırakınca hisse senedi piyasasında dönemsel olarak yaşanması gereken canlılık bu yıl gerçekleşmedi. Geçen yıl araük ayında Borsa'da hisse senedi işlem hacmi ve işlem miktarı önceki aylara göre yaklaşık ikiye katlanırken, bu aralık ayında herhangi bir değişiklik olmadı. Hisse senedi işlem hacmi ve miktarında geçen aylara yakın rakamlar ortaya çıkmaya başladı. Yıl sonu dolayısıyla şirketlerin bilançolarırun ortaya çıkmaya başlaması, kâr ve zararlannın belli olması, dağıtabilecekleri kâr payları üzerine tahminlerin yürütülmesi, hisse senedi piyasasında canlanma yaratması gerekirken, yatınmcılann beklentiye girmesi sonucunda bu canlanma gerçekleşmedi. Hatta hisse senedine yönelik talep azaimaya, fıyatlar da düşmeye devam ediyor. Borsa'da geçen hafta da işlem gören 48 kağıttan 44'ünün fıyatında yüzde 29'lara varan oranlarda düşme görüldü. Sadece 2 hissenin fiyatı yükseldi, 2 hissenin değerinde ise bir değişiklik olmadı. Birinci pazardaki 43 hisse senedi ortalamasından oluştunılan fMKB Endeksi de, hafta içinde yüzde 8.86 oranında düşerek 632 puana indi. Fiyatlardaki bu inişe karsılık işlem hacmi yüzde 12 oranında artarak 2 milyar 859 milyon liraya çıktı. İşlem miktarı da bir önceki haftaya oranla yüzde 8.42 artarak 489 bin adete ulaştı. Hisse senetlerinin yılbaşına göre değer kazanımları ise, yüzde 100'den fazla oldu. En yüksek değer artışı yüzde 1076 ile Lassa hisselerinde görülürken en az değer artışı yüzde 1 ile îş Bankası (B) hisselerinde gerçekleşti. Yüksek oranda değer kazanan hisse senetleri arasında Yüzde 664 ile Döktaş, yüzde 523 ile Otosan ve yüzde 514 ile Olmuksa hisseleri bulunuyor. Gelir ortaklıgı senetlerinin gellri arttı g Nasıl bir gelecek? Bütün bunlar şunu gösteriyor: Türkiye'nin AT'ye tam üyelik konumuna gelirken, tanm ürünlerinde ve buna bağlı olarak ücretlerde meydana gelecek yükselme Türkiye'nin AT karşısında rekabet gücünü bir miktar azaltacak. Buna karşı koymak ve rekabet gücünü arttırmak için Türkiye'nin özellikle kendisi açısından önem taşıyan ve ihracatını ayakta tutan sanayi dallarında yeni yatınmlarını arttırması gerekiyor. Dış kredi olanaklarını arttırma potansiyeli giderek azalan ve sağladığı dış kredilerin büyük bölümünü dış borç taksidi ödemek için kulianan Türkiye'nin bunun dışında sınai yatırtmlarını arttırmak için önünde iki ana yol kaJyor: (1) İç tasarrufları arttırmak ve yatırıma dönüştürmek, (2) Yabancı yatırımsermayesi çekmek. Prof. Gütten Kazgan bu bulguların ötesinde dünyanın yeni bir teknoloji devriminin içinde olduğunu belirterek bu alandaki gelişmelerin bugün yapılan rekabet şansı hesaplarını tümüyle değiştirebileceğini ve teknolojideki gelişmeleri yakmdan izlemenin zorunlu olduğunu vurguluyor. Burada özetlemeye çalıştığımız araştırmanın sonuçlarıyla Türk sanayicilerinin sık sık yineledikleri, "Bugünkü faizlerle ve şartlarla değil fabrika kurmak, yeni bir çivi bile çakamıyoruz " yakınması bir araya geldiğinde AT yolunda iyimser olmak da bir hayli güçleşiyor. (1) Halıs Akder. Okarı Aktan. Canan Balkır, Gül Turan. Sunday Üner Rekabet gücümüz nasıl arttı? SİAR'ın yaptırttığı araştırmaya göre Türkiye'nin AT'ye yaptığı ihracatta 198085 döneminde gözlenen hatırı sayılır artışın yüzde 66'sı Türkiye'nin rekabet gücündeki artıştan kaynaklandı. Bu artışın sağlanmasında ise (a) Türk Lirası'nın 198086 döneminde reel değerinin yüzde 36'sını kaybedecek biçimde deyalüe edilmesi, (b) Başta vergi iadesi olmak üzere ihracata sağlanan büyük teşvikler ve (c) Reel ücretlerin ortakJığı senetterinin getirileri geçen yıla göre arttı. Bu artış 624 puan arasında değışti Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da en yüksek gelirı Boğaziçi Köprusü Gelir Ortaklıgı Senedi (A Tertibi) sağladı. Geçen yıl yüzde 62 gelir sağlayan bu senetler bu yıl yüzde 86 gelir getirdi. Keban Barajı Gelir Ortaklıgı Senetleri de geçen yıl yuzde 55 olan verimini bu yıl yüzde 83'e çıkardı Gelir Ortaklıgı Senetleri içinde geçen yıla göre en yüksek verim artışını yüzde 55'ten yuzde 77'ye çıkan Bogaz Köprüsu'nün (B Tertibi) ile yuzde 51 'den yüzde 75'e çıkan Keban Barajı (B Tertibi) senetleri sağladı. En düşük gelir getiren senet ise yuzde 42 ile Boğaz Köprusü ve Oymapınar Barajı Gelir Ortaklıgı Senedi (A Tertibi) oldu. Karakaya Barajı Gelir Ortaklıgı Senedinin 6 ayiık dönemlerde verilen gelirlerden yola çıkılarak yapılan yıllık hesaplamalarda ise (A Tertibi)'nin yuzde 41.34. (B Tertibi)'nin yuzde 43.34, (C Tertibi)'nin yüzde 43.34 gelir saglayacagı hesaplandı. A. HtSSESEİEOİ AiEptfflantt B0RSADA GEÇEN HArTA FtYATLM U Ea Mürtan 2.965 25 JM* 1987 EMBUUR Narta 95 88 92 100 ^ ^ ^ . S f DEttŞMEYENLEII u 2 Elden gidecek kozlar Araştırmanın önemle üzerinde durduğu nokta, Türkiye'nin 1980 sonrasında rekabet gücünü arttırmak için kullandığı başlıca kozların AT tam üyeliği durumunda kullanılamaz haie geleceği. AT'de tanm ürünleri «stt ytksefc ka*1M 22500 5.060 8000 13.300 13.000 9.000 30.000 18 000 14.000 1.700 14.500 24.000 T*ası 100 KfiEMfNOtaME 351 454 T*a <Jö$mey« taştaiı Arzmda artış var Jatabind» aatma w . Hatan» en çok tşkm gâran htssest [TritfaincMo c s t t * dwam ediyo». Talebınde duşüş var Arztalep dengette Talebınde dü$me var. Hafta sonuna doOru talebı canlandı. Itgiyok AmtoteCam A«ÇtBı 8otuÇimenK vebk Halat Çimentaş Cinsa Çukurova Elektrik Denızli Cam 06Ma» Eaaoteşı Yaürmı ^eBeaohk K.710 3810 115.065 3.2» 3106 150 2.141 8042 250 770 İKV Başkanı Kamhi: 2000 yılının gözde sektörierine yatınm şart Türk özel sektörünün Brüksel'de sözcülüğünü yapan İktisadi Kalkınma Vakfı'nın (İKV) Yönetim Kurulu Başkanı sanayici Jak Kamhi de AT üyeliği konusuna 2000 yılının perspektifieriyle yaklaşmak gerektiğini belirtiyor ve "Türkiye^ nln AT'ye tam üyelik noktasına gelebilecegi 2000 yıhna doğru dünyada ve Avrupa'da bugünkünden de çok farfck bir sanayi yapısı ortaya çıkacak, elektronlk sanayli bile belki demode olacak. Bunu şimdiden öngorup 2000 yv lında geçerli olacak alanlara yatınm yapan ülkeler bir sıçrama yapma şansına kavuşacak. Bu nedenle bizim nedefimiz de bu olmalı, bu perspektifle yatırımlara girişilmeli. Sanayiclnln Türtdye'de halen geçerli olan finansman sartlanyla bu tür yatırımlara girismesi ise ne yazık ki mümkün görünmüyor" diyor. 500 970 1.748 1.435 9.572 4.315 '.300 600 . 750 44970 EgtOflb» EntaHoMng Erefilı Oerrir ÇelıK GoodYear Gubre fabrikalan Hektaş bnir Dtmir Ç#k bocam KvtDnssi 275 Ktv Koç Holdıng Koç Yatınm Kordsa Koruma Tanm Kdvtaş Meta$ 10 076 620 1.466 3.700 2.750 6000 2.275 3.650 19.000 3.800 2250 3 100 1.875 12.800 5.600 23.500 3.422 7.300 6.832 27.589 350 9 710 17.460 10.660 3.125 »296 25 558 10.800 9.000 5.700 14.100 5.000 1700 1.551 3.72 15.8O 3475 1800 1.200 4.175 4.750 6.750 8.400 43.000 2.825 5450 8.600 14.000 14.000 10 600 30 000 20 500 15 800 1.700 15.500 4.100 3.300 6800 2.700 4.250 22 500 4.300 2500 3 700 2.500 ^14.000 6.400 27.000 11.400 10.000 6.600 16.000 5.550 1.700 1.675 4.150 18.600 4.100 2.250 1500 4 175 5500 7100 9500 43.000 3.300 1.150 560 37.000 3.150 2.650 V 87 100 90 291 356 168 178 166 400 401 170 YORUM Piyasa profesyonelleşti Yıl sonu itibarıyla şirketlerin bilançolarının beürginleşmeye başlaması, hisse senedi arz ve talebinde küçük hacimli iniş ve çıkışlar yapıyor. Bu iniş ve çıkışlar geçmiş aylarda gördüğümüz gibi, büyük ve hızla değil, kontrollü bir şekilde oluyor. Yıl sonu olduğu için kimse elinden hisse senedini çıkarmak istemiyor. Hisselerin 1987 performanslanru görmek istiyorlar. Bu eğilimin bir ay daha süreceğini tahmin ediyorum. Bu da yatırımcılann amatörlükten profesyonelliğe doğru gittiğini gösteriyor. önce heveslenerek piyasaya giren, bu hızlı girişten sonra kaybeden ve bir daha hisse senedi almamayı düşünenler piyasadan çekildi artık. Piyasa profesyonelleşti. Bu haliyle borsanın "oturduğuau" söyleyebilirim. Gelecek yıl devlet tahvili ve Hazine bonolanna getirilmesi düşünülen yüzde 10 oranındaki stopaj vergisi özel sektör kâğıtlan için büyük bir şans ve yardımdır. Özellikle 3 ay gibi kısa vadelerde çıkarıldığı için risksiz sayılan Hazine bonolan dururken, 2 yıl vadeli riskli özel sektör tahvillerine neden talep olsun? Ama bu eşitsizlik şimdi düzeltiliyor. Bu nedenle 1988'in özel sektör kâğıtlarının bir patlama yılı olacağını umuyorum. Türkinvest Murahhas Üyesi Niko Maksimyadis 92 93 92 82 87 84 77 93 88 88 91 82 6*4 333 239 250 151 296 361 202 208 174 7«ie« utm/t bs^a» Tatobmte du^m vsr. T * W « e «Jşme var T«W*«te aaima taşiadt Ars arttı, tatabt § « « « t . Sattcıür çoJaMı Tılebi azalmaya başlaöı Talebi azaimaya basladı Taiebinoe duşiıs var Talebınde duşme var 85 90 90 83 98 91 85 91 99 97 m 232 SaaaHn yinı «ofiaMt 509 2» T * U az*n*ya b*#td) 403 433 356 411 295 147 Tatata aabntya bajfeiı Arz artışı durdu Talebı yavaşlamaya taşladı Hafta sonunda talebınde canlanma oldu Arjtalep dengeöe Arztalep dengede. 180 AnMap dmoKie. DÜNYA^DAN 1 tO» KISA HABERLER ANKARA (AA) Bankalararası para piyasasında, işlem hacmi geçen hafta 1 trilyon 744.4 milr yar lirayla rekor düze> e ulaştı. Hafta içinde bankacılık sisteminin mevduat munzam karşıhklan ve diğer yükümlülüklerini yerine getirmek için nakit sıkmtısı çekmesi, Interbank olarak da anılan piyasada işlem hacmini ve faizleri yükseltti. Interbank'ta geçen hafta gerçekleştileren 704 işlemde bankalar yüksek faızle borçlandılar. Nasa$ Oimuit» Oiosan Pınar S01 Pımaş 95 90 91 223 ArandaU ırbş durdu. 300 JtUmem dâfn* devam ediyor. 514 160 162 245 289 295 Araflda ttefr Satıcılan çojaldı Haftanın en çok d«Oer yıâren htssesı Haftanın prim yapan hıssesi Arz ve talep canlı Aronda artış var. Dolar, yıh 'rekorla9kapadı Dolar, dış borsalarda 1987 yıbnı yeni bir rekorla kapadı. Avrupa ve Amerika borsalarının Noel tatili nedeniyle perşembe gününden bu yana kapalı olmasma rağmen, cuma günü açık olan Tokyo Borsası'nda Amerikan para birimi rekor bir düşüş kaydederek, Ikinci Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez 125.20 yene geriledi. Böylece dolar 1987 yılını rekorla kapamış oldu. 1987 yılında Amerikan para birimi, mark karşısında 1.9305 ve 1.6215 paritelerinde dalgalandı. Dolar, bu yıl içinde 159.45 ve 125.20 yen pariteleri arasında dalgalandı. Döviz piyasalannda geçen haftanın ilginç gelişmelerinden biri de 7'ler Grubu'nun dolarda istikrarı savunan ortak açıklamasıydı. Çarşamba günü 7'ler Grubu olarak bilinen ABD, Japonya, lngiltere, Kanada, F. Almanya, Fransa ve ttalya'nın ortak acıklamasında "dolann daha fazla defer kaybının dünya ekonomik biiyiimesini zedeleyebilecegj" belirtilmiş ve döviz kurlannda istikrarı sağlamak için yeni bir işbirliği çağrısında bulunulmuştu. Bu açıklama üzerine dolar Londra'da 1.6285 marktan 1.6340 marka ve 126.70 yene yükseldi. Ancak daha sonraki günlerde 7'ler Grubu'nun doların istikrarına ilişkin bildirisi pek etkili olmadı. Perşembe günü dolar Londra'da 1.6328 marka geriledi. Tokyo'da ise 126.65 yenden kapandı. Cuma günü de 125.20 yene gerileyerek yeni bir rekor kırdı. m. 93 81 71 109 93 92 89 523 Setafcn taktt. Interbank'ta rekor ANKARA (ANKA) Merkezi İstanbul'da olan, "Türk Merchant Bank A.ŞÎ' adh yeni bir banka kuruldu ve Türkiye'deki banka sayısı, Merkez Bankası da dahil 61'e yükseldi. Son dört ay içinde kurulan beşinci banka durumundaki Türk Merchant Bank'ın sermayesinin yüzde 60'ı yabancılara, yüzde 4O'ı yerli ortaklara ait bulunuyor. Yeni bir banka kuruldu 953 Polyten Rabak Sarkuysan 20 250 305 7.635 T. DM*DGttm 6 323 77 T. ifBnk»ffi TSîemens T.ŞiştCam Yasaş(BÛ) T.l» B.(C%2SeOZ) T.i| B4CMŞB0L} TZOB'un istekleri BURSA (AA) Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Osman Özbek, hükümetin 1988 yılını "enflasyonu aşağı çekme yılı" olarak ilan ettiğini belirterek, "Hükümet, enflasyonu aşay çekeceğim diyerek çiftçiye ürün bedellerini peşin ödemekten vazgeçmemelidir. Bundan kaygı duyuyoruz" detiı. Narenciyede yeni pazar MERSİN (Cumhuriyet Giiney İlleri Biirosu) Yunanistan'dan narenciye alımından vazgecen Romanya'nın, Türkiye'den 11 bin ton narenciye almak istediği bildirildi. 3.420 3.880 17.520 468 11.067 49 400 1.000 420 35.000 2.700 2.450 98 95 88 90 101 94 95 413 Tatıbl ualnuMt faniaJı. 182 Anrtaltp dnşHt*. 101 151 404 543 215 Aniatep dmged». TaMıM» dfttm var. Haftanın prim yapan ıkjncı lussesı. Arandakı ve talebindeta canlılık suruyor Anmda ve talebındeki canlılık sunjyor 80 Talabtndt ( t t ı m var. GeçN hafta önceki karta İMKB Eaieksi »32 M8 M « * Hacal 2.859 nHyon Tl 2^33 aUyoa TL Işton mlktan 489 Mn adet 451 Un adet