Katalog

13 MAYIS 1986 ırıriURİYET/7 CumhuriYet/veri araştırma ANAP kazanır l%322 SHP kazanır %22.4 BUGUN YAPILSA? Koalisyon olur /%10.5 SEÇEVf ANKETI Bilmiyorum diyenler Şekil: 1 Bugün seçim yapılsa hangi parti kazanır? Diğer partilere şanstanı^nlar VOÖ.Ö Bugün seçmenler arasında seçimleri hangi partinin kazanacağı konusunda hâkim bir kanı yok. Ancak ANAP'ın kazanacağına inananlar, SHP'ye şans verenlerden daha kalabalık. En kararlı seçmenler, SHP'nin. SHP'ye oy vereceğini söyleyenlerin yalnızca yüzde 16.5'i bu kararlarının değişebileceğini söylüyor. Anket bulgulanna göre SHP ve DYP seçmeni ANAP seçmenine nazaran partilerine daha bağlı. Şekil: 3 "Görüşlerini kendine yakın hissettiği bir siyasi parti var mr?" VAR pYP'r» ty vorocoklof YOK En kararsız seçmenler ANAP'ta. Oyunu ANAP'a vereceğini bildirenher on kişidendördü, fikrini değiştirip oyunu başka partiye verebileceğini belirtiyor. 3Araştnrma Serrisi "Bugün seçim yapılsa oyunuzu hangi partiye verirdiniz?" şeklindeki sorumuza verilen yanıtlarda SHP (yüzde 32,1) ANAP'ı (yüzde 26,8)îgeride bırakıyordu. "Bugün seçim yapılsa hangi parti kazanır?" sorusuna verilen yanıtlarda ise hayli farkh bir sonuç çıkmakta. Seçmenlerin yüzde 32,2 dolayındaki en büyük bölümü, seçimler bugün yapılsa, ANAP'ın galip çıkacağına inanıyor. Seçimleri SHP'nin kazanacağına inananlann oranı yüzde 22,4. Seçim sonucunda bir koalisyonun zonınlu hale geleceğini düşünenler ise seçmenlerin yüzde 10,5'lik bir bölümü. DYP'nin kazanacağını söyleyenler (yüzde 6,4) ve diğer partilere kazanma şansı tanıyanlar toplam yüzde 8,8 oranında. Bu konudaki soruya "Bilmiyorum" yanıtını verenler ise oldukça geniş bir kesim: Her dört seçmenden biri (yüzde 26,1) bugün seçim yapılsa sandıktan kimin galip çıkacağı hakkında bir fıkre sahip değil. (Bkz. Tablo ve Şekil 1) Tablo: 2 Seçmenler, hangi partiye oy vermeyi düşünüyor, hangi partinin kazanacağına inanıyor? 0T«M « m a * »arU %72.7 H71.9 HM.7 H27.3 H2S.1 H43.3 S91.7 Imtf+Mrtf AMP MUP snr S&8 1.3 05 «.4 1000 OTP 141 8.9 44.4 151 17.5 1000 DHER •» 65.2 3.6 1.8 8.0 0.2 21.2 100.0 m 2&6 U SHP'ye oy voreceklof ANAP'a oy verecekler a3 1â4 62 41.2 100.0 ao Kjramzlar %M.3 Şekil: 2 Partilere göre seçmenlerin kararlılık düzeyleri Mutlaka bu partiye oy vereceğim ANAP MÇP DYP SHP DSP RP Başka partiye verebilirim settiğiniz bir parti var mı?" sorusunu yönelttik. Seçmenlerin yaklaşık yarısı (yüzde 51) bu soruya olumlu yanıt verdi. Olumlu vanıt verenler erkek seçmenler arasında yüzde 59'a kadar çıkarken, kadınlar arasında yüzde 42'ye düşüyordu. Bu farkı, ülkemizde erkeklerin kadınlara nazaran nispeten daha yüksek eğitimli ve siyasi konularda daha bilgili olmalanyla açıklayabiliriz. Bulgularımız, görüşlerine yakın bir partinin bulunduğunu söyleyen seçmenlerin (pek az istisna ile) oylannı bu partiye verdiklerini gösterdi. Bu nedenle, "Görüşlerini kendinize yakın bulduğunuz bir parti var mı?" sorusuna verilen olumlu yanıtlar, çeşitli partilerle seçmenleri arasındaki bağlıhk ilişkisine bir ölçü olarak görülebilir. Anket sonuçlarına göre, DYP ve SHP seçmenlerinin dörtte üçe yaklaşan birer bölümü (sırasıyla yüzde 72,7'si ve yüzde 71,9'u) görüşlerine yakın bir partinin varhğını ifade ederken, ANAP seçmenleri arasında bu oran yüzde 56,7'ye iniyor (Bkz. Şekil 3). Beklenebileceği üzere, söz konusu oran, hangi partiye oy vereceği konusunda kararsız seçmenler arasında yüzde 8,3'e kadar düşüyor. Bu sonuçlar gerek DYP gerekse SHP seçmenlerinin ANAP seçmenlerine nazaran partilerine daha bağlı olduğuna işaret ediyor. tktidarda olmanın üstünlügü Yukarıda sıraladığımız sonuçlar, bugün seçmenler arasında seçimleri hangi partinin kazanacağı konusunda hâkim bir kanı bulunmadığını gösteriyor. Ancak, ANAP'ın oy sıralamasında SHP'nin gerisinde kalmasına karşılık, ANAP'ın seçimleri kazanacağına inananlann SHP'nin kazanacağına inananlardan daha kalabalık olması, seçmenlerde iktidarda olan partiyi şanslı görme kanısırun yaygın olduğunu düşündürüyor. Seçim anketimizin parlamentoda temsil edilme şansına sahip olduğunu gösterdigı, önde gelen üç partinin seçmenlerinin "kım kazanır?" sorusuna verdikleri yanıtlann irdelenmesi bu gözlemi doğruluyor. ANAP'a oy verecekler arasında seçimleri oy verdikleri partinin kazanacağına inananlann oranı yüzde 65,2. Bu oran SHP seçmenleri arasında yüzde 56,8'e, DYP seçmenleri arasında da yüzde 44,4'e iniyor. SHP ve DYP'ye oy verecekler arasında seçimleri ANAP'ın kazanacağına inananlar oldukça kalabalık birer grup oluşturmakta. SHP'lilerin yüzde 16,7'si, DYP'lilerin yüzde 14,1 'i seçimlerden ANAP'ın galip çıkacağını düşünüyor. ANAP'lı seçmenler arasında SHP ve DYP'ye sans verenlerin oranı ise sırasıyla yüzde 3,6 ve yüzde 1,8'i geçmiyor (Bkz. Tablo 2). H77.3 H22.7 H1B.5 Hİ1J H8.4 H6.5 HS3.5 Tablo: 1 Bugün seçim yapılsa hangi parti kazanır? AMPkaiMMr 32 2 22.4 10.5 2.4 26.1 100.0 Seçmenler ne kadar kararb? Seçim anketimizde "Bugün seçim yapılsa hangi partiye oy verirdiniz?" sorusunun hemen ardından yönelttiğimiz bir başka soru, "Oyunuzu bu partiye verme konusunda kararlı mısınız, yoksa kararınız değişebilir mi?" şeklindeydi. Bu soruyla, çeşitli panilerin seçmenlerinin ne denli kararlı olduğu hakkında biı fikir edinmek istiyorduk. Araştırma bulgulanna göre, üç büyük partinin (SHP, ANAP ve DYP) seçmenleri arasında en kararlı olanlar oyunu SHP'ye vereceğini bildirenler. SHP'ye oy vereceğini söyleyenlerin yalnızca yüzde 16,5'i bu kararlarının değişebileceğini belirtti. Bu oran, DYP seçmenleri arasında biraz yükselerek yüzde 19,9'a, ANAP seçmenleri arasında ise hayli yükselerek yüzde 38,0'a ulaş makta. Başka bir ifadeyle bugün seçim yapılsa oyunu ANAP'a vereceğini söyleyen her on kişiden dördü, fikrini değiştirip oyunu başka bir parti lehine kullanabileceğini befirtmekte. Küçük partilerin seçmenleri arasında kararlılık oranı SHP ve DYP'den de yüksek. Fikrini değiştirebileceğini söyleyen DSP ve RP seçmenlerinin oranı, sırasıyla yalnızca yüzde 8,4 ve yüzde 6,5. MÇP seçmenleri arasında ise bu oran yüzde 22,7'ye kadar yükseliyor (Bkz. Şekil 2). SHP ve DYP seçmenlerinde farklılaşma Üç büyük partinin seçmenleri cinsiyet, yaş grubu, eğitim düzeyi ve çalışma durumu gibi temel bazı demografik ve ekonomik göstergeler açısından karşılaştırıldığında, aralarında önemli sayılabilecek farklar bulunmadığının saptanması, araştırmamtzmilginç sonuçları arasındaydı. Bu bağlamda, aşağı yaş grup; larından yukarı yaş gruplarına çıkıldıkça SHP'nin seçmen payının azaldığını gözledik. Seçmenlerin eğitim gruplarına göre dağılımı irdelendiğinde ise, eğitim düzeyi yükseldikçe SHP'nin seçmen payının da arttığı görüldü. DYP için ise her iki eğilimin tersi geçerliydi. Yakın hissettiginiz parti var nu? Seçmenler oylannı, görüşlerini kendi göruşlerine yakın buldukları partilere mi veriyorlar yoksa parti tercihlerinde esas olarak başka etkenler mi rol oynamakta? Bu soruya ışık tutmak amacıyla, seçim anketimizde "Görüşlerini kendinize yakın his BİTTİ *"~~~~"~~ Cumhuriyet Seçim AnketVne parti yöneticileri ne dedu ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Siyasi partiler, Veri Araştırma A.Ş.'nin Cumhuriyet için yaptığt seçim anketi sonuçlannı değerlendirdiler. SHP Genel Sekreteri Mustafa Timisi, sonuçlan, "halkıo altenatif olarmk sosyal demokrattan gördiigii" şeklinde değerlendirirken, öteki parti yöneticileri, anket sonuçlannı gerçekçi bulmadıklanm bildirdiler. DSP yöneticileri ise bir değerlendirme yapmaktan kaçmdüar. ANAP Genel Başkam Turgot özal, anketle ilgili bir soruyu yamtlarken, "3 il baz almmış, genele bakmak lazım, en büyük parti biziz" dedi. ANAP Genel Sekreteri MusUfa Taşar, "Bari seçimi anketçiler yapsın" diye konuştu. DYP Genel Başkam Hüsamettin Cindonık, "Anket sonuçlarına değil, gördüklerime inanınm"dedi. RP Genel Başkam Ahmet Tekdal, "keadUerini bu ölçöde zayıf (önnedfldertai" bildirdi. MÇP Genel Başkan Yardımcısı Hasan Toknşla ise, "anketin dnnımu üun yansıtmadıgı kanaatnde oldukiaruu" söyledi. Yüzde 23.5 kararsız seçmen ile SHP'nin birinci, ANAP'ın ikinci, DYP'nin üçüncü çıktıgı, DSP, RP ve MÇP'nin dördüncü, beşinci, altıncı olarak sıralandığı anket sonuçlan ile ilgili olarak siyasi partilerin değerlendirmeleri şöyle: ANAP / MUSTAFA TAŞAR ^Bari seçimi vatandaş yerine anketçiler yapsın' ANAP Genel Sekreteri Mustafa Taşar: Bari seçimi vatandaş değil, anketçiler yapsın. Kamuoyu araştırmaları arastırmayı yapanın kendi istediği sonucu verir. Varsayımlarla hareket edilmez kamuoyu yoklamalan yapmak isteyenlere tavsiyem, Başbakanın gezilerine bizzat katılarak milletin gösterdiği teveccühünü yerinde görmeleridir. Başbakanın gezilerine katılmakta zorluk görilyorlarsa, genel sekreter olarak ben yardıma hazırım, bir araba tutanz kendilerine, o zaman kamuoyunun gerçekten ne düşündüğünü görürler. Kamuoyu araştırmalan, vatandaşın tercihini gösteriyorsa, o zaman vatandaşın oy vermesine gerek kalmaz. Cumhuriyet'ten, bilmem hangi kamuoyu araştırması, bilmem neredeki hangi kamuoyu araştırması adı altında herkes oranlan belirlesin. Seçimleri böyle yapalım. Yani seçimi onlar yapsın, vatandaş yerine. Bu bir kazanç kapısıdır. Biz 6 Kasımdan önce de (anketler işe yarıyor) demedik. Kamuoyu araştırmaları bize ne yarar sağlar ne zarar verir. Vatandaş nereye oy vereceğini biliyor. Böyle suni araştırmalarla bu işe engel konulmaz. Ne yaparlarsa yapsmlar, ANAP tabanda tutmuştur, kökleşmiştir. Bundan sonraki bütün çabaların aksine, bu böyledir. bulamadı bu sayı. 400 bin üyesi olan bir partiden Yazar, beş bin alsa ne olur ki? Beş yüzü giderse 50 bini gelir bize. O sebeple bu sonuç inandıncı gelmedi bana. Eğer anketin yapıldığı yerden kaynaklanmıyorsa bu rakam, o zaman yeniden soruyonım, sağ oylar nerede? Kime gitti? SHP/MUSTAFA TİMİSİ 'Halkımız kendi iradesiyle iktidarları belirleme noktasına ulaşmaktadırî SHP Genel Sekreteri MusUfa Timisi: Halkımızın yıllardır işbaşına getirdiği iktidarlardan kurtulmak istediğini gösterir bu sonuç her şeyden önce. Ve alternatif olarak sosyal demokratlan gördüğünü. Bu, demokratik süreç içinde çok sağlıklı bir gelişmenin işaretidir. Halkımız kendi iradesiyle iktidarları belirleme noktasına ulaşmaktadır. Bu da son derece olumlu, demokratik ve geleceğimiz açısından güvenceli bir gelişmedir. Bu kamuoyu yoklamalanru bu gözle görmek ve değerlendirmek gerektiği inanandayım. SHP olarak biz yöneticilere, bize yüklenen sonımluluğun gereklerini yerine getirecek davramşlar düşüyor bu dunımda. çünku, anketin nasıl, hangi şartlar içinde yapıldığını bilmiyoruz. Biz bir seçim durumunda yüzde 10'u rahat aşarız diye düşünüyoruz. Anketler geneUikle örnekleme yöntemi ile yapıldığı için çok daha çarpıcı sonuçlar ortaya çıkabUir. Bu nedenle bu tür anketlerin gerçeği yansıtmadığı gibi kamuoyunu hatalı yönlendirmesi nedeniyle menfı sonuçlan olur düşüncesindeyiz. Bu sonuçlan gerçekçi bulmuyoruz, isabetli bir tespit değil.. MÇPITOKUŞLU 'Azami 10 yıl sonra tek parti olarak iktidardayız...' MÇP Genel Başkan Yardımcısı Hasan Tokuşlu: Bu yapılan anketler ne kadar olsa toplumun bir kesimini kapsıyor. Esasında bu kesimin büyük bir kısmı ANAP'lı veya SHP'li olabilir, o nedenle biz bu anketlere tamamen katılmıyonız. Bugünlerde bizim partimize milliyetçi.üikücü.inanç sahibi kişilerin hızla gelerek kayıtlannı yapUrdıklan gerçeği mevcuttur. Hele MDP'nin feshi ile birlikte bu trafik daha da artmıştır. önümüzdeki secimlerde iktidara adayız. Daha doğrusu iktidara adayız derken grup kurup Meclise gireceğimizi ifade etmek istiyorum. Azami 10 yü sonra tek parti olarak iktidardayız. Bizim planımız budur. Tabii bu ankete saygılıyız. Hayır diyecek halimiz yok ama durumu tam yansıtmadığı kanaatindeyiz. Bizim 3.5"ila 4 milyon oyumuz vardır. Bu da aşağı yukan beşte biri oluyor. O da 60'ın üzerinde bir milletvekili neticesini ortaya koyar. Zaten mevcut partilerdeki milüyetçi arkadaşlanmızdan da bu durum ortaya çıkıyor. DYP/HÜSAMETTÎN ANAP / TURGUT ÖZAL CİNDORUK DSPfMENGÎ ÖZDALGA '3 il baz alınmış, genele bakmak lazım, en büyük parti olduğumuz açıkça bellT ANAP Genel Başkam Turgut özal: Son kamuoyu yoklamalan sonucunda bilakis oyumuzun arttığı görülüyor. Benim şahsi kanaatim ise SHP'nin oylannın düştüğünü gösteriyor. Bir kere bu yoklama için sadece üç il baz alındı, bu üç il Türkiye'yi temsil etmez, hadiseye Türkiye genelinde bakmak lazım. Ikincisi bu oylamanın bir an için doğru olduğunu kabul etsek, şu sonuç ikinci kez karşımıza çıkıyor. Yani bizim gibi düşünen bize yakın görünen partiler, MDP, DYP, MÇP.. tüm bunlann oylannını topladığıruz zaman meclise girecek güçlerinin olmadığun veya birinin girse bile grup kuramayacağı anlaşılmaktadır. Üçüncü bir sonuç ise genç seçmenin bizi tuttuğu görülüyor. Her zaman ifade ediyorum, gençler bizimledır diyonım. Bu bakımdan önümüzde daha iki üç sene var. Seçim olsa zannediyorum büyük farkla alınz, son kamuoyu yoklaması da gösteriyor ki bizim en büyük parti olduğumuz acıkca belli oluyor. Kamuoyu yoklamalan heran için bir kesiti meydana getirir, esas seçmenin karan seçim sandığında ortaya çıkar. Anket sonuçlarına değil, gördüklerime inanırım' DYP Genel Başkam Hüsamettin Cindonık: Çeşitli kuruluşlann yaptığı anketler çelişkili sonuçlar veriyor. Ben bu sebeple anket sonuçlanna değil, kendi gördüklerime inanınm. Onlar da bu sonucu vermiyor. 'Bir değerlendirme yapmak mümkün değil! DSP Genel Sekreter Yardımcısı Yaşar Mengi: Henüz okumadım, o nedenle bir değerlendırme yapamam. Şu anda genel başkammız toplantıda, genel sekreterimiz ise Ankara'da bulunmuyor. Bir değerlendirme yapmak mümkün değil bu dunımda • DSP MKYK Üyesi Halnk Özdalga ise, bu anket konusunda konuşmak istemedigıni bildirdi. ÂNAP/EYÜP AŞIK DYP/MEHMET GÖLHAN 'Sonuç inandıncı gelmedi bana, sağ oylar nerede?' DYP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Gölhan: Söylediğiniz yüzde 10.8'lik sonuç bizim en kötü zamammızda, seçimlere sokulmayıp kendimizi 25 Mart'ta bulduğumuz zamandaki sonuçtan bile düşük. Bu, mümkün değil. Bu kadar gelişme ve ilerlemeden sonra o günkü yüzde 13.4'ten de geride mi olacağız? Gidiyoruz ve görüyoruz. Kırsal kesimde, Güneydoğu ve Doğu Anadolu'da, bütün Türkiye'deki küçük şehirlerde ve kasabalarda biz iktidan göremiyoruz. Gerçekten göremiyoruz. Peki o halde bu sağ oylar nerede? Sağdaki dağmık manzaranın bir etkisi yok. Bu dağılmada Mehmet Yaza. bizden kaç kişi aldı biliyor musunuz? Beş yüzü bile RP/ AHMET TEKDAL 'Kendimizi bu derece zayıf görmüyoruz. Bu sonuçları gerçekçi bulmuyoruz' RP Genel Başkan Ahmet Tekdal: Anketin hangi şartlar içinde yapıldığını bilmiyoruz. Biz her şeyden evvel RP olarak kendimizi bu derece zayıf görmüyoruz, çok daha güçlü görilyoruz. Bu sonuçlan değerlendirme şansına sahip değiliz 'Yüzde 23.5 kararsızlann olduğu bir sonuçta, biz ancak yüzde 32 ve daha yukarısını normal kabul ederizî ANAP Teşkilat Başkan Yardımcısı Eyüp Aşık: Güldürmeyin yahu. Sizin araştırmanız da SİAR'ın metot ve usulleriyle yapıldıysa bu sonuç çıkar tabii. Bu rakam bizim için gülünç bir rakamdır. Hiç mümkün değil böyle bir sonuç çıkması. Biz de birtakım değerlendirmeler yaptunyonız. Bunlar, oyumuzun düşmediğini gösteriyor. Yüzde 26.8'lik sonuç, sonılann sorulma biçiminden de çıkmış olabilir. Metodunu bilmemiz gerekir her şeyden önce. Normal karşılayacağımız yüzdeyi soruyorsunuz. Yüzde 23.5 kararsızlann olduğu bir sonuçta biz ancak yüzde 32 ve daha yukansını normal kabul ederiz. Gene de bu arastırmayı yaparilara saygıhyız.