Katalog

CUMHURtYET/10 HAVA DURUMU TÜRKIYE'DE BUGÜN B B A B A A A A A A A A B A A B B A 8 20° 10° 20° 6° 24° 13° 16° 3° 15° 3° 16° 4° 18° 13° 19° 14° 21° 12° 19° 9° 18° 13° 15° 4° 17° 12° 20°13° 14° 2° 16° 5° 13° 1° 15° 2° 18° 12° 18° 5°Manısa A 25° 10° Oıyarbator 16° 10° K Maraş 8 19° 11° Cıiıme l l l t ı t o r o t o * Genet Muduıluğu nden ahnan 10° 1°Mecsın B 23° FErzıncan J B 17° 3°Eraırum bukıtkı. lahyt! M s n a n h n bahs wtayıEge 16° 3°Muş A W° 6° Estaşehır 20° 5°Nığde A 17° <°Gazıar*p 18°13°0rdu A 24° 14° aream HAASCAKLlSl Butun yurtB artmaya dewm ^ A 23° 9°GumQşhaneA 15° 4°Rm edecek. tJZGAfl Guay « bat yMerten ha N y 17° 3°Samsun A 19° 6°Hal*an «1 «sraorBkumene yunkm t»t kesımie • 18° 2°Sıırt A 23° 9°!sparta nnde zaman zanan I n n d i oterak esecak. Oe18" 13° Smop B 20° 5°lslanbul ndante totMe wtadosfen35, zjnan zaman 2fM3°Snas B 19° 6°lzror 6 kuvvrtndt a j t k 1(W1 zaıan zanan 28 2° 7° Tekırdaü A 15° 5°Kars d « s ı ı ı i h i i l ı a m k . D « t Z kUtmjra.bA 17° 5°Kastamonu A 14° 5°lrateon raJancveEgeparçatbıArtu.jannMarmifa 15° 3°ljncelı A 17° 4°Kaysen ıle Ege »aCmuriu AManz az bukıtlu ve açık 19° 12° Uşak A 18° 2° Kırtdareh Btna ggçscak. D n z mıMlılalgat okJP, gfru; 14° 2°Van Çanaktale B 18°13°Konya 14° fYtaoal A 14° ?>Kutahya dolavındaotacaVTvSgetinkharaparçakaz G6llıüç*a»lgaao(up,(|öaışuzata&ı 10kmooö^nda ssanındai km ran Çonım Uf> 4» Zonguklak A 19° 8°Maia1ya Oenei bu«ıt)uwSB*geç8cekftagârguney«t«l) aHinda o i a c * y«nlenlenhaW araara ortataıvvetk)esacek ' yajmurv A ac>K B BUuOu K ö r t S sst V yajnjrtu , «art HABERLER 15 KASIM 1987 Barcekna Basd Bdgrat Beriın Bonn Bruksel Budapeşte Genevre Cezjyir Odde Dubayı Frankfurt MUSTAFA EKMEKÇİ ANKARA NOTLARI Cezaevinde Bir Aday... Elazığ'da Zulfu Saka anlatmıştı, Elazığ'ın CHP'lı eskı mıllervekıllennden Hürmm Muitügıfm babası Faık Efendt müftuymüş Bır kadın, üç aylık kuzusunun kurban edılıp edılemeyeceğı konusunda muftüye başvurarak, "fefva" almak ıstemış Muftü Faık Efendı ozan yapılıymtş; kadına şu dızelerle karşılık vermış oracıkta "Böyle mış mes'e/ey» fetvada sahıh,/Ûç ayU< kuzu kurban olarnaz, ben sana kurban1" Müttü Faık Efendı'nın fetvası, nasıl sade, nasıl stcaktır Burada geçen "sahıh", gerçek demek "Mes'ete" de sorun Ikıncı dızB baştan sona Turkçe, herkesın anlayacağı bıçımde1 Böylelerı şımdı nerede' Bekır YıkLz Elazığ'da kıtaplannı ımzalarken oğrenıp, Cızulmuş Sınıfta bır oğretmen, Bekır Yıldız ın "KBrbeia' kıtabının kapağını öğrencılennın gozlen önünde yırtmtş, yalnız ortadakı Arapça yazryi bırakmış, "Kıtabm ancsk bumsmı okuyabıiırstnız.'" demış Öğrencıter ne mı yapmışlar7 Doğruca Cumhunyet Krtap Kulubu nun temsılcılığını yapan 'Bal Kıtabevf'ne gelerek Bekır Yıldız'a kıtap ımzalatmışlar< Elazığ'da bır kız öğrencı, avucunu açarak, elıne ımza atmamı ıstedı, bın de bıleğıne ımza attırdı' Avuçları, bıleklerı Muzaffer Izgu de ımzaladı Öğrencıter, harçlıklarından ayırdıkları paralaria alıyortardı kıtaplan Tutucu bır eğıtımın üstesınden krtap sevgısı, okuma sevgısı gelebılırdı Yıne Bekır Yıldız'ın başından geçmış Erganı de Erbıl Tuşa/p'la kıtap ımzalarlarken, yaşlıca bır vatandaş gelmış, elınde topraktan çıkardığı ıkı kıtap vatmış Bekır Yıldız'a "Bunlan uzun yıllar toprağa gömup sakladtm," demış Şımdı çıkardım getırdım Bunlan torunuma ımzala, o da okusun*" Krtap toplatmalar kıtap yakmalar bızım buyük ayıbımızdır Nfetandaş korkusundan kıtabı nereye saklayacağını bılemıyor Cumhunyet Kitap Kulübu'nun ımza gunlerı duzenlemesı çok güzel, yazarlann okurtaria yüz yüze konuşmalannı tanışmalannı sağlryor Bır, ıkı gorüşme yeterlı değıl elbette, süreklılığı sağlaması da gerekır Erganı nın bu yörede ayn bır yen var Dıyarbakır'ın en buyuk ılçesı 34 bın seçmenı var, son halkoylamasında yuzde 77 'tevBr yüzde 23 "hayır" çıkt Bunda, SHP'lılenn payı çok büyük Erganılı aday adayı Mehmet Vasar Can'ın önseçımlerde dördunculuğe duşmesı Yaşar Can'ı hayfı uzmuş elbette "Ama bızım lısteye gırBbılmemız öe başandır" dıyor Dıyarbakır'da Hıkmet Çetm'm kontenıandan gösterılmesı olumlu karşılanmış Ona kımsenın pek bır şey dedığı yok Bınncı bölgede lıste başındakı Mehmet Kahraman, "Gurfcanc/" mı? Halkçı Partı'den gelme, beledıye seçtmlennde, SODEP'le Halkçı Partı kapışır beledıyeyı ANAP'a kaptınrlar Şımdı de, lıste başındadır Dıyarbakır'da "Dağ Kap/"da, Aslan Otelı'ne ındığım gece yansı, bır guruttüyle uyandım Saate baktım 0130 Balkona bakan perdeyı arala, dım Aşağıda Zubeyde Hanım alanında bır olay var, ıkı adam polıslerle tartışıyorlar Tartışmıyortar, adamlar polıslerden kurtulmaya çalışıyortar Ikısı küçuk, bın büyuk uç polıs arabası var Polıslerın sayısı on kadar Ne otuyor acaba 7 Bır adam yere yıkıldı öldtr benı> dıye bağırıyor "Bu Dryarbakıhdar, Mardınlılerden ne ısbyor?" dıye ınlıyor bın Bağırmak ıstedım Heeey, ne oluyor orada? Bırakın onlan' Dıyemedım Polıslerden bın Senı karakola gotureceğız, bır şey yapmayacağız1 dedı Karakola mu Benım ne ışım var, karakolda? Seslerı lyıce duyamıyorum On dakıka sonra, ıkı Mardınlı karakola gotürulduler Koca alanı sessızlık kapladı Tek tük beyiık arabalar geçıyor, Dıyarbakır'da ılk ızlenımlarım bu oldu Olağanustu yonetımın bulurüduğu bır yerde olduğumu anladım Ikı Mardınlı ne oldu acaba9 Sabah olayi azıcık oğrendım Ikı Mardınlı bır bıracıda ıçmışler, azıcık da kaçırmışlar Hesabı ıstemışler hesap çok mu gelmış ne olmuş'' Paraları çıkışmamış Garsonlardan ılk dayağı yemışler bunları bır taksıye bındınp, oradan uzaklaştırmışlar Taksı de getınp bızım otelın önundekı Zubeyde Hanım alanına eskı adıyla "Dağ Kapı alanı na bırakmış Mardınlıler, bır de şoförden mı dayak yemışler^ Olağanustu ılın polıslerı, o sırada gelmışler Mardınlılenn başına Görduğüm bıçımde gelıştı olaylar ondan sonra Kanımca polısler, ıkı Mardınlıye yardımcı olmuş sayılmazlardı Içmışler, şu olmuş, bu olmuş Guvenlık goreviısının gorevı, onu daha mutsuz etmek dunyasını karartmak değıldır Onlann karakolluk ne ışlen vardı kı 7 Sonra, kendısme doğru koşanı yere duşürup kedının fareyle oynadığı gıbı oynamaya hıç hakkı yoktu gorevlının Bunu bır türlu anlamıyorlar, kamu gorevı yapanlar yurttaştan toplanan vergılerden alıyoriar ayiıklarını yurttaş onlann değıl, onlar yurttaşın buyruğunda olmak durumundalar Mardınlıler dedım de, Dıyarbakır Cezaevı'nde yatan Mardın SHP lıste başı adayı Ahmet Turk geldı usuma Ahmet Turk, tutukluydu Üçüncu duruşmasına gırmıştı Dıyarbakır'da Seçımlen kazanıp cezaevınden Meclıse gelmesıne kesın gozuyte bakılıyordu Bu gerçekieşırse Osman Bölükbaşt ndan sonra, cezaevınden Meclıse gelen ıkıncı örnek olacaktı Ahmet Türk ne düşunüyordu' "Edıp Servet Devnmci'nm, Mardm'de kontenıandan gostentmesı ıyı o/madı1 dıye düşundu Ahmet Türk Devrımcı Izmırden gosterılmış önce sonra onseçıme gırse kazanamayacağı Mardın de kontenıan adayı olmuştu Erdal Bey'e arkadaşımızı gönderdık ona 'Cızre, Mıdyat, Gerçuş, Idıl Sıtopı'de boşluk var kontenıan konacaksa, buralan dolduracak btnsı konsun' demek ıstedık Erdal Bey, herhalde Şevto Altındağ arkadaşı dınlememış Arkadaş boş dondu Ahmet Turk, şöyle dıyordu Denk, Kızıltepe, Mazıdağ ryıdır Buralardan tam alınz Ama dedığım gıbı beş ılçede boşluk var, buralan kapayacak bır aday olsaydı daha ıyı olacakt! Tabıı, yıne çalışacağız Iyı sonuç almaya uğraşacağız1 Ahmet Türk, seçımlerde, ANAP'tan aday olan Nur&tbn Yilmaz la çarpışacak Bın ıçerde, bın dışarda bakalım hangısı kazanacak7 Ahmet Türk'un cezaevinde tutuklu bulunuşunun nedenı, evının yakınında PKK ıle ılgılı bır vıdeo bandının bulunması savı Ahmet Türk, "Bandı ben dınlemedım benım degW dryor Ahmet Turk'ün ağabeysı Abdurrahman Türk, mılletvekılıyken oldurülmuştu Bu yörede kan davalan surer gıder bır sure once Ahmet Turklerden üç kışı oldürulmuş, hemen onun öcü alınmış, karşılık venlmış Dıyarbakır ın türkulerı tekerlemelen çok Bın, şöyie "Dıyarbakır dort kapı,/Gıt bak, o yar ne yapryVBenı gördüğü zaman, başka küçeğe sapıy<" (Kuçek "sokak" demek) Dıyarbakır'da Esma Ocak, Dıyarbakır'ın sımgesı gıbı Oykülen bu yörenın ınsanlarını anlatır Esma Ocak'ın yakında yenı bır kıtabı çıkacak adı 'Sârâ sirâ' turkulerle Dıyarbakır ınsanını anlatacakmış bunda Esma Ocak Dtyarbakır'dan yetışen unlulen konuşuyoruz Esma Ocak'la Bır yerde Dıyarbakırlı ozan Hâmı'nın dızelennı söyluyor Esma Hanım şöyte 'Ehlı dıl irâm eder her kande kım rağbetlenır/Gâh olur gurbet vatan gâhı vatan gurbetlenır' Anlamı aşağı yukarı şoyle "Gönül adamı, b&ğenılıp sevıldığı yerde yeneşır kalır/Kımıleyın vatan gurbet olur, kımıleym de gurbet vatanlaşır" Tam bu yöreye göre bır söz Hâmı'nın dızelen çok, bın de şöyle "Ben çerağı ruşenım, erbabt devlet kurı dıl/Himıya kadnm ne bılsınler bu âmâlar benım?" anlamı da şöyle "Ben güler yüzlü ışığım, devletı yönetenlennse yüreğı kararmış/Bunlar benım degenmı ne brisın?" (Hâmı, 16761766) Dıyarbakır, hıç de gorunduğu gıbı değıl omeğın ışsızler gorünmüyor, 400 bın dolayında nufusu var ılde bınden çok kahve Kahveler tıklım tıklım Dıyarbakır ın Karacadağ yöresmde, yırmıye yakın koyun ıçme suyu yok, bu yoreyle ılgılı, 1983'lerde bır TV ızlencesı hazırtandı Rlmde köylülerın sarnıçlardan kurtlu su ıçtıklerı gözlenıyordu Rlm, yönetıme takıldı göstenlmedı Gerçekte, bu yörede su vardı, YSK (YolSuElektnk) su şebekelerını de çektı Ancak gorüldü kı bu sulan özel ıdare çeltıkçılere kıra ıle vermekte ABC Kıtabevı'nden başka bır de Kultur Sarayı nda, kıtabevı var, orada da "ımza gunlen" duzenlenıyor Gectığımız günlerde Pmar Kur ıle Zeynep Ora/ orada kıtaplannı ımzalamışiar ABC Kıtabevı nde Hasan Uysafla kıtap ımzalarken sıvıl guvenlık gorevlılen kıtaplan kanştınyorlarmış gıbı, ayakta duruyorlar konuşmaları ızlıyoriardı Ban, bellı etmeseler, pek bellı oluyor canımi &me Hdsınkı Kahırt \toslwigtonB 17° Zunh Y 14° Demirel, Cumhuriyefin sorulannı yanıtladı YALÇIN DOĞAN ANKARA Styasal yasakların kalkmasmdan sonra çeşıtlı defalar basının karşısına çıkmasına, özellıkle son zamanlarda sık sık basm toplantısı duzenleyerek kenthsının ve panısınm göruflennı yansıtmasına rağmen, Suleyman Demırtl ıle "rtferandum sonrasındakı duygu ve dufuncderme" ılışkın aynnlıh bır söyleşı yayımlanmadL Sıyasal hakkını elde ettıkten, Doğru Yol Partısı'mn genel başkanlığına seçıldıkten sonra "nastl bir Suleyman Demırel \ardı?~" lşte, çeşıtlı sıvasal konular yanında, bazı kışısel değerlendırmelennı almak amacıvla Demırel'le bır söyleşı yaptık Kendısme yönelttığımız sorular ve aldığımız yanıılar aynen şöyie. Saym Demırel, 7 yıl aradan sonra aktıf polıtıkaya gırmek sızde nasıl bır duygu uvandırdı0 D e a t l r e l Ben alttıf polıtıkaya büyuk bır ıhtırasla gırmış değılım Aktıf polıtıkaya gırmek benım ıçın bır mecbunyettı Çünkü bu 7 yülık kapalı dönem ıçensınde bır mücadele verdık Benım arkadaşlanm dışlennı sıkarak ıtıp kakılmışhğa rağmen, bır arada kalmayı genış çapta başarabılrnışlerdı Benım arkadaşlanm derken ben daha çok AP kadrolanndan bahsedıyorum Kadrolar suretıyle yapılacak olan lıste tanzımlerı partı kademelennı, örgutlen genel merkezlenyle karşı karşıya bırakır, dedım Bu bır fitnedır, husumet etrneden başka bırşey değıldır, partılerı yaralar, dedım Hakıkaten 1 aya yakın bu tartışmalar devam etmıştır ANAP'ta da önseçım yapılmadığma gOre, orada neden böyle bır olay olmadı9 D « a i r e l ANAP partı değıl kı ANAP devlet daıresı Doğru Yol partıdır ANAP'm dışında partı olarak gormedığınız başka bır kunıluş var mı sıyası faalıyette bulunan7 D e a d r e l DSP var SHP var Onlar da partıdır Onlann da tabanında hareket var tkı askerı mudahaleye rağmen, ayakta kalmanızın sebebı bu mu9 D e a ı i r e l Sebebı bu Hukuk ustunluğunü, mıllet ıradesımn ustunluğunu, sosyal devletı ve eşıthğı savunmamızdır bızım ayakta kalmamızın nedem Bız meşruıyetçıyız Meşruıyetten hıç sapmadık Teortk olarak vefıılen de bu duşüncelerı savunan ınsanlar ve polıtıkacılar olmuş olmasına rağmen, onlar zamanla ayakta kalamıyorlar Stzın ayakta kalmanıvn başka nedenlen olabılır mı acaba9 D e a i r e l Partımızdekı bırlık butünlük Başka turlü dağılır gıder zaten 1980'de bıraktığınız nokladakı polıtıkayı 7 yıl sonra nasıl buldunuz9 D e a r i r e l Pohtıkayı bırakmış sayılmam Bırakmadık kı Şöyle dıyebılınz Aktıf şekılde yapmadığam pohtıkayı çok yaralı bul dum Ve genış çapta çarptınlmış buldum Değerler yıkılmış Turk polıukasını bunalım ıçensınde buldum Bır örnek verebılır mısınız7 D e a ı l r e l Ben başlı başına bırşey vasıflandırıyonım. Uzun seneler Türkıye'de yasakların devam etmesı, 5 sene sıkıyönetım. Türkıye henüz ıkı senedır açık rejım ıçensındedır O da tam dejıl Şu meydanda, bu meydanda sövledığun sözler ıçın bana hâlâ mahkemelerdeı ceıp gelıvor Benım bugün mahkemem vardı Gıdemedım Ashnda referandumdan sonra bunlann hepsının kalkması lazım Ama mahkemeye gıdeceksın, dıyecek sın kı kanunlar değıştı, durum değıştı Mahkeme onu ıster Mahkemelı Turkıye bu Ashnda polıtıka bıtmemış de, aşınmış 1983 Meclısının teşekkül tarzının Turkıye"ye çok büyuk zaran olmuş Netıce ıtıbanyla 1983 Meclısıne gelen 2 partı dağılmıştır Polıtıkadakı yıpranmışlık bıraz ordan kavnaklanıyor dıyorsunuz. D e m i r e l Bır yerden sonra Meclıs halkı temsıl eder olmaktan çıkmış Ve hiçbir dönemde bu kadar çok mılletvekıh yer değıştırmemıştır Referanduma kadar, belkı bıraz da bızlertn devışıyle "tskı polıtıkacılar" deyımı kullanıldı sık sık Polıtıkada kendını yenılemenınyolu nedır9Bu "eskıpohtikacı"deyımını nasıl buluyorsunuz9 » « • I r e l Çok yanuş buluyorum Eskı pohtikacı tabın Türkıve'ye zarar da venr Sayın özal 197Tde Selamet Panısı'nden mılletvekıh olsaydı, o da eskı pohtikacı olacaktı. O gunkü başansızlığını bugün mukafat saymak mumkun değıl kı Sız, DYP'mn genel başkanlığına seçıldıkten sonra, sızmle ılgılı bır gözlem var "Demirel eskı formunda değü" denıyor Bu gözlemı nasıl değerlendırıyorsunuz9 D e n i r e l Benım ortaya form koymam ıçın hangı fırsat, hangı ves.le var kı koymadım 0 Hangı meselede ben form düşuklüğu gösterdım'1 Bu fev kalade uzucü bır görüştür Ama çok yaygın B e n i r e l Olabılır Yavgınlığı onun doğru olduğu anlamına gelmez Ben henuz 40 gundur bu ışın ıçensındeyım Benden mucıze beklenıyorsa, yanlış olan a Doğru olan benım yaptığımdır Ben benım görevımın ıcap ettırdığı şeyı eksıksız yapıyorum Yanı fllke meselelenru yakından takıp edıyorum Her meselede gerekh reaksıyonu venyorum Bır seçıme gıderken partımı o seçıme hazırlıyorum Bır mücadeleye arkadaşlarımı göturuyorum Yanndan (bugun) ıtıbaren de bu mücadeleyı vatan sathında meydan meydan sürdureceğun Aslına bakarsanız, ben geçen 15 gun zarfında ulkenın buyük meselelennı anlatmaya çahştım Ama benden ulkenın buyük meselelen hakkında büyuk fikırler ıstenmıyor Vukuat ıstemyor Vurayım, kırayım, bağırıp çağırayım, onu azarlayıp bunu DYP hiçbir koalisyona girmez Askeri nödahale Ashnda Türkiye'deki askerı müdahaleler bize karşı yapılmış değildir. Biz 1971 ve 1980'de bulunduğumuz mevki icabıyla hadiseye muhaiap olduk. dır Refah'a bırşey demıyorum, onlar da kuçük bır kadrodurlar Doğru Yol, DSP \e SHP partıdırler, onlann arkasında bır gelenek vardır ANAP'ta bu yok dıyorsunuz? D m l r e l ANAP tepeden tavanadır Partı tabandan tepeyedir Zaten ANAP ık tıdar olmazsa dağılır ANAP'ı ayakta tutan, iktıdar olmasıdır Yann öbur gun seçımı kaybettığı zaman ANAP D e a t l r e l Dağılır Hiçbir şey kalmaz Sız Türkıye sıyasetı açısmdan, hatta dunya sıyasetı açısmdan çarpıcı bır örnek sergüıyorsunuz. tkı defa askerı mudahale olmasına rağmen, zaman zaman seçımı kaybeımış olmanıza rağmen, bugun Tıirk sıyası hayatında önemlı bıryennız var Hatta ıktıdara oynuyorsunuz. Bunu nasıl açıklıyorsunuz7 D e a ı i r e l Ashnda Türkiye'deki askerı müdahaleler bıze karşı yapılmış değıldır 1971 ve 1980"dekı müdahaleler Bız bu müdahaleler sırasında ıster ıstemez bulundugu muz mevkı icabıyla hadıseve muhatap olduk 1980 müdahalesımn beyannamesıne bakarsanız, herkes kötülenmış, hükümeı kötulenmemıştır Çünkü hukumetın bır kusuru yok 12 Eylui'un ılk bıidırısmde anarşınm önlenemeyışınden dolayı hukumete eleştırı yok muydu7 dımı ortaya koymak ıçın Basın var Devletın radyo ve televızyonu felaket Her gun 60 dakıka iktıdar partısını verecekler, 45 sanıye bızı verecekler Bu 45 sanıye ıçınde ne söylenebılır kı 1 O zaman da spikerın ağzından verecekler Şartlar malum Seçım kampanyasına ft/rc, ?eç başlamıyor musunuz9 D e o ü r e l Hayır Tam zamanında başlıyorum Çunkü bıraz evvel başlasam, seçım sandığını bulmadan karapanya sönerdı Benım 78 kampanyada yaptığım tahmınlere göre tam zamanıdır Hiçbir şeyı zamanmdan evvel, zamanından sonra yapmam Bugune kadar yaptığmız açıklamalarda ANAP ıktıdannın eksıklıklermıyeterınce vurguladınız mı9 D e a r i r e l Vurguladım ANAP ıktıdarının eksıklıklennı devletın radyo televızyonu benım ağzımdan vermedı Yahut çok az şeyı verdı Meydanlarda söyleyeceğım, bakalım, ne kadar verecek'' lktıdara gelırsenız, Türkiye'deki anayasada ve dığer yasalarda var olan yasaklann kalkması ıçın çalışma yurutecek mısınız9 D e v l r e l Kım gırerse gırsın Bız gırmeyız koalisyona Bız tek başımıza iktıdar ararız veya muhalefet oluruz Muhalefet as lında çok değerlı bır vazıfedır 7 yıl sonra Sayın özal ıle tokalaştığtnız zaman ne hıssettınız9 D e a ı l r e l Başka bınsıyie tokalaştığımda ne hıssetııysem, onu hıssettım Berum durumumda, yanı dennlığımde kın yoktur. Garez yoktur Sızı temın ederım, hangı ınsanın elını sıkmı; olursam olayım, bır farklılık hıssetmedığım gıbı sıkmışımdır Çankaya'ya Sayın Evren'e çıktığıntzda ne hıssettınız9 D e n i r e l Ben Çankaya'ya Suleyman Demırel olarak çıkmadım Doğru Yol Partısı Genel Başkam olarak çıktım Ben 7 senedır Çankaya'ya çıktım mı 9 Çıkmadım 7 sene çıkmayıp da nıye 6 ekımde çıktım9 Çünkü benım ustlendığım görevın ıcabı oydu Çankaya'ya çıkmak benım kışısel arzumdan doğan bırşey değıldır Bır TC devletı vardır Bu devletın başkam vardır Ben kışısel olarak hangı duşüncede olursam olayım, madem kı bu görevı kabul etmışım, başka bır tavnn ıçınde olamam kı Çankaya'da raakama çıktım Ben o makama kışı olarak çıkmadım Bır görevın sahıbı olarak çıktım O makama ben tarzıye vermeye çıkmadım veya o makama bırşey talep etmek ıçın de çıkmadım Halk benı o makama çıkardı Evvela referandum dedı Çok büyük netıcedır referandum netıcesı Turkıye, referandumu henuz değerlendıremedı. yorumlayamadı da Neden9 D e a ı i r e l Vakıt kalmadı Referandum çok buy'uk hadısedır Devlet ve hükumet referandumun karşısında yer almışlardır Halk, hem devleıı hem hukümetı mağlup ettı Bu halde ıstıfa etmesı lazımdı Onlar da seçıme gıltı ANAP tepeden tavanadır. Parti tabandan tepeyedir. Zaten ANAP iktıdar olmazsa dağıltr. ANAP'ı ayakta tutan, iktidar olmasıdır. Olmazsa dağılır, hiçbir şey kalmaz. Doğru Yol zemınınde ayağa kalkmışlardı Doğru Yol zernını sıyaset yapmanın meşru zemınıydı Bu zemınde önemlı hızmetlerde bulunmuşlardır Fakat İ983'te seçıme sokulmamış olmak çok büyıik handıkaptır. Tabıı geçen 67 sene çok şey bınktırmıştır Hangı anlamda9 D e B i l r e l Bırçok anlamda sorun bınktırmı; Bır defa Turk sıyasetı çok yara almış Ben sıyasete ıhtırasla gırmedım derken bır yerde aküf sıyasette rol almak benım ıçın bır zorunluluk halıne geldı Senelerce sıyaset yapma hakkına sahıp olan arkadaşlanm davayı yürüttuler geldıler Referandum sonrası bızım serbest çıkmamız, ondan sonra haydı sız yolunuza devam edın deyıp bır köşeye çekılmemız mumkun olmazdı Kmanırdık Yanı köşenıze çekılmış olsavdınız. kı nanırdmız7 Kımırt tarafmdan kınamrdımz'' D e a ı l r e l Herkes tarafından kınanırdık Herkes döner, bunlann yasakları kalkıncaya kadarmış derdı O ıtıbarla bız 6 ey lül sonrası kendımızı sıyasetın ortasında bulduk Hareken başlatan bızız. Doğru Yol hareketını bız başlattık Oraya kadar hareketı getıren arkadaşlannuz, "Hareket liderle butnnleşmelidır", deyıp bızı bır oldu bıttıyle karşı karşıya bıraktılar Başka şekılde olamazdı 24 eylül ıtıbanyla bız kendımızı sıyasetın ıçmde bulduk Hem hareketı sız başlatnğınızı sövluyorsunuz. hem de olup bıttıyle karşılaştığınızı belırtıyorsunuz. Olabılır mı bu? D e a d r e l Şu raanada söyluyorum Ya nı hadıse bır emn vakıdır, emn zanındır Bı nsı bızı olup bıttı>le karşı karşıya bıraktı de mıyonım Olup bıttıyle karşı karşıya kalmak bızım kaderımızdı Hadıselerm gelışı ıtıba rıyla Onlan yalnız bırakamazdık, hadı yolunuza gıdın dıyemezdık Seçıme gıdıyor Türkıye. Seçıme gıderken bız kenardayız dı yemezdık İşın ıçınde de kendımızı bulduk Bulduk, ama bır mayın tarlasında bulduk Nasıl bır mayın tarlası7 D e a d r e l Turkıye bır erken seçıme gıdıyordu Erken seçımde önseçım yoktu ö n seçım yasaktı erken seçımde. Bu erken seçıtn değü, acele seçımdı Bır baskın şeklınde acele seçımdı Maksat seçım yapmak değıldı 1983 şartlannda elıne bır iktıdar geçırmış olan bugunku yöneumm, ıktıdarı bır sure daha surdürmek ıstemesıydı Radyo ve televızyonu alabıldığıne kullanmış, devletın butun kaynaklannı alabıldığıne kı Uanmış, halkın üzennde bır baskı tesıs edılmış, her çeşıt odak üzennde bır baskı tesıs edılmış Içerde ve dışarda Bu baskı sayesınde meydana getırdıgı durumla ıktıdarı surdurme hevesınde olan bır sıyası yönenm vardı ülkede. Ben 24 eylülde çıktım söyledım Önseçuru kaldırmak A!\AP partl degU Tam zamanında başhyorum. Çünku biraz evvel başlasam, seçim sandığını bulmadan sönerdi. Hiçbir şeyi zamanmdan evvel, zamanından sonra yapmam. D e M İ r c l Evet Bunlar çok enıne boyuna sıralanmış değıldır Ama bızım bınncı meselemız hukukun ustünluğune dayanan demokratık Turkıye Cumhunyetı'nı kurmak TC demokratık, sosyal ve laık bır devlettır Demokratıklığı ve hukukun üstünluğü onunla beraber gıder Yanı ınsan haklanm kemahyle yerıne getırecek bır hukuk devletı Hu kukun ustunluğunu koruyan bır demokratık devletı meydana getırmeyı bız her şeyden önemh sayıyoruz Ama bu sadece bır partınm ışı değıldır Bır konsensus gerektınr Geçen gun duzenledığınız bır basın toplantısmda "TKP"mn serbest bırakılmasını referanduma götururuz" dedımz. TKP'nm serbest bırakılması referandumla bır sonuca bağlanacak olsa, sız partı olarak ve kışı olarak nasıl oy kullamrsınız9 D e M i r e l Bız bunun aleyhınde olsak ne ıfade eder 9 Mılletın tumu İehındeyse Hayır Sız serbest bırakılması ıçın mı oy kullamrsınız, yoksa yasağın sürmesı ıçın 9 mı D e a d r e l Bugunun meselesı değıl kı.. O günkü şaıtlara bağlı Yanı günu geldığmde karar venrun dıyorsunuz. D e H İ r e l O günku şartlara bağlı Türkıye Komünıst Partısı bugunku anavasaya göre kurulamaz Eğer sağlıklı bır karar, kımseyı rahatsız etmeyen bır karar ıstenıyorsa, ışte referandum Mıllet karar versın Sız ıktıdarda olsaydımz. TKP'lıler Turkıye'ye gelsndı, ne yapardımz9 D e a ı l r e l Şımdı bunlann Turkıye'ye gırmesı haklan mı'' Yanı bugunkü mevzuatta 9 haklan mı Haklarıysa, kımse bırşey dıyemez Bız de bırşey dıyemeyız. Haklan değılse, kımse de bunu kolavlaştıramaz Benım söyledığım şey şu, bakınız kımseyı vatansızlıkla cezalandırmayımz Eğer kışılenn suçları varsa, mahkemelere götürün, cezalandırın Vatansızlıkla cezalandırmayınız Ve kımseyı vatandaşlık haklanm ellennden alarak cezalandırma) ınız Vatandaşlık haklanm ıdan kararla elınden ahyorsunuz Hükumet bır kararname çıkanyor, ehnden ahyorsunuz Fevkaiade ağır buşey bu. Sız ıktıdara gelırsenız, vatandaşlık hak7 lanm tade eder mısınız D e m i r e l Edenz Yanı haksız yere vatandaşlık hakkı alınmış herkese vatandaşlık hakkını ıade edenz Suçu varsa, kalksın gelsın, burada mahkemeye çıksın Ashnda bu çeşıt şeyler eşıtlık ıster Bu çeşıt ışler, şu ada ma başka muamele, bu adama başka muameleyle olmaz Herkese eşıt muamele. Ben ıdan makamlann suç ve ceza ortaya koymasına karşıyım Yargı kararı olmadan konulabılen cezaların tumune karşıyım Yann öbur gun seçım sonuçlart ortaya çıktığında hiçbir partının çdğunluğu sağlayamadığı bır kompozısyon dogarsa ve sız bır koalisyona gırmek durumunda kalırsanız, nasıl davranırsınız9 D e m i r e l Bız koalisyona gırmevız Hiçbir bıçımde girmez mısınız9 D e a i r e l Hiçbir bıçımde gırmeyız Başkalan gırsın koalisyona Koalisyona ANAP ya da SHP ıle girmez mısınız9 SeçbM kampanyası Çaakaya'ya çıkaıak Ben Çankaya'ya Suleyman Demirel olarak çıkmadım. DYP Genel Başkam, bir görevin sahibi olarak çıktım. Halk beni o makama çıkardı. D e a ı l r e l Istıfa etmek yerıne seçıme gıttıler Netıceyı gördüler Türkıye'nın referanduma gıdışının tek nedem referandumdan evet çıkacağına ınandıklanndan değıl Hayır çıkacağına ınandıklanndan Eğer evet çıkacağına ınansalardı, referanduma gıtmezlerdı Referandum sonrasında seçımı ve kamuoyu anketlerını nasıl değe'lendınyorsunuz9 D e a ı i r e l Bu anketler fev kalade yanıltıcıdır Ashnda seçım havasımn Türkiye'de olmayışımn nedenlennden de bırıdır Eğer hakıkaten bugün ıktıdarda olan sıyası panı seçımı kazanacaksa, seçım vapmaya hacet yoktur Türkiye'de komünıstparti kurulması içın referandumda ben o günün koşullanna gore kullamrım. TKP bugünkü anayasaya göre kurulamaz. •irel Gerekçesı ne bu mudahalenın 7 Anarşı Hükumet anarşıyı durdurmayın demıyor kı Durdurun dıyor Anarşıyı çıkaran hükumet değıl Destekleyen hukümet değıl Partüer kötulenmıştır, parlamento kötülenmıştır, üruversıte kötulenmıştır, yargı organlan kötulenmıştır Yanı devletın ne kadar organı varsa kötülenmış, sadece hükumet kötulenmemıştır Hükumet bırpartıden, AP'den kaynaklandığına göre9 D e a ü r e l Partıyı kötuluyor Hukümetı kötulemıyor tcraatı yapan hükumetür Partı değıldır Partıyı şöyle kötuluyor Bır olmadılar, beraber olmadüar, çare bulmadılar Beraber olsalar hangı çareyı bulacaklan meç hul gene. 1971'e geldığınız zaman 1971 darbesını ızah etmek mumkun değıl Ne dıyor'' Parlamento ve hükumet surdurduğu tutumu ıle memleketı uçurumun kıyısına getırdıler Hangı uçurumun kenanna getırmışler'' Yuzde 5 enflasyon, yüzde 7 kalkınma hızı Memleket dev adımlarla ılerıye doğru gıdıyor 6 sene zarfında Türkiye'de reel gelırler yuzde 40 artmış Bır sosyal devlet, ışçısıyle, köylusuyle dengelenn sağlandığı, kalkınmamış bölgelenn nazan dıkkate alındığı ve sanayı leşmeye gıden bır devlet sergılemyor Sız bunu eğer uçurumun kenarı sayarsanız, bugün yuzde 50 enflasyon, 35 müyar dolar dış borç, 5 tnlyon ıç borç, reel gelırlenn hepsı genye 7 gJtmiş, bunu ne sayacaksımz Bız 1971 hadısesınden 3 ay sonra yıne ayağa kalktık Bız haklıydık Bızı ayakta tutan şey, bız sağlam prensıplere sahıbız ve her şeyın açıkta, alenı ceryanını ıstıyoruz Bız mıllet ıradesımn ustünluğunu ıstıyoruz Hukukun ustunlüğunü ıstıyoruz. Bunlardan hıç sapmadık TKPiçlm referandnn Bu seçim çok sürprizli olacak. Göreceksiniz, Turkıye böyle bır idareyı sırtında taşımayacak. Taşımaması da lazım. Sızın seçım tahmınınız nedır D e n i r e l Bu seçım çok surpnzlı olacak Göreceksiniz Türkıye böyle bır idareyı sırtında taşımayacak Taşımaması da lazım Herkesı şaşırtacak bır seçım olacak Umarım yamlmış olmam Yamlmış olsam da ne çıkar 9 Sıyasette yanılmak o kadar büyuk bır kusur sayılmaz Bu hukumetın nesıne oy verecek? Senenın başında 40 lıra olan bır yumurta 100 lıra, acaba bu yumurtanın 500 Iı7 raya çıkmasına mı oy verecek Et 34 bın lıra kı, baharda 5 bın lıra olacak Acaba et 15 bın lıraya çıksın, ona mı oy verecek' Verdığı zaman da böyle olacak, onu söyleyeyım Bu pembe kasım Bu pembe kasımdan daha 1516 gun var Bır kara kış daha gelecek Böyle bır ıktıdann yenıden Turkıye'yı ıdare etmesı kâbustur Turkıye ıçın Çok kısa zamanda anlaşıhr, ama ış ışten geçer Ashna bakarsanız bunların açtığı yaralan sarmak 1 da buyuk problem ha O kadar kötu ıdare ettıler kı Turkıye'yı Türkıye'run ıdaresme çok kötu alışkanlıklar getırmışlerdır Turk demokrasısıne de, devlet ıdaresıne de. Bır kavram kargaşasına Turkıye'yı göturmuşlerdır Çok buyuk sıkmtılan var Türkıye'nın Bunlann sebep olduğu sıkıntılar, soruyonım, 35 mılyar dolar borç 70 mılyar dolara çıkar dı9 ye mı oy verecekler Yok canım sende, oyle şey mı olur 9 Teşekkur ederım, Sayın Demırel. 9 S«çin takmioi Benim ortaya form koymam için nangi fırsât, hangi vesile var ki koymadım? Hangi meselede ben^form düşüklüğü gosterdim. Bu fevkalade üzücü bir görüştür. hırpalayım, üen gerı konuşayım O zaman da herkes donup desın kı, "Demırel hırçınlık yaptı" Zaten karşımızdakıler bunu beklıyor "Bunlar ortaya çıkarsa, bız kavga olur 1 demedık mı lşte göruyorsunuz. Bunlar kavga edıyorlar, hakıkaten bunlar ıyı olmadı, kavgacı çıktüar" Ben bunları dedırtmem ANAP'ıt propagandalanna baktığımzda, hem sızı, hem Ecevit 'ı geçmış donemde kavgacı olmakla suçluyor Buna ne dıyorsunuz9 9 D e a ı i r e l Nıye ona hak verdıreyım Kaldı kı benım ehmde çok vasıta yok ken Fmnüpeii Ecevit: SHP sosyal demokrasiye gölge düşürüyor İstanbul Haber Servisi DSP Genel Başkaru Bulent Ecevit. " S H P sosyal demokrasiye ters duşuyor, demokrasiye de ters duşmektedir. Solun her kesimini kendine çekebilmek uğnında hem demokrasiji engellemekte hem de sosyal demokra•Halkı somurrne veja gutme hakkını kendilerinde gormeye alışmış olanlar, doğrudan doğrnya halkın ellerinde ve onculuğunde bir parti yapdanmasını içlerine sindirememişlerdir. Bunu engellemek ıçın her çareye başvurmuşlardır. Eogelleme çabaları hâlâ surmektedir. SHP'yı "uydu muhalefef olarak nıteleyen Ecevit, Inonu'nun halkı olmayacak vaatlerle kandırdığını öne surdu Prof Erdal Inonu ıle Prof Erbakan arasında cıddıyet eksıklığı bakımından ne fark vardır" dedi, DSP lıderı Ecevit ieçımde ANAP'm iktıdar olması halınde bunun tek sorumlusunun SHP yönetıcılennın olacağı göruşunu de savundu. YAKALA VE OIDUR EMRI Aydın Gürkan açıklıyor. Tim Komutanı Atğm.Ümit Zileli anlatıyor: "Yakalamak ve oldürmek maksadıyla... keşif ve pusu faaliyeti icra edilecektir." Tugay Komutanı Tuğgeneralin imzalı emirlerinde aynen böyle yazıyor. Yazılı emirler ve tebellüğ belgeleriyle. sİDİn uzerine golge duşurmektedir" dedı Istanbul'da Beykoz, Kartal ve Uskudar'da partısının duzenlediğı toplantılarda konuşan Ecevıt, ANAP ıktıdannı ve Başbakan Turgut Ozal'ın uygulamalarını da eleştırdı DSP'nın seçım bıldırgesındekı ekonomık onlemler ve enflasyona ılışkın goruşlennı açıklayan Ecevit, gerçek sosyal demokrat partının DSP olduğunu belırttı. Ecevit şunları söyledı • • • • • 12 EYLÜL KIYIM RAPORUNU UYGULAMIŞ: "MÜSBET"LERTERFİ, 'MENFİ'LERTASFİYE Eski Emniyet Müdürleri Çetin Domaç, Haydar Özkın, Recep Ordulu, Yılmaz Çapın, Yavuz Doğan, Hüsamettin Öğüt'ün listeye yanıtları. 12 Eylui'un oburyuzu Intihar da yüzde 50 arttı. • Haydar Kutlu "Yeni ve yasal bir parti kuracağız." •Basın: Soz'e ne oluyor? • Ortakoy uçuncu kopruye kurban edılıyor • Sınema eleştırmenlerı Filmlenn tadına bakanlar. Tapu Kadastro Meslek Lısesı hocasından ' yararlı" dayak • Sarıyer Halk Eğıtım Merkezı İnsan olan heryere tıyatro. Grevlere yasadışı mudahale Polis toplu sozleşme masasına bile girmek istiyor •Cemal Sureya'nın kalemınden Dündar, Idris ve diğer "baba"lar