Katalog

2 MART 1986 CUMHURİYET/7 'Bingöl'de politika parti değil, şahıs işidir' ENÎS BERBEROĞLU Oğlunu satan çoban, kime oy verccek? Geçen yıl puslu bir sohbahar gttnüydO. 40 yaslannda, uzun boylu, ama omuzlan düşmüş bir adam, 6 yaşlannda bir erkek çocuğunun Bingöl çarşısıhda elinden tutmuş yürüyordu. Adamuı gözleri yaşlıydı. Birden durdu, karannı vermişçesine sağa, sola bakındı, dudaklanndan titrek bir sesle, bir çağrı dökuldü: "Satıyorom, alan yok mu?.." Bingdl'ün Genç ilçesine bağlı, Bungullu köyünden çoban Memdob Tanınmış, 6 yaşındaki oğlu Envrr Tanınmış'ı işte böyle aniden satışa çıkardı. Etraftan yetişenler oldu, çobanın anasına, avradına sövenler çıktı, "tnsao oğlunu satar mı? diye... Çoban Memdub kendini savundu: "Baska çarem mi var? Bana sinkaf etmeyin, 6 nüfusum var. En büyügü budur. Bunu satmasaın, digerierine nasıl bakanm? Enrer'imi kim ajsa, haii yanımdaIdnden daba iyi olur~." Küçük Enver'e alıa çıkmadı. Baktılar ki, Çoban Memduh, Enver'den sonra, 6 çocuğunu sırasıyla pazara sürccek, çarşı halkı aralannda para topladıiar, çobanı köyüne yolladılar. O gün, bugün haber alan olmadı. Çoban Memduh'tan. Güçlü ailelerin, blok halinde "saf değiştiren seçmenlerin" kenti ARASEÇIM NABZI Bingöl ===== ERZINCAN TUNCRİ \ / 7^ EZRM RU U 1 \ EIAOĞ » / Tek bir sanayi tesisinin bacası tütmeyen Bingöl'de, 50'ye yakın kahvede video hastalığı başlamış. Kentin genel ekonomik yaşamında kahvelerden sonra ikinci sırayı bakkallar alıyor. îşsizliğin resmi rakamı ANAP'lı belediye başkanına göre: Yüzde 60... Şeyh Vahdettin'in oğlu Mahmut Sönmez: Bu seçimde en önemli faktör DYP'nin adayıdır... YüzOiçümü: 8.319 km' ğerlendirmeyi yapıyor "Ne y*z»k ki, iktidanmız dönemiDdc vaad edflen birçok şey gercekkştirilemedi." tsminin açıklanmasını istemeyen bir belediye yetkilisi ise "KendisinİD dahi bir daba ANAP'a oy vcrirketı döşünecegini" söylüyor. Bu eleştirilere yine belediye kadrosundan yukselen yakınmalar da ekleniyor: "Biz her gün esnafın içindeyiz, iş yok, para yok. Ne yapacaklannı bUmiyorlar." Ne var ki, ANAP'ın hakkını ANAP'a vçrmek için, kentin ileri gelenlerinden birine, şeyh Vahdettin'in oğlu Mahmut Sönmez'e kulak vermek gerek: "ANAP'ın kent ve ilçe merkezlerinde dunın ı lcötnledi. Ama kırsal kesimde duram farklı. Buraiarda ANAP hflla güçiüdör." Diğer tüm doğu iDeri gibi, Bingöl'de de asluıda seçimin sonucu, adaylann açıklandığı gün kestirilebüiyor. Şeyh Vahdettinin oğlu Mahmut Sönmez, "Bo seçimde en önemli faktör DYP' nia adayıdır" dediklen sonra ekUyor, "Zaten Bingöl'de politika parti d e p , şahıs işidir." Benzer bir saptama, Çan köyunün genç şeyhi Tabir Korkut Ata'dan geliyor. 26 yaşmdaki şeyh bize şu sOzu veriyor: "Adaylann belirlendigi gün gel, ben sana seçim sonucuDU söyleyeyinı. Eger bir SHP'nin gözü DYPadaytnda Güçlü bir DYP adayı çıkarsa, sağ oylar bölünecek ve SHP'nin kazanma şansı artacak, DYP 'göstermelik' aday çıkarırsa, ANAP'ın şansı artabilecek. ANAP'ın ara seçimler konusunda güvenli bakış açısı karşısında, SHP'nin hesabı da çok açık gözükuyor. Sağın oylannı bölerek, aradan çıkıp, milletvekilliğini kapmak. SHP ll Başkanı Hasan Bazencir'in bu konudakı değerlendirmesi şöyle: "Sagın oylan, DYP ve MDP'nin seçime katılması ile bölünecek. Biz sagdan da oy taşıyacak bir aday çıkanrsak, seçimi kazanınz." Bu hesaptaki kilit nokta, DYP'nin adayı oluyor. Bazendr'in DYP'nin adayı hakkında da endişeleri var: "DV P göstermelik bir aday çıkanrsa ki, bunu sağın bolünmemesi bahanesiyle yapabilir, seçimleri ANAP götüriir." Bazencir'in kuşkulanna konu olan DYP 11 Merkezi'ne gittiğimizde ise kilitli bir büroyla karşı karşıya kahyoruz. Müteahhitlikle uğraşan ve Güniz Sokağm kesin desteğine sahip olduğu söylenen Haydar Baylaz'm vaktinin çoğunu .Ankara'da geçırdığinı öğreniyoruz. Ancak büronun karşısındakı bir işyerinde rastladığımız DYP örgütü yetkilisi bize seçimle ilgili değerlendirmeyi partileri açısından yapıyor. "DYP adayının secimlerdeki anahtan oluşturduğunu" belirten, Merkez flçe İkinci Başkanı Mehmet Bozkuş, sözlerini şöyle sürdüruyor: "Oylarda bölünme olsa biJe Bingöl'de yine sağ iktidardır. Ustelik sağ iktidardan kastımız DYP'dir. Artık kimse ANAP'a oy vermez" DYP, yerel seçimlerde yüzde 12.5 oy almış. Sağ oylann bölünmesinden kuşkulu bir diğer aday da, MDP'Ii Mehmet Aydar olarak gözükuyor. "SHP'nin hesabı sağ oylan bölmektir" diyen Aydar, şöyle devam ediyor: "Ancak bu oyun tutmayacaktır. Sağı böldürmeyeceğiz. Sandıkta seçmenin sağduyusu bunu yaratacaktır." Seçimlere katılacak ve zafere talip Refah Partisi'nin ll Başkanı Şevket Kıtay ise şöyle konuşuvor: "Burada ANAP'ın oynnuna gelmemek lazım. Biz seçimleri kazandık zaten, ama ANAP kalkar burada parayla adam satın alırsa bunu bilemeyiz. Gidiyorlar bir köye, size süper lüks cami yapalım diyorlar. Aslında o köyün camisi zaten lüks, ama seçim için yapıyorlar." Bingöl'de DSP Örgütü kurulmamış. DSP tabanının, kuruluş kararını "hareketli" geçecek SHP kongresinin sonuçlanna göre vereceği söyleniyor. Bingolde solun beklentisi Bölge: Doğu Anadolu Niıfus: 248.849. kan adayı Sıtkı Börü seçimı kazanmjştı. Yerel güçler devrede Ne var ki, kuşakiardan bu yana Bingöl politikasına yön veren yerel güçlerden ilk uyan yine bu scçimlerde gelmişti. Alevi oylanrun hâkim olduğu Kığı kazasında seçime giremeyen ANAP, burayı HP'ye terketmiş, ANAP fl Başkanı Mehmet Ali Bozgan'ın ifadesine göre "ANAP adayının daramu" nedeniyle, Genç ilçesindeki seçimi de SODEP kazanmıştı. Halk arasında "Efendi" olarak anılan, Nakşibendi Şeyhi Vahdettin Sönmez'in amca oğlu Sıddık Şahin de Solhan ilçesinden SODEP adayı olunca, ANAP için yapılacak bir şey kal Ne var ki, üctidann ikind yıBaşkan Börü de, ANAP iktihnda ANAP'ın Bingöl'e katkısı dannın geleoeğinden umutlu kopek ortada gözükmüyor. Temeli nuşuyor. Yüzde 50'ye yakın oy Slyasetçi Şeyh Tahir Korkut Ata: 1974 yıhnda atılan çimento fab bekleyen Börü, BingöUülere bir Suçu geçim DYP'nin adayı Sait Köker olursa, en az 14 bin oy rikasından bu iktidar dönemin de müjde veriyor: "Et Balık sıkıntısı mı? alır. Mehmet Aydar da yine en az 6 bin oyu MDP'ye de vazgeçilmiş. Devlet Bakanı Kombinası en geç ağustos ayınBir baba, nasıl olur da oğlunu Vebbi DİDçerler'in da hizmete açılacak." Börü ayntaşır. Refah Partisi 34 bin oy toplarsa, ANAP oyu delaanı kesecefiz" "Babara kur ca ısrarla "seçim yatınmı" olnıasatmaya kalkar? O gün Çoban dediği Et BaMemduh'un elinden tutanlar 16 bin dolayma düşer. SHP sağdan oy alabilecek hk Kurumu Kombinasf nın bazı dığını vurguladığı iki yeni yatıarasında, Bize olayı nakleden tezgahlan yılbaşında sökulerek bir adayla 20 binin üstünde oyla seçimi kazanabilir. nmdan da söz ediyor: 58 milyar ANAP Merkez İlçe tkinci Başçevre Ulere gönderilmiş. Süt ve üra keşif bedelü" Karhova Termik karu Mehmet Çalbay da vardı. Yem fabrikalan ise, Türkiye Kal Santralı üe ilin tanm topraklannı Çalbay'a göre, suçlu "Geçim kınma Vakfı adlı bir kunılusa sa sulayacak Göze Barajı. Ancak karan ile adayın şahsiyetine gö hata çıkarsa bana da siyasetci tılmış. VakfınYem Fabrikasında Göze Barajı için seçilen yörede re belirlenir. şeyh demeslnJer." tavuk yemi ureteceği yolundaki bir ayağın çürük zemine dayanhaberler ise geçimi büyükbaş dığı ortaya çıkınca, baraj temeKığı ilçesi solun kalesi Fabrika ne oldu? hayvanolığa bağlı kentte endişe linin kaydırılması zonınlu oldu. Bmgöl'de ANAP'ı yıpratan "Bingöl'ün oylannın 16 bini uyandırmış. Işsizliğe karşı Belediye Başkaeleştirilerin başını, kente yöneük sola gider" diyor, "efendi", şeyh nı Börü'nün formülü "Atörye evyatınmlar çekiyor. Kalkınmada Vahdettin'in oğlu, kuyumcu Tek bir sanayi tesisinin bacası ler." Sümerbank tarafından köyMahmut Sönmez, "yerle gök bir birinci derecede öncelikü iller listütmeyen Bingöl'de 50'ye yakın lüye dağıtılacak tezgahlar ve iparaya gelse bu değişmez." 60 bin tesinin alfabetik lideri Bingöl'de kahvede video hastalığı başgös ler, halı olarak geri satın alınaseçmenlı Bingöl'de, 11 bin dola genel seçimlerde ANAP adaylatermiş. Kentin genel ekonomik cak. Ashnda bu müjde, 1.5 ay n bir dizi vaatle ortaya çıkmışyında Alevi yurttaşın yaşadığı yaşamında kahvelerden sonra kadar önce vali Güner Orbay taKığı ilçesi, bu nedenle "solun lar. Hatta şimdiki milletvekilleikind sırayı bakkal dükkânlan rafından basın mensuplanna rinden Hacı Hakkı Artukaslan, kalesi" olarak anılıyor. alıyor. Bu ekonomik çerçeve için şöyle verilmiş: "Arkadaşlar de kaçınılmaz sonuç olan işsiz Cumhuriyet tarihinde Uk kez Gerçekten de 1983, 6 Kasım "Bu ilde öyle işler v^pacagız ki, liğin resmi rakamı ise ANAP'lı olarak iümizde bir bölge mödürseçimlerinde HP'nin oylan 16 bi bir daha hiçbir parti seçime bile Belediye Başkanı Sıtkı Börü'ye liigii açılıyor. Sfimerbank Uimini biraz aşmış. 25 Mart yerel yö katılamayacak" demeye kadar göre: "Yüzde 60." netim seçimlerinde ise SODEP götürmüş iddiasını. ze geiiyor." ve HP oy toplamı yine yüzde Bingöl son 2 seçim sonuçları 26'da kalmış. ANAP'ın seçim Başbakan Turgut Özal'ın zaBoşalan üyelik: ANAP veto nedeniyle bir eksik adayla man zaman gururla ifade ettiği yatınmları seçime girdiği, HP ve MDP çevre barajım asamadığı için gibi "4 egilimi bir araya geüren" 3 yerine 2 mllletveküi seçildi ve Mectts 399 üyeden oluştu. Gerek ANAP tl Başkanı gerek ANAP'ın secimlerdeki başansıANAP'lı Belediye Başkanı'nın nın sırn, sağ oyları bölmeden 1 MSM • 25MMT kesinlikle söz etmekten kaçındıktoplamasında yatıyor. DYP'nin İI|M0İ BtMhj* Betodtye katılamadığı seçimlerde, lan "seçim yatınmlan" hakkınb»skaalıiı seçhı tttdfsl ANAP'ın tek sağ alternatifi daki bilgiyi ise rakip partiler ve MDP olmuş, üstelik bu parti de ilgililerden ediniyoruz: ANAP'19.415 Secnea say» 1 71.423 19 415 65 670 Bingöllü aday Mehmet Aydar ın Elazığ'daki Karayollan Bölge 16.927 Mlaarianoy 63 756 16 957 58 893 ın vetosu ile gücünü önemli ölMttdürlüğü asfalt makineleri KsMm orant % 89 3 % 87 2 % 89 6 % 87 3 çüde yitirmiş biçimde ANAP'ın şantiyesini baharda Bingöl'e infisçtrfl o» 14 995 61 195 15 484 55 729 karşısına çıkmış. Nitekim iki yadinnesi bekleniyor. Erzurum'un Çevre bvatı 18 577 bancı (Bingöllü olmayan) aday4.117 Bingöl yolunun asfalta çevril23 757 24 616 4.390 1 la seçime katılan MDP, Bingöl 27 4 28.4 388 % 44.2 mesi dışında, baza ilçe yoUannın ün yerel politik üslubuyla olduk1813 5 541 1857 16 275 da tamamlanması düşünülüyor. m ça yıpraulmış. Seçim meydanla12.1 9.1 12.0 292 Bingöl ara seçimine ilişkin son % 3.899 S0B9 n MDP için rakiplerinin aftığı 11882 3840 değerlendirmeyi, gönlü biraz 26.0 % 19 4 24 8 "tki yabancı bir yalancıya oy SHP'den yana bile olsa, Bingöl1075 14.838 2 451 1065 MP venne" sloganlan ile inlerniş. Inlüler arasında "siyaset 72 4.0 266 6.9 OĞLUNU SATMAK tSTEYEN ÇOBAN Geçen yü bir sonbaH lemis ama, MDP oylan içinde sıprofesörii" olarak bilinen, şeyh BYP 2031 8.542 2.038 har günii Bungullu köyünden çoban Memduh Tanınmış, 6 yaşında rıtan sol oylar, sadece BingöllüTaMr Korkut Ata'dan aldık: 13 5 14.0 132 ki oğlunu Bingöl çarşısında satışa çıkardL Önce çobanı lanetleyen lerin akıl erdireceği biçimde bu "DYP'nin adayı Sait Goker olur1.283 8286 1280 W çarşı esna/ı, sonra para toplayıp çobanı köyüne yolladu.. sağ tabanlı partinin hanesine sa, en az 14 bin oy alır. Mehmet % 13.5 8.6 81 geçmiş. Işin sırn, akrabalıkta. 6 Aydar da yine en az 6 bin oyu 736 750 1044 taimn sıkıntısı' idi. Çalbay göruştüğü rriamıştı. ANAP genel seçimler Kasım seçimlerinde HP'yi des. 1.2 5.0 MDP'ye taşır. Refab Partisi 34 6.7 % teklemeyen SODEP'in o tarihtemuz baa diğer ANAP yönetici de, 4 ay önce yüzde 64 oy toplabin oy toplarsa, ANAP oyu 16 MtLLETVEKtLLERl 1) ANAP Hakkı Artukaslan, 2) ki il başkanı ile MDP listesinde leri gibi, Bingöl'de yapılacak mü dığı Solhan ilçesinde seçimi yitirbin dolayma dıişer. SHP, sagdan ANAP AUDoğtiflu, 3)Bof. Beledive baskanhklan (25 2 yabancı adayın ardında yer ietvekili ara seçimJerinde partisi mişti. Iktidar partisine yerel yöda oy alacak bir adayla ve 20 biMart sonucu) Bingöl: ANAP, Genç: SODEP, Karbova: RP, alan yerli isim akraba olunca Kıne fazla şans taıumıyordu. netim seçimlerınde son darbe BİB üstunde oyla seçfani kazanır." JStgu HP, Gölhan: SODEP ğı'nuı bazj sol oylan "SODEP "Karlıova ağalanDdan" gelmiş, Oysa ANAP için her şey bir marifetiyle", MDP'ye atılnuş. bu kesimin desteğini alan Refah "rüya gibi" başlamıştı. Bingöl Partisi, Karlıova ilçesinde ie, partinin 1983 6 Kasun sedmAday isimleri nabız yoklamasında partiler bekleyişte ANAP'ı silip süpürmüjtu. lerindeki oy oranı yüzde 44.2'yi Dulmuştu. llin 3 milletvekilinien, 2'sini kazanmış, 3. adayı ^iikrü Yılmaz veto yemese, "tuum çıkaracak" bir oy toplamışı. 25 Mart 1984 yerel idare sedmlerinde de telaş yaratacak bir onuç oluşmamıştı. ANAP'ın oy >ranı yuzde 43.5'uğa inmiş ama >artinin il merkezi Belediye Baş Blok halinde yer degijtiren, bir sağa, bir sola kayan oylar geçmişteki seçimlerde sayısız kez parti genel merkezlerinin hesabını altttst etmiştir. Yine de oy komponsyonunda solun toplam içindeki payı yüzde 25 olarak hesaplanır. Yüzde 75 sağ oyun partiler arasındaki dağıhmı ise aşiretler ve şeyhlerin BtNGÖL'DE SOSYOEKONOMtK YAPI Ölenlerin yüzde 649ü 15 yaşın altında Başlıca uğraş tanm ve hayvancılık. Ekili alan oranı yüzde 12. Okuryazar oranı yüzde 47. Bingöl, Türkiye yüzölçümünün V» l'ini kaplayan ve ülke nüfusunun % 0.5'inin yaşadığı küçük illerimizden biridir. öte yandan, yüksek bir doğurganlık düzeyine sahip olduğundan, nüfusu hızla artmaktadır. Bingöl'ün tarıma ve özellikle hayyancılığa dayanan bir ekonomisi vardır. Tanmla uğraşanlann yaklaşık ^o 80'i de geçimini esas olarak hayvancılıktan sağlamaktadır. 1978'de ilin gayri safı hasılasının *?o 50*den çoğu tarımsal faaliyetlerden sağlanıyordu. Buna karşılık, Bingöl'ün Türkiye tanmında yaratılan gayri safı hasıladaki payı *!o 0.4 idi. İlde sağlanan toplam gayri safı hasılanın Ulke gayri safı hasılasındaki payı ise yalnızca % 0.2 kadardı. Bingöl'de ekili alan, çok sınırhdır. Ekili alanın toplam alan içindeki payı % 12'dir ve bu oran Türkiye ortalamasuun çok altındadır. Bitkisel üretim hayli düşük düzeydedir. DPTnin bir çalışmasına göre, sosyoekonomik gelişmişlik sıralamasmda iller arasında sondan ikinci gelen Bingöl'de, gelişmemişliğin başlıca nedenlerinden biri, tanmın büyük ölçüde geleneksel yöntem ve araçlarla yapılmasıdır. Bingöl tanrruna traktör, ancak 1970'lerde girmiştir. Ekili alanın • 85'ini kaplayan buğday üreti% minde 19501980 arasında verim artışı sağlanamamıştır. Hayvansal ürün uretiminden ziyade, canlı hayvan yetiştiriciliğine dayanan temel ekonomik etkinlikte hayvancıiık, geniş ölçüde göçebe aşiretler tarafından yapılmaktadır. Turkiye büyükbaş hayvan varlığırun % 1, küçükbaş hayvan varlığının ise °7o 2.5 gibi önemlice bölumleri Bingöl'de bulunmaktadır. Bingöl tanmında küçük işletmeler yaygıniığıru korumaktadır. 195O*lerden sonra kimi illerde görülen arazi toplulaşması olayı, Bingöl'de gözlenmemektedir. 197O'te 50 dekardan küçük işletmeler tüm işletmelerin % 87'sini oluşturmakta ve bunlar tüm ekili topraklann % 39'unu işlemektedir. Oysa ulke genelinde bu oranlar sırasıyla % 73 ve Vo 21 dolayındadır. Bingöl ilinde kültüre elverişü alanlann Vt 41'i ormanlarla kapIıdır. Doğu Anadolu'nun orman alanı en geniş olan illerinden biridir. Ancak Bingöl ormanlan, düşük nitelikli, büyük çoğunlukla baltalık ve bozuk baltalık ormanlardır. Bingöl'de sanayi hemen hemen yok gibidir. 1960'lara değin büyük ölçüde kapab ekonomi koşullannm egemen oluşu, ticaretin gelişmemişliği, sanayinin gelişmesini engelleyen etkenlerden olmuştur. 1968'de "kalkınmada öncelikli iller" arasına alman Bingöl'de, 19681979 döneminde 8 sanayi projesi teşvik görmüştür. Et kombinası,yem fabrikası gibi yatınm projeleri henüz uretim aşamasına ulaşamamıştır. Bingöl, eğitim düzt fi bakımından da en geride r an illerimiz arasındadır. 1975'' DPTnin yaptığı bir sıralama} . göre 57. gelmektedir. Türkiyc genelinde % 62 olan okuryazarük oranı Bingöl'de °/o 47'dir. İJde ilk ortaokul 19491950, ilk lise 19571958 öğretim yılında hizmete açılmıştır. Bingöl'de ölenlerin " o 64 gibi V çok büyük bir oranı 15 yaşına varmadan ötmektedir. Bu oran, Türkiye ortalamasının îıç katından fazladır. Öte yandan, ölenlerin yalnızca % 23'ü 55 ve daha yukarı yaşta kimselerdır. Oysa Türkiye geneiinde bu oran Vo 48'dir. Bu göstergeler, ilde genel sağlık düzeyinın düşuklüğünü ortaya koymaktadır. (Yurt Ansiklopedisi) Blok halinde yer değiştiren oylar 1982 >ilı anayasa oylamasuıda Türkiye genelinde en yüksek ! "Hayır" oranının sahibi Bingöl ün politik yaşarru djfandan bakıldığında bir bilmeceyi andınr. Ara seçim telaşı yok Bu nabız yoklamasının sonuçlan henüz açıklanmadı ama, ANAP il örgütünde yakın bir ara seçim telaşına rastlamadık. "Ya seçim olursa" diye sorduğumuzda ise başkan Mehmet Ali Bozgan'dan aidığımız yanıt oidukça "emin" bir uslüp içinde geldi: "Bo sefer oylannuzı yüzde 50'ye çıkannz. SODEFHP birkşmesi sonucu etldlemez. Solan oyu en fazla 16 bindir. Bnrada DYP yok. RP fazla oy olamaz. MDP ise tabela olarak kaldı." ANAP ll Başkanı'nın, Basbakanı andıran "alternatifsizlifi" karşısında soruyoruz. "Peki, buradaki AP tabanı nereye kayar?" Bozgan yine emin bir yanıt veriyor: "Bingöl'de DYP biziz, borada APTi olmayan, ANAPTı yok ki." Partiye yeni katılan tbranim Akkoş ekliyor: "Evet beplmizin geçmişi DPAPMHP'den geçer." Ashnda ANAP ü yönetiminin bu uiyiıııserBgi"ne yine ANAPTı bazı yöneticiler pek katüamıyor. Halk arasında şakayla kanşık "Şerif TâytK" olarak anılan Bozgan'ın yönetımine biraz muhalif hava içindeki Merkez İlçe İkinci Baskanı Mebmet Çaylan, su de ANAP Uğırtop'anyor Seçim tarihi henüz belli olmadığı için, saptanmayan adaylar konusunda ANAP cephesi sakin gözüküyor. ANAP II Başkanı, adaylıkları şündiden ortaya çıkan iki ismi, Avukat İbrahım Aydemir ve Hacı Ali Dursun olarak açıklıyor. Oysa siyasi gözlemcüere göre, ANAP'ın gönlünde, Bingöl'deki sağ oylan toplayıp götürecek ağır bir top yatıyor: Şeyh Vahdettin, diğer deyimle "Efendi"nin ailesinden biri gibi. Olmazsa Bilgin ailesinden bir aday veya esîi politikaalar düşünülüyor. AP senatörii Arif Hikmet Yurtsever veya Ekrem Temoçin gibı. Şeyh Vahdettm ailesinden bir aday fikri, ANAP 11 Başkanı Bozgan'ın yüzünü güldürtiyor. Başkan, "Başımızın üstünde yerleri var" diyor, ama bu konu şeyhin oğlu Mahmut Sönmez'le konuşmamızda ortada kalıyor: "Bu bir ara seçimdir. Katılmak istemeyiz. Şu an için böyle bir durum yok, ama Bingöl politikası son dakikada bile degisebilir." Genel merkezin dışardan bir aday ataması fikri bile Bingöl'deki partileri tedirgin ediyor. Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanı Şeyh Vahdettin'in oğlu Mahmut Sönmez, "Bu bir ara seçimdir, katılmak istemeyiz, ama Bingöl politikası son ana kadar degisebilir" Hüsnü Dogan'ın Bingöl'den adaylığı konusundaki söylentileri anımsatınca, tl Başkanı Bozgan, "Bingöl'de dışardan adaylann pek şansı olmaz" diyor. Belediye Başkanı Börü ise daha açık konuşuyor: "Dışardan aday konursa, ANAP çok sıkışır." SHP adaylığı için şimdiden ortada dolaşan isimler, ll Başkanı Hasan Bazencir'e göre, Avukat Haydar Ünsal ile halk arasında "B»ha" lalcabı ile anılan Operatör Doktor Hüseyin Keskin. Ama bu isimler dışında sağ oylan taşıyabilecek, Burhanettin Bilgin ve Avukat Arif Ertuğnıl gibi isimler uzerinde de duruluyor. Öğretmen Sıddık Bilgin'in işkence sonucu olduğu ileri süriilen ölümünün Bingöl'de bu aileye karşı sempati uyandırdığı söyleniyor. Seçimin kaderini belli edecek DYP'nin adayı için en önde gelen isim ise eski AP milletvekili, halk arasında tutulan ve Güniz sokağın adayı Sait Göker. Aslında SHP'nin tüm sağ oylann bölünmesi hesaplan da, Sait Göker'in adayhğuıa dayanıyor. Göker'in sağlık dunımu ve il örgütüyle anlaşmazhk gibi nedenlerle seçime katılma arzusu taSimadıgı söyleniyor. Demirel'in tüm ısrarlarına karşın Sait Göker aday olmazsa, DYP'nin eski belediye başkanı Hümi Elçi uzerinde durması bekleniyor. MDP'nin banko adayı ise Mehmet Aydar. Refah Partisi henüz aday belirlemiş durumda değil. Bingol'un 4 güçlü ailesi Şeyh Vahdettin'in en az 6 bin oyu var "Akrabalık" Bingöl'deki politik bilmeceyi çözmek için en önemli anahtar. Merkezinde 37 bin kişi yafayan, son sayımlara göre 220 bin dolayında nufuslu bu ilimizin politik ya$amı birkaç isim etrafında dönüyor. örneğin SHP'nin İl Başkanı Hasan Bazencir, hem DYP İl Başkanı Haydar Baylaz, hem de RP İl Başkanı Şevket Kıtay ile akraba. Bazencir ailesinden, politik ağırlığı olan bir başka kişi de, MSP milletvekilli|i yapmış Aptullab Bazeacir. Bazencir ve Baylaz'lar, Yamaç denen yörede yaşayan Az aşiretinden. Kentin politik yaşamına yön veren diğer bir aile ise, Genç ilçesinedn BUgin'ler. Yine Genç ilçesinden Bilgin'ler gibı zaman zaman TBMM'ye üye veren bir aile ise Göker ailesi olarak gösteriliyor. Ama belki de hepsinin uzerinde, "Efendi'nin ismi geçiyor. Çünkü şaka dejil, Şeyh Vahdettin en kötümser hesapla bile 6 bin dolayında oya hükmediyor.