Katalog

21 EYLÜL 1986 Ozetle KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 2. Uluslararası Bilsak Caz Şenliği HAYVANLAR ÎSMAİL GÜLGEÇ \ BlEAk; . BİRAZL BertoluccVnin filtni izin bekliyor halyan yönetmen Bertolucci'nin 1984te çektiği ve gösterüdiği ülkelerin sanat çevrelerinde büyük ilgi gören fümi "1900" geçen yıldan beri Türkiye'de gösterilmek için izin bekliyor. 1985 yüı ekim ayında Film Pop adlı firma tarafından ithal edilen fîlme sansür kunılu "Bır sınıfın diğer bir sınıfuzerine tahakkümunu özendirdiği, bu konuda propaganda yaptığı, cinsel ilişkileri genel ahlaika ters anlayısla yansıttığı, içki, kumar ve uyuşturucuya ozendirdıği, şiddet ve vahşet ögelerini kullanarak toplumun ruh sağlığını bozucu nitelik taşıdığı" gerekcesiyle izin vermemiştl Fırma bunun üzerine idare mahkemesine başvurarak filme gösterim izni istedL Gösterim izni çıktığı taktUrde, ttalya'nın 1900yihndan 2. Dünya Savaşı sonuna kadarki tarihini konu alan film bu sezon sinemalarda gösterilecek. Şenlik, cazseverleri coşturucu adlarla dolu folkloruna soktuğu ulusal türü tangonun vazgeçilmez çalgısı bandoneonla (bir tür akordeon) çok daha değişik şeyler anlatıyor Dino Saluzzi. Şenliğe bü yıl Avusturya'dan katılan "Air Mail" Dortlusu'nun ünlü ABD'li kontrbasçısı Mike Richmond, Stan Getz, Dizzy Gillespie, Elvin Jones, Art Farmer, Chet Baker ve daha pek çok adla birhktelikleri ve yaptığı yuzden fazla plakla tanınıyor. Jack De Johnette in "Directions" adlı grubunun, Charlie Mingus'un ölümünden sonra kurulan "Mingus Dynasty" topluluğunun basçısı ve muzik yonetmeni. Almanya'dan tek basına katılan Albert Mangelsdorff, Alman cazıru tek başına temsil edecek çapta bir sanatçı. Ülkemize bundan önce 1960'larda beşlisi ile, 1971'de on bir cazcıdan oluşan "Alman Yüdızlar Toplulugu'"nun başında ve 1974'te dortlusü ile olmak üzere uç kez gelen, ne yazık ki hiçbiı inde dinleyemediğim bu usta tromboncu, daha sonraları geliştirdiği tek başına konser verme tekniğiyle un kazanmış. Emin Fındıkoglu'nun deyişiyle Mangelsdorff, "tek başına en az dört bes kişilik bir bakır üfleme 4M V / / 2. Uluslararası Bilsak Caz Şenliği, 26, 27 ve 28 eylülde İstanbul'da, 29, 30 eylül ve 1 ekimde Ankara'dan yapılacak. Bu yıl şenliğe sekizi yabancı, biri yerli, dokuz topluluk katılıyor. Tromboncu Mike Zwerin, Brezilyalı Hermeto Pascoal, piyanist Armen Doneıian ve bandoneoncu Dino Saluzzi şenliğin en ünlü adları. SADETTİN DAVRAN Bilsak'ın yaradana sığınıp ilkini geçen yıl bugunlerde unutulmaz toplulukların katılması ile parlak biçimde gerçekleştirdiği Uluslararası Caz Festivali'nden önce, ülkemizde neden caz şenliği duzenlenmediğini merak eden yabancı caz sanatçılarımn olsun, dostların olsun sorularına bir türlu yanıt bulamazdık. Bir yıl geçti ve birkaç gun sonra bu kez İstanbul'da (26, 27, 28 eylül), sonra Ankara'da (29, 30 eylul, 1 ekim) yinelenecek olan 2. Bilsak Uluslararası Caz Şenliği'ne katılacak topluluklar, yine pek çok cazseveri heyecanlandıracak adlarla dolu. Bu yıl şenliğe 8'i yabancı, l'i yerli olmak uzere 9 topluluk katılıyor. Caz dunyasında birden fazla yönuyle tanınan ünlü ABD'li Mike York'ta daralmaya başlayan Zwerin, artık Paris'tedir. Kendisini çok daha iyi hissettiği bu kentte çok daha yoğun bir sanat yaşamı olacaktır. Yazarlık, Konservatuvarda oğretim uyeliği ve kurduğu çeşitli topluluklarla aralıksız caz. 50'sini bile doldurmadan, yalnız görunüşu ile değil, muzikal birikimi ve sanatcı kişiliği ile de çoktandır Brezilya cazırun "gurusu" olarak tanınıyor. Flutcu, piyanist, gitarcı Pasocal, bu çalgıların her biri ile solo konserler verecek denli yetkin bir sanatçı olmanın yanı sıra Antonio Carlos Jobim, AJrto Moreira. Milton Nascimento, Tania Maria başta, pekçok unlu Brezilyalının aşağı yukarı her plağmdaki duzenlemelerden birçoğunun ve soloların sahibi. Hermeto Pascoal'ın KİM KİME DUM DUMA BEHiç AK 0/VEMLİ 6İŞ< YutCMUŞ... BUM.RRIU A/£0£Hİ Hermeto Pascoal, henuz Hikmet Şimşek'in yurtdışt turnesi Devlet Sanatçısı ve Orkestra Şefl Prof. Hikmet Şimşek'in iki ay sürecek yurtdıp turnesinde yöneteceği konserlerde 9 Türk bestesi de seslendirilecek. Şimsek, ekim ayı içinde Kuba, Meksika, Brezilya, Arjantin ve Şili'de konserler yönetecek. Kasım ayında Macaristana geçerek YunusEmre Oratoryosu 'nun plak kaydını yapacak. Hikmet Şimşek, daha sonra Japonya'da dört konser yönetecek, Bir de televizyon programı yapacak. Efes üstüne yeni bir kitap Efes kenti üstüne yeni ve ilgi çekici bir kitap yayımlandı. Topkapı Müzesi Müdürü Arkeolog Sabahattin Türkoğlu'nun hazırladığı kitap, "Efes'in 3000 Yılı" adını taşıyor ve tarih içinde önemli bir rol oynamıs bulunan bu kentin geçmişini, kolay okunur bir hikâye üslubu içinde anlatıyor. Daha önce Edirne, Efes ve Ayasofya muzelerinin müdürlüğunde bulunmuş olan Türkoğlu'nun kitabı, Efes kenti ve kaItntılanyla ilgili bir dizi resim ve planla ayrtca değerlendirilmiş. Nijerynlı yazar, Amerikan Akademisi 9nde Nijeryah oyun yazan, romancı ve ozan Wole Soyınka, Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi üyeliğine alındu Soyinka'mn Amerikan Akademisfne kabul edilen üçüncü Afrikah olduğu belirrildt Nijerya'nın Lagos kentindeki ABD Büyükelçiliği'nden verilen bilgiye göre, Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi'ne daha önce eski Senegal eski Devlet Baskanı ve ünlü ozan Leopold Sedar Senghor ve NijeryaU romancı Chinua Achebe kmbtti edilmiştl ' ÜNLÜAD Bukez Bilsak Caz Senhği'nde dtnleyeceğimiz ünlü cazcılardan biri de, Brezilyalı flütçü, piyanist, gitarcı Hermeto Pascoal (solda.) Amerikalı tromboncu Mike Zwerin ise, senlikte "Zip" adlı üçlüsüyle çalacak. Zwerin ve üçlüsü "Zip", 1969'dan bu yana Fransa'da yaşayan ve türlu nedenlerle yaşamlarını bu ülkede sürduren ABD'li CuZ sanatçılannın bir anlamda "cemaat liden'. Tromboncu Zwerin'in sözcüklerle oynamayı seven dili ile "Chamber Rock" ya da "RockingChair Jazz' olarak tanımladığı bir caz çalıyor "Zip". "Oda Rock'u" ya da "Sallanır lskemle Cazı", "Chamber Rock", Zvverin'in yaşadığı ülkenin dili ile söylendiğinde ise sabahlıkla da dinlenebileceği izlenimi veren bir ses uyumu kazanıyor: "Rock de Chambre". Usta tromboncu Zvverın, aynı zamanda usta bir yazar. Haftada bir yazdığı "Herald Triâune" başta olmak uzere önde gelen pek çok gazete ve caz dergisinde köşelerin ve keskin toplumbilimsel gözlemlerle dolu 6 kitabın yazan. Zwerin'in caz yaşamı, çok erken yaşlarda New York'ta başlıyor. 18'indeki oğrenci Zvverin, yetenek keşfetmeye çok erken başlayan 19'undaki Miles Davis'in Gerrj Mulligan, Max Roach. Lee Konitz ve John Lewis'ten oluşan ünlu "Birth of the Cool" topluluğunda iki haftalığına çalması için gösterdiği kararb tutuma hayır diyemiyor. Zwerin'ın caz vaşamı iki kez kesintıye uğruyor. İkisi de tek vârisi olduğu orta irilikteki çelik kumpanyasının baba zoru yöneticiliği için. Ama bu kerhen işadamlıkları uzun sürmuyor. Slide Hampton'un yerine Maynard Perguson topluluğuna katılıyor, 1950'lerde Claude Thornhill'le çalıyor, Earl Hines'la 6 haftalık unlu Rusya turnesine çıkıyor. John Levds'le, Elvin Jones'laçahyor. 1964'te Kurt Weil'dan derlediği ve düzenlemelerini yaptığı "Berlin Tiyatro Şarkılannın Caz Uyarlamalan" adlı unlü albumünu Thad Jones ve Eric Dolphy'nin de yer aldığı bir altılı ile dolduruyor. 1969 ve New Miles Davis'in unlu "Live Evil" albumünde bugunun birçok yıldızı ile (Keith Jarrett, John McLaughlin) çalmakla yetinmez, pek çok parçanın düzenlemesini de yapar. 1973'te yeniden Sao Paolo, 1976 yeniden New York, birçok ünlu ABD'li ile birliktelikler, artık Rio ve yalnızca kendi muziğini çalmakta Pascoal. Bu yıl şenliğe cazın New York'undan katılan "Essence" topluluğunun kurucusu piyanist Armen Donelian'ı, 1980 yilında Jstanbul'da bir konser veren Bill> Harper Beşlisi'ni dinleyenler u n u t m u ş olamaz. Yıllardır ABD'de günümuz cazının en seçkin adları ile canlı ya da kayıt yaptığı pek çok çalışmayla adından giderek daha çok soz ettiren bir sanatçı Donelian. Mango Santamaria topluluğunda başladığı profesyonel yaşamı, Lionel Hampton, Chet Baker, Sonnj Rollins topluluklan ile surdu. 4 yıllık Billie Harper birlikteliğinden sonra, kendi topluluklannı kurmaya başlayan Donelian'ın, ünlü basçı Eddie Gomez ve 1984'te Joanne Brackeen ile ulkemizde de çalan ünlü davulcu Billy Hart'la yaptığı albüm ("Stargazer") ve verdikleri Carnegie Hall konseri, buyük ilgi gördu (1981). 1984'te bu kez beşlisi ile Carnegie Hall'de bir konser daha veren Donelian'ın "Essence"ı son yıllarda guncel toplulukların aranan solistleri saksofoncu Dick Oats, basçı Ed Schuler, davulcu Keith Copeland'ın yanı sıra bır suredir çahşmalannı New York'ta surdüren vurmalı çalgılardaki yetkinliğini yakından tanıdığımız Arlo Tunç'tan oluşuyor. Şenliğin ikinci Latin topluluğu çokuluslu. Arjantinli unlu bandoneoncu Dino Saluzzi ile unlü ttalyan trompetçi Enrico Rava'nın adlarını taşıyan beşlinin muziği, pek çok yönüyle ilgi çekmeye aday. Arjantin'in dunya Caz dunyasında birden çok yönüyle tanınan Mike Zwerin ve üçlüsü "Zip", Fransa'da yaşayan Amerikalı caz sanatçılarımn bir anlamda "cemaat lideri" sayılıyor. Usta tromboncu Zwerin, aynı zamanda usta bir yazar. Zvverin, birçok gazete ve dergiyle altı kitabın yazan. çalgüar topluluğu çalıyormuşçasına bir etki yaraııvor." Solo çalındığında, gerçekten çok kendine ozgu bir tını ve atmosfer yaratabilen trombon ile Mangelsdorffun tek kişilik gosterisi, sanıyorum şenliğin ilginç yanlanndan biri olacak. Geçen yıl son anda çıkan bir engel yuzunden şenliğe katılamayan Isveçli topluluk "Crystal Eagle"ın kurucusu, saksofoncu Llf Andersson. Canlı bir caz yaşamı olan Isvec/in en iyi piyanisti olarak tanınan Lars Jansson, Goteborglu. Evan Svensson'un gitar, Christian Sperin'in bas, Magnus Grahn'ın davul çaldığı beşli, ülkemizde az tanınan, oysa oldukça sıcak Iskandinav cazından çağdas bir repertuar getiriyor. Caza düşkün Polonya'dan genç bir dörtlü "New Presentation", uluslararası şenliklerde her zaman yakın ilgi gören Doğu Bloku cazı ile tanışmamış olanlar için iyi bir fırsat. Polonya TV ve radyolarında sık sık yer alan topluluk, 1985'te Almanya'da yapılan Uluslararası Genç Cazcılar Yarışması birincilik ödulu sahibi. Dortlünun piyanisti Wojciech Niedziela ise Uluslararası Caz Piyanistleri Festivuli birincisi. Bu yıl ulkemizi tek topluluk temsil edecek, İstanbul Caz Dortlusü. Geçen yıl kurulan topluluk, değerli sanatçılardan oluşuyor. İstanbul Devlet Konservatuvan'ndan sonra ABD'de Berklee Muzik Okulu'nda eğitiminı surdüren piyanist Ali Perret, dinleyenleri yeteneğı ile şaşırtan genç trompetçi İmer Demirer, kontrbasçı Yaz Baltacıgil ve NükhetNeşet Ruacan topluluğundan tanıdığımız davulcu Selira Selçuktan oluşan dortlu, geçen mart a>ı sonunda Romanya'nın Sibiu kentindeki Uluslararası Caz Festivali'nde ulkemizi temsil etti ve olumlu eleştiriler aldı. Repertuarlarının ağırlığını Ali Perret'in besteleri oluştumyor. PİKNtK PÎYALE MADRA O FAL BAKAH «ADINİIN DEDIKLERf' K1E NAS1L fMAMABILl'GSİMl'Z? NELER OLABILE CEGİN1 <IM BILEBIÜR «1'? FALO OLMAK LÂZIM. fflZU GAZETECİ mcDET ŞEIS Sabohın hüne öoğru pai<rt\\cr boşlaaı. Buniur ğ l e i i t>i gece ç r r a ar, sooro baöırmoıör, kafuner, Kapt tekmeıemeler... Cam Ş lannı bekierken bertinn zu çaidı. ğe Moda Sineması'nın yeni filmleri Moda Sineması'nda 2228 eylül tarihleri arasında gösterilecek filmler belirlendi. Hazırlanan programa göre saat 10.00'daki SabahSineması'nda Windust'un yönettiği 1950 yapımı "öldürulecek Kadın " adlı film hafta boyunca gösterilecek. Diğer seanslarda ise Zinneman'ın 1966 yapımı ve 4 Oscar ödüllü Thomas Moore'un yaşammı konu olan "Her Devrin Adamı" üe 1969 yaptmı Peckinpah'ın "Vahşi Belde" adlı filmi izlenebilecek. (UBA) P''"o^ ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACl r ' l y/\ î/A^ ; N V > Sema Grubu îtalyn'da Konya Kultür ve lurizm Derneği Sema Grubu ve Istanbul Türk Klasik ve Tasavvuf Muziği Tophuuğu, İtalya'nın Sardunya Adası 'na gitti Sardunya mahalli yönetimi ve Cagüari Belediyesi'nce düzenlenen "1986 Yaz Kultür Programı"na katılacak olan sanatçılar 23 eylüle kadar sürecek program çerçevesinde Eski Roma Tiyatrosu'nda Mevlevi gösterileri yapacak ve Türk Klasik ve Tasavvuf Muziği konserleri verecek. (ajı.) AĞAÇ \AŞKEN EĞİIİR KEMAL GÖKHAK TARIHTE BUGUN MÜMTAZ ARIKA* I N Veh'nm 21 Eylül KAR ADAMI YETİ "GERCEK Ml? ' İ fl4« £t//5 « 4 ^ »£>/4M/ 'A/M/ eÖeÜLDÜĞİİMÜ İPDİA ETTİ. StR HOWA&D Btl&y BAŞKANLJ6tN£>Aa INGİUZ G/SUBU, 6ŞOO MEIHk TU. MLAVUZLARI OLAN NEPALUj "O fCARLARIN VAHÇl ADAMtPIR" PEMİŞ,P£K ŞAfıeAMM/ÇTt. İKİ AYAÜ. ÜSTİİMOE YÜRÜYEM,UZUN TUYLÜ,SİVgı HAFAU YARAT1K, MOOLMC. BHS IMSANDAN ÇOK I&>Û. SCUgAKJ YtLLAE DA,AYW KOkluDA BA2.I ClP. Dl AKAŞniSAyVILAK YAPlLACAKf AYA< İZI BİLE BULUNACAtO~l(EN £A£PA\ ANCAK, NBPfiL DİUNPE 'YETİ^PENEN YA/3AT7K ELE GEÇİfZİL£*4İyEC£Kt8İ/Z £PSAAJ€OCAISAK /(ALACAfCrt. Sağda, bır Nepal hıpınayındakj ona aıh olduğu sanılar> lcpfa dertşı görütujfor. MEIİN AKPINAR NIVRASEREZLİ Müzikli Güldürü YeniO) DEVEKUŞU KABARE KandemirKonduk %ncten: MetinAkpınar 5 0 YIL ÖNCE CUMHURİYET Kultür Bayramı kutlu olsun Bugün dıl inkılabımn yıldoniımü ve Turk dili bayram günudur. Tarihinin büyükluğunden duyduğu gurur içinde dılinın zenginliğini anlıyan her Türk münevveri bu sabah yurdun ufuklarına doğacak guneşle beraber kendı vicdamm aydınlatacak genç ve inkılab guneşinı de sevgi ve saygı ile selamlıyacaktır. Bu selamda Turk bılgısıne olduğu kadar dünya ilmıne de bır hürmet vardır; çünkü dil inkılabı, son verimile yalnız Türk zekâsı adına değil, arsıulusal bilgi 21 Eylül 1936 hesabına da şereflı bır kazanç olmuştur. Eğer mülkî ve siyasî istiklâlım harb meydanlarında kazanan bir milletin kültürel ve fikrî hurriyetini irfan sahasında ele geçirmek için kendine, kendi öz dil kaynağından, zengin ve modern bir beyan vasıtası bulmanın temelini attığı gün 19361986 bayram yapması bır hak ise; artık bilerek ilelebed ve dilediğı gibi tasarruf edeceği büyük medemyet dilini kat'ıyetle tesbit etmiş olacaktır. Ötedenberı bu sütunlarda daima ıddia edegeldiğimız veçhile Türk milletinin esasen dili yok değildir. Gİ5E TEL:14O 54 58 148 26 0 6 BHETLER S/flTLMAKlADIR. HER GECE 21.3C?DA 3 EKIM'DE HARBIYE KONAlCTA