Katalog

25 EKİM 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/9 PAZAR NOTLARI OSMAN ULAGAY YATIRIMCININ HAFTALIK REHBERI Altın ve döviz ne getırdı OMr P M M d ı l IMr|D*>k«M ABD, hovardalığının bedelinî tüm dünyaya mı ödetecek? Dünya ekonornisinın en büyük devi ABD'nin Başkan Reagan döneminde sürdüğü keyfin, yaptığı büyük hovardaJığın bedelini kimler, nasıl ödeyecekti? Iki yıldan beri gündemde olan soru, daha doğrusu cözümlenmesi gereken sorun buydu. Oyunun başrollerini oynayan aktörler, yani ABD, Japonya ve F.AImanya sorunu kendilerine en az zarar verecek şekikJe çözmek için çeşrtli manevralar yaparken ve vakit kazanmaya çalışırken sonunda "piyasa'nın sabrı taştı. New York Borsası'nda patlayan deprem, çağdaş iletişim ofanaklarının da yardımıyla bir anda tüm dünya borsalarını sarsmaya başladı. Bu sarsıntıya kadar kendi tavırlanndan öden vermeyen, çözümü karşısındakinden bekleyen taraflar, borsalarda tam bir panik havasının doğması üzerine birer birer yelkenlerı suya indirmek zorunda kaldılar. F. Almanya faiz politikasını gevşetti, ABD Federal Rezerv Bankası sıkı parayı anında terk ederek piyasaya gerektiği kadar likidite süreceğini açıkladı. Başkan Reagan bütçe açığını kapatma sözü verirken vergileri arttırmayacağı yolundaki katı tutumunu yumuşattı, ABD bankaları faiz oranlarını düşurdüler. Tum bu önlemlerin peşpeşe devreye girmesi borsalardaki paniğin daha da büyümesini bir an için önledi. Ancak olayın boylece lu belirtiler vardı. Diğer yüzünde ise dev bütçe ve dış ticaret açıklan, düşük tasarruf oranı, hızla tırmanan dıs borçlar sıntıyordu. ABD ekonomisinin bu noktaya gelmesindeki belirieyici etmen, hiç kuşkusuz Başkan Reagan'ın izlediği ekonomi politikasıydı. Kimilerince "Reagonomi" diye adlandırılarak göklere çıkartılan bu politikanın temelini, vergilerin azaltılğer zengin sanayileşmiş ülkeleri işbiriiğine çağıran ABD Maliye Bakanı Baker "dolan kontrollü blçimde düşürme" operasyonunu başlatıyordu. Doları düşürme operasyonu oldukça basarılı oluyor, ancak dolann düşmesine karşın ABD'nin dış ticaret açığı kapanmıyor, tersine, büyüyordu. ABD'nin dış dengesini sağlaması için öncelikle bütçe açiklarını kapatması ve "kemer stkarak" iç pazannı daraitması, tasarruf oranını arttırması gerekiyordu. ABD yönetiminin potitik maliyeti de olabilecek böyle bir adımı atmak istememesi ve ne pahasına olursa oteun büyümeyi sürdürmeye çalışması ise tabıi tam tersine, dengeleri daha d a bozuyor ve bugünkü durumu yaratıyordu. Tfctırıınlar p A R A N I N Ve YöNÜ fc T7 S 756» rstt 40000 »1 «M PMmm gerçekleşmemesi külçe altmdaki sıkmtıyı daha da arttırdı. Bu durum fiyatlar üzerinde az da olsa etkisini gösterdi. 24 ayar külçe altın, hafta başmda 16.150 Ura olan değerini hafta sonunda 16.400 li.raya yükseltti. 24 ayar külçe altmdaki değer artışı yüzde 1.5 olurken, Reşat alunı yüzde 2 oranında arttı. Kapalıçarşı'da döviz ve altın piyasasını yakından izleyenler, küçük tasarruf sahibinin, yaklasan seçimlerde hızlanan enflasyon ve gelecek zamların korkusuyla tasarruflannı bu iki klasik yatınm araayla koruma eğiliminde oldugu görüşünde birleşiyorlar. Aynı çevreler, dünya borsalanndaki ve Basra Körfezi'ndeki gelişmelerin altına talebini arttırdığını belirtiyorlar. lasarnıf cephesinde haftanın son günü, banka faizlerinde de bir hareketlenme oldu. Kamu bankalannın öncülük ettiği serbest faiz yarışında son olarak Ziraat Bankası'nın 25 milyon liradan fazla mevduat sertifıkalanna yüzde 52 yerine yüzde 56 faiz uyguladığı ortaya çıktı. Ardmdan Akbank, Yapı ve Kredi Bankası ile Iş Bankası'nın da 10 milyon liradan fazla mevduat sertifıkalan için yüzde 56'ya kadar faiz verdikleri öğrenildi. Mevduat sertifikası faizinde Akbank'ın genelhkle yüzde 5556, Iş Bankası'nın ise, yüzde 54 uyguladığı bildirildi. Faiz piyasasındaki bu hareketlenmenin devlet bankalannın paraya olan ihtiyacından kaynaklandığı belirtiliyor. »3 »3 4«î X2 «1 İ3 5 O5 31i Hi umao Mm » • seıoB S24I0 •4.00 HU00 112500 1OU.0B •55.10 MB43 50500 70300 1750 00 113.000 125000 «400 16 000 Genel seçim öncesinde hızlanan enflasyon ve gelecek olan zamları dikkate alan küçük tasarruf sahibi, parasının değehni "döviz , ve "altın"la korumaya çalışıyor. HMIDMMO tarünFf | U U « SMl(TM**'»4 HmMHtm K B «74 00 1140 G0 saos O*JIN*M 3« 0< 09 !9 07 2( 4 t • 500 H000 10 150 04 20 15 19 ısooo M150 15 700 •m aoı Dış piyasalardaki gelişmeler, genel seçim öncesinde artan taleple hızlanan enflasyon ile gelebilecek zamların korkusu, tasarruf sahibini parasının değerini korumak için "döviz ve altın"a yöneltti. Haftanın gözde yatınmlan yüzde 3.61ık arüşla dolar, yuzde 2.9luk artışla mark ve yüzde 2'lik aroşla altın oldular. Dünya menkul kıymet borsalannda süren panik ve düşen fiyatlar, Türkiye'deki hisse senedi fiyatlannı da "psikolojik" olarak etkiledi. Bu durum hisse senedinden kaçışı hızlandınrken, altın ve döviz yatınmını arttırdı. Küçük tasarruf sahibinin gözde yatınmı olan dolar, Tahtakale olarak bilinen serbest piyasada haftaya 1007 liradan girdi, daha sonraki günlerde dış borsalarda gelişmelerle birlikte haftayı yüzde 3.6'hk bir artışla 1044 liradan kapattı. Mark ise, 568 lira ile basladığı haftayı yüzde 2.9"luk artışla, 585 liradan bitirdi. Yatınm cephesinin öteki klasik aracı altın ise yine Basra Körfezi'ndeki gelişmeler ve dışardaki değer artışının da etkisiyle yurtiçinde yükseldi. Kapalıçarşı'ya beklenikn kaçak altın güişinin bir türlü Wall Street ve diğer dünya borsaları zor bir hafta yaşadı Ekim felaketi Wall Street'te ve tüm dünya borsalannda yaşanan "ekim felaketi" önceki akşam New York Borsası'nda, dün de Tokyo Borsası'nda hisse senedi fiyatlarındaki artışla bir haftayı geride bırakırken, ABD ekonomisi ve özellikle bütçe açığı konusunda çeşitli sorulann gündeme gelmesini sağladı. Aslında 6 ekimde başlayan ve pazartesi günkü Dow Jones endeksinde 508.32 puanlık düşüşle zirvesine ulaşan çöküş konusunda başta Reagan olmak üzere tüm ABD yönetimi yetkilileri fazla üzülecek veya paniğe kapılacak bir durum olmadığını söylediler. Ancak 1929 büyük bunalımının habercisi olan bir günlük yüzde 12.8'lik düşüşe karşın pazartesi günü endeksin yüzde 22.6 oranında düşüş göstermesi birçok insanın ABD ekonomisi ve dünya finans sisteminin geleceği konusunda endişe duymasına neden oldu. Panik haftasının ardından Dow Jones endeksi haftayı 1950.76 puanda kapattı. Dow Jones geçen hafta içinde 295.98 puan veya yüzde 13.17 oranında gerileme göstererek rekor kırdı. Geçen hafta New York'ta ve diğer borsalarda günü gününe şu gelişmeler yaşandı: Pazartesi: Dow Jones endeksinde 508.32 puanlık rekor düşüş. Yüzde olarak 1929 büyük bunalımının habercisi düşüşün de uzerinde; yüzde 22.6. Herkes panik içinde. Başkan Reagan ekonominin iyi durumda olduğunu ve paniğe gerek olmadığını açıkladı. Altının onsu son 5 yılın rekorunu kırarak bir ara 490 dolara kadar çıktı, dolar 140 yen ve 1.77 marka geriledi. Salı: Hi^se senedi fiyatları tırTarife 19.1087 16ia87 14.10.87 6 1 0 87 11 9.86 221087 7. 7.86 15.10.87 30 3.87 15 5.87 1 10.87 13 4.87 22. 4.87 1510.87 173&74 224673 241270 2548.63 1792.89 195043 1839 00 2355.09 2278.41 2272 57 2610.97 2287 07 2285 94 2566 56 50632 10836 95.46 91.55 86.91 7742 6187 57.61 57.39 52.97 51.98 51.71 51.13 46.46 'ç taiep nasıf gef/şti? 1961 dordüncı çeyreQi = 100 125 120 115 / W • Tahmm 1961 82 83 84 85 86 87 110 105 ioo 95 8! • Dönüş noktasına gelindi mi? ABD'de başkasının parasıyla yaşanan bu hovardalığın bir sonucu da hisse senedi fiyatlarının son beş yılda gösterdıgi tırmanıştı. Ekonomideki hovardalığın sürgit devam edemeyeceğini ve borsalardaki tırmanışın ardından bir düşüş getireçeğini hemen herkes biliyordu. Önemli olan, bunun zamanlaması ve boyutuydu. Önceki hafta ABD ile F. Almanya arasında ekonomi politikası konusundaki anlaşmazlığın açığa çıkması ve ABD Maliye Bakanı Baker'ın dolann düşmesine izin verebileceklerini söylemesi, pekçok kimsede "dönüş noktasTnın geldiği izlenimini yarattı ve borsada panik başladı. 2262 46 3 81 3 47 461 18 325 2.40 2.46 228 195 2.21 219 178 ABD yönetiminin hovardaca politikalarla sağladığı büyümeyi sürdürme ve durgunluğu geciktirme çabası, sonunda borsalardaki paniği yarattı. Şimdi ABD ekonomisinin bir durgunluk dönemine girmesi ve dünya ekonomisini de peşinden sürüklemesi gündeme gelmiş bulunuyor. ABD'de korumacılığın artması, ayrıca F. Almanya ve Japonya gibi ülkelerle birlikte hareketin sağlanamaması halinde 1930'lan anımsatan bir bunahmın yaşanmasını mümkün görenler de var. geçiştirildiğini soyiemek olanaksızdı. "Plyasa" bir kez "fcötü koku"yu almıştı. Paniğin ardında yatan temel soruna çözum bulunmadan piyasanın, borsaların istikrara kavuşmasını beklemek de galiba kolay olmayacaktı. masıyla özel kesimin yatınmlannın özendırılmesı, dolar güçlendirilerek enflasyon düşürülürken buyük kamu açıkları verme yoluyla ekonominin canlandınlması oluşturuyordu. Bu politikanın ABD ekonomisine bir aşı etkisi yaptığı, bu aşıyla canlanan ve enflasyonsuz büyüme rayına oturmuş görünen ABD ekonomisinin dünya ekonomisine lokomotiflik ettiği, dünya çapında bir durgunluk tehlıkesının atlatılmasında basrolü cynadığı da bir gerçekti. Faizler ve yatınm fonları Fatator Tobank AnadoluBank. Sümerbank Etibank Turkbanfc Pamukbank Tarişbank Iktisat Bankası Demirbank Titibank Garanti Bankası Ziraat Bankası Iş Bankası Akbank Yapı Kredi MM 4a)Mt 56 Iş yabnm 56 Interfon 56 Iktisat Yannm 56 Garanti yatınm 56 Interbank 56 Devlet Tanvii 3 ay vadeü 55 Tahvii Pryasası 54 OerTıkor Kaynak ElekroHan Sanayii 54 Detta Piastik Endustrisi 53 Akdeniz Gübre Sanayii 52 izmir Demır Çelik 52 Cihan Elektronik 52 Turk Petrol 52 Karat İç ve Dış Satım 13.71987 9.8.1987 16.9.1987 22.9.1987 10.800 10.661 9.764 9976 13.570 11.376 9893 13.681 11.451 9.915 9.979 47.82 46.24 m 26.6 7.4 1.5 0.03 46.91 56 Devlet ve Interbank fatei (%) ABD'nin hovardalığı ABD ekonomisinin " b a s a n " yöntemi şuydu: "Güçlü Başkan" imajını çok iyi veren Reagan'ın başta bulunmasının verdiği güvenin de etkisiyle ABD halkının tüketim harcamalannı sürekli yüksek tutması ve devletin dev bütçe açıkları dünyanın en büyük iç pazarını sürekli canlı tutuyor, güçlü dolann ABD'nin dış rekabet gücünu azaltan etkisine karşın büyüme temposu sürdürülüyordu. Düşürülen vergilerin ve özel sektöre sağlanan yeni kolaylıkların da bunda etkisi vardı. Amerikalı bu ortam içinde hovardalığa alıştırılırken tasarrufları giderek düşüyor, ABD 1 nin hovardalığını finanse etme görevi başka ülkelerin insanlarına düşüyordu Güçlü dolar, yüksek kâr oranları ve Reagan yönetiminin yarattığı guven ortamı, başta Japon sermayesi olmak üzere yabancı sermayenin oluk gibi ABDye akmasını sağiıyor, böylece işler yolunda gibrgorünüyordu. Ne var ki bu süreç ABD'nin bütçe açıgını ve dış ticaret açığını hızlı büyütüyor, dış borçları tırmandırıyordu. ABD ekonomisinin kaderi dışardan ülkeye akacak sermayeye bağlanmış gibiydi. Bunu sağlamak içinse faizleri yüksek tutmak ve doları yüksek değerlerde korumak gerekiyordu. Oysa dolar yüksek kaldıkça dış ticaret açığı büyüyor, durum daha da içinden çıkılmaz bir hal alıyordu. Bunun bir çıkmaz olduğunu sonunda ABD yönetimi de görüyor, iki yıl önce di Şimdi ne olacak? Alınan önlemlerie nasıl bir sonuca vanlabileceğini kestirmek kolay değil. Pek çok ünlü ekonomist, ABD yönetiminin çeşitli yöntemlerle kaçınmaya çalıştığı ekonomik durgunluğun, yani "resesyon'un borsadaki büyük düşüş sonrasında kaçınılmaz hale geidiği ve 1988 yılında başlayabileceği konusunda görüş birliği içinde. Borsada uğranan trilyon dolar mertebesindeki kayıpların ABD'de beş yıldır düşmeyen tüketimi düşüreceği; özel sektörün finansman olanaklannı sınırlayarak yatırımlan caydıracağı ve çeşitli sektörlerde bazı kuruluşları zor duruma düşüreceği tahmin ediliyor. Resesyonu önlemek için para politikasının aşın gevşetilmesi halinde ise, bunun dolan düşürmesi ve enflasyonu kamçılaması tehlikesi yüksek görülüyor. ABD ekonomisinin beklendiği gibi bir resesyona girmesi halinde, bunun tüm dünya ekonomisinf olumsuz etkilemesi kaçınılmaz görünüyor. ABD'nin çözümü korumacılıkta araması ve Japonya ve F. Almanya gibi ülkelerle gerekli işbirlığini kuramaması halinde ise sonuçların çok daha vahim olabileceği ve dünya ekonomisinin yeni bir büyük bunalıma girebileceği belirtiliyor. Başka bir ifadeyle, ABD'nin, sonu gelmeyeceği belli olan bir hovardalığı sürdürmekte gösterdiği inadın tüm dünyaya oldukça pahalıya mal olabileceği kaygısı dile getiriliyor. verim 58sabit 55sabit 59brtrt/s 60sabit 62net 60net 57sabit sure 2 5 2 2 2 2 2 m HİSSE SENEDİ Akçimento (E) AkçinnntoOO Anadota Cam (E) Anadotı C«n (V) Arceik(E) Bagfas BokiÇimento Çelik Haiat Çimsa (BU) Çukurova Elek (E) Çak. EMö {Y> Mktt* Eczactbası Ya&im EaeBtraeük EgeGubre Enka Hokting Ereflli Dermr Çelik GoodYear Gubre Fabrikalan Güney Biracılık HtMaş b n * Oen* Çel. (E) • Izmir Demtr Çot. (Y) Izocam Kartonsan (£) Kartonsan (Y) L GEÇEN BORSADA NArlA ktm UABTA rfYATLM EBDEKSiai Hafta Tftaaaua IU8KBI nüiMinMn S 3 1 2 Ea «şik 24.500 23.000 6.650 6.250 10400 17.300 25.500 12700 37.000 17.100 16500 18.000 5.250 3.325 7.250 3.700 4.350 32.500 5.250 2.600 4.325 2.900 2.675 14.00 6.550 6.250 67.000 13.900 11.800 11.900 7.7» 7700 16.000 15.000 , 4.675 4.600 2.850 25.000 3.650 17.000 2.375 4.000 21.000 4.400 2.800 6.200 8.800 8.500 8.550 10.400 10.400 4.075 45.000 2.900 2.900 2.250 HNktsn rtts* kapiM 27.500 26.000 7.400 6.550 12.000 20000 26.500 14.500 45.000 21.000 18 200 19.000 6.300 3.675 8.380 3.700 4.600 40.000 6.500 2.875 4.800 3400 3100 16.300 7.900 6.250 67.000 16.000 14.300 14.600 9.900 8.550 20.000 18.000 5.850 5.000 2.850 27.500 3650 17.000 3.325 4.500 23.000 5.600 2.800 7.500 10900 9.000 8.950 12.00 11*30 4.500 46.000 3.650 2.950 2J00 Ea YltaSl 100 DEteRLENOİRME 420 4.640 1.000 150 1.370 1.790 manmaya başladı. Dow Jones endeksi bu kez 102.27 puanla bir günlük artış rekoru kırarak 1841.01 puana çıktı. lşlem hacmi yeni bir rekor kırdı. ABD Merkez Bankası Başkanı Greenspan'ın piyasalara nakit para pompalayabilecekleri anlamına gelen bir açıklaması Wall Street'i rahatlattı. New York'tan önce açılan Tokyo ve Londra borsalannda ise rekor düşüşler yaşandı. Çarşamba: Tırmanma sürüyor. Dow Jones yeni bir rekor kırarak 186.84 puan kazandı ve 2027.85 puana çıktı. Diğer borsalarda da canlanma başladı. Dolar Londra'da 1.81 mark ve 143 yene çıktı. Altının onsu 466 dolardan işlem gördü. Petşembe: Körfez'deki gerginliğin tırmanması borsayı vurdu. Dow Jones endeksi 77.42 puan geriledi ve 1950.43 puandan kapandı. Cuma: Dow Jones endeksi sürekli dalgalandı ve haftayı ve günü 1950.77 puandan kapattı. 7 sanayileşmiş ülkenin toplanarak dolann değerinin düşürülmesi yolunda karar alacağı şeklindeki haberler üzerine dolar değer kaybetti, altın fıyatlan arttı. Dolar New York'ta 1.7790 marka gerilerken, altının onsu 473.40 dolara çıktı. 50 3.740 1.160 ŞizotreniK ekonomT Temel sorun, ABD ekonomisinin adeta "şizofrenik" denebilecek hafiydi. Bu çifte kişilikli gibi görünen ekonominin bir yüzünde beş yıldan beri aralıksız sürdürulen buyüme, ABD için asgari sayılabilecek düzeye inen işsizlik oranı, büyüme sürdürülürken makul düzeyde tutulabilen enflasyon gibi olum 840 4130 390 750 3.700 1.475 100 5.878 310 3.300 6.150 250 500 19.450 1.850 6.575 Executive Secretories How would you like to be really apprecioted? So you thought being an executive secretary meant ' Thank you'' and'' Please'' and even the occasional red rose on your desk. And you are still hoping! Not for long. Kav(BÛ) Kepez Elektrik Koç HoMing (E) Koç Holding (Y) Koç Yatmm (E) Koç Yatmm (Y) KordsafE) Kordsa (Y) j 250 10 190 1.720 510 1255 425 1.470 3.350 5.450 1625 Pamukbank h looking fonvard to pamper you We need executive secretaries that can speak, vvrite and fype English/Turkish fluently know how to use v sophisticated office equipment have at least two years senior secretarial experience can work under pressure and still smile and obviously is pretty good at doing all these. Konim» Tanm p ) Koruma Tanm (Y) Koytaş 4assa Makina Takım Mensucat Santral Metsk^ Kasaş ONmtea Otosan PtnafSut Rabak Sarkuvsan (E) Sarkuysan (Y) Sitaş(E) T. Demir Dokum (E) T. ffcmîr Oottm (Y) T. l ; Bankası (B) T. Stemens T. ŞiseCam(E) T. Şfşe Cam (YJ Yasas 150 2480 50 20 302» Z350 360 7.900 50 17050 490 1680 900 4.370 1.420 5.600 380 3.800 At Pamukbank we say "thank you" and "please" If you qualify and want to work for a dynamic bank that appreciates people, write to us in English (no typing this time) and enclose a very recent photograph of yourself by not later than October 30, 1987.Ouraddressis: Pamukbank Genel Müdürlüğü Personel Bölüm Yöneticiliği * Büyükdere Cad. No. 82 Gayrettepe, istanbul 450 2.8S0 hüKB Endeksi (sten 89.09 374.05 Tüeötnde azafrna vw. 92.59 151.52 Haftmr. son oonu tateof «ıttı 88.86 59910 Hıfta Içjnde taM» dMgtfandı 82.24 320.51 TaJebinde dusme var. 80 00 379.56 TaMbind* dAfös var. 469.68 Talebinde azalma var. 88.78 100.00 331.25 Arztalep dengede. 97.97 281.83 Hafta sonunda talebi canlandı. 84.04 316.00 Talebinde azalma var 85.50 476.32 Talebinde azalma var. 8842 62 22 Ara fana 84 62 73333 Töebinde azaima var 472.97 T&lebinda azatma var. 8333 31957 H»fu sonu tatBbi canlanöı. 95.45 316.67 TaMıMe dfisus var. 87.36 246 67 Haftanın prim yapar tek kafiıdı 104.23 89.80 352.00 Arzı fazla. 73 86 130 00 Talebinde duşuş var. 9274 305.85 Hafta sonu talebi canlandı. 94.55 24074 Hafta sonu talebi canlandı. 236.34 TKebinde dusm» t « . 85.64 65.29 32044 Tahbinde dusme var. 89.92 206.77 Ara fazla. 809.22 TaMüfld» flJsme var B8JB 94.34 334.82 A r a i s l L 72.67 204 92 Arzı fazla. 90.54 406.18 Talebinde azatma var. 84.24 22419 Lİalebiaz. 585.71 Talebinde azalma var. 82.00 133.71 Talebinde duşme var. 85.61 80.50 503.13 TafeoMt (ttfrm var 86.67 433.33 TatoUnde aakna v». 457.14 Arafaztt 80.00 300.00 ArafazH. 83.68 82.74 253.39 Arahzta. 87.62 66.67 Arzı fazla. 203.57 Çok az işlem görüyor. 95.00 96.43 1.421.05 Hafta sonu talebi canlandı. 251.72 llgi azaldı. 95 42 85.00 1.416.67 llgi yok. 430.43 A r a f » * , 70.71 100.00 360.00 Arzahp dMBMk. 684.04 TaWmdt d e s m wr. 91.30 648.65 Arafazfa. 93.20 250.00 TaHU X * . 78.19 91.28 393.06 Arzı fazla. 90.87 399.58 Hafta içinde talebi datgalandı. 172.73 Talebinde azalma va/. 85.50 95.00 183.87 Hafta sonu talebi duştu. 554.74 Hafta sonu talebi arttı 92.68 66.06 Takttxfe az*ns var. 8750 95.35 132.26 TaMiMk dMgalmna var. 505.62 Takjttnde azaJma var. 83.75 33.15 TaWwde azatma var. 77.63 81.94 73.29 Taiebtnde «*me var. 213.04 Ta*K hafta soMnâı canaedt. 9423 Kacml Işiaa a k t a n Borsa'yı kinı kmtaracak? İstanbul Menkul Kıymetler Borsası açıldığından bu yana en kötü haftasını yaşadı. tsrafil'in özelleştirme açıklamaları, dış borsalardaki gelişmeler, altın, döviz ve banka faizleri gibi öteki yatınm araçlarındaki canlılık, borsada hisse senedi fiyatlarını yüzde 30'lara varan oranlarda düşürdü. İMKB endeksi de 108 puan eksilmeyle rekor bir düşüş gerçekleştirdi. Borsada işlem gören 56 hisse senedinden sadece bir tanesi prim yaptı iki tanesi de önceki hafta değerlerini korudu. 53 kâğıdın fiyatı ise yüzde 30'lara varan oranlarda düştü. Başbakan Özal'ın 2 ay önceki "özelleştirme" açıklamasıyla başlayan hisse senedi fiyatlanndaki düşüşlerin geçen hafta hızlanması borsa aracı üyelerini harekete geçirdi. Iktisat Bankası'nın öncülüğünde bir araya gelen 12 aracı üye, fiyat düşüşlerini önlemek için portföylerinden satış yapmamayı, müşterilerini de hisse senedi satmamaya ikna etmeyi kararlaştırdılar. Üyelerin bu işbirliği hemen sonraki gün etkisini gösterdi. Bu üyeler satış yapmayıp sadece alım yaptıklanndan fiyatlar birden artmaya başladı. Geçen hafta içinde aracı üyeleri bir araya getiren ve kötü gidişe müdahale karan verdiren fiyat düşüşlerinin hızlanması, işlem miktarı ile işlem hacminin daralması, borsanın içinde bulunduğu durumdan nasıl kurtulacağını da gündeme getirdi. Bazı borsa üyelerine göre, hisse senedi fiyat düşüşleri normaldi, İMKB de en kötü haftasını yaşadı şişkin olan fiyatlar şimdi gerçek değerlerine inmeye başlamıştı. Onun için müdahale edecek ve kurtarılacak bir durum yoktu. özelleştirme de borsaya fazla bir zarar veremezdi. Başlangıçta belki biraz etkisi olabilirdi ama uzun vadede mutlaka borsanın gelişmesini sağlayacaktı. Bu görüş daha çok tahvii ve Hazine bonosu üzerine çalışan aracı üyeler tarafından dile getiriliyordu. Hisse senedi ile uğraşanlar göre de fiyat düşüşlerine hükümetin "yanlış özelleştirme taktiği yol açmıştı". Fiyatlarda herhangi bir şişkinlik de yoktu. Onun için borsayı yine hükümet kurtarmalıydı. Kamu bankaları devreye sokularak portföylerine ya da yatınm fonlarına alım yaptırmalıydı ya da özelleştirmenin kesin bir programııu açıklamalı, yanlış reklam ve tanıtım kampanyalanndan vazgeçmeliydi. Bu görüşe karşı çıkan özelleştirmeden sorumlu Başbakanlık Damşmanı Cengiz tsrani ise, şunları söylüyordu: "Borsada fiyatlar temmuz ve ağustos ayında şişkindi. Onun için düştü. O zaman düşmeseydi şimdi dış borsalardaki gelişmeler Üzerine diismeye başlayacaktı ve zarar edenler çok daha fazla olacaktı. Bizim sözümüzle borsada fiyatlar duşmez, çıkmaz da. Benim borsayı kurtarmak için emir verebileceğim bir banka da yok. Hem niye vereyim. Ben bir danışmanım. Borsada fiyatlan ben düşürmedim ki. New York Borsası'na da biz mi etki yaptık?" UZMANINYORUMU GaçM hafta ÖM8U hafta 122 S3« rMSatVMTL 2J66af4MİL IHkhıaM 311hhıaaıt Altın ve döviz fiyatları seçime kadar tırmanacak 39 yıldır çeşitli kuruluşlara ve basma altın ve döviz fiyatlan ile bu piyasalardaki haberleri veren Dünya Haberler Ajansı'nm Sorumlu Mudürü Hakan Tanrısever, altın ve döviz fiyatlanndaki artışın seçime kadar süreceğini söyledi. Kapalıçarşı ve Tahtakale piyasalarını yakından takip eden Hakan Tanrısever alıın ve döviz piyasasında geçen haftanın yorumunu şöyle yaptı: "Seçimlere kadar altın ve döviz fiyatlarının artacagına garanti gözüyle bakılıyor. Çiinkü parasını enflasyondan korumak için kırsal kesim altına, kenlsel kesim ise «iövize )atınm yapıyor. Seçinılerden sonra gelecek zamları da hesaba katan büyük sehirlerde yaşayan vatandaşlanmız, küçük tasarruflannı sürekli olarak dövize çeviriyor. Altın fiyatlanndaki artışın bir diğer nedeni de Basra Körfezi'nde sürekli tırmanan gerginlik. Bu hafta altın, dışandaki olaylara paralel olarak tırmandı. Altın fiyatlanndaki artışın diğer bir nedeni ise Kapalıçarşı'da uzun süredir beklenen kaçak altın girişinin gerçekleşememesi. Piyasada altın sıkıntısı çekiliyor ve talep sürekli artıyor. Dolar ve diger yabancı paralardaki artış ise küçük tasarruflannı bankada değerlendiremeyen vatendaşın dövizi secmesinden kaynaklanıyor. Artık 23 milyon liralık tasarruf sahipleri banka faizi yerine dövizi tercita ediyoı. Pamukbank looks forward to meeting you PAMUKBANK iyi ba n ka d ı r KONUT HİZMETLERİ SANAYI ve TIC LTD STI En<o Aksu iş Hanı, Kat.5, Karaköy istanbulTel: 144 8 8 01*151 92 87*151 4 2 52