Katalog

CUMHURİYET/4 KÜLTÜRYAŞAM 23 TEMMUZ Ozetle 1986 TELEVİZYON 18.15 Açıhş 18.16 Eğitim Önlisans Programı Yrd. Dot,. ür. Kudret özdas "hen Bılgısı" ve Doç. Dr. Cemalettın Şahın "Sosyal Bılgıler" derslermı verıyorlur. Müzik iizemıe dtişütımek Karikatürcülerimize Müzikçi de, taşıdığı sorumluluğun doğal gereği olarak, bu sanatın, meslek edindiği, yaşamını bağladığı müzik sanatının sorunları üzerinde düşünmek, bu konuda bol bol okumak, yazmak zorunda saymamalı mı kendini? ÜNER BtRKAN Raymond Loewy ve ürünleri Çağdaş ABD'nin görünümünü değiftiren adam olarak tarihe geçen Raymond Loewy, sanayi tasarımı mesleginin yaratıcısıydı. Skylab'dan GC1 elektrikli lokomotife kadar tasanmlan olan Loewy, Coca Cola şişesiyle dünyamn dört bir yanında gitmedik yer bırakmadı. Müziğın sorunları üzerinde düşünmenin, yalnız düşünmenin değil, düşündüklerini yazıya dökmenin ülkemizdeki eksikliğini hep duyar, bunun gerekli, zorunlu olduğuna öteden beri inanırım. Başka türlü düşünebilir miyiz? Bir öykücünün ya da romancının yazın sorunlanyla, bir ressamın, heykelcinin, tiyatro adamının, bu sanat dallarının sorunlanyla ilgilenmemesi akıl alacak şey midir? Müzikçi de o konumda değil mi? O da, taşıdığı sorumluluğun doğal gereği olarak, bu sanatın, meslek edindiği, yaşamını bağladığı müzik sanatının sorunlan üzerinde düşünmek, bu konuda bol bol okumak, yazmak zorunda saymamalı mı kendini? Bu önemli konu, son günlerde okuduğum, seçkin iki müzikçimizin kaleminden çıkmış iki ilginç yazı dolayısıyla, bir kez daha gündeme geldi. Yazılardan birini, ülkemizin tek müzik dergisi olan "Orkestra"nın mayıs sayısında, ötekini de, "Adam Sanaf'ta okudum. Sayın önder Kiitahyalı ile Sayın Timur Selçuk'un, genelde paylaştığım görüşlerini özetle belirtmeyi, görüşlerimi açıklamayı görev sayıyorum (I). Düşiinee üretimi Sayın Kütahyalı, "Llszt'ln Düşündürdükleri" başlıklı yazısında şu görüşleri öne sürüyor: (Müzikte) En büyük eksikliğimiz, müzik konusundaki düşunce üretiminin yetersizliği, bu alanda temel sorunlarımızı yönlendirecek tartışma ve arayışlardan uzak kalınmasıdır. 1930'larda ve sonraki on yıl içinde, müziğe ilişkin düşünce üretimi bakımından da bir atılım yapmıştık. Daha sonra, oldukça uzun bir durgunluk dönemi geçirdik; 1960'lardaki kısa ve geçici "uyanma"nın arkasından, bu sorunlar üzerinde gene durup düşünmez olduk. Egitim bozuluyor Günümüzde, müzik alanındaki sorunlarımıza yenileri eklendi: Genel ve mesleksel müzık eğitimi, gun geçtikçe bozuluyor. Diş ülkelere sanatçı göçünü önleyemiyoruz. TRT, evrensel müziği halka tanıtma ve sevdirme misyonunu çoktan yitirdi. Kötü müzik kavramını ve topluma verebıleceği zararları anlatmanın güçlüğü, müzikçiler çevFederal Almanya'nın Duisburg resinde ağırlığını duyuruyor. kentinde, Kilise Gelişme HiztnetBütün bu sorunlar karşısında, müzikçilerımizin lert'yle Exile Kültür Bürosu taurettiği düşünceler, inandırıcı, yol gösterici, çö rafından düzenlenen "Cennetin züm getirici olmaktan uzak kalmaktadır. Müzik öbür Yarıst" (Erkek Dünyasmkitabı yayını yetersizdir, müzik kitapları yavaş sa da Kadımn Günü) adlı karikatür tılmaktadır. önemli kitaplarla yazıların okunma yarışmasında Ttirkiye'den Erhan sında, tartışılmasında ve eleştirilmesinde genellikle Tlırgul ve Necati Abacı da ödül geç kalınmaktadır. kazandı. Bilindiği aynı yarışmaGeçmişe duyulan, gerici özlem ülkemizin gün ya katılan gazetemiz karikatürdemindedir. Bu özlem, dilde, inançta, giyimde, beculerlnden Kâmil Masaracı'nın ğenide ve dünya görüşünde bütün gücüyle kendi yapıtı da ödüle değer buni belli etmektedir. lunmuştu. Büyük bir dayanışmayla Bu gözlemlerin arkasından, şu sonuçlara varıyor Sayın önder Kütahyalı: Büyük bir dayanışmayla, yoğun ve yaygın bir biçimde gerçekleştirilecek olan sanat etkinlikleri, müzik sorunlarımıza çözüm getirmenin özüdür. Her müzik sanatçısı, bir yandan büyük bir doğrulukla işini yaparken, öbur yandan da, ülkemizdeki müzik sorunlarını düşünmek ve düşüncelerini işleyip çevresine iletmek, karşısındakileri inandırmaya çalışmak zorundadır. Müzik sanatında başı çeken bir ülke olmamızda asıl etken, "düşünce"nin itici ve coşturucu gücüdür. Sürekli düşünmek, doğru ve güzel söylemek ve inandırmak, bütün sorunların üstesinden gelecektir. Müzikçilerimizin genelde okumaya, meslekleri üzerinde düşünmeye, düşündüklerini yazıya dökmeye eğilimleri olmadığı yolundaki gözlemimi, inancımı pekiştirdi Sayın Kütahyalı'nın bu görüşleri. Kendisi de müziği meslek edinmiş kişilerdendir, bunları benden çok daha iyi bilir. Müziği yaşam uğraşı olarak seçmiş olanlar arasında inanç birliği sağlamanın, onları (birbirlerini kırarcasına çatışmak yerine) birbirleriyle dayanışmaya, oda toplulukları içinde bir araya gelmeye, ülkemizin gün geçtikçe daha ciddileşen müzik sorunları üzerinde düşünmeye, yazmaya zorlamanın gerekliliğine inandığımı daha başta belirtmiştim. Sorunların iyice yoğunlaştığı, karmaşık bir görünüm aldığı bugunkü gibi bir dönemde, bu tür bir zorlamaya, yüreklendirmeye her zamankinden çok gerek duyuyoruz. "Orlam nerede?" diye mi soruyorsunuz? Yalnız "tek mü7İk dergimiz"in değil, sanat dergilerinin, sanata ağırlık veren gazetelerimizin sayfaları, böyle bir gelişme için en uygun ortamdır. Yeıer ki, düşünen kafalar, ışleyen kalemler çıksın ortaya. (1) Orkestra, Mayıs 1986/ sayı 153; Adam Sanat, Temmuz 1986 / Sayı 8. Almanyofdan ödül ' 19.00 Haberler î 19.15 Şirinler i 19.40 Erzurum Kongrcsi * 1919 yılı temmuz ayımn 23 gününde pek mülevazı bir okul salonunda loplanan ', Erzurum Kongresı, Milli Kurlulus savaşımızın en önemli kllomelre taflartndan bırıdır 20.00 Erzurum Radyosu Yurttan j Sesler Toplulugu 20.30 Haberler 21.00 Hava Purumu 21.15 Strauss Ailesi 22.05 Müzik Atbano'nun Türkıye Konserı Şükmn Kurdakul imzalıyor Bilim Kitap ve Sanat Evi'nin Karamürseldeki yerinde düzenlenen imza gününe Şükran Kurdakul katılıyor. 26 temmuz cumartesigünü saat 16.0019.00 arasında gerçekleşecek imza gününde Kurdakul, yeni çıkan kitaplan ve öteki yapıtlarını imzalayarak okurlannın sorularını yanıtlayacak. 23.00 Cinayet Dosyası Yeğeni Gradv'nin bır Broadway ovununun muhasebedliğini aldığmı Oğrenen Jessika, şehre gıderek ovuncularlo lanifir. Eski bır vıldız olan Rila Brıslol bu oyunla yenıden sahneye döneceklir. Oyunda kızı Patti'mn de rolu vardır. Ama Patlı'nın bır soyguıuu lara/ından sduhlu yaralanması, oyunun akıbelım lehlıkeye dıişürur. Jessika ıse bu saldırmın haska nıyelle yapıldığını düsünmektedır 23.50 Haberler 24.00 Kapanış İzleyici Gözüyle Coca Cola şişesini yaratan Loewy //. kanala gerek var mı? Bugünku TRT'de "II. kanaV'ın gereklıliğı larlışılır. önce lek kanaldan yayın yapan lelevizyon programları doyurucu mudur ki bir ikıncı kanala gerek vardır Kalitelı yerlı yapımlar, ktiltür ve sanal içerıklı programlar, eğıııcı ve bıllmsel belgeseller, araşlırmaya yönelık ve gerçekçı haber programları; lelevızyonun yayın süresıne sığmayacak kadar çok mudur kı II. kanala gereksinme duyuluyor. Sanırım, bunları TRT'den ıstemekle çok büyük bır haksızlık yapmış soyılmayn. Hazır yenı bır kanal açılıyorken... GÜRCAN ÖZ • ÇANAKKALE ABD'nin çehresini değiştiren adam 19507/ yıllarda Loewy ve arkadaşları, diş fırçalarından otomobillere ve uçaklara kadar birçok gündelik eşya ve aracın görünüşünü kökünden değiştirmişlerdi. Amaçları aynı işlev, kalite ve fiyattaki iki maldan birine 'güzellik' kazandırmak ve sattırmaktı. Kültür Servisi Kısa bir süre önce ölen Raymond Loevvy, çağdaş ABD'nin görünilmünü değiştiren adam olarak daha şimdiden tarihe geeti. Sanayi tasarımcısı Loewy'nin gcrçekleştirdiği en üniü tasanmlar arasında Coca Cola şişesi, 1930'Iarda GG1 elektrikli lokomotifi, 1950'lerdc Studebakcr arabalarının Avanti modeli ve 1967'de NASA'nın uzay laboratuvarı da yer alıyor. Raymond Loevvy, Viyanalı bir gazeteci babanın ve Fransız bır annenin çocuğu olarak 1893'te Paris'te doğdu. Daha on beş yaşındayken yüz mctre kadar uçan bir model uçak yapan Loevvy, giderek elli yılı aşkın bir zaman Anıeıikan yaşanıının gorunumunu deği^tırecek olan bir sanayi tasarımı hareketi yaratacaktı. 1950'lere gelindiğinde, Loevvy ve arkadaşları, diş fırçalanndan otomobillere ve uçaklara kadar birçok gündelik eşya ve aracın görunuşunu kökünden değiştirmişlerdi bile. Loevvy'nin 1930'larda kuıduğu sanayi tasarımı şirketi, ABD'nin en etkili kuruluşu olduğu gibi, giderek dünyanın da en buyük sanayi tasarımı şirketinedonııştü. Ancak 1970'lerin sonlatında New York'taki etkinliklcrine son veren şirketin Paris bürosu da 1984'te kapandı. Loevvy'nin, sanayi tasarımı alanındaki etkisi ilk kez 1920'lerde hissedildi. Gestetner fotokopi makineleri konusundaki başarısından hemen sonra Loevvy, o güne kadar gerek renk, gerek biçim bakımından sıkıcı nitelikler taşıyan buzdolabı, tükenmez kalem, yolcu treni, motosiklet, otobüs ve son olarak da uzay gemileri gibi yüzlerce ürün ve aracın biçimini değiştirmeye koyuldu. Loevvy, bir yandan artık bütün dünyanın tanıdığı Coca Cola'nın şişelerine danıgasını vururken, bir yandan da dikiş makınesi, yemek takımları, tost makineleri, elektrikli saatler, radyo vc TV aygıtları gibi birçok urüne kendine özgu biçimler kazandıracaktı. Sanayi tasarımı mesleginin yaratıcısı olarak da kabul edilen Loevvy, 1930'ların başlarında kurduğu kendi şirketini hızla genışletti ve 1935 yılında Coldspot buzdolaplarının dizaynıyla ılk buyuk başansını kazandı. İlk yıl 145 bin satan Coldspot buzdolapları ertesi yıl 275 bin satışa ulaştı ve Uluslararası Paris Fuan'nda dızayn dalında bırıncilik ödülü aldı. Raymond Loevvy'nin çalışmalarmdaki ilke oldukça basitti: "Aynı işlevi goren, aynı kalitcdc ve aynı i'iyata salılan iki malı duşündüm. Ilangisinin göriinıimü daha gii/else o daha fazla salacaktır." "A kdenizA kdeniz " Müzik Festivali Antalya Kültür ve Sanat Vakfı (AKSAV) tarafından 611 ekim tarihleri arasında düzenlenecek "AkdenizAkdeniz" Müzik Festivali'ne 16 ülkeden 1500'e yakın sanatçı davet edildi. Yarısmalı festlvale katılmak Isteyenleıin yapıtlarını 15 ağustosa kadar festival komitesine göndermeleri gerekiyor. Yapıtlar komite tarafından bir b'n değerlendtrmeden geçecek ve her ülkeden bir sarkı yarışma için seçtlecek. Yanşmada birinci gelecek parçaya Altın Portakal ve 5 bin dolar, ikinciye Güntüş Portakal ve 3 bin dolar, üçüncüye de Bronz Portakal ve bin dolar ödül verilecek. Festival kapsamında A kdeniz müziğinin özelliklerini belirlemek, tarihinl ve geleceğinl ortaya çıkarmak amacıyla bir de sempozyum düzenlenecek. (a.a.) RADYO ~~ X K I 1 05.00 Açıhş, pıogram ve kısa haberler 05.05 E/gı kervanı 05.30 Solısllerden bırcr jarkı. 06.00 Köye habeı ler. 06.10 üünaydın. 07.30 Haberler 07.40 GUnUn ıçınden 09.40 Arkası yarın. 10.00 Kısa haberler. 10.05 Reklamlar 11.00 Kısa haberler 11.05 Hafif mıl/ik. 11.20 TUrkUler ve oyun havalan. 11.45 Şarkılar. 12.00 Kısa haberler 12.05 Reklamlar 12.10 Türkçe • . Ö 7 İ Ü hafıf mü/ık 12.30 TUrk halk müziği toplu programı. 12.55 Reklamlar ve radyo programı. 13.00 Haberler 13.15 MUzık. 13.30 Bölgesel yayın ve reklamlaı. 14.45 lUrkUler. 15.00 Kısa haberler 15.05 ttğleden sonra. 16.00 Kısa haberler. 16.05 Çeşıth müzık. 16.20 I'ürküler. 16.40 TUrkçe s«7İU hafif müzik. 17.00 Kısa haberler 17.05 Köyümüz köylüınU/ 17.25 Bölgesel yayın ve reklamlar 18.00 Çocuk bahçesı. 18.15 Haftanın çocuk şarkısı. 18.20 Sııllaıı ı Yegah hıslı 18.50 Hafıf muzık vc reklamlar. 19.00 Haberler veolayların ıçınden 20.00 Yurtıatı sesler 20.30 Yenı bes,telerimız 20.50 Hafif müzık. 21.00 Kısa haberler. 21.02 Radyo ııyatrosu. 22.00 Tllrklller geçidi. 22.20 KUçtlk konscr. 22.40 Şarkılar. 23.00 Haberler 23.15 Gecenın ıçınden 00.55 OUnıln haberlerinden özetlcr. 01.00 05.00 Gece yayını. T R T I I 07.00 Açılış ve program 07.02 Solısilerden seçmeler 07.30 Haberler 07.40 TUrkUler ve oyun havalan. 08.00 Ikı solısUen şarkılar 08.30 Sabah konscri. 09.00 Türkuler. 09.15 Çocuk bahçcsı. 09.30 Çe>ıllı mılzık 10.00 Şarkılar 10.20 TürkUler geçıdı. 10.40 Bir eser inceleyelım. 11.00 Kadınlar toplulugu 11.30 Hafif mtoik 11.45 Erzurum Kongresi özel programı. 12.00 Şarkılar 12.20 Pıyano soloları 12.45 TUrkçe sözlü hafıf mUzık. 13.00 Haberler. 13.15 Çeşıılı mü/ık 13.45 Ikinci Mesrutiyetin llanı özel programı 14.00 Bır albUm. 14.30 Yabancı dıl dersı 15.10 Oda mUzığı 16.00 Bilcrck dinleyelim. 16.20 Arkası yarın. 16.40 lürküler geçıdı 17.00 Nışflburek faslı 17.30 KüçUk konser 18.00 TUrkülcr ve oyun havalan. 18.30 Bıhm ve teknolojide yenı ııfuklar 18.50 Çocuklar sarkı söylüyor. 19.00 Haberler ve olaylann ıçınden 20.00 Berabcr vc solo şarkılar. 20.30 Yabancı dıl dersı 21.30 Bağlama takımından oyun havalan. 21.45 Egıtım önlisans programı. 22.20 Hafif nıü/ik 22.30 Bir roman bir / ya/.ardan hikâyeler. 22.45 Türküler. 23.00 Haberler. 23.15 Berahcr ve solo şarkılar 23.40 Hafif müzik 23.55 Çarsamba konserı. 00.55 Program ve kapanış T R T I I I 07.00 Açıhş ve program 07.02 Hafif mllzik. 07.30 Sabah konserı. 08.00 Sabalı ıvın ımı/ık. 09.00 Haberler. 09.12 MUziklı dakikalar 10.00 Tempo. ll.OOÖğleye dogru. 12.00 Haberler. 12.12 GUnUn konserı 13.00 Beraber ve solo şarkılar. 13.30 Tıirk halk muzıgı toplu programı. 14.00 Konscr sauti 15.30 Caz müzigi 15.55 Haftanın çocuk şarkısı. 16.00 lilrk halk müzığı toplu programı 16.30 Iki solistten şarkılar. 17.00 Haberler. 17.12 Sızler ıçın. 18.00 Stüdyo FM. 19.00 Haberler 19.12 Müzik dllnyasından. 20.00 Her hafta si/lcrlc. 20.30 Caz dUnyası. 21.00 MUzık bılmecesı. 22.00 Haber ler 22.12 Gecenın getırdıkleri. 23.00 Bir konser. 00.30 Gece ve mUzık. 01.00 Program ye kapanış Tussaud'nun müsesinde yeni bir çehre Madame Tussaud'nun Londradaki unlü balmumu müzesine yeni bir konuk geldi. PrensAndretv'un yakında evleneceği Sarah Ferguson'ın heykeltıraş Karen Nevvman tarafından yapılan tam boy balmumu yontusu, Madame Tussaud'nun müzesindeki yerini aldı. Ferguson geçen mart ayında heykeltıraş Nevvman'a oturarak 45 dakika poz vermis ve Newman yontuyu üç ayda tamamlamıştı. BULMACA SOLDAN J/ Bır bıçimi buyUlterek ya da kilyUlterek kopya etmek için kullanıian bir ttlr cetvel. 2/ Bir deniz yolculupunda geminin ya da yllkUnUn gördüğu zarar.. tskı Mısır'da bir tanrı. 3/ Bır öğrenim kurumu... Hındistanda yaşayan yabani sığır. 4/ Güney Amerika'daki dağ sırası... Kalın ve kaba kumaş. 5/ Osmiyumun simgesı... Duman... llenme, beddua. 6/ Sanı... Sert bır içkı 7/ Bir saoyuncu. 8/ BUyUk, kocaman. Güney Amerika'nın kuzeyi jle Antiller'de konuşulan yerli dilı. 9/ Tahrik. VIKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ hn eski taşılların oluştukları jeolojik zanıan. 2/ Bankada hcsabı olanlara göndcrilen ödeme ya da çekme mektubu... Uyanık bır kısının, var sandığı ama gcrçckte yok olan olguları algılaması. 3/ "ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Daıresi"... Uğraş. 4/ lstatistikte uzıın süreli egilim. 5/ Rey... TüysUz bir çesit şeftali. 6/ Sıtıenıa ya da tiyatruda anıdcn yaratılan gülUnç durumlar... Bir para bınmi. 7/ Bır haber ajansının simgesi... Yiğit. 8/ Yedincı cennet.. Arap abecesinde bır harf. 9/ Iran'ın eski imparato Bastillt* Operası projesi retrospektif bir Giacometti sergisi düzenlendi. Daha once Paul Klee, Pablo Picasso, Ooya ve Rodin'le ilgili dev gösterilerin de duzenlendiği vaktf salonunda Alberto Giacometti'nin (solda), toplam 220 yapıtı sergileniyor. Sergide, sanatçınm erkek kardeşi ve yardımcısı Diego Giacometti'ye ilişkin bir yontu (ortada) ve annesini model alarak 191314'te yaptığı bir resim de (sağda) yer alıyor. Sergideki yapıtlar, Alberto Giacometti'nin 12 yaşında olduğu donemden olduğu yıla kadarki zaman dilimini kapsaması bakımından olağanustu bir ilgiyle izleniyor. /'• .«•' • GiaCOmettl tlin oo/» 220 yapitl r 'J ISVlÇrede tsviçre'nin Martigny kentinde200 milyon dolarlık Bastille Opeki Pierre Cianadda Vakfı'nda rası projesinin tamamlanması Londra mektubu yı... Futbolda bir •R Hçesi. • •A • • •• • • ? • • \v İM H S 1 M A D M ü L T A A ! N 6 M Keith Jarrett Istanbul'dan sonra Londraldaydı RAGIP DURAN LONDRA Adam taa lstanbul'dan kalkmış, Londra'ya gelmiş, konserine gitmemek neredeyse sivil suç. Beyaz pantolon, beyaz tişörtle çıktı sahneye. Sırtında, yine beya/ kazak, elinde havlu. Hal, tavır muteva/ı. Sempatikler şampiyonası yapılsa cn a7 gumüş madalya. Royal Pestival Hall'dc 5 bin insan, Thames kenarındaki guneşi bırakıp cazla bir kez daha evlenmeye gelmiş. Kcilh Jarrett, piyanonun Paul Klcc'sı bence. Şcmpanzeyle yılan karışımı bir varlık, dev siyah piyanonun önünde kâh martı, kâh kuğu. Gidiyor eller tuşlara, geliyor eller tuşlardan. Bale var işin içinde. Omu7İar dansöz, bel Lefter, sııt spiral yay. Ve rıizgârgülü, kıvırcık saçlı gulümser kafası. Piyano mu Keith'ın bir organı, yoksa Keith mi onun bir parçası? Görenler bilir, sevişirken piyanoyla, altına giriyor, ayağa kalkıyor, zıplıyor, fırlıyor, yatıyor. Namaz sonu salavatlarında, salonun sağı solu New Orleans. Bir guzel sinenıadır Keith Jarrett. Dipsiz orgazm kuyusunda fısıltı çığlıkları, sevinçli inlemeler biı türlu varmıyor suya. Filiz AN, "Böyle piyano çalmak herkesin harcı değil" diyor ve Jarrett'in 60'lardan bu yanakı zirvelerıni anlatıyor. Ben onun Bergen konserinde sulayıp yetiştirdiği ve plağında "isimsi/" olarak adlandırdığı uşşak makamına benzer oryantalarabesk çeşitlemesini bir ufağa mezc yapartm. Ashnda gözler kapalıyken trans mı diyoılar?Keith'ı dinlemek zaten bır buyuğe bedeldir. Üstclik arıstokrasının bu siyah beyaz orkide sesli enstrümanı, Keith'le yekvucut alunca gorsel bir şenlik yaratır. \Keith Jarıett, Komojen tepelerinde, papatya tarlasındaki gelıncık. Gö7 mutluluğu. Amerikalı zenci bektaşi dedesi. EiektrcL, bu kez sımdan bir kadın t)nlu tiyatro yönetmeni Antoine Vitez, bu uğraşa 20 yıl önce "Elektra" ile başlamıştı. Şimdi Chaillot Sarayı 'nda yönetmenliğinin 20. yılını yine bir "Elektra" sahnelemesiyle kutluyor. Vitez'in 20 yılda sahneye koyduğu 3 "Elektra"da da Evelyne Istria oynadı. MEHMET TEPE PARİS Paııs'te Chaillot Sarayı Ulusal Tiyatrosu'nun büyük salonunda, Eski Yunanlı ozan ve tragedya yazatı Sophoklcs'ııı "Elektra"sı sergılendı. Aynı anda yuzlcrce tiyatro olayının yer aldığı Paris'te, "Elektra"yı seçmemizin orıemli nedenleri var. "Elektra"nın yönetmeni Antoine Vitez, Elektra'yı canlandıran sanatçı ile yirmi yılda üçüncu ke7 değişik bıçımlerde aynı oyunu sunuyor ı/leyicıye. Ötc yandan, Vitez, sahne yonetmenliğine yiımi yıl önce ilk kez bu oyunla başlamıy Chaillot'nun sanat yonetmenliğinı ustlenmeden önce Devlet Yüksck Tiyatro Konservatuvarı'nda eğitimcilik de yapan Vitez, çağdaş hransız tiyatrosunda önemli yeri olan bir sanatçı. Şimdi biz, Vitez'in "Elektra" seruvenini yine onun Chaillot Tiyatrosu'nun gunlüğune yazdığı yazıdan öğrenelim. Dışadönük vc kışkırtıcı "Oyun, 1966'da buyuk ve geniş bir dekorla oynanıyordıı. Oyuncular, Evelyne Istria dışında, nerdeyse hareketsi/di. Evelyne, ortada, olaylann odak noklasını oluşturuyordıı. Sözler, dogrudan seyirciye söyleniyordıı. I971'de ise, sahne, iki merdiven urasındu kırınızı agaçtan uzun vc dar bir şerite benziyordu. Şerit, enlemesine bir geçitle bölunmüştü. İki ııcta, geçiş yeri olarak kullanılan bolumlerde, sabit iki projektor kıınıesi esil olarak ışıklandırmayı sağlıyordu. Oyun, seyirciye çok yakın oynanıyordu. Yiizlerimiz Mykene maskeleri gibi allın renginc boyanınışlı. l)ışadonuk ve kışkırtıcıydı oyun, metin sadece Sophokles'in nıelni degildi, parantcz aralarında Chrysa Prokopaki'nin güzel sesinden eski ve çağdaş Yunaneayla Vannis Ritsos'un dizelerinden parçalar eklenmişli. Bi/ Fransı/cada neyin antik, neyin modern oldugunu her zaman bilmiyoruz. Zorbalıga direni^ İlk sahnelemede, konu, yalnızca 5 yıl önce sona erıniş Cezayir Savaşı'ydı. Halkın somurgeci zorbalıga direnisi ve halk bir kadında kişilik ka/jınmış. Eski metni yorıımlayışımız, her şeyin yitirildigi sanılan bir anda kazanan 20 yaşında bir kadına ya da daha çok, Kateb Yasin'in öliimsÜ7 yapıtı Nejma'ya da bir saygıydı. İkinci sahnelemede soz konusıı olan, Yımanistan'dı. Hem çok eskilerde, hem de çağımızda ınanyak subaylarda kimlik kazanan 'sag'ın garip ve yabanıl diktatorluğu altındaki ülke. Bu kez Elektra, daha da yaşlanınıştı. Ama bu kez ne Cezayir, ne de Yunanistan. Yalnızca bir aile sorunu, banyoda işlenmiş bir cinayet, manto altına saklanmış bir silah, kurna/lık, kin ve unululmaz acı.. Elektra, her şeyden once aynı kadındı, yası artık bilinmiyordu. Kardesini katillerin elinden kurlardıgında daha bir çocuk muydu? Yoksa bir genç kız mıydı? Şimdi kaç yaşında? Evelyne Istria da onunla birlikte yaşlandı. Dünya onun çevresinde degişiyor. Zorbalar yeni adlarla sahneye çıkıyorlar. Bu kez, üçüncu kez, Elektranın öykusü sıradan bir evde, alışılmış eşyalar arasında geçiyor. Uzakta bugunku gorunumüyle Pire limanı. Evelyne, 20 yıldır bu dııvarlar urasındaıı bağırmakta..." Antoine Vitez, 'Elektra'yı yirmi yılda üç kez sahneledi için dünyaca ünlü 90 kadar sanat ve müzik adamı bir dilekçeyle Fransız hükumetine başvurdu. En başta Fransız besteci ve orkestra şefi Pierre Bnulez'nin imzasının bulunduğu dilekçede, opera salonunun Fransa ve dünyada kültür açısından çok önemli bir olanak yaratacağı belirtildi. Fransa Kültür Bakanı François Leotard'ın projenin tamamlanıp tamamlanmaması konusunda birkaç güne kadar bir karara varması bekleniyor. Bastille Operası'nın yapımına ocak 1985'le başlanmtş ve 19S9'da tamamlanması tasarlanmıştı. Ancak binanın yapımı aylar önce durdurulmuştu. L M O R 7 A S A L Ü u <=> N A V E R R T Ü R Manisa Kitapsaray'ı Manisa ilinde bulunan "Kitapsaray" Turkiye'nin en büyük kütüphaneleri arasında yer alıyor. Manisa Kültür Müdürlüğü'nden alınan bilgiye göre "Kitapsaray" da bulunan 26 bin 158 kitabın 5804 tanesi elyazmasu Kütüphanede en çok aranan eserlerin başında ise Meydan Larousse, Hayat ve Cumhuriyet Ansiklopedlleri geliyor. o W • & 0 S c K H L R HAVA DURUMU AIUUU InUUUl taMM ADMM MTUY» HUmUM TRAKM MlMU OİYMMMII EOUME IAMHM •URU MUI KMYA Açık Bulutlu Açık Açık Açık Açık Açık Açık Açık Bulutlu Açık Açık Bulutlu Açık 10* M* M* 34* 30° ır «• tr ır 21* ır ır tr tr ır ır ır ır ır tr ır 40* J1° 2t° sr rr ır AMSTEROAM : YaOmurlu ATİNA : Açık BAĞDAT : Açık BtiuHAD : YaOmurlu BEAL/N .' Bulutlu BONN : BuluUu BRÜKSEL : YaOmurlu CENEVRE : Açık CİDDC : Açık FRANKFURT : Bulutlu OİRNE : Açık KAHİRE : Açık KÛLN : Bulutlu LONDRA : YaOmurlu MADRİD : Bulutlu MOSKOVA : YaOmurlu MÜNİH : YaOmurlu NEW YOHK : Açık OSLO : YaOmurlu PARİS : Bulutlu RİYAD : Açık ROMA : Açık SOFYA : YaOmurlu Ş/Mf : Açık TEL AVİV : Açık 7OKYO : Bulutlu TRABLUSOARP: Açık ZÛRİH : Açık 25° 34° 46° 28° 27° 26° 25° 27° 42° 24° 35° 36° 26° 24° 29° 26° 24° 32° 21° 24° 40° 29° 27° 38° 39° 27° 33° 25° Fransa Yazarlar Birliği ödülleri Fransız Dili Yazarları Birliği (ADELF)'in 1986 Edebiyat ödülleri belirlendi. Birlik, Asya Ödülü'nu "Dıinya'nın UcuExtremlti du Monde" adlı yapıtıyla Rene Ceccaty'ye, Deniz ödülü'nu "Yasanı Toplayan tnsanlarLes Hommes qui Ceuillent La Vie" adlı yapıtıyla FrançoısXavier Pelletıer'e, AlpesJura Ödülü'nu "Yılanlar Denıze ÇıkmcaQuand Les Serpents Naviguent" adlı yapıtıyla Gilberi Baechtold ve "Kışın KuzeyLe Nord en Hiver" adlı yapıtıyla Bertil Galland'a, Avrupa Ödülü'nu "Büyük DefterLe Grand Cahier" adlı yapıtıyla Agota Krıstof'a ve Akdeniz Afrikası Ödülü'nu de "Atlas'm HazinesiLe Trisor de l'Atlas" adlı yapıtıyla Titouan Lamazou'ya verdi. Pire'de bir aile Antoin Vitez, 20 yıl önce "Elcktra"yla başlattığı yönetmcnlik sanatının yirminci yılını yine aynı oyunla kutladı. Vite/, Sophokles'in 2400 yıl önce ya/dığı bu ınsanlık tragedyasını, metnine ve tiyatro kurgusuna bağlı kalarak, ama kişilerini değişik bir koııuma yerlcştirerek sahneliyor vc bu olümsü7 yapıta değışik boyutlar kazandırıyor. Vite7, Sophokles'in metnini getirip bugünün insanına, bugunün giysilerine, gunümuz Pire kentinde bir aileye uyarlıyor. Oyunu o kadar guncelleştırmış ki, sıradan bır seyirci, yazarını bilmeden ızlese oyunun 2400 yıl önce yazıldığını kolay kolay anlayamaz. Vitez, insanhğa yüzyıllar öncesinden yalın ve sıcak sesiyle seslenen Sophokles'in çığlığını en etkin bir biçımdc duyuruyor, bugunün seyircisi ile ölumsuz ozan Sophokles arasında insanca bir ilişki kurmayı başarıyor. Vitez'in bu başarısında, hiç kuşkusuz, oyunun dekorunu gerçeklcştiren, Pire limanını butün canlılığıyla Chaillot Sarayı'na laşıyan Yannis Kokkos'un ve aynı kişilifi uç ayrı konumda canlandıran deııeyimli sanatçı Evelyne Istria'ııın buyuk payı vaı. Mfomloll O»n»l UüdUrlUtündtn tlıntn bllgly gön, yurdun kuzmybttı kttlmlTl bulutlu, THky» kmtlml fğiflı, dlfrnrtmr tçık gmçtcmk HAVA SICAKUĞI: Öntmll bir dmğlşlkllk olmfoak. RÛZOAü: Kuny n doğu y«nl»rd*n orU kuvnttt »mc»k. D»nltl»rd» yıldıı r» gundoğutundtn 24, m l M 416 dtnlı mlll hnl» ı ı ı c ı k DENİZ: Bütün dtnlıbıimll »çık g*çtc»k. Omnlt kuçük dtlgtlı olup görOf uuklığı 1015 km doltymd» olmcâk. Mm 0610'nd» han «çık g*ç»c*k Rütgir kuny rt doğu yönhnitn ort» kuvnttm aımemk. 061 küçük dtlgılı olup guıiş uuklığı 15 km doltymd» olmcmk. Yetenek Sıı ıvların Güzel aananar ru kültelertn Iffi Korsika Rock Festivali Korsika Rock Festivali, geçen hafta sonu yapıldı. 2 hektarlık bir alanda 400 metrekarelik bir sahne ile gerçekleştirilen festivale Fıne Young Cannibals, Malavoi, Raına Raı, Free Martin, James Brown, Htpsvvay, Ray Lema, Alaın Lemontagne, lmuvrini, Jacefues Higelin, Didier Lockwood, Zazou Bikaye, Accoustıc, Nothmg Else ve Zia Devota katıldılar. Cil ANG h?SAN^ T ATOIYFSI ClhanglrCad Bazlamacı Ap No 52/2 CihangırİST Tel 143 37 24 Bağdat Cad No 272 D 1 ve 2 CaddebostanIST Tel 359 83 71 Başvurularınız ıçln adresimiz < ; H W 7 / / / ı / K I "A» 1 II i.^ROL Evelyne Istria. Antoine Vitez'in 20 yılda sahnelediği üç deği)ik "Elektra"da da basrol oynadı. Bu kez, Elektra'yı aile sorunları arasında sıradan bir kadın olarak canlandırıyor.