Katalog

10 ARALIK KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 W I N DÜNYASENDA SANÂEEDEBtYAT HAYVANLAR ISMAIL GVLGEÇ J.S. Bach üzerîne iki kitap Î Johann Sebastian Bach I ProfDr. Gültekin Oransay / Küğ Yayını / 127 sayfa. Johann Sebastian Bach İJzerine Bir altşma I Hülya arcan / Pan Yayıncılık / 104 sayfa. FtLİZ ALİ Türkiye'de Cumhuriyet'ten sonra müzikoloji bilimi Hüseyin Saadettin Arel (18801955), HaIfl Bedii Yöoetken (18891968), Mahmat Ragıp Gazimihal (Kösemihal, 19001961) ve Cevat Memdub AlUr'ın (1902) bireysel çalışmalan, araştırmaları, özel arşivleri, kitaplıklan ve yayınlanyla önemli bir canlılık göstermişti. Genel müzikoloji ve etnomüzikoloji dallannda yayımladıkları makaleier ve kitaplar, bugün Avrupa ve Amerika'nın önde gelen kitaphklannda, örneğin dUnyanın en zengin kitaplıklanndan biri olan Washington'daki Library of Congress'de eksiksiz bulunmaktadır. Ülkemizde müzikoloji ve etnomüzikoloji bilim dallan uzun yıllar kurumlaşamadıgından adı geçen bilim adamlarımızın eserleri bir muzik kurumunun çatısı altında komnmaya alınamamış ve yeni yetişen araştırmacıların hizmetine sunulamamıştır. 1950' den sonra yetişen bir başka müzikoloğumuz, Prof. Dr. Galtekin Oransay, eylül 1986'da basılan "Johann Sebastian Bach" adlı kitabını Hüseyin Saadettin Arel1 in anısına adayarak bir kadirbilirlik örneği vermektedir. Oransay, kitabının Sunuş bölümünde H.S. Arel'i şöyle anıyor: "Bnndan yaklaşık kırk yü ©nce Bacta'm yasaraöyküsünü yazarken söze 'Bach üzerine kulaktan degil de yaraüfaıruu inceleme yoluyla bilgi edinen bir kimse artık yaşamı boyunca Bach fişıklığından kendini kurtaramaz' diye başlayan ustamız Arel, sözlerinin sonunu, 'Kendisinin neden büyük bir deha sayıldığıru aydınlatacak aynnülan yazamadığıma üzgünüm. Bir tanıdığımın bana söylediği gibi; şimdilik teknik açıklamalara girişmek çölde vaaz vermeye benzeyecek' diye bağlamıştı. Aradan geçen bunca yıldan sonra ülkemizde bu alandaki durumun pek değişmemiş, olsa olsa gerilemiş olduğunu sezmekle birlikte Arel'den beri yolunu gözlediğimiz değişikliğin kendi kendine olamayacağını, devletin de 1950'den bu yana konuyu izlencesinden sildığini, dolayısıyla işin bizim gibi bireylere kaldığmı gördüğümden Türkçede türünün ilk örneği olan bu Bach Küavuzunu ortaya koyuyor ve Arel'in anısına sunuyorum" (Prof. Dr. Gültekin Oransay: Jokann Sebastian Bach, 15. Küğ Yayını: Eylül 1986, Basmahane, PK 75, Izmir, 127 sayfa). Oransay, Kılavuzunun başına Hüseyin Saadettin Arel'in 1948 nisan ve ekim ayları arasında "Muald MecmuasTnda 6 bölum olarak yayunlanan "Sebastian Bacb'ın Hayatı" başlıklı araştırJ.S. Bach'la iigili ikinci kitabm yazan piyanist Hülya Tarcan. (Hülya Tarcan: Johann Sebastian Bach Üzerine bir Çalışma. Pan Yayıncılık. Ekim 1987. Boyacı Ahmet Sokak, Nuri Bey Han No: 12/108, Çemberlitaş, tstanbul. 104 sayfa.) Hülya Tarcan kitabını önsöz, Giris, Bach'ın Yaşamı, Bach'ın Eserleri: AVokal Eserler, BEnstrumantal Eserler, Bach Eserlerinin Yorumu, Bach'ın Kişihği Üzerine Birkaç Söz, Bach'ın OğuUan, Sözlük, Bazı Müzik Formlan Hakkmda Genel Bilgiler başhklan altında sunuyor, aynca kitabın başında yararlandığı kitaplann kaynakçasnı da veriyor. Yazar önsözünde, "Bach üzerine bu calışmavı yazarken başlıca amacım, önce konservatuvarianmızda okuyan öğrencilere gerektiği zaman danışabilecekleri 'yardımcı' bir kitap hazırlamaktı. Ne yazık ki, dilimizde büyük bestecileri az çok bilimsel ve profesyonel açıdan inceleyen yazılı eserlerin sa>ısı çok az. Çoğu ogrencinin yabancı dil bilgisi ise bu tür eserlerin en 'halka dönük' biçimde yazılmış oianlannı bile okuyup anlayacak düzevde değil" diyerek hepimizin bildiği ve uygulamakta olduğumuz eğitim sistemi içinde çare bulamadığı bir yaraya parmak basıyor ve şöyle devam ediyor: "... müzikte yalnız sazını çalmak değil, surekîi araştırma yapmak ve düşünmek de gereklidir. Bu bakımdan basılı bir kitabm boyutlan ne kadar mütevazı olursa olsun pratikte çok büyük faydası vardır." Tarcan, kitabın giriş bölümünde Barok çağda çokseslilik kavramının kontrapunktal (yatay) ve armonik (dikey) çokseslilik düzlemlerinde eriştiği yerde Bach'ın birleştirici konumunu saptadıktan sonra bestecinin kısa bir biyografısini veriyor. Bach'ın Eserleri bolümünde, bestecinin ses (vokal) ve çalgı (enstruman) için yazdığı eserlerle iigili kısa açıklamalar var. Yazar bu bölüme Bach'ın bir ses (vokal) eserinden (si minör Messe) bir de çalgı (enstrumantal) eserinden (Kunst der Fuge, Füg Sanatı) müzik örnekleri koymuş. KtM KÎME DUM DUMA BEHÎÇ AK IYHJ KUTIJUMNŞT1 1685te doğan Alman besteci Johann SebastianBachın300 doğumyıldönümüikiyılöncedünyanınbirçokülkesinde çeşitlı etkinliklerle kutlanmıştı. Geçen yıl Gültekin Oransay'ın, bu yıl da Hülya Tarcan'ın yayımladıkları "Bach" kıtapları, doğumunun 300. yılında besteciye bir saygı niteliğı de taşıyor. masını koymuş. Bu yazı, Türkçe yayımlanmış en geniş J.S.Bach biyografısi. Oransay bu girişten sonra Kılavuzunu, Irsal (vokal), Çalgısal Yaratılar, Bach Yazııu ve Yaratı Başlıklan Buldurusu başlıkları ile ayırdığı dört bölümde toparlamış. Yazar, Bach'ın tüm eserlerini BWV (Bach Werke Verzeichnis) sıralamasma sadık kalarak geniş açıklamalarla sunuyor. Bach Yazun bölümünde yazar, 1. Nota Yayınlan, 2. Yaratılarına tlişkin Kaynak Yayınlar, 3. Belge Yayınlan (Bach Dokumengerçekleştiriyor. Bu degerli kitapta, yazann dili okuyucuyu biraz zorlayacak kanısındayım. Prof. Dr. Oransay'ın müzik terimlerini Türkçeleştirme çabasma saygı duymakla birlikte, bulduğu çoğu terimin yerleşmediği ve muzikçüer tarafından kullanılmadığı da bir gerçektir. Yazar, baa terimleri Türkçeleştirirken yanlanna bu terimlerin evrensel karşdığını da koysaydı (önçalın = uverture gibi) okuyucuyu zora koşmamış olacaktı. Aynca yazar bazı terimleri TUrkçeleştirirken, kimi terimi P Î K N İ K PtYALE MADR.4 Kifabında, Bach'ın bütün eserlerini alfabetik sıraya göre başlıklarıyla veren Gültekin Oransay, Bach'ın Eserlerinin Yorumu ülkemizde ilk kez evrensel bir bestecinin bilimsel başlıkh bölümde yazar, çağımızyaratı küavuzunu okura sunarak tarihi bir görev da hararetle tartışılmakta olan yorutn konusuna gerçekleştiriyor. J.S. Bach'la iigili ikinci kitabm "aslına sadık" açıklamayı getirideğinerek şu yazarı ise, piyanist Hülya Tarcan. "Muzikte şor: "Bach'ın eserlerinde bugun yalnız sazmı çalmak değiL sürekli araştırma >azılan bestelerde olduğu gibi tempo, dinamik, 'Phrase' yani yapmak ve düşünmek de gereklidir" diyen Tarcan, "Bach" kitabıyla, öğrencilere gerektiği müzik ciimlesini kurma ve ile iigili yol zaman danışabüecekleri yaraımcı kitap sunuyor. 'Toucher' rastlannuyor. gösterid işaretlere Bunun te), 4. Bach'ın Yaşamı ve Sanatı, 5. Türkiye Betikliklerinde (kitaphklarında) Bulunan lkincil Yayınlar, 6. Türkçe Yayınlar, 7. Yayımlanmamış Türkçe Çalışmalar, 8. Bach Araştırmalan başükları ile tam bir yayın listesi veriyor. Yaratı Başlıkları Buldurusunda, Bach'ın tüm eserlerini alfabetik sıraya göre başükJan ile veren Gültekin Oransay, ülkemizde ilk kez evrensel bir bestecinin bilimsel yaratı kılavuzunu okuyucuya sunarak tarihi bir görev de evrenselle Türkçe arası bırakarak okuyucunun kafasını kanştırıyor. Tokkat (toccata) veya Fug'da (fuga, fugue, füg) olduğu gibi. Bazı terimlerin anlamını ancak karine ile çıkartabiliyoruz. örneğin "Çobanişi" acaba "Pastoral" karşılığı mı kullanılmış? Yazar, eğer "Ayakçın Alıştarması" sözlerinin yanına (pedal exercitium) evrensel karşıhğını koymasa, okuyucunun "ayakcın" ın "pedal" anlamına kullanıldığjru tahmin etmesi epey zor olabilir. HIZLI GAZETECİ NECDET ŞES ı /e SAATİ e'tZta TUMFIMA SOT, nedeni, o devirde genelikle her zaman, yonımcu ile bestecinin aynı kişi olmasıdır. Eserlerin yorumlanma üslubu bir gelenek halinde hocadan öğrencilere aktanlırdı. Çağdaş yorumcunun doğnı bir sonuca varabibnesi için Bach'ın raümkün olduğu kadar çok eserini, özellikie vokal oianlannı dikkatle incelemesi gerekir." Hülya Tarcan'ın bu kitabı, Önsöz'de de belirtildiği gibi müzik öğrencilerine Bach üzerine bilgi edinmeye yararlı olacak bir başvuru kitabı niteliği taşımakta. o KâuM,.e AfiMA VAfWl$ ei I ÇÎZGİLİK KÂMİL MASARACI M wr ^ • YAYIN RAPORU 18. YÜZYILDA TÜRK MÜZİĞt / Charles Fonton / Pan Yayıncılık / Çeviren: Cem Behar / 1. Hamur / 128 Sayfa. 1746 yılında görevli olarak geldiği tstanbul'da yazdığı "Şark MüziğiAyrupa Müziğiyle Karşılaştırmalı Bir Deneme" adh eserinde Fonton, genel olarak şark müziğinin teknik ve pratik pek çok yönüne ışık tutuyor. Fransız şarkiyatçısı olarak tanınan, yayımlanmış hiçbir eseri bulunmayan Charles Fonton 'Deneme'sini üç ana bölüm halinde hazırlamış. 1. bölümde şarklılann müziğin kökeni hakkındaki görüşleri, II. böiümde şarklılann musikideki tarz ve tavırları ile özel beğenilerini anlatan Fonton, III. bölümde şark müziğinin genel kuralları, nota örnekleri ve nota transkipsiyonları hakkında bilgiler aktanyor. Htzır llyas Ağa'nın anıları / Güneş Yayınlan / Büyük Boy 384 sayfa. Cahit Kayra'nın günümüz Türkçesine çevirdiği "Letâifi Enderun", Abdülhak Hamit'in büyük amcası Hızır llyas Ağa'nın Enderun anılarını kapsıyor. 18121830 yıllan arasında bir saray okulu olarak nitelenebilecek Enderun'da yaşayan İlyas Ağa, burada olup bitenleri, saray yaşamını, Yeniçeri Ocağı'run kaldınlışını ve bu tarihten sonraki olayları yıl yıl, bir günlük tutarcasına aynntılanyla anlatıyor. 1857'de yayunlanan yapıtı günümüz Türkçesine çeviren Cahit Kayra, yinelemeleri, Endenın'daki personel işlerini özetliyor, önemli tarihsel olayları ise olduğu gibi aktanyor. Anı ve gunlük türünün ilginç bir örneği olan "Letâifi Enderun", belirli bir dönemi aydınlatan belgesel bir yapıt. TARİHİENDERUN LETÂtF1 ENDERUN rın yetersiz olduğu ülkemizde konuyla ilgilenenlerin yararlanabileceği bir yapıt. ve 17. yüzyü klasik devir Türk halı sanatıyla birlikte, saray halılarını, seccadeleri, Hereke halı ve seccadelerini ayn bölümler halinde tanıtmayı amaçiıyor. Kitapta bulunan çeşitli yöre ve devirlere ait halıların renkli fotoğraflan kitaba görsel bir zenginlik katıyor ve okura kolayhk sağlıyor. Son bölümde yer alan levhalar, resimler ve çizimlere ait livteler, bibliyografya ve dizinle bütünlenen yapıt özenli bir baskıyla hazırlanmış. WÖÖ6'T/ J~TT AĞAÇ YAŞKEN EĞİIİR KEMAL GÖKHAJV TÜRK HALI SANATIN1N BİN YILI / Yazan Oktay Aslanapa / Eren Yayıncılık / 1. Hamur / Büyük Boy / 236 sayfa. Prof. Dr. Oktay Aslanapa, araştırma ve incelemelerini 'Türk ve lslam Sanatı' üstünde yoğunlaştırmış bir bilim adamımız. Aslanapa, 1963 yılında Türk ve lslam Sanatı kürsüsünü kurmuş, Sanat Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü'nde bulunmuştu. Yurdun çeşitli yörelerinde Türk sanatı ile iigili kazılar yapan, Türkçe ve yabana dillerde yayımlanmış yüzü aşkın eseri bulunan Aslanapa, kitabında erken devir Türk halılarından başlayarak, Selçuklu, Osmanlı Devri, 16 KALKIN NAZIM'A GİDELtM / Fahri Erdinç / Anı / Varhk Yayınlan / 136 sayfa . Fahri Erdinç, dost görunenlerin hançerinin Nazım'ı ve onu sevenleri yaraladığını belirterek, "Işte bu yaranın sızısıyla karar verdim, Nazım'h anılanmı yazmaya" diyor. Kitabına yazdığı 'Dimdik Ayakta' (önsöz yerine) başlıklı yaada, Nazun Hikmet'in yapıtları ve Türkiye'de Nazım için gerçekleştirilen etkinlikler hakkında kısa bilgiler aktaran Erdinç, amacını şu sözlerle özetliyor: "Bu yazdıklanm ne inceleme ne deneme. Sadece Nazımla yasantılanmı öykülüyorum ve özellikie, bu arada, Nazım gerceğini doğru anlamanın anahtannı vermeye, bunalımı konusunda da açıklık getirmeye çalışıyorum:' cemil kavukçu patika 1987 fW nab nyır 6>fcj tOUu TARİHTE BUGÜN MÜMTAZARIKA* 194S'D£ BUGÜN, "t'NSAN HAKLAtSI £Vn RENSEL BİLDr/lİSİ &/#L£ÇM/f MlLLJETLER. ÖRGÜrtJ TARAFINOAH OhJAYLANMIÇTI. ART AROA G6LEH <Ki DÜNYA SAVAŞ1 S//SAS/A/PA. ÇiĞMEMCN İNSAM HAKlAetfJI YeN'DEH BLS ALMAYA,O ZAAAAMA P£61N (JSTÜHPE OuRULMAMIŞ HAKLAZl EkLEMSYe VE İYİ YAÇAM KOÇULLARI SAGLAMAYA YÖUEUK. BU BiU>/& 3O MAPDe&EM OLUŞUYOISpU İNSAM HAKLARj SEL BİUHRJSİ Ö2£7lje ŞU Pt : rÜM f/VSAVLA/Ş ÖZSÜJePÜR., OhJUR AÇlStAIDAN EŞıTTfG. tfZK, CifiJS, /Ç£A/<. DİL, İ ULUSAL İÜDtceA/ AY/Zf/U/ YAPILAMAZ 10 Aralık «ee rıjızuisü yASAkrrrte. n/ç KJMSCYB Ş CE YAPILAMAZ,OMU& t£l£JCI CEZALAISA ÇAfSPTIISiLAMAZ. tCİAAfE KEYFİ OLAEAZ TUTVKIAMAMAZ. HE&CES, ZULÛM KA&f'£~(A/O4 BAŞKA ÜC/££L£/S£ SlĞfNMA HAKJCt NA SAHİPTİR..&MSE K£YFf OLAEAk. VATAfJDAŞLIIC HAKJC/NPAAI YOKSUM S/BAVSie İAJSMA/fAJ £>Üf l/£" İUANÇ ĞÜ [/A&D/G. ne&ces HA/OCMA SAffrPTY/Ç. ĞR zo/eu/va/ouG. YÖKSBK ÖĞĞ epr OLimzafagan TANZİMAT EDEBİYATINDA KÖLELİK Yazan: Doç. Dr. hmail Parlatır / Türk Tarih Kurumu Yayınlan / 228 sayfa. /NSAN HAKLAR/ £I/#£NSEL BİLD/R/S/.. Doç. Dr. tsmail Parlaür bu incelemesinde, "Tanzimal yazannın hareket noktasını dikkate alarak ve edebi eserlere bagü kalarak, kölelik kurumunun Tanzimat edebiyatında niçin işlendiPATİKA / Cemil Kavukçu ğini, yazarlann bu temayı ele auş / öykü / Varhk Yayınlan tarzını ve sosyal bir teraa olarak / 102 sayfa edebiyatımızdaki yerini betirtmeye" çalışıyor. Kitapta kölelik kuPatika'daki öyküler, tekdüze rumunun tarihsel gelişiminin ve akıp giden dünyaya tepki gösteren, bunun yanı sıra kişilerin iç toplumsal hayattaki yerinin açık dünyalannı da sergilemeyi amaç landığı "giriş" bölümünü, "Tanzimat Füdr Hayaünda Kölayan metinlerden oluşuyor. Celelik", "Tanzimat Edebiyaünda mil Kavukcu'nun 1987 Yaşar NaKölelik", "Tanzimat Yazannın bi Nayır Oykü ödülü'nü kazanan yapıtında; Patika, Tabanca, Köleliği Ele Alış Tarzı" bölümleri izliyor. Edebiyat tarihimize Soğuma Günleri, Gece, Gemide yönelik inceleme ve araştırmalaadlannda 5 öyküsü yer aiıyor. CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ'NDEN HABERLER AYIN EN ÇOK SATAN KtTAPLARI ROMAN 8.11.1987 8.12.1987 Sn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 to* 097.495 022.229 281.029 021.285 281.023 021 275 022.279 272 016 200 018 022.288 ntakM M/Yuan Hayır. ./Adalet Ağaoğlu Kerbela/Bekır Yıtdız Partızanın Kızı/Emıl Koralov Sırca Fanus/Sylvıa Plath Seni Halk Adına Ölüme Mahkum Ediyorum/M.Gnbçeva Koku/Patrick Süskınd Turnalar/Oner Yağcı Taburiar Ateş IstycA'urı Bondarev Sıcak/îülay Ferah Oyun/Yurı Bondarev 300010501680275026252600210C315C15752100 Hyıtı n»? 50 YIL ÖNCE Cumhuriyel 10 Aralık 1937 altın, dün öğle tizeri 9 kuruj birden düşerek evvela 11041105 kuruş etrafmda kalmış, fakat akşam üzeri süratli bir fiat paniğine uğrtyarak 1095 kuruşa kadar inmiştir. Bu fiat satış fiatı olarak takarrür etmiş fakat 19371987 alıcı bulunamamışür. Bu vaziyete göre altın bir günde fiatından 19 kuruş birden kaybetmiş oluyor. Bu da altın fiatlarmm gayri tabii olarak yükseltildiği hakkında öteder. beri yapttğımız neşriyatı teyid etmektedir. Altın fiatları 19 kuruş birden düştü Son günlerde altın fiatlarında görülen gayri tabii bir yükselişten sonra hükümetin katı bir tedbir almak üzere bulunduğuna ve Ankarada bir komisyon toplandığına dair verdiğimiz haber tahakkuk etmiştir. Evvelki gun 11131114 kuruş üzerinden muamele güren