Katalog

24 KASIM 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/11 TÜRKÎYE'den ALTINDÖVİZ SERBEST PİYASADA DÜN Mar (sattş) 1117 MMfc (sabş) 689 Ati U n (satış) 118.500 M. BANKASI'NDA BUGÜN (döviz alış) 962.05 (efektif satış) 97M8 (döviz alış) 577.20 (efektif saüş) 585.88 Merkez Bankası "sıkı" çalışıyor Dövizde serbest kıır içîn iızmanlar ne dîyor? Ram Dış Ticaret Genel Müdürü Yazıcı: Ekonomi Servisi ABD'nin bütçe açığının kısıtlanmasına Uişkin anlaşmaya rağmen, dolar Londra'da yaklaşık 1 fenik gerileyerek 1.6665 marka düşerken, Tbhtakale'de 5 liralık bir artışla 1107 lirvya yükseldi. Tahtakale'de mark 4 lira artarak 669 liraya çıktu tsviçre Frangı da ilk kez 800 lirayı geçerek, 802 liradan satıldı. Reşat Altını ise ilk kez 130 bin liraya çıkarken, Cumhuriyet Altını Darphane'nin bugün piyasaya 400 bin Ata Lira sureceği yolundaki haberler üzerine 116 bin 500 liraya dOştu. Dolar 1107 Ura KISAKISA TÜRKARAP Müşterek Ticaret Odası toplantısı, TÖBB Başkam Ali Coşkun'un açılış konuşmasıyla 26 kasım perşembe günü Istanbul Odakule'de yapılacak, GENÇ Yönetici ve lşadamlan Derneği (GYİAD), yarın saat 16.00'da Etap Marmara Oteli'nde, başkanlığmı Finansbank Yönetim Kurulu Başkam Husnü özyeğin'in yapacağı "Borsa ve Borsa Hareketleri" konulu bir panel düzenledi. geçilmemeli. îlk Ekonomi zamanlarda kur Servisi Mer 3 UZMAN 3 GÖROŞ fırlayabilir, ne kez Bankasf nın olacağı şimdikonvertibiliteye den belli olmaz. geçiş hazırhklaMerkez Bankarını hızlandırsı'nın su andaki ması ve yılba9S0 liralık kuru şından itibaren yeterli olmadığı Türk Lirasının gibi Tahtakale1yabancı paralar karşısındaki fî PROF. FERİ HAUIK DAYI ATİLLA U M S nin 1200 liralık kuru da fazlayatının serbetçe DUN ER6İN wL Zaman Olumlu bu dır. belirleneceği bir lamaerken. luyorum. birim oluştur Anlamsız. Demirbank ması, bankaalar ve uzmanlar tarafından Genel Müdürü Halnk Dayıgil: "Bu uynasıl karşılandı? gulamanın yılbaşında başlamasını şahsen biraz erken buluyonım. Dövirin serbest Konuyla ilgili olarak görflşlerine başpiyasa fiyatının normal kur düzeyioe invurduğumuz bankacılardan Menufactudirflmesi lazun. Bu yapılmazsa TL'nin derers Hannover Trust Türklye Şubesi Mtiğer kaybı daha da hıztanabilir, bu da enfdürii Atilla Uras karan olumlu bulduğulasyon u azdırabflir. Onun için uygubunanu belirtirken, Demirbank OemA Mttdörü nın, enflasyon bekkntilerinin kınMtgı ve Haiuk Dayıgll, serbest kur uygulamasıresmi kur ile serbest piyasa fiyatı arasınnın enflasyon beklentısinin kınldığı bir daki makasın daraluldıgı, Merkez Bandöneme rastlamasının daha uygun oldukası'nın dıs ödemeleriai nispeten yaptıgı ğunu dile getirdi. Prof. Feridnn Ergin ise bir döneme rastlaUlmasında yarar görii"Yılbaşında serbest kura geçilmestai »nyorum." lamsız buluyornm" dedi. Manufacturers Hannover ThıstTürkiye Şubesi Müdürü Atilla Uras: Genel olarak olumlu karşılıyorum. Yalnız konvertibiliteyi kademe kademe uygulamakta yarar var. Kurun seviyesini arztalep beİirleyecektir. Bunun yanında enflasyon, ödemeler dengesi gibi ekonomik göstergeler de çok önemlidir. Eğer bu göstergeler olumlu olursa liraya belirli bir talep oluşur. Konvertibilite konusunda Merkez Bankasf nın piyasaya rezervle girmesi ve döviz toplaması gerektiği yolunda bazı görüşler var. Merkez Bankası'nın desteğine gerek var, ama bunun belirli bir düzeyde tutulmasında yarar var. Aynca kur fırlayacak diye konvertibiliteden vaz 'Enflasyon ilıracatı engelliyor' ANKARA (AA) Kamu iktisadi kuruluşlarında çalışanların tabi olacakîan statü belirlendi. Ekonomik Işler Yüksek Koordinasyon Kurulu, KlT personelne ilişkin kanun hükmündeki kararname taslağını tabul etti. Taslağa göre, KtTlerde işçi ve sözleşmeli personel olmak Ozere iki gnıp eleman çalıştınlacak. Memur statüsündeki personel ise kademeli olarak tasfiye edilecek. Kanun hükmundeki kararname yürürlüğe girdikten sonra KlTlere yeni memur alınmayacak, sadece işçi ve sözleşmeli personel ataması yapılabilecek. Kanun hükmündeki kararname taslağında sözleşmeli personel ücretleri hakkında getirilen ilkeler şöyle: • Sözleşmeli ücretleri, kunıluşlar itibanyla ve lavan miktariar bdirtenerek gruplandınlacak. • Sözleşmeli personel, konut ve diğer sosyal imkânlardan, rayiç bedelini ödemek şartıyla yararlanabilecek. • Sözleşmeli personel, hizmet süresine göre yılda 12 ile 30 gün arasında ücretli izin kuilanabilecek. • Sözleşmeli personelin tamamı Sosyal Sigortalar Kanunu'na tabi olacak. Emekli Sandıgı ile iliskisi bulunmayacak. • Genel mudür ve genel müdür yardımalanna, yönttim kunılunun teldifi ve koordinasyon kurulu karanyla; diger sözleşmeli personele. koordinasjon kurulunun öngördüğii anırlar dahilinde yönelim kurulunca beürlenen miklarda prim odenebilecek. KlT'lere kanun hükmündeki kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yeni memur alınmayacak. Mevcut memurlar için ikramiye dahil her türlü sosyal haklan eski hükUmlere göre uygulanacak. KTFlerde memur kadrosu kalkıyor EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY Özal Kazanırsa Ne Olur? (2) Seçim Sonrasının Tablosu 29 Kasım seçimlerinden sonra oluşacak iktidarı bekleyen ekonomik tablo ana hatlarıyla belli. Ertelenmiş zamlar, buna karşın başını alıp giden fiyat artışları, aşırı ısınma belirtileri gösteren bir iç pazar, dev boyutlara varan kamu açıkları, aralık taksitiylâ hemen gündeme gelecek ağır dış borç ödemeleri ve Merkez Bankası kuriarıyta "Tahtakale" denen serbest piyasa kurları arasında giderek açılan uçurum, yeni iktidarı son derece zor tercihlerle karşı karşıya bırakacak gibi görünüyor. Bu tablonun y&nı sıra, faizlerdeki tırmanmanın banka sistemı ve borçlanan firmalar üzerindeki olumsuz sonuçlarının ve dünya ekonomisindekı çalkantının yansımalarının da gelecek yılın sorun yaratacak gelişmeleri arasında yer alması mümkün. Kim iktidar olursa olsun, tüm bu sorunlarla karşılaşmayı göze almak zorunda. Seçimleri kazanarak yeniden tek başına iktidar koltuğuna oturacak bir özal'ın bu tabko karşısında nasıl bir yol izleyecegini, dünkü yazımızda değindiğimiz iki eğilim arasında nasıl bir tercin yapacağını, seçimlerın sayısal sonuçları da etkileyebilecek her halde. Özal'ın bir ay önce yaygın olan tahminlere uygun olarak yüzde 4045 arasında oy alması ve Meclise 300 dolayında milletvekili sokması halinde "Türk halkının enflasycna alışbğı" gorüşüre daha da fazla inanması ve enflasyonla mücadele vurgusunun fazla ön plana çıkmadığı bir uygulama içine gırmesi beklenebilir. Ancak bu, enflasyonun tamamen başıboş bırakılacağı anlamına gelmez Bugün daha olası gorünen bir sonuçla ANAP'ın yüzde 3540 arasında oy alması ve Meclise 250 dolayında milletvekili sokması halinde ise Özal, enflasyonun Türk halkını ciddi biçimde rahatsız eden bir sorun olduğunu belki de kabul etmek zorunda kalacak ve enflasyonla ciddi mücadeleye öncelik veren bir yaklasımı tercih etme olasılığı artacak. Türkiye ekonomisinin, 24 Ocak karariarının sekizinci yılı dolarken, gözlediğimiz yapısı ne yazık ki, hızlı büyümeyle yüksek enflasyonun "zıt kardeşler" haiine geldiğini gösterıyor. Bu bakımdan Merkez BankasıHazineDPT üçlüsünün savunduğu "enflasyonu ciddi biçimde aşağı çekmek istiyorsak, büyümeden bir miktar ve bir süre fedakMık etmemiz gerekir" görüşü, mevcut koşullar içinde daha gerçekçi görünüyor. Ancak istikrara dönük politikaların çok katı ve ödünsüz biçimde uygulanması ve enflasyona ani bir fren yaptırılmak istenmesi halinde, bunun gerek sanayide ve ticarette, gerekse banka sisteminde ciddi bunalımları beraberinde getirmesi de kaçınılmaz görünüyor. Bu etkiyi yumusatmak ısteyecek olan hükümetin, enflasyonla mücadeleye öncelik verse bile bu kr> nuda çok katı olamayacağı düşünülebilir. Bu tercihin yapılması halinde Merkez BankasıHazineDPT üçlüsünün savunduğu, klasik IMF reçetesinın tutarlı bir uzantısı gibi görünen yaklaşımın ağır basması, ancak biraz sulandırılmış biçimiyle uygulanması beklenebilir. Yaptlan kaba hesaplamalar, yüzde 5'lik bir büyüme hızı hedefinin yüzde 30'luk bir enflasyonla ve 1 milyar dolar dolayında bir cari işlemler açığıyla bağdaştığını ortaya koyuyor. "Halka hizmet götürme ve hızlı büyüme" ana hedefine yönelik bir ekonomi politikasından istikrara ve enflasyonun kontrolüne birinci önceliği verecek bir politikaya geçiş yılında, yani 1988'de ekonominin gerçekçi makro hedeflerinin bu rakamlar dolayında belirlenmesi mümkün. Bu hedeflere yönelik politikaların neler olabileceğini de, ekonominin kurmaylan tarafından sürdürülen hazıriıklann ve Sayın Özal1 ın beyanlarının ışığında tahmin etmek mümkün. Söz konusu poiitikanın temel öğeleri şunlar olabilir: • Ertelenmiş zamların (KİT zamlarının) derhal uygulanması ve bundan sonra maliyet artıslannın fiyatlara anında yansıtılması ilkesinin benimsenmesi. • Son yıllarda gözlenenden çok daha sıkı ve disiplinli bir para kredi politikası uygulanması, ancak bunun ekonomiyi "boğucu" noktaya kadar zorlanmaması. • Kamu kesimi açığını kapatmak için vergi gelirlerini arttırma yollannın aranmasj. Bu arada KDV uygulamasında, belki vergi iadesinde ve bazı vergilerde vergi gelirlerini arttırmayı hedefleyen değişikliklere gidilmesi; vergi denetiminin ciddi biçimde arttırılması. • Baslanmış projeler dışında kamu yatınmlannın ciddi biçimde frenlenmesi, ancak dış finansman şartları çok çekici olan biriki yeni projeyle ilgilenilmesi • Zorunlu tasarruf hesabı uygulamasının başlatılması. • Finans kesiminin daha rasyonel çalışması için yeni düzenlemelere gidilmesi, dövizde Interbank sisteminin kurulması. • Yteni devreye girecek Türk Eximbank'ının katkısıyla ihracatta yeni bir teşvik ve destekleme düzeninin başlatılması. • Tarıma yapılacak sübvansiyonlarda ve köylüye yapılacak ödemelerde cömert değil kısıtlayıcı otunması. • Ücret artışlarında sınırlı gidilmesi. Bu politikaların ve seçeneklerinin olası sonuçlarını yarınki yazımızda ele alacağız. TL'nin degeri düşecek tstanbul Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Feridun Ergin ise yılbaşında serbest kura geçilmesini "anlamsu" bulduğunu söylcdi. Prof. Dr. Feridun Ergin Şöyle konustu: "Serbest kura geçilmesinin sonucu, paramız degerinin diismesi olacaktır. TL. diiserken konvertibiliteye geçfldiginde paramızın arz ve taleblni kartdleşmls bir kambiyo piyasa» dnzenleyecektir. Böyle durumda da paranın hızla diismesi kaçınılmazdır, para degerinin diişmesiyle maliyet enflasyonu belirecektir. Onun için yılbaşında serbest kura geçilmesini anlamsız buluyornm." Ekonomi Servisi Enflasyonun, ihracatın en bflyük düşmanı olduğunu söyleyen Ram Dış Ticaret Genel Miidiirii tbrahim Yazıcı, döviz kurlanndaki ayarlamanın hiçbir zaman fiyat artışlarını izlemediğini savundu. Bu durumun ihracatı olumsuz etkilediğini belirten Yazıcı, "Eger enflasyonun ihracatı engellemesi istenmiyorsa kur ayariamalan, fiyat artıslannın yüzde 510 puan üzerinde olmalıdır" dedi. tbrahim Yazıcı, 700 milyon dolar olduğu belirtilen ekün ayı inracat rakamının "endişe" yaratmaması gerektiğini, eylül ayındaki gibi her ay 1 milyar dolar olması halinde ihracatın yıl sonu itibanyla 12 milyar doları bulacağını hatırlattı. Yancı şunlan söyledi: "Bu rakama varmak şimdilik imkfinsız. Eğer daha fazia ihracat isteniyorsa, daha fazla teşvik verilmelidir. Bu leşvik de bilhassa kredi destegi şeklinde olmalıdır. Merkez Bankası'nın ihracat reeskont kredileri çok az. Sadece vergi iadeleriyle de bu iş yünimez. Dünyada oldugu gibi, ihracatımızın kredi destegi ile desteklenmesi gerekir. Bu destegi saglayacak olan Eximbank'ın da faaliyetine bir an önce geçmesini bekliyonız." AEG, tam otomatikte ekonomi çağını açtı: % 20 deterjandan, } /o17 sudan, 10 elektrikten ekonomi sağlayan tam otomatik ımaşır makinesi. &****& Çamaşır yıkamada ekonomi sağlayarak hanımların da, beylerin de yüzünü güldüren bir tam otomatik var şimdi: EkoLavamat. EkoLavamat, AEG'nin Frankfurt Araştırma Laboratuvarlarında yaratıldı, geliştirildi. Almanya ve Batı Avrupa ülkelerinden sonra şimdi de Türkiye'de üretiliyor. EkoLavamat nasıl ekonomi sağlar? EkoLavamat su almaya başlayınca "özel Ekonomi Mekanizması" devreye girer. • Yıkama kazanını boşaltma grubundan ayıran kapakçık kapanır. Boşaltma grubuna su ve deterjan geçmez. • Su ısrtılırken bu bölüm için gereksiz yere elektrik harcanmaz. Daha az su kullanıldıgından, su almaboşaltma ve ısıtma süreleri daha kısadır. "özel Ekonomi Mekanizması" yalnız EkoLavamatta vardır. EkoLavamat'ın gerçekleştirdigi tasarrufu hiçbir tam otomatik çamaşır makinesi sağlayamaz. Çünkü EkoLavamat'ta, ekonomi programlarının yanı sıra "özel Ekonomi Mekanizması" vardır. Bu mekanizma sayesinde, EkoLavamat, tüm programlarda deterjandan, sudan, elektrikten ve yıkama süresinden ek bir ekonomi saglar. Tam otomatik çamaşır makinesi alırken dikkat edin. İleri teknolojinin en yeni ürünü olsun. EkoLavamat olsun. DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fin Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 Isveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 İtalyan Lıreti 100 Japon Yeni 1 Kuveyi Dirvarı 1 Slerlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz Alış 962.05 657.56 82.16 577.20 27.54 149.71 235.45 169.90 512.68 159.54 703.66 78.31 715.39 3463.10 1723.03 256.55 Döviz Satış 660.85 82.57 580.09 27.68 150.46 236.63 170.75 515.24 160.34 707.18 78.70 718.97 3480.42 1731.65 257.83 9D0.06 Efektif Efektif Alış Satış 962.05 976.48 644.41 667.42 82.16 83.39 577.20 585.86 26.99 27.95 149.71 151.96 230.74 238.98 169.90 172.45 512.68 520.37 159.54 161.93 703.66 714.21 76.74 79.48 701.08 726.12 3393.84 3515.05 1723.03 1748.88 251.42 260 40 ÇAPRAZ KURLAR % 1.6667 S 56624 S 1.8765 $ 1.3672 B. Alman Markı Fransız Franfli Hollanda Florini isviçre Frangı S 1228.51 italyan Lireö $ 134.47 Japon Yeni $ 3.7499 S. Aratnstan Riyali £ 17909$ ALTIN Cumhuriyet Reşat 24 ayar attın 22 ayar bilezık 18 ayar altın 900 ayar gümuş Alış 114.500 125.000 16.950 15.110 12.715 225 Satış 116500 130.000 16.980 16.600 12 735 235 SERBEST PİYASADA DÛVfe ABDDolan Batı Alman Markı İsviçre Frangı Hollanda Florini Ingiliz Stertinı Fransız frangı Ahş 1105 667 800 584 1955 193 Saüs 1107 669 802 586 1970 194 EKO Lavamat'ı bilenler arasında,noterdenetiminde yapılacak çekilişte, EkoLavamat kazanan talihlinin adı gazetelerde açıklanacaktır. OKIFWXrjiBILGITAS A.Ş. faksımıle %SM ISTANBUU172 80 82166 57~27 24 KASIM 1987 TARMmEKİ DÖVİZ KIHUARI T C ZİRAJtT BANKASI DÖVİZ AUŞTL 962.05 657.56 82.16 580.09 27.54 149.71 235.45 169.90 512.68 159.54 703.66 78.31 715.39 734.39 3463.10 149.74 1723.03 256.55 966.86 660 85 82.57 580.09 27.68 150.46 236.63 170.75 515.24 160.34 707.18 78.70 718.97 738.06 3480.42 150.49 1731.65 257.63 DÖVİZİN CİNSİ 1M0NUM i A m r a t T A pomu 1 AOTBTMTA jEBT 1 MTI âUUUİ MMKI 1 ımHM/mM EFEKTİF 962 05 644.41 82.16 580.09 26.99 149.71 230.74 169.90 512.68 159.54 703.66 76.74 701.08 719.70 3393.84 146.75 1723.03 251.42 976.48 667.42 83.39 585.86 27.95 151.96 238.98 172.45 520.37 161.93 714.21 79.48 726.12 745.41 3515.05 151.99 1748.88 260.40 EkoLavamaf ın diğer üstünlükleri: Oiağanüstü temiz yrtcar. Tek su girişlidir. Hem ön, hem de ana yıkamada yalnızca soğuk su alır. Suyuyavaşyavaş sitır. Kiri önce yumuşatır, sonra tümüyle çıkarır. Çamaşırı tertemiz, pırıl pırıl yıkar. Stcakçamaşın soğuk su ile durulayıp yıpratmaz. EkoLavamat sıcak kirlı suyu boşattıp durulamaya gecmeden önce, bir mıktar soguk su alır. Kirli suyu ılıtır. Çamaşırın ısısını düşürür Çamaşırı bir sıcak suyla, bir soguk suyla karşılaştırıp yıpratmaz. Yünlereyünlülere özet davrarur. EkoLavamat'ta özel yün programı vardır. S«z ısıyı yanlışlıkla 30 dereceden fazlaya ayarlasanız bile, EkoLavamat 30 derecede, koruyucu dönme hızıyla, yıpratmadan yıkar. Deterjan çekmecesi üç göztüdür. Çamaşırın cınsine ve kir durumuna göre baştan programlanır. Üç gözlü deterjan çekmecesine, deterjan ve yumuşatıcı baştan konur. Bir daha yanına ugranmaz. Sessiz çalıştr, yüriimez. Darbe emici amortisörlerte donatılmıştr. Çalışırken sarsıtmaz, yürümez ve sesyapmaz. Gece yarısı bile ne sizı, ne komşuları rahatsız etmez. Sağlamdır, dayanıkhdır. Kazanı ve diğer bütün parçalan cerrahi araç yapımında kullanılan özel çelikten üretilmiştir. Çok uzun yıllar, güvenle kullanılır. L A V A M A T AEG UitjTL AU$TL SATtŞTL AEG "Ekonomik yıkayan tam otomatik!" W ftAtTM ÜKTİ 1MJAPMYBİ 11 EKOLAVAMAT nnrvırrıtaiöir iwmçnwu TÎTHÖİ 1 1 ARABİSTU RtYALj T C