Katalog

CUMHURİYET/8 HAVA DURUMU MeteoralOK Genel MüdOıtuSunden alınan bıljr/e gire butun bölgetenmız parçafc çok bukıtkı ve yafc* geçecek ttfelv * r y«r eOah ve surek* olmak uzere genelMe yaflmur, Dofiu AnadoKı'nun dofiusu fe amanta Trakya, Iç Ege, Iç Anadolu ve Karadene'ın ıç kesımlennae karla kanşık ya0mur ve kar şeklınde olacak HAft 3CAKLIĞI Yurdun kuzaybatı kesmtennde başlamak Oare bütbn yurtta Nssedıiır cerecede man zaman 67 kuvvetınde saatte 1021 zaman zaman 2833 de« l a c a k RÛZ6AR Kuzey « Satı yön nu rmlı hızla esecek. DENIZ Mutedıl yer yer kaba dalgalı olacak lerden hafrf ara sıra orta kumMB yer g6ruş uzaklıŞ 10 km yağış anında 35 km dolaytnda bulunayer kuvvetlıce ve yurdun bab M m l e cak Van gölunde hava parçalı çok buluthj yaOmur ve karla kan rtnde ksa surei fırtma şeUnde esecek şık yaömurk, geçecek Ruzgar Guney ve Batı yönterden hafrf ara DereüenJe kıbte ve lodosön amanla sıra orta kuvvette esecek Gol kuçfik dalgalı olacak Marman. Egt, BaB Akdemz ve Bab KaMssfc radenırtte yıkbz ve karayekterı 35 za HABERLERİN DEVAMI TÛRKIYE'DE BUGÜN 9° 7°M*ısa 3" CKMans 5° 0»Mer»n r3MuJla 2° 2">Mu5 9° <°N>0« 9° 7°0nlu /"GumushaneY 5° f> Ra» 2° 3° Samsun 5°Hal*ân B° 1° Sıırt 14» 7°lspam 10° 8°Sınoıı S° «"Isonbul 12° 7°Sıws 7» 5°lznw 0°*> Tetortaj 6° 1°Kars 5° 2° Irıta» 3» 2°Kısamonu 4° 2°*ııv 9° 2°K*sen 5° t°U5 8° ftdManü 4° 2° Vsn Y 10» 5°Konya 3° ¥ 8° 4°Kutahya 9° 10° 6°Maialya Y 10° 5" Y 11° 5° Y 18° 11° Y 8° 3° 21 ARALIK 1987 DÜNYA'DA BUGÜN Amstertam Amman Atıu BaDdat Y 6° A 21° Y 17° B 18° B 18° 8 18° Y 9° Y W° Y 13° Y 12° Y 11° A 15° B 22» A 27° A 26° Y 13° Y 19° K 6° A 22° Y 5° Y 14° Y 14° L£fiınQr3d Lmdra Madnti Mlara MUfcM Mur* Ne»Yort K B A A K K Y A K B B A B 2° 15° 16° 16° 0° 4» 13° 4° 4° 14° 19° 24° 19° Y 5° 0° Moskova MEHMED KEMAL POLİTtKA VE OTESİ Baktesr Bılec* Bıngöl BtSs 8olu Burjı Conjm Oenotı Y 10° 7° Y Y Y Y Y 6° «° 4° «° 7° Y Y Y Y Y Y Y Y 5° 10° 10° 9° 11° 10" 5° 4° 1° 7° 7» 4° 5° 6° 1° 0° Oslo Pans Prj(J Roma Omem OĞÖ» ÜBf* Dı*»*' FnnMurt Gme Hdsntg Kır<i Koper.iag KMı Lelto» 0° 2° 2° 2° 4° A JC* B buiuOu K larlı S ss* Y kahlrem Y A B fnus Y A vened* Y VtotmgtDnB Zunh A Şofy. Y 5° 1S° 21° 17» 8° 14° 4° 5° 14° Şam UAvn Dış Politikada İlginç Dönem... ün ağzından bırçok kez acıkladığı gıbı. "ek nükleer yükümlüluge" karşı çıkılmaya devam edılecek mı? Türk dış poJıtıkasının gınjığı dönemın ılgınçlığını bır açıdan bu sorulann karşılıkları belırleyecektır Hadı Uluengın'ın Brüksel, Enıs Berberoğlu'nun Bonn kaynaklı bugünkü haberlerinde, bu sorulara ılışkın bazı ıpuçlan vardır Brüksel'den gelen haberler nukleer politikamızın şu ya da bu bıçımde değışmesı yolundakı NATO baskısını ortaya koymaktadır Ankara'da ele alınan seçenekler arasında, F16'lara nükleer yetenek kazandırılması da bulunuyor Ancak bu konuda ıkı şık var Bınncısı, F16'lara "seyır füzesı"y\e nükleer yetenek kazandınlması, bu şıkkın gerçekleşmesını NATO askerı kanadının özellıkle ıstedığı belırtılıyor Ikıncı şık ıse F16'lara atom bombası atabılecek bır kapasıte venlmesı, Ankara'da Genelkurmay çevrelerınde şımdılık bu şıkka ağırlık tanımaya donük bır eğılımden söz edılıyor Gelecek yıl NATO Genel Sekrelerlığı görevını üstlenecek olan Batı Alman Savunma Bakanı Manfred VVorner, Bonn'da Almanya temsılcımız Enıs Berberoğlu'nun soruiannı yanrtlarken INF Antlaşması'nın ışığındakı oiası gelışmelere şu dıplomatık uslupla değınmıştır "htıfakın bütünunü ılgılenöımn ge/ışmeter karşısında, zaman zaman ıttıfak ıçı ış bötumu ve yükümlülüklenn paylaşımının yenıden ele alınması gereklı olabılır Ittıfakm nukleer savaş gücune ılışkın Montebello kararian bu nıtehktedır" Gözuken odur kı Turkıye, nukleer polıtıkasında önemlı bır karar aşamasına doğru yol (Baştarafi 1. Sayfada) N ATO'da yeni nükleer işbölümü (Baştarafı 1. Sayfada) de olarak savunma yardımı ve özel asken yardımı başlattık Daha fazla NATO uyesırun savunma yardımı projelenne katılmış olmalarını dılerdık Ozel askeri yardım çerçevesinde yer alan Leopard1 tanklan Turkiye'ye oe zaman sevkedilecek? Asken )ardımın temel ögelen hakkında bılgı >enr misiniz? Dr. VVORNER Alman ve Turk hukümetlen arasındakı, ıkıncı Alman özel asken yardımına ılışkın görüşmeler bırkaç hafta önce bır anlaş ma taslağı ıle sonuçlandı (Turkıye' ye 150 Leopard1 tankırun venlmesıne ılışkın anlaşma taslağı kastedıüyor) Bu taslak hukumetlenn onayınıbeUıyor Anlaşmanın>akınbır gelecekte ımzalanacağını umut edenm Somnuzun ıkıncı kısmma gelınce Federal Almanya 1982 yılındakı NATO Konseyı tavsıye karan üzenne müttefıklenne NATO savunma yardımıru başlatmıstır Savunma yardımının çerçevesı parlamentonun onayınabağlıdır Yardım NATO hedefİen göz önünde tutularak ve yardımı alacak ülkeyle ıkıb görüşmeler sonucunda karara bağlarur NATO savunma yardımınuz temel olarak mal zeme ve hızmet vardımmdan oluşur Malzeme yardımının vuzde 8O'ı yenı malzemeden, yüzde 20'sı de Alman ordusunun fazla malzemelerın den bır araya getınlır Federal Al manya ayrıca, esKı kuşak sılah sıstemlen ve cıhazlann hâlâ çalışir durumdakı malzemelennden oluşan bır yardım da yapmaktadır Söz konusu malzeme ılgılı ülkelenn eksperlerı tarafından seçılır 1964'ten bu yana Federal Almanya'nın NATO savunma yardımı, asken yardım ve özel asken yardım olarak Türkıye'ye yaptığı toplam yardım mıktan yaklaşık 3 7 mılvar Alman markıdır Fedenü Alman) a'nın nukleer başlıklı obuslcrin fazla cephanesını Turkiye've scvketme gibı bır nıyeli var mı? DR. VVORNER Türk tarafmdan bu yönde bır ıstek gelmedı. Bu nedenle bu soru böyle bır ıstek gelırse ve olanaklann gözden geçırılmesınden sonra yanıtlanabılır NATO Içı görev ve >ukumluluklerin orta meımllı fuzeler anllaşmasından sonra ve Montebello kararian çerçevesınde \enıden bıcımlendırilmesı gerektıgı ^oruşunde mtsiniz? DR. VVORNER: Batılı ülkelenn dayanışma bırlığı olan NATO, butün üyelenn, guvenhğımızın korunması ıçın gerekh yükumlulüklerı ortaklaşa taşımalannı öngörur Bütün üye ülkelenn ıtüfakın caydırıcılık ve savunma yeteneğıne gereklı katkıları sağlamalan lazımdır Ancak u>elenn coğrafi, nüfus ve ekonomık koşulları arasındakı farklar nedenıyle tek tek üyelenn katkılan da ıster ıstemez farklı olacaktır Ben bu noktada tek tek karşılaştırrnalara gıdılemeyeceğı, hesaplar yapüamayacağı kanısındayım önemlı olan, ıttıfak ıçınde adıl ve dayanışma nıhuna uygun bır görev ve yukumluluk dağıhmı olmasıdır Ittıfakın banş ve özgurluğu korumada gosterdığı başan üyelenn üzerlenne düşen katkılan dayanışma ruhu ıçınde yerıne getırmelenne, kar şılaşılan sorunları gerçek bır müttefik gıbı beraberce ele almalan, yaşamaları ve çözmelenne bağlıdır Örta menzıllı füzeler konusunda başanh bır anlaşmaya vanlması, aynı zamanda ıttıfak ıçı dayamşmamn başansının ınandıncı bır ışaretıdır Ittıfakın bütünunü ılgılendıren gelışmeler karşısında, zaman zaman ıttıfak ıçı ı$ böiümü ve yükümlülüklenn paylaşımının yenıden ele alınması gereklı olabılır Ittıfakın nukleer savaş gucüne ılışkın Montebello kararlan bu nıtelıktedır Orta menzıllı füzeler antlaşmasından sonra kalan nukleer savaş gücunün etkın ve uzun ömurlü bıçımde korunması gereklı dır Şımdılerdc kapsanüı bır sılahlanma kontrolu ve sılahsızlanma kavramı gelıştırmeye çalışıyoruz Bu kavram sılahlanma kontrolu ve guvenlığın nukleer ve nukleer olmayan bütun unsurlannı dıkkate alacaktır Ancak bunlardan bağımsız olarak, temel ılke, ıttıfak ıçınde farklı guvenlık bolgelennın olamayacağı ve nukleer savaş gücünun genış bır yukumluluk ve rısk paylaşımı anlayışı ıçınde hazır tutulmasıdır. almaktadır Özal hükümetının 1988'de benımseyeceğı nıhaı tutumdan, Türkıye'nın hem savunma stratejısı, hem de gerek ıttıfak ıçı ılışkılerı, gerekse Sovyetler'le ılışkıleri etkılenecektır Başbakan Özal'ın yenı dönemde Kıbns ve TurkYunan ılışkılerınde daha atak ve radıkal bır polıtıka ızlemesı, bır başka büyük olasıhktır. ANAP lıderı, 1983 seçımlennı kazanmasından başlayarak bu sorunların "kendı olağan boyutlan"na ındırgenmesınden yana olmuştur Özellıkle Kıbns'ın Turk dış polıtıkasının manevra alanını daraltıcı etkı yaptığına ınanmıştır Bu tutumunun bugun de değıştığını sanmıyoruz Onun tçın, acaba Sayın Ozal, 1983'e göre çok daha güçlenen sıyasal ıktıdarma dayanarak ya da guvenerek, orneğın Kıbns ve Ege'de bugune değın kımsenın veremedığı 7 ödunlere aşamalı olarak yonelebılir mı Amenka'yla hıçbır zaman sorun ıstemeyen ve Turkıye'ye dış kaynak akışı açısmdan bu ülkenın önemının her zaman bılıncınde olan Başbakan Özal, Kıbns ve Ege'de ödunlerın VVashıngton'u rahatlatacağmı gayet lyı bilmektedır Kısacası, yenı özal hukumetıyle bıriıkte dış politikada hareketlı ve ılgınç bır döneme gırılecektır Dıleğımız, önemlı kararların yalnızca kapalı kapılar ardından kotarılmasından kaçınılmasıdır Kamuoyunun bılgılendınlmesı, TBMM'nın devrede tutulması ve karar öncesınde tartışma aşamalarından geçılmesı temennı edılır Son bır dıleğımız de, muhalefetın dış polıtıkayı artık yakından, dıkkalle ve ozenle ızlemeye başlamasıdır F16'larla birlikte ek (Baştarafı 1. Sayfada) gören "asgari lalebı""nın Genelkurmay'da şımdılık ağırlıklı seçenek olarak ele alınmasına karşılık, Özal hukumetının nıhaı kararının ne olacağı henüz bellı değıl Bugune kadar özal hükümeü özellıkle Mılh Savunma Bakanı Zekı Yavuztürk"un ağzından, Türkıye'run "ek nukleer" yukümlülük ıstemedığıru ve nükleer polıükasını değıştırmek gereğıru duymadığını bırçok kez açıklamıştı da olan ve atom bombası da atabılen F4 ve F104 uçaklannın servıs dışı bırakılmasından sonra, bunların >ennı alacak olan F16'lann da aynı bı çımde donatılması F16'lara, henüz proje safhasmda olan 400 km menzıllı "seyir fuzderi"mn takılması 3 Menzılı 200 km olan "L»nce" füzelerının Turkıye'de konuşlandırılması Bunun dışında, Federal Almanya, bu ülke topraklannda bulunan Howıtzer obüs mühımmatından bır bölümünün Turkıye'de stoklanmasmı ıstıyor Ankara, bırincı ıstek hanç, şımdıye kadar dığer isteklerden hıçbınne olumlu yanıt vermış değıl • Hükümete CONEYT ARCAYOREK yaz.yor (Baştarafı 1. Sayfada) Doğrusu son on gune sığan sıyasal rtareketlenn, soylentıtenn gerçek yanları bu cumlenın ıçınde ya tıyordu Öncekı gun akşam uzerıydı Başbakan Ozal, geçen hafta ıkıncı kez Çankaya'ya çıkmıştı Özal'ın, Evren'le yaptığı son görüşme ıkı buçuk saate yakın sürmüş ancak Başbakan gazetecılere görünmeden başka bır kapıdan çıkarak konutuna gırmıştı Evet, akşam üzenydı Çankaya'dakı yoğun görüşmeler sıyasal kulıslerde kımt sorulann doğmasına neden otuyordu Bukadar uzun surelı göruşmelen kabıneye gırecetler uzennde ' ıstışareler" yapıldığı bıçımınde yorumlamak zortaşıyordu Orta yerde bır Keçecıler olayi vardı, ama bu sorunun bu kadar genış müzakerelere, pazarlıklara yol açması ' eşyanın ve Özal'm tabmtına' uymuyordu Başbakan susuyordu hatta basından kaçıyordu Çankaya, genelde kabırteye gırecek ısımler üzennde yoğunlaşan yorumlara yanrt vermıyordu Bırdeadızı gorüşmelenn ıçerığı patladı Cumhurbaşkanı Evren, hükümetın "hukuksalyapısı" üzennde Özal'la 'mutabık degıldı, hatta onerılen yenı yapıya karşı çıkryordu özal'ın, Evren'e sunduğu genışletılmış kabınenın şematığı uzerın de Cankaya'da tartışmalar süruyordu Özal'ın kabıne onensı, daha once dokundurup sorun halıne getırdığı bakan yardımcılıklan gıbı konularda Başbakan Cumhurbaşkanını "mna etmeye çalışıyordu Oysa, Çankaya daha Houston'dan gelen ışaretler uzerıne bakan yardımcılıklan konusunda uzmanlarına hazırlık yapmaları buyruğunu vermıştı Köşk, hukumet yapısına yenı bır düzen getırmeye karşı çıkmayabılırdı Nrtekım o sıralarda üstü kapalı btçımde basına bu gorüşünü duyurmuştu Ancak yapılacak "her düzanlemenın anayasaya yasatara aykm olmaması ' gerektığını one suruyordu Bır kaynak, Özal'ın, Houston dönuşü bu ıstemını Evren'e ılettığını bıldırıyordu Özal ın başka bır sevdası daha vardı 1963'tekıdavrantsıylaçelışen son göruşüne göre, buyuyen Turkıye'ye 'büyı/fcb/r/cab/r>e"yakışırdı Oyleyse, bır yandan bakan yardımalıkiarım tezgâhlamaya calışacak, ben tarafta kabıneyı genışletecek daha önce 1983 te bırleştırdığı bakanlıkları parçalayıp yenı kottuklar hazırlayacaktı Köşk bakan yardımcılıklarıyla genışletılecek kabıne şemasını ıncelemeye aldı Yardımcılık kurumu anayasaya aykınydı Anayasa değıştırılmedıkçe yapılamazdı Evren'e ' egemen olan göruşe göre ' kabınenın genışletılmesı ıse "hukukı zoriukıar 'getırecektır Cumhurbaşkanı Evren'ın, Başbakan Ozal'a anlartığı hukuksal dayanaklar sade ve açıktı "Daha önce 'sı/ası musteşarlık kurumu' denenmıstı 1932 de yapılan düzenlemeyle bakan yardımcılığına benzer sıyasal musteşarlık lar kurulmuş, ancak o donemde bıle anayasa değıştırılmıştı Beş yıl süren uygulama bakanlıklarda surtüşmelenn doğduğunu göstermış, scnunda 1937'de Celal Bayar ve 150 arkadaşı anayasa değışıklığıyie sıyasal musteşariıkların kaldırılmasını onermışlerdı Musteşarlıkların 'Türkıye nın yapısına, ınsan ılışkılenne uymadığını bakanltklann venm açısındar dumura uğradığını' gerekçelerınde belırtmışlerdı ' Çankaya dan gelen bu dırenme uzerıne Ozal bakan yardımcılığı sorununu ertelryor ve "anayasa doTabıı, Başbakan çoğunluğuna dayanarak ılendekı gunlerde dılerse devlet bakanlıklarını 12'ye ya da daha fazlaya çıkarır, eğer Cumhurbaşkanı onaylayacağını söylerse bakan yardımcılıklarıyia ılgılı anayasa değışıklığını yapabılır, gerekıyorsa, bakanlıkları boler yenı düzenlemeler getırebılırdı Bu ozet, geleceğe dönüktu Bugun ıçın bıze aktarılan geçerlı sonuç, ozetle şuydu 'Çankaya'nın haklı dırenıslennden sonra Özal, genışletılmış kabıne şematığını gen aldı Hukumetı, Çankaya 'nın karşı çıkmayacağı yenılıklerle eskıye benzer düzenlemeyle hazırlayacaktır " Son demecıyle Evren'ın dırenmesını pekıştıren Keçecıler'ın hükumete gıremeyeceğı yaygınlaşırken ANAP Genel Başkan Başyar Hangi çerçevede? Turk Hava Kuvvetlen'nde hızmete gırecek F16'lara nukleer yetenek verılıp venlmeyeceğı ve bunun nereye kadar gıdebüecegı konusu, şu anda Genelkurmay da çok dar bır çevre ıçınde ele ahnıyor Sorunun hem asken, hem de sıyasal boyutu tartışılıyor Çalışmalar da NATO'nun 1983 yıhnda Montebello'da kabul ettığı ve çok kısa menzıllı nukleer sılahlara (SNF) ılışkın "modenuzasyon programı" çerçevesınde sürdürülüyor Değerlendırmelerde, "modenuzasvon progranıı"nı tamamlayıcı nı telık taşı>an ve NATO ve ABD tarafından sunulmuş olan "opshon planlar da" göz önüne alınıyor Bılmdığı gıbı, Montebello kararlanndan sonra ve "opsıyon planlar" çerçevesınde TürkıyVden ıstenenler şunlardı (Baştarafı 1. Sayfada) Gumruk Bakanlığı Kultür, Turızm ve Tanıtma Bakanlığı ıle Tarım, Orman ve Kövışlen Bakanlıklan'nın bulunduğu belırlendı Buna karşılık 4 yıl önce bırleştınlen Mıllı Eğıtım ve Gençlık S<x>r Bakanlığ ıle Çahşma ve Sosyal Guvenlık Bakanlığı'nın "teşkilal yasalannın" Meclisten geç tığı ve halen >T:rürlukte bulunduğu ortava kondu Dolayısıyla "teşkilal yasaa" bulunan bakanlıkların yenı den "bolunemeyecegj", a>nı yasa>a henüz kavuşmavan dığer bakanlık ların "bolunebflecegi" sonucuna va rıldı ğışıklığıyle çahşacağırv ' söylemeye baslıyor du Ne var kı Özal, genışletılmış hukumet fıknnden vazgeçmıyordu Yasa gereğı sayısı 10'la smırlanan devlet bakanlıklarını çoğaltmakta dırenıyordu Örneğın 12 devlet bakanlığıyta yetınebılırdı Çankaya "bır kalemde " devlet bakanlığı sayısını yüksertmenın yasalara aykın duşeceğını soylüyordu Özal, ılk aşamada 10 devlet bakanı ıle yetınebılır sonradan çıkaracağı yasayla dılerse bu sayıyı yükseltebılırdı Oyleyse Özal, kurduğu şematığın baska yonunü ıştetebılırdı Bırleştırdığı bakanlıkları ayınr kabıne daha ' verımlı' duruma gırerdı Ozal ın son mantığı geçerlıyse tantanalı bıctmde bırleştınlen bakanlıklar, son dört yıl venrnlı çalışmalar yapamamıslardı Çankaya bu konuyu da ınceletmış anayasa ve yasalar açısmdan olabılıriığını yadsıyan sonuclar almıştı Cumriurbaşkanı Evren ın, Ozal'ın bu ısteğıne karşı one sürdüğu gerekçeler ıkı açıdan önem taşıyordu "Devlet bakanlıkları sayısını arttırmak nasıl kı kararname tuzuk gıbı hukuksal yapılaıia gerçekleşermyorsa, yasalarla sorumluluklan, görev sınırlan saptanan bakanlıklan ayınp yenı bır hukümet düzenlemesıne gtdılemezdı Ikıncı ve daha önemlı nokta, bugunkü statuye göre bakanlıklara bağlı kurumlar nasıl dağılacaktı Hepsı daha önce yasalaşmış konumlanyla bakanlıklara ya da başbakanlığa bağlıydı Hele • Özal'ın soyledığı gıbı hukumetı bölüp yenf duzenlemeye gıtmek, kanun gucünde karamamelerle yapılamazoi ' Yasaların zorlamadığı kımı bakanlıklarda^ "yenı düzenleme" yapılabılrdı Örneğın kültur ve turızm bakanlığı ıkıyeayrılır, Özal'ın seçeceğı yenı adlaria ışlevını surdurebılırdı Başbakanın elınde zaten on devlet sakanı atama yetkısı vardı, sekızınt bugune kadar kullanmıştı, sayıyı ona çıkarabılırdı Geçen perşembe Çankaya da üç saate yakın kalan Özal Mevla na torenlerı ıçın Konya'ya gıderken pazartesı açıklayacağını soyledığı hukumetın çatısı askıdaydı Ancak Köşk ıle ' goruş aynlığının ' ana çtzgılerı bellı olmuştu Başbakan, one sürduğu şematıgın yasalar önunde, geçerl lığını bır kez daha savunabılmek ıçın Başbakanhkta hazırlıklar yaptırıyor o sıralarda Cankaya'da dırenmesını pekjştırecek arastırmaların üzennde çalışıyordu Oncekı gun, Çankaya nın anayasa ve yasalara dayalı goruşunde hıçbır değışıklık olmadığını Özal gordu 'Yaphm, oldu" zıhnryetı u/gulamaya gıremıyor, bu nedenle Çankaya dan ınanılır bır kaynak "hukuk kurallanna dayanmayan ısteklerın Köşk kalkanına çarptığını" soylüyordu Çankaya'nın anayasaya yasalara uygunluktakı tıtızlığı 'Özal'ın hukuk temehnden yoksun arayışlan nın ojerceklesmesını engellıyordu gerçekleşttrmeye dımcısının konumunun" kendı ısteğıyle değışebıleceğını gösteren bılgıler akmaya başladı Bır yanıyla hukumet cephesındekı gel.şmelerle ANAP yuksek kademesınde olası gelışmeler bugunden başlayarak yenı oluşumların ısaretlerını verıyordu Ozal'a yakınlığıyla tanınan bır yenı sıyasetçı ' Özal'la umutlar tuken1 Doğu Anadolu'da mevcut nükmez Devlet bakanlığı sayısı artar, bır beklentı Yardımcılık sorununu leer mayınlann sökulmesı ve eskı tıp Honest John bataryalannın yerıne, çözer, ıkıncı bır beklentı" dıyordu yem tıp ve menzılı 40 km ıle sınırlı Umut, lacılennı çekenlenn ekmeHovvüzer atom obuslerının yerleştığı ye yenıeskı ANAP'lım, ye' rılmesı Ve Ozal Başladığı noktaya 2 Halen "çift yetenelüi" durumdonmüştü "partı ıçındekı Taşçıoğlu'na sinîrlenen (Baştarafı 1. Sayfada) Dınçer, dıvan başkanmdan söz hakkı ıstedı Ancak TİSK Genel Başkanı HaJi» Narin'ın alkış ışaretı yapması üzenne tüm ışverenler Alpıemoçın'ı alkışladılar vç Dınçer'e söz hakkı venlmesuu engelledıler TİSK Olağanüstu Genel Kurulu, dün Ankara'da, Vakıflar Bankaa Genel Mudürluğu toplantı salonunda yapıldı Toplantının açış konuşmasını yapan TtSK Genel Başkanı Halıt Nann, bugunkü enflasyon rakamını kabul etmelennın mumkün olmadığını belırterek, 1988 yüında yuzde 20'ler cıvarında seyreden bır enflasyon ıstedıklerını söyledı Nann, "Eger vaat edıldıği gibı 1988'de enflasyon vuzde 20'lere ınmezse, o zaman 'enflasyon 1989'da iner' gıbi södere ıtimat ctmevız ve ıneceğı konasuada heyecanımızi kaybederiz" dedı Nann, asgan ucretın vergısınden raedet ummanın, Türk ışverenıne ters geldığını de ıfade ederek "O zaman buynme dengesi bozolur gıbi sözler hem bızı hem de ışcımızı nzmekledır" dıye konuştu TtSK Genel Başkanı, 'Sureklı olarak bir kuvudan su ahyornz. Halbukı yenı kuyular açılmalıdır. Bir kuyudan su alırsak, bu kujunun suyn knruBuz, ama su almak ıçın kujmklar uzar" dedı Genel kurulda Türkıye Odalar ve Borsalar Bırlığı Yönetım Kurulu Başkanı Alı Coşkun'un, Turkıye Zıraatçıler Odası Bırlığı Genel Başkanı Osman Özbek'ın ve TUSIAD Yonetım Kurulu Başkanı Ömer Dınçkök'un konuşmalanndan sonra Türklş adına Genel Başkan Şevket Yılmaz söz aldı Yılmaz, TUSİAD adına konu şan Ömer Dınçkök'un, bır ışveren olmasma rağmen konuşmasına tamamen katıldığını behrterek, DmçkökL ün "Halkın fıyat arttırmadan ucret artışı saglayacak bır yonetımın özlemı icınde oldugu" yoiundakı sözle r m arumsattı Yılmaz'dan sonra söz alan Çalışma ve Sosyal Guvenlık Bakanı Mukerrem Taşcıoğlu'nun ıse konuşmasının hemen başında, "İşcisi 13 milyon, ziraatçısi 3,5 milyon, esnaf sanalkân 3 mılvon Bunlan dortle, beşle çarrpın. Hepsı bıze karşı Pekı bız nasıl hep bınncı partı oluvonız? Bu kadar o)u nereden alıyoruz?" dıye sorması uzenne, Turk lş Genel Başkanı Yıl maz suurlendı Taşcıoğlu'nun konuşmasını tamamlamasını bekleyen Yılmaz, söz alarak yanıt vermek ıstedı Ancak dıvan başkanının söz verme mesı uzenne Yılmaz "Ben buraya gökten zembüle ınmedım Bana necısin diye sonıvor ><ahu? Ben buraya Nann'ın davetlısı olarak geldım. Ben TİSK'in loplanüsına geldıvsem. temsfl errigım kesımın akınülannı eJbette soyleyeceğım. Sız bakan olarak bana ^ ı z , sızın temsıl ettığınız ışçıden de oy aldık, sızın tabanla ılgınız yok' diyemezsiniz. 'Sızlen alt alta kovuyoruz, sız ne oluyorsunuz9' diyor. Ben bunu kabul edemern. "Vcaba benım ortaya koyduğum sorunlaru niye cenp vermıyor?" şeklınde bağırarak toplantıyı terk etmeye kalkıştı Bu arada Taşcıoğlu'nun "Ben seni kastetmedım" şeklındekı sözlen ışıtıldı TİSK. Genel Başkanı Nann ve bazı ışverenler Yılmaz'ı zorlukla ka pının önunde durdurdular ve toplantıyı terk etmesım engelledıler Toplantıda daha sonra söz alan SHP temsılcısı Alı Dınçer ıse, Turkıye'de demokrasının güdük kaldığını behrterek cıddı ve gerçek anlamda, Batı tıpı çoğulcu demokrasının ver leşmesınden yana olduklannı sövledı Son olarak söz alan Malıye ve Gumruk Bdkanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçın, konuşmasında Türk ekonomısının bır vapısal değışım geçırdığmı ve buyuk bır hızla gelıştığını söyledı Alptemoçın daha sonra hukumete yönelık eleştınlere tek tek yanıt venrken SHP'yı temsılen toplantıya katılan Dınçer'ı ıse "Tnrkiye' de demokrası tum kunım ve kurallanyla ışlemektedır. Eğer boyle olmasa>dı burada ışçısı. ışverenı çıkıp da konoşamazdL Herluüde savin konuşmaanın ozleminı çektığı sistem bu sistem olmasa gerek" bıçımınde yanıtladı Malıye Bakanı'mn kürsuden ınmesınden sonra ayağa kalkarak söz ıs teyen SHP Gend Sekreter Yardımcısı Alı Dınçer, bakanın kendısını suçladığım, Turkıye'de çoğulcu ve özgurlukçu demokrası bulunmadığını ılen surerek "Turkıye'ye gelen Avrupab muhafazakâr partamenterler bfle bunu soyluyoriar" dedı Ah Dınçer'm konuşmasına salonda bulunan ışveren temsılcılerı raudahale ettı. Halıt Nann'ın ışaretı uzenne, Dınçer'ın "esının duyulmasını engellemek ıcın çantalara vuruldu (Baştarafı 1. Sayfada) Bu aılelerden ancak yarısı bannacak konut bulabılıyor Altyapı tesıslen ıse son derece yetersız Gazze'de 12 gun önce başlayan Fılıstın ayaklanması, 20 yıldır ışgal altındakı lopraklarda meydana gelen en buyuk ayaklanmalardan bırını oluşturuyor Aslında Fılıstınlılerın tanhı, emperyalızm ve Sıyonızme karşı ayaklanmalarla dolu tlk büyuk ayaklanma 1929 vılında tngılız manda (hımaye) yönetımıne ve bölgeye Yahudı göçune karşı başlatılmıştı 1933 yılında, >ıne Yahudı göçüne ve bu göçü desteldeyen lngılız emper yalızmıne karşı ayaklandı Fıhstınlıler 1936'da gerçekleştınlen ayaklanma ıse öncekılerden daha genış çaplı ıdı Sılahlı çatışmalann yapıldığı bu ayaklanmada, çok sayıda ınsan ölmuştü 1970 yılmda Urdün'dekı Fılıstın ayaklanması Kral Hüseyın yönetımı tarafından kanlı bıçımde bastırılmış ve çok sayıda Fıhstınlı ölmüştu Isyan, kader Ofke seli (Baştarafı 1. Sayfada) dethlennın meydana geldığı Gazze şendınde de, Füıstınlı göstencılenn İsraıl guvenlık kuvvetlenvle çatışmayı surdurduklerı haber venlıyor tsraıl kaynaklan, bölgedekı olaylann devamı üzerıne, Arap toprakla nndakı ışgal kuvvetlerınm takvıye edıldığını belırttıler İsraıl Devlet Başkanı Haım Herzog, ışgal altındakı Arap topraklannda ıkı haftadır devam eden olaylann sonımluluğunun Arap ülkelenne aıt olduğunu ıddıa ettı. tsraıl Tele\ızyonu'nca çekılen bır filmde, gösterıcılere ateş açtığı belırlenen sıv ıl gıysılı İsraıl guvenlık gorevlısının ıse görevden alındığ: haber verıldı özetlenen gerekçelerden sonra Başbakan Özal, başbakanlık hukukçulan de gönışerek dunımun ıncelenmesını ıstedı Başbakanlık hukukçularının ıncelemesı sonucunda, "bakan sayıanın arttmlması tçin yenı bir yetkı yasasının hazırlanması gerektigi" göruşu Başbakan özal'a yansıtıldı Bunun üzenne dun öğleden sonra, Başbakan özal yapılacak ılk Bakanlar Kurulu toplantısında konuyu gundeme getırmeye karar verdı Bövlelıkle yenı Bakanlar Kurulu'nun öncelıkle göruşeceğı tasanlar arasında bakan sa>ısımn antı nlmasma, bazı bakanlıkların jeruden bölunmesme dönük tasannın ele alınacağı belırlendı Başbakan Özal, dün Başbakanlık Konutu'nda Bakanlar Kurulu lıstesı uzenndekı çalışmalannı surdurdu Özal, yenı Bakanlar Kurulu'nu bugün 25 bakanlık olarak açıklayacak Özal'ın boş bulunan ıkı devlet bakanlığına da atama yapacağı, dığer bakanlıklann >apısında herhangı bır değışıklığe yetkı yasası çıkanlıncaya kadar gıtmeyeceğı bıldınldı ANAP Merkez Karar ve Yönetım Kurulu'nun bugun saat II'de ılan edılen toplantısı, Başbakan'ın Cum hurbaşkanı Evren ıle görüşmesı nedenıylesaat 14 00'e ertelendı Ozal, vem Bakanlar Kurulu lıstesını Cumhurbaşkanı Evren'e sunduktan sonra ANAP'ın Merkez Karar ve Yönetım Kurulu toplantısına katılacak ve burada da bakanlan açıklavacak Özal, bu arada partı yönetıalennden bakan olacak ların yenne duşünduğu ısımlerı önerecek MKYK gündemınde genel başkan yardımcılıklan sayısının arttınlmasma ılışkın lüzuk değışıklığı bulunmadığı öğrenıldı Toplantıda Bakanlar Kurulu'nun açıklanmasından sonra ANAP Baş kanlık Dıvam'ndan boşalacak >erler ıçın seçım vapılacak ANAP ust vönetımınden genel başkan yardımLiları Cengiz Tiıncer ıle Ibrahım Ozdemır bakanlığa en va km ısımler olarak değerlendırılıyor Cengiz Tuncer'ın bakan olması haIınde, teşkılat başkanlığına, Ibrahım özdemır'ın bakan olması halınde de seçım ışlennden sorumlu genel başkan vardımcılığına MKYK üyelen arasından seçım yapılacak Başbakanlık Musteşan ıken tçışlen Bakanhğı'na geçıcı olarak atanan Ahmet Selçuk ıle Ulaştırma Bakan lığı Musteşan ıken geçıcı olarak Ulaş tırma Bakanlığı'na getınlen İhsan Pe kel'ın önumuzdekı gunlerde eskı görevlenne ıade edılmelerı beklenıvor Keçecıler'ın bakan olması durumunda, 'ANAP Genel Başkan BaşyardımcılığT unvanının da kaldınlması ve Keçecıler'ın partıde gorev almaması beklenıyor Eskı Turk şıırlerını ınceleyen Reşıd Rahmetı Arat nazım ve manzume karşılığı otarak 'koşuğ' deyımını bulur VIII. yüzyıtdan bu yana 'koşuğ' görüluyor Islamlığı benımsedıkten sonra 'koşuğ' var Bu Türkçe koşuğlar tüzettım sanga Okırda unutma du'a kıl manga Anlarrj nı da şöyie verıyor "Bu Türkçe beyıtlerı senın için tanzım ettım, ey okuyucu, okurken unutma bana dua et>' Bu koşuğ daha sonra koşma oluyor Halk şıırındekı koşmaya gelınceye öek'oyun havası, oyun türkusü' anlamlannı da alıyor Koşuğ, yanı ölçülü soz anlamına gelen nazımdır Buradakı beytın (ıkı dızenın) ölçeğıne (veznıne) bakacak olursak, vurgulu 65 ölçeğını buluruz. Islamdan önce bizım vezınlı şıırde hece sayısı vardır Hecelere göre vezınJer oluşuyor. Islam'dan sonra ıse aruzu almışız Nazım da Arapça'dan gelıyor, (nazm) dızmektır. Ölçülü (ölçeklı) sozlerı yan yana, art arda dızeceksıniz llkın hece var, sonra aaız gelıyor Aruz, Araplann malıdır Onlardan ılkın Farslar alıyor Farslardan da Acem aruzu denılen olçeğı Turkler alıyor Ardından da Afganlılar, Hıntlıler Aruz ıçın sade heceler yetmıyor, seslenn uzunluğu, kısalığı da var Farsça'da uzun kısa sesler var Ama Türkçe'de yok Bu bakımdan aruz Acerrv lerden alıntrken, uzunlu kısalı sesler bakımından değışıklığe uğruyor Iranlıların aldığı aruza nasıl Acem aruzu denıyorsa, zamanla Türklerın kullandığı aruza da Türk aruzu denebiliyor. Hecelerı çeke (zıhaf) uzata (ımale) özel bır yol bulunuyor. Bugun Islamlığı kabul etmış her ülkenın kendıne göre bır aruzu vardır Aruzu kullanan her ülke de ona sahıp çıkıyor. 'Yabanın malı' dıye kımse aruzu dışlamıyor. Bugun şıınmtzde aruz yoktur Bırakın aruzu, hece de kafiyelı şıır de yoktur Şııher çoğu kez vezınsız ve kafıyesızdır Ama şıır dendı mı, şıırın Arapça bır sözcuk olduğunu bılenler ona, '^cosuö'dıyoriar Hatta 'serbest nazım' yerıne 'bağımsız koşuğ' dıyenler bıle var Rahmetlı Nurullah Ataç, şıır yerıne ır ve yır sözcuklerını denemıştı Bır süre ona uyanlar çıktı, sonra unutuldu Ir ve yır gazel söyiemek, şıır söyiemek, manzume anlamına gelıyor. Reşıd Rahmetı Arat, yıra da bır örnek verıyor.: bafl boldu şeksız manga belgülug köngül buttı yırlar tılim ülgülüg Anlamı, 'onun vartığına gönulden ıman ettım, gönlüm ınarv dı ve dılım şevkle onu terennum ettı' oluyor Vezın, karrye yerıne koşuğ, şıır yenne yır derken, bır de karşımıza ozan çıktı Prof Fuad Köprülü, bu sözcüğe ılkın müsteşrık uuatteremere'ın Memluklar tanhı ustune yazdığı bır kıtapta rasthyor Okunuşu da, yazılışı da değtşıktır uzan, aozan, auzan dıye de okunuyor Oğuzlar bu sozcugu halk şaır ve muzısyenı anlamında kullanıyorlar Bır taşlamada da şoyle denıyor: Evıme ozan gelüptur/Perdemı bozan geluptur Gündüz olan ışlerı/Gece bozan geluptur Prof Fuad Köprülu, 'Öyle sanıyorum kı, ozan, ozmak'tan gelır' dıyor Bız uzun bır süre halk şaırıne ozan dedık Aydınlarımız, daha sonra butun şaırlere ozan deyıp geçtıler Bır dıvan şaırlen bunun dışında kalıyordu Halk şaırterıne âşık da dedığımız ıçin ozanla karışıyordu Âşık Veysel bır halk şaırı ıdı Sosyetede halkçılık başlayıp şıırler okununca, kıbar olsun dıye ' Haydı âşık bır şeyier çal, bır şeyler söyle1" derlerdı Veysel âşıklığı, ozanlıktan daha çok benımsemıştı Ozan dıyecek olanlara, "Bız halk »şığtyız, halk âşığı olduk Bız ozan değılız" derdı Talıbı de saz çalmayan bır şaırdı Kendıne ozan da, âşık da denılmesını ıstemezdı Ne derlerdı Talıbı'ye ku Tanıdığım nıce büyük ve unlü şaırienmız, şıırierınde kendılerine ozan derler Onlar bır şıır okur ve ıçınde ozan geçerken, bana bu şıırler çevirıymış gıbı gelır Bır şey söyteyemerrV,' ama ıçıme de sındıremem Pek kullanmıyoruz, ama şaır yerıne bır de "bahşi" var. Ûzellikle Uygur Turklerı kullanıyor Sözcuk aslında "Uygur harflerı /Ve yazar, kâtıp" anlamına gelıyor Ama ozan, şaır karşılığı olarak kullananlar da var XIV yy 'dan başlayarak Müslüman olmuş butun Moğol ulkelennde bu anlamda kullanılıyor Bız şaır dedık, ama epeydır unuttuk Aldanma ki Şair Sözü... CUMHURİYET 'TEN OKURLARA. OKAY GÖNENSİN (Baştarafı 2. Sayfada) Kasım 1987de günlük ortalama net satışlar şöyle oldu: 200 lıralık gazete Cumhurıyet 150 lıralık gazeteler Humyet Sabah Günaydın Mılliyet Türkıye Güneş Tercuman yeni Asır Söz (23 gun) 130 liralık gazete 683.102 527.845 286.662 254.904 232.304 199.946 744 797 72.398 62.495 198.048 65503 + + + + + 11903 12.784 2.875 7.535 28.590 13.263 21.433 1.371 26.067 7.906 127711 4.824 Tan 125 lıralık gazete Bulvar + Altınkent projesine son verildi lsUnbul Haber Servısı S S Sılahlı Kuvvetler Mensuplan Subay Memur Konut Yapı Kooperatıfi'nın yenı yönetım kurulu, eskı yönetım ce Gebze'de başlatüan 11 200 konut luk Altınkent projesıne devam edemeyeceklennı bıldırdı Bu karan 5 milyar lıralık arsa borcunun ödenememesı uzenne satış vaadıyle alınan arsa sözleşmesının fesh edılmesı ne deuıyie aldıklannı beluten yönetun kurulu, kooperat.fin ÇengeBcöy, Pendık ve Maltepe'dekı ınşaatlarına devam edıleceğını duyurdu Altınkent'e uye olan 550 ortağın bu zamana kadar ödedığı paralarının vasalar çerçevesınde ger1 venleceğını behrten yönetım kurulu uyelen, tüm kooperatıfortaklarından3 şahısların elınde bulunan senetlenn toplatılmasına çalışılacağını duyurarak telaşa kapılmamalarıru ıstedı Genel mudurlerı Ahmet Teber'ın dolandıncılık savıyla tutuklanan S S Sılahlı Kuvvetler Mensuplan Subay Memur Konut Yapı Kooperatıfı üyslerının 6 aralıktakı olağanüstu genel kunıl toplantısında seçtıklen yenı yönetım kurulu üyelen, dün bır basın toplantısı duzenleyerek üyelenn telaşa kapılmamalarıru ıstedıler Uye lerın gehşmelerden zarar görmemesı ıçın çalışacaklarını vurgulayan yönetım kurulu üyelen, Gebze'dekı 11 200 konutluk Altınkent projesıne, 5 milyar lıra olan arsa bedelının Öliı sayısı 51 FKO hderı Yaser Arafal. ışgal altındakı Arap topraklannda 12 gundür devam eden olavlarda olen Fılıstınlılerın sayısının Sl'e yükseldığını söyledı ödenememesı nedenıyle arsa sözleşmesının feshedıldığını behrterek projeye devam edemeyeceklerım bıldirdıler Şahinkaya: tlgim yok $ahınkaya'nın AA">a yaptığı acıklama şövle "Bu sefer de bazı gazeteleriınizin 20 ve 21 arahk Uribli nnsnalannda, SUahlı Kuvvetler Mensuplan SnbayMemur Konut Yapı Kooperatifi adıyla ılgılı olarak, maalesef iyice araşbnp ıncelemned'en, ısmımı hedcf alan asılaz baberlen okumaktan uzuntu duydum. Söz konnsu kooperatife sadece agabeyim Avni Şahinkaya, halen Amerika'da oturan kızı Esin Ersavaş adına uye bulunmaktadır. Benım. bu kooperatife ujelıgim olmadıfı gibı, bugune kadar kooperatifin herhangi bir icraatından da habenm yoktur. Buna rağmen, agabeyimin kmnın kooperatife ujelıgiyle benım ısmim arasmda bagUntı kurnlmak istenmesi, tamamiyle bcni kamuoyu önnnde yıpratmaya vonelik bir yaklaşımdır. Kooperarıfle hıçbır ilişkım olmadıgı halde, şahsımla ılgılı asılaz ve gercekdışı, tamamen vanlış ve hayal mahsulu olan haberienn dogrn olmadıgını muhlerem kamuoyuna ve deterli basının biİKflertne sun»nm." Longinov Kudüs'teki gösteriler Kudus'te oncekı gun patlak veren ve bır Fılıstınlının yaşamını yıtırdığı olaylann, israıl yetkıhlennı hazırtıksız yakaladığı bıldırılıyor Nıtekım kudus Beledıye Başkanı Tedd> Kolek. "Gosıerilenn onceden planlandığını sanıvorum, ancak biz bunun farkında değjldik' dıyerek, bır anlamda gafîl avlandıklannı ka bul ettı (Başiarafı 1. Sayfada) Looginov, Rum Temsılcıler Mechsıru adanm yasal meclısı olarak tanıdıklannı tekrarlayarak, "Eğer bazüan ba meclisten, bu hukumelten kaçmış tseler, biz buna lyı gozlc bakmayız" dedı Ülkesının Kıbns konusunda ABD ıle farklı göruşte olduğunu kaydeden Longinov, ılkbaharda yapılacak BM Gcnd Kurulu'ndan Kıbns konusun da cıddı bır karar çıkanmaya çalışacaklannı bıldırdı KKTC Dışışlen ve Savunma Ba kanı Kenu AUkol ıse Longinov'un açıklamasım eleştırcrek Turk asker lennıD Kıbns'takı varlığının vasal ol duğunu söyledı Kenan A'akol, Sovyet dıplomal Longınov'un sozlerının, 11 yd Kıbns Turk halkına ınsanlık dışı baskı uygulayan ve bu yönde hâlâ dunyayı kandırmaya çalışan ırkçı ve gaspçı Rum yönetımını destekleme anlamına geldığım bıldırdı Tepkiler Israıl'ın ışgal altındakı topraklarda uvguladığı baskı yontemlenne karşı dunya kamuoyundan sert tepkiler gelıyor • lsraıl'le dıplomatık ılışkısı olan tek Arap ülkesı Mısır, Tel Avıv'ın 12 gundur Arap topraklannda uyguladığı "baskı ve kıyım" polıtıkasmı şıddetie kınadı Kahıre hükümetının yavımladığı ve Mısır Enformasyon Bakanı Saffet Şerif tarafından okunan bıldınde İsraıl, "kaduı, çocuk demeden masum kışden katletroek"le suçlandı Evren, Inönü ve DenüreVi kabul ediyor ANKARA (Cumhuri)el Burosu) Cumhurbaşkanı Kenan Evren, bu gun SHP Genel Başkanı Erdal Inonu ıle DYP Genel Başkanı Sulevman Demırel'ı Çankaya Koşkü'nde kabul edecek Evrenİnonu guruşmesı saat 10 00'da, EvrenDemırel görüşmesı ıse saat 15 OO'te gerçekleştırılecek Meclıs'te grubu bulunan ıkı muhalefet partısı lıderı, Cumhurbaşkanı Evren'e çeşıtlı ülke sorunlan konusundakı göruşlennı bıldırecekler