Katalog

25 KASIM 1987 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 ISMAÎL GÜLGEÇ MÜZİK FtlİZ AIİ HAYVANLAR En sıkıcı konser hangîsidir? Akdeniz Gençler Orkestrası 'yla verdiği konserde pek beğendimiz şef Michel Tabachnik, Istanbul Devlet Senfoni Orkestrası karşısında galiba yenik düştü. Yunanlı gitarcı Kosta Kotsiolis'in çalgısma hâkim bir sanatçı olması da, gitarın solist çalgı olarak dinleyiciye ulaşmasına yetmedi kanımca. "New York Times" gazetesinin müzik eleştirmeni Donal Henahan bir yazısına şöyle başlıyor: "Bazen çok kötü bir konser. sıredan, şöyle böyle bir konserden çok daha Dginç olabilir müzik eleştirmeni için. Şöyle böyle bir konser için aldıgım notlan >azı masamın başına geçince oyle sıkıa balnrum ki çogu kez hepsi çöp sepetini boylar!" Hafta sonu dinlediğim konserden sonra Henahan'a hak vennek gerektiğini düşündüm. Mkbd Tabachnik'in yöncteceği 20 kasım 1987 Istanbul Devlet Senfoni Orkestrası konserine ne umutlarla gitmiştik. Akdeniz Gençler Orkestrası'yla verdiği festival konserinde pek beğendiğimiz bu şef, İDSO karşısında galiba yenik düştü. Konser, kötü bir konser değildi, ama iyi de değildi. Programda değişiklik yapılrnış, Debassy'nin "Iberia"sı yerine Mussorgsld'nin "Çıplak Dagda Bir Gece"si konmustu. Elektrikleruı kesilmesi, prova saatlerinin opera provalanyla çakışması gibı artık kanıksadığımız nedenlerle kısıtlı prova yapabilen orkestranın "Iberia"yı az prova ile çıkaramayacağı dusünülmüş. Tabiı kı haklılar. Zaten kım haksız ki? Herkes hakh. Ama İDSO da amatör bir orkestra değil. Profesyonel orkestralar, çoğu zaman iki prova ile konsere hazırlanabilen orkestralardır. Profesyonel orkestralann, senfonik repertuvan her zaman fiilen olmasa da kulaktan tarumaları gerekir. Daha da iyisi, önceden ilan KOTSİOÜS V i TUACHNİK İstanbul Devlet Sentanı Orkestrası'nı geçen hafîa şef Mıchei labachnık (sağda) yönetti Konserlerin solisti ise Yunanlı gitarcı Kosta Kotsiolis'tı (solda) Kotsiolıs orkestra eşlığınde Porto Rtcolu besteci Ernesto Cordero'nun Gitar Konçertosunu çald: (Fotoftraflar: Lale Rtofilu) edilen programdaki eserlerin bazılannı iyi tanımıyorlarsa, birkaç hafta önceden en azından kendi partilerini merak edip eseri ya notadan ya da plaktan tanımaya çalışabilirler. Ne çok şey istiyoruz değil mi? Eh, madem konnun Gitar Konçertosuydu. Solist Yunanlı gitarcı Kosta Kotsiolis kuşkıısuz çalgısına hâkim bir sanatçıydı. Çalgısma hâkim olması gitann solist çalgı olarak dinleyiciye ulaşmasına yetmedi kanımca. Gitar, yapısı gereği ufak Latin Amerika ritm ve ezgileriyle stilize ettiği gitar konçertosunda, bu ateşli ritm ve ezgilerin sönmüş küllerinin fısıltısını duyabildik ancak. Orkestra deşifre aşamasından ileri geçemediğinden, Latin Amerika ritmlerinin canlılığını ancak şef Tabachnik'in orkestradan pek karşılık görmeyen hoplayıp zıplamalanndan sezebiliyorduk. Konserin ikinci yansında Beethoven'ın Re Majör, op. 36, İkinci Senfonisi yer ahyordu. Bu eserde de notalann çoğu doğru çalındı. (Hepsi demıyorum dikkat ederseniz.) Yaylı çalgılar, çellolar dahil olmak uzere Beethoven üslubuna uygun müzik cümleleriyle geçerli bir yoruma ulaştılar. Ne var ki, Tabachnik'ten umduğumuz heyecanlı, canlı, renkli atmosfer bir türlü yakalanamadı. Biz de sönük bir konserle yetinmek zorunda kaldık. Çok kötü bir konser mi, yoksa şöyle böyle bir konser mi? KİM KtME DUM DUMA BEHİÇ AK ... BlRRl ZuR P t K N İ K PİYALE M.4DRA DUŞÜMCE OLURDÜ. Profesyonel orkestralar, çoğu zaman iki prova ile konsere hazırlanabilen orkestralardır. Profesyonel orkestralann senfonik repertuvarı, her zaman fiilen olmasa da kulaktan tanımaları gerekir. Daha da iyisi, önceden ilan edilen programdaki eserlerden bazılarım iyi tanımıyorlarsa, bunları önceden en azından ya notadan ya da plaktan tanımaya çahşabilirler. ser saloniarını dolduruyonız, bazı şeyler istemek bizim de hakkımız. Her neyse, sonuç olarak "Iberia" yerine gayet renksiz, ürkek ve kişiliksiz bir Mussorgski dinledik. Programın ikinci eseri Porto Ricolu besteci Ernesto Cordero^ salonlann, az dinleyicinin karşıstnda etkili olabilen bir çalgı (Klasik gitardan söz ediyorum, yanlış anlaşılmasın, Flamenco gitar veya elektrogitar konumuz dışında kahyor.) Büyük konser salonlannda çalgının incelikleri kaybolup gidiyor. Cordero'nun HIZLI GAZETECİ l&âtt 6VZBJM SECDETŞM ClNSBLLiK ÂUNIR S&T\İR &ı Almanyada yapılan plaklar Köln'de yaşayan Türk besteci, şef ve tromboncu Betin Güneş'le kurduklan Köln Senfoni Orkestrası'nm ve Güneş'in yönettiği Köln Üfleme Çalgılar Orkestrası'nm sanat yönetmeni Reşit Erol, bu orkestralann programlannı ve plak kayıtlarını da düzenliyor. İstanbul Üniversitesi Iktisat Fakültesi'nin îktisat, tşletme ve Siyaset Bolümlerini bitiren Reşit Erol, içine müzik ateşi düşmeseydi eğer, herhakk iş hayatında başanlı olma yolunda ilerlemekteydi bugün. Uzun yıllar piyano, früt, blok flüt, armoni, kontrpuan ve bestecilik dersleri alan Reşit Erol, profesyonel müzisyen olmak yerine, işletme becerilenni ve bilgisini müzisyenlerin hizmetine vermeyı seçmiş. Turkiye'de ilk kez bir klasik müzik plağı yapımmı gerçekleştiren Erol, şimdi de Avrupa'da yaşayan Türk müzikçileriyle konser ve plak düzenlemeleri ayarlayan bir şirket kurmuş. Almanya'da Kölîı'de yaşayan Türk bestecisi, orkestra şefi ve tromboncu Betin Güneş'le birlikte kurduklan Köln Senfoni Orkestrası'nın ve Betin Güneş'in yönetmenliğini yapmakta olduğu 80 yülık Köln Ufleme Çalgılar Orkestrası'mn Sanat Yönetmenliğini üstlenen Reşit Erol, bu orkestralann konserlerini, programlannı ve plak kayıtlarını düzenliyor. Betin Güneş'in yönettiği Köln Üfleme Çalgılar Orkestrası'nın 13 Ekim 19S7'de Köln'de Maternus Haus salonunda verdiği konsere iki Türk solisti de katüdı. Ankara Devlet Konservatuvan mezunu olan piyanist Veşlm Gökalp, Gershwin'in Mavi Rapsodisini, klarinetist Selçuk ŞahiBoğln da RirnskyKorsakov'un Klarinet Konçertosunu yonımladı bu konserde. Batı Almanya Radyosu (WDR) ve Belçika Televizyonu tarafından naklen yayımlanan konserden sonra Reşit Erol ve Betin Güneş'le bir de söyleşi yapddı. Aynı salonda yapılan plak kaydından sonra, Erol ve Güneş, orkestranın Almanya içinde çeşitli kentlerde ve diğer Avrupa ülkelerinde konserler vereceğini, nisan ayında da Türkiye'de İstanbul, Ankara ve Eskijehir'de bir turne yapacaklannı duyurdular. Kunıcusu olduklan Köln Senfoni Orkestrası'yla, Betin Güneş'in eserlerinin yorumlandığı bir başka plak kaydı daha yapan Erol ve Güneş, bu girişimlerle Turkiye ve Almanya arasındaki kültürel ilişkilerde yeni bir sayfa açılacağım vurguluyorlar. KOLN KOHSERtaOE Betin Güneş'in yönettiği Köln Üfleme Çalgılar Orkestrası'nm ekimdekı konserine. klarinetçi Selçuk Sahınoölu da solist olarak kaöldı Sovyet müzisyen Londm'da LONDRA (AA) Sovyeüer Birhği'nde, 2,5 yıl çalışma kampında kaldıktan sonra serbest bırakılan ve ülkeden aynlmasına izin verüen müzisyen Valeri Barinov Londra'ya geldi. Ingiltere'nin başkentine eşi Tanya ve iki çocuğu ile gelen Barinov, öz ÇİZGÎLÎK KÂMtL MASARACI gürlüğüne kavuşması için kampanya yürüten bir Hıristiyan Örgütün üyeleri tarafından karşılandı. Valeri Barinov, Heathrow Havaalanı'nda yaptığı acıklamada, şöyle dedi: "Başbakan Thatcher ve parlamentoya bana ve aileme vatandaşlık verilmesi için başvuracağım. Burada yaşamak istiyorum. Ancak bir gün belki ülkemi ziyaret etmek isterim." 42 yaşındaki Barinov, 1984'te Sovyetler Birliğı'nden izinsiz olarak ayrılma girişiminde bulunmak suçundan hükum giymişti. Mozart'ın yazarına anıt Mozart'ın libretto yazarı Lorenzo da Ponte, 1838'de öldüğü New York'ta anıldı. Da Ponte'nin mezarının bulunduğu sanılan Oueens Mezarlığı'na sanatçının anısına granitten bir anıt dikildi. Mozart'ın en önemli üç operası olan "Figaro'nun Düğünü", "Don Giovanni" ve "Cosi Fan Tutte'nin librettistı Lorenzo da Ponte, opera türünün en başarılı libretto yazarı olarak tarihe geçmişse de, AvusturyaMacaristan lmparatoru n. Joseph'in ölümünden sonra gözden düştüğü için ve librettolannı besteleyecek Mozart dehasmda bir başka besteciye rastlamadığından kısa zamanda unutulup gitmişti. Musevi asıllı bir Venedikli olan Lorenzo da Ponte, din değiştirerek Hıristiyan olmuş ve kısa bir süre papaz okuluna gitmişti. Viyana Sarayı'na şair ve libretto yazan olarak atandığında din adamhğı kisvesıne burünmek ona saygmlık kazandıracağından adımn önüne "Abate" unvanıru koymayı da ihmal etmemişti. 17 Ağustos 1838'de New York'da olen Abate Lorenzo da Ponte'nin mezannı arayan halyan asıllı Amerikalı sanat merakİıları, Abate"nin Queens Mezarlığı'na gömüldüğünü, ama Mozart gibi mezannm yerinin belli AĞAÇ YAŞKEN EĞtLİR KEMAL GÖKHAN TARtHTE BUGÜN Lorenzo da Ponte olmadığını epey bir araştırma sonucu öğrenmişler. Geçen ay, Queens MezarlığYnda bir tören düzenleyen New York Belediye Meclisi'nin Musevi üyeleri ile ltalyanAmerikan toplumunun seçkinleri Atabe'yi anarak, "Amadeus" oyunu ve filminde, Mozart'm operalarmın başarısında onemlikatkısı olan bu edebiyat adamının adının bile anılmamasını kınamışlar ve Da Ponte'nin mezarının bulunduğu sanılan Queens Mezarlığı'na iki metre boyunda granit taştan bir anıt dikmişler. 1826 ile 1837 yıllan arasında Columbia Üniversitesi'nde ltalyanca kürsusünü yöneten Da Ponte'nin ABD'deki ilk opera temsillerini düzenlediği 1823'te ilk İtalyan Opera KumDanyasını kurduğu ve dört ciltlik anılarını yazdığı New York kenti, 250 yıl sonra da olsa bu değerli sanat adamına sahip çıkıyor. MÜMTAZ ARIKA* 25 Kasım GENEL SEKRETER UTNANT..^ 1374 7£ 8UGÛN, BİKLEŞMtf MİUM71ER. GEfJEL CEI&eeTEGL/K YAPMIŞ OCAAJ BURMAU &İPLOKMT UTHANT(tXTANT) 6S YAŞIM&A ÖLDÛ. 1961'DE, DAG HAMt/IARSKJOLD'UN S//S KA2ADA ÖUjMÛTL£ &BMEL SE*XETBfl SEÇlLMlŞTİ UTHAMT, SeLE&AJPEN DAHA yuMuçAic mvıRu, SAB/eu BiR K/çiro/. SAVAÇ ŞOHRASl, DUNYADA UASSAS DEklGELEg. SÜRBRKEM GÖIZZV YAPAN UTHfiJJT'lN ILSlLENDiĞı OLAYt/VZIN 8AŞDA KÜSA İCRIZİ, VienVHA SAvAŞt, /S/eAllA/ej S/ 6eLME'KTEYDt UTHANT, KU8A ABO V£ SSCB AGASlNüA GÖfZüŞMELE£l£ ÇÖZÜLUeSı fÇtM YOĞUN ÇA8A HA/SCAMIÇ, Vİ£TNA*1 SAIYAŞ/'A/'lV OU/S.DuevLMASl KOMUSUMDA İS£,A8D'Y£ BASICI YAPMfŞTt,. *Mot: *U* Surma dil.mie "arnca'dttnetU. J & İ & f a ı ı g ı i ' i k \ İDSO'nun hafta sonu konserleri 2728 Kasım 1987 İDSO konserlerini Erol Erdinç yönetecek. Konserin iki solisti var. Soprano Leyla Demiriş, VVeraer Egk'in İtalyan şarkılarını, piyanist Gülaj Ugurata, Prokofiyerin 2. Piyano Konçertosu'nu yorumlayacak. Konserde, orkestranın yorumlayacağı iki izlenimci (impressionist) Fransız eseri var. Ravel'in Pavane'ı ve Debussy'nin Nocturnes adlı orkestra eseri. Werner Egk (19011983), operalarıyla tanmmış bir Alman bestecisi. 1935'te yazdığı ilk operası "Die Zaubergeige" (Sihirii Keman), içinde kullanılan popüler ezgilerden dolayı hemen başan kazanınca Egk, opera bestelemeye hızla devametti ve 1938'de HiUer'in de beğenisini kazanan "Peer Gynf'ü besteledi. 1942'de "Columbus", 1948'de "Clrce", 1955'te "lrianda Efsanesi", I957'de "GogoPün aynı addaki öyküsünden yararlandığı "Der Revisor" yani "Müfettiş'Me Almanya'nın en popüler opera bestecisi olan Egk'nin son operası "17 Gün ve 4 Dakika" (1966) adını taşıyor. Egk, 19. yüzyıl SonRomantizmini 20. yüzyıla aktaran, belki biraz da Stravinski'den esinlenen, ama kesinlikle 20. yüzyılın avantgarde akımlanna karışmamış, geleneklere bağlı bir besteci. 50 YIL ÖNCE Cumhuriyef 25 Kasım 1937 olmamakla beraber milli iktisat mevzuunda bırbirinm tamamlaytcıst olarak çalışması icab eden teşkilatın tevhidi ile munakale ve devlet yayım işlerı de ınceden inceye gözden geçırilen noktalar arasmdadır. Mesela devletin yayım ve haber servisinde radyo 19371987 Nafıaya, matbuai Dahiliyeye ve Ajans Hariciyeye bağlıdır. Butun bu tetkiklerin kısa zamanda kesm şekillerim alacağı ve memlekete en faydalı ve uygun sureılerde tatbik mevkiine konulacağı anlaşılıyor. Vehaletleritı yeniden tesbiti Ankara 24 (Telefonla) Öğrendiğime göre muhteüf teşkilata dağılmış vaziyetie olan ayni mevzudaki işlerin yem esaslarla tanzim edilerek bir program altına almması ve verimlerinın arttınlması yolundaki çalışmalar ilerlemiştir. Vekaletler adedinin de lüzum ve ihtiyaçları gözönünde tutularak yeniden tesbiti cihetı tetkik olunmaktadır. Henüz kati şekilde bildirmek mümkün