Katalog

27 KASIM 1986 EKONOMt CUMHURİYET/1, TURKIYE'den F7» konomi Servisi Dolar, yeniden 2 markın MJ altına düştü ve dün Londra Borsası'nda 1.98 marktan işlem gördü. Tokyo'da da 162 yene çekilen ABD para biriminin gerilemesinde, ABD'de dayanıklı tüketim malları siparişinde meydana gelen yüzde 6'lık düşüş etkili oldu. Gelişmeler 'arşısında, dolar dün Tahtakale'de de 2 lira geriledi ve 780 ..^radan satıldı. F.Alman Markı ise 392 liraya yükseldi. Dış borsalarda önceki gün 384 dolardan işlem gören 1 ons altın, dün bu değerini korurken, Cumhuriyet Altını 500 lira daha geriledi. Cumhuriyet altını dün 69 bin liradan satıltrken, 24 ayar külçe altın önceki güne göre 10 lira geriledi ve 1 grammm satış fiyatı 9 bin 840 lira olarak belirlendi. Karayolları Kanunu'ndaki değişiklikle talep canlandırıldı Ekonomi Servisi Otomotiv sektöriinün ticari araçlar kesiminde yaşanan bunalım 1986'nın bitimine az bir zaman kala daha da derinleşirken çözüm arayışlan da yoğunlaşıyor. Sektörün en bunalımlı iki kolu olan çekiciler ve kamyon piyasasının canlandınlması amacıyla Karayollan Trafık Kanunu'nda yapılan ve dingil ağırhklannı yeniden düzenleyen değişiklik "dolaylı bir kurtarma ve destek operasyonu" olarak görüldü. Geçen yıldan bu yana bunalım durumu devam eden traktör ve çekici üretiminde sorunlar aynı şiddetini korurken, kamyon üretimi kolunda da üretim ve satışlar büyük düşüş gösteriyor. Yılın ilk 10 aymda traktörde üretim yüzde 31, kamyonda yüzde 18 ve çekicilerde de yüzde 41 azaldı. Daha da önemlisi kamyon üretim kolunda mevcut kapasitelerin yüzde 70'inin, traktörde yüzde 80'inin ve çekicilerde de yüzde 90*ının kullanılamadığı ortaya çıkıyor. Talebin büyük öJçüde azalması yüzünden iki çekici fırtnası ekim ayında üretimlerini tümüyle durdururken, kamyonda yılın ilk aylanna kıyasla üretim yarı yanya azaldı. Firmalann piyasadaki durgunluktan çıkış yolu arayışlannda ilk önlem olarak işçi çıkaramna gittikleri de dikkati çekiyor. Uç yerli kamyon üretici firmanın, satıslann iyice azalma Dolar 2 markın altında Kamyona dolaylı kurtarma ISCEV1N EVRENINDEN ŞÜKRAN KETENCİ Özal: Şekeri zengin tüketiyor A nkara, (Cumhuriyet Bürosu) Şeker Sanayiinin 60. JM kunıluş yıldönümü nedeniyle düzenlenen törende konuşan Başbakan TUrguı özal, genel politikalarının "Kim kullanıyorsa o ödesin" olduğunu belirterek, bu politikanın doğru ve sosyal ilketeri ile bağdaşan bir politika olduğu göriişünü savundu. özal, şeker fiyatlarının pahalılığından yakınıldığını. ancak bu durumun genel politikalarının çerçevesinde değerlendirilmesi durumunda, "Şekeri kullanan kişinin para ödeyeceğini, kullanmayan kişinin ise para ödemeyeceğini" söyledi. özal ayrıca, şekeri daha fazla kullanan kesimlerin gelir düzeyi yüksek kesimler olduğunu öne sürdü. özal, Şeker Sanayii'nin 60. kuruluşunun önemli bir olay olduğunu, cumhuriyetin ilk yıllannda şeker sanayiinin gelişmesi yolunda özlemlerin olduğunu, ancak bu özlemin teknolojinin geriliği nedeniyle gerçekleşmesinin zaman aldığım söyledi Karayolları Trafik Kanunu'nda yapılan değişiklikle kamyonların belirlenen sınırların üzerinde yük taşımaları yasaklandı. Kamyonların genelde azami yük sınırlarının iki misline kadar yük taşıdıkları ve iki kamyonun yapacağı işi tek aracın yaptığı biliniyordu. Bu değişikliğin, talebi iki misli arttırması bekleniyor. Başbakan Özal'ın imzasıyla tüm kamu kurum ve kuruluşlanna bir genelge yayımlanarak, kamyonlara, belirtilen sınırların üzerinde yük verilmemesi istendi. nca trafik ekiplerince de fazla yükleme yapılıp yapılmadığı da devamlı denetlenecek. Kamyon üreticileri bu değişikliğin fiilen kamyon talebini iki misli arttuacağına inanıyorlar. öte yandan ticari araçlar üretim koluna bakıldığında otobüs ve minibüs dışında kalan diğer kollarda üretimin yılın ilk 10 ayında önemli düşüş gösterdiği gözleniyor. Ticari araçlarda ortalama üretim düşüşü yüzde 23 oldu. Adet olarak da geçen yılın ilk 10 ayında 61 bin 272 olurken, bu yıl 47 bin 205 adete düştü. Hızlılık Yarışı... Türkİş Genel Kurulu'na doğru geçen hafta sonu yapılan büyük sendikalar genel kurullarını izleyebilseydiniz, aday sendika başkanlarının nasıl bir hızlılık, sivrilik, öncülüğü kapma yarışına girdiklerine şaşar kalırdınız. Ağır işçi hak kayıplarının durdurulması, geri almması yolunun sendikacı için hapishanelerden geçtiğini ve buna hazır olduklarını nasıl içten anlartıklarını bir dinleseniz, işçi sınıfını yönetenler için kötü sözler söylemiş olanlara kızar, işçilerin emin ellerde olduğuna inanarak rahat bir nefes alabilirdiniz. Türkİş'e başkan adaylığı kesinleşmemiş olan, en sağda bilinen ve en büyük sendikalardan birinin başkanı genel grev çağrısı yapıyor. Yapmakla kalmıyor, Türkİş Genel Kurulu'na bunu önerge olarak getireceğini ve genel kurulun genel grev kararı almasını istiyor. Daha da ileri gidiyor. "Bu karar sözde kalmamalı, Türkİş hükümete en fazla 4 aylık bir süre tanımalı ve sonuç almazsa genel greve kararlı, geniş katıhmlı olarak gitmelidir. Karariar sözde kalmamalıdır" diyor. Diğer sendika liderieri genel grev karanna gerek olmadığını. zamanı gelmiş ve koşullan olmuşsa genel greve kendiliğinden gidileceğinden, gidilmesi gereğinden söz ediyorlar. Ağır işçi hak kayıplan karşısında yeni dönemde sendikacılığın yolunun kaçınılmaz hapishanelerden geçeceğinden, bunu göze alamayanlann görev almamalan gerektiğinden söz ediyorlar. Şaşırtıcı olanı, böylesine ağır, önemli önerı ve iddialann kamuoyunun doğru dürüst dikkatıni dahi çekmemiş olması. Ya kimse soytenenlerin ctddiliğine inanmıyor, ya da koşullar çok değişti, onlar bu değişimi, bu gerçekleri dile getiriyorlar, ancak kamuoyu bunun bilincıne varabilmiş değil. Türkİş Genel Kurulu'na aday büyük delege gruplarının önünde bir tür propaganda niteliğinde yapılan konuşmalarda, doğrusu en geri çizgi, en solda bilinen başkan adayınınki idi. Çünkü o sadece var olan Türkİş yönetimini işçi hakları kaybedilirken gereğini yapmamakla suçladı Oysa bugünkü yönetim ağır elestirileri ile tüm sorumluluğu bugünün hükümetine yöneltirken, daha hızlı, daha keskin ve ilerde görünen bir çizgi çizmiş oluyordu işçi hak kayıplarında sorumluluktan pay alanlar, sorumluluklarının ağırlıkları oranında tövbekâr mı oldular? İşçi hak kayıplarının ağııiığı karşısında, kaybedilenlerin geri alınabilmesi yolunda, açıklarını mı kapatma çabası içındeler? Keşke öylesi olsa. Türkİş Genel Kurulu'na genel grev kararı almması önerisi, hiç de öyle basit bir öneri değil. Bırakınız yasalan, grev hakkı anayasa ile sıkı sıkıya kısıtlanmış. Toplu pazarlık uyuşmazlığı sonunda bir dizi kurala ve kısıtlamaya uyularak, sadece bir kısım işyerlerı için ancak grev hakkı söz konusu. Genel grev ise çok ciddi yasal ve anayasal suç. Böyle bir kararı alacak genel kurul, bütün üyeleri ile ağır suç işlemiş olarak yargılanır. DİSK davası iddianamesinde değil genel grev yapmak, genel grevin yasalaşmasını istemış olmak dahi büyük bir suçlama konusu. DİSK yöneticileri diğer faaliyetleri ile birlikte, genel grevi istemış olmaktan da yargılamyorlar, uzun süre hapis yattılar ve mahkeme tutanaklanna geçmiş ifadelerine göre de ağır işkence gördüler ki DİSK yöneticilerinin suçlama konusu istemleri (dikkatinizi çekeriz, eylemleri değil sadece istemleri) grev hakkının çok daha geniş olduğu 1961 Anayasası ve 1963 yasalarmın yürürlükte olduğu döneme aitti. Şimdi 1981 Anayasası ve 1983 yasalarında gelen ağır kısıtlamalar sonrası Türkİş genel grevi sadece DİSK gibi yasal hak olmasını istemekle kalmayacak, genel grev kararı alıp uygulayacak. Deneyli sendika başkanlan bu gerçekleri elbette bütün incelikleri ile biliyortar. Daha da ilginç bir başka gerçek, öneri sahibi sendika başkanlarının hiçbirinin yasaların ızın verdiği toplusözleşme uyuşmazlığı sonrası çok sınırlı da olsa var olan grev hakkını kullanan, kullanmış sendika liderieri olmalan. Aynı sendika liderieri "Bu yasalarla grev yapan enayidir" diye demeçler vermişler, "Bu yasalarla grev yapılamaz" demişlerdi. Bunu sendikal çaUşmaları ile de kanıttamışlar, çok küçük bir iki işyerindeki başarısız denemelerden sonra, greve gitmeye tövbe eder olmuşlardı. Aynı sendika liderieri işkollarının grup sözleşmelerinde, diğer işçi sendikalarını beklemeden, alelacele işverenlerin önerilerinin altına imza atmakla da ün yapmış kişiler. Ortada gerçekle çok çelişkili bir görünüm var. Bakalım Türkİş genel kurul delegeleri, sendika içi demokrasinin işletilemediği bir seçim zinciri sonucu gelmiş olsalar bile, böylesi ağır bir çelışkiyi görmezlikten mi gelecekler? Oyiarı, özgün kişilik mi kazandıklan, yoksa asker delege mi olduklarının ölçütü olacak. tslam ülkeleriyle 'ortak elbise' nkara (OM.) Devlet Bakanı Tmaz Titiz Türkiye'nin, tslam ülkeleri ile bilimsel ve teknolojik işbirliğinin geliştirilmesinde köprü görevini üstleneceğini söyledi. Devlet Bakanı Titiz, düzenlediği basm toplam ısında, 1922 kasım tarihleri arasında Pakistan'm başkenti tslamabad'a yapılan "tslam Konferansı Orgütü Bilimsel ve Teknolojik tşbirliği Daimi Komiıesi Üçüncü Toplantısı" ile Batı Berlin'de yaptığı temaslar hakkında bilgi verdi. tslam ülkeleri arasında. ekonomik, teknolojik ve dünya görüşleri açısından büyük farklılıklar bulunduğuna işaret eden Titiz, tslamabad'da yapılan toplantıya bu farklılıkları gidermeye yönelik "ortak bir elbise" yaratmak için teklif göturdüklerini bildirdi. sı ve stoklann artması karşısında işçi sayısında azaltma yaptıkları belirlendi. Kamyon üreticüerinin durgunluktan kurtulma ümidini pekiştiren bir gelişme, Karayollan Trafik Kanunu'nda yapılan değişiklik oldu. Değişiklik, kamyonlann belirlenen sınırların üzerinde yük taşımalannı yasaklarken, bu yolla kamyona olan talebi de arttırmayı hedefliyor. Değişikliğe kadar kamyonların genelde azami yük sınırlarının iki misline kadar yük taşıdıkları ve iki kamyonun yapacağı işi tek aracın yaptığı biliniyordu. Kamyonculara "dolaylı bir destek olarak" görülen kanun değişikliği ile bırlikte Başbakan Tiırgut Özal'ın imzasıyla tüm kamu kurum ve kuruluşlanna bir genelge yayımlayarak, kamyonlara belirtilen sınırların üzerinde yük verilmemesi istendi. Başbakan Özal'ın genelgesine göre, tüm kamu kurum ve kuruluşları fabrika, depo, arabar, silo ve benzeri üretim, depolama, sevketme gibi tesislerden yük alan taşıtlara ancak dingil ağırlıklan kadar yük verilecek. Ay MERKEZ BANKASI OPERASYONU BAŞLATIYOR Thhvil faizine Urpan Merkez Bankası, Hazine'nin tahvil ve bono ihalesine katılan banka ve banker kuruluşlarının daha düşük faiz talep etmelerini teşvik edecek. ENİS BERBEROĞLU ANKARA Merkez Bankası'nın açık piyasa işlemleri ile devletin iç borç maliyetinde önemli ölçüde indirim sağlanması umuluyor. Merkez Bankası Jdare Meclisi tarafmdan geçen hafta karara sağlanan açık piyasa işlemleri temel iki formüle dayanıyor: 1. Geri alma garantisi: Merkez Bankası başlatacağı bir uygulama ile Hazine'nin tahvil ve bono ihalesine katılan banka ve banker kuruluşlarının daha düşük faiz talep etmelerini teşvik edecek. Bunun için örneğin ihaleden bir hafta önce yapacağı bir duyuru ile Hazine ihalesine yüzde 40 faiz öneren bankanın elindeki tahvili söz konusu bankanın kâr edeceğj biçimde geri alacağını açıklayacak. Hazine ihalesine düşük faiz veren banka, elindeki tahvili vade dolumundan bir süre önce geri almak koşuluyla Merkez Bankası'na satabilecek. Bu işlemin sonunda belirli bir kâr doğacağından Hazine'nin ihaleli tahvil satışlarında oluşan faiz düzeyinin gerilemesi bekleniyor. 2. Refinansman modeli: Yine aynı uygulama çerçevesinde düşünülen ikinci bir formül de, Merkez Bankası'nın Hazine ihalelerinde düşük faiz öneren ve ihaleyi kazanan bankalara ucuz kredi kaynağı sağlanmasına dayanıyor. thaleden önce belirli bir faiz oranının altına inecek bankaların ellerindeki tahvil ve bono için, ucuz reeskont kredisi açacağını duyuracak olan Merkez Bankası, bu yolla da faizleri düşürmeyi deneyecek. Bu sisteme göre, örneğin Hazine ihalesine yüzde 40 faizle katılan bir banka, aldığj 1 mityar lira tutarındaki bono ve tahvil karşıhğında aynı tutarda ve örneğin yüzde 35 faizli reeskont kredisi kullanacak. Bankaların Hazine ihalelerinde talep ettikleri faizleri düşürmek için önerilen bu sistem işlerse, Hazine'nin iç borç yükünde 1990 yılına kadar 1 trilyon lira dolayında bir rahatlamanın doğacağı hesaplanıyor. Daha düşük faizle borçlanan Hazine'nin, Merkez Bankası kısa vadeli finansman kaynaklannc daha az başvurması bekleniyor. Hazine faizlerinin indirimi ile konulan temel hedef ise bankaların kredi faizlerini düşürmek amacı olarak gösterildi. Mevduat faizlerindeki indirime karşın Hazine ihalelerinden yeterince yüksek getiri sağlayan bankacılık kesimi, kaynaklarını bu yatırım alanında değerlendiriyor. Bu nedenle kredi faizlerini düşürmeye yanaşmıyor. SİSTEM NASIL İŞLEYECEK? Örneğin Hazine'nin bir yıl vadeli tahvil satışmda 1 milyon liralık bir tahvili 675 bin lira ödeyerek satın alan banka, yüzde 48 faizden yararlanıyor. Merkez Bankası, faizi yüzde 33 düzeyine indirecek biçimde ihalede 1 milyonluk tahvile 750 bin lira öneren bir bankanın elindeki tahvili, örneğin 775 bin liraya geri alacağını açıklayacak. Banka aynı tahvili vade bitimine bir süre kala Merkez Bankası'ndan üzerinde anlaşılacak bir fiyattan geri alacak. Naim Talu Talu: Haeiz sorunıı çok Ekonomi Servisi Akbank, sermayesini 70 milyar lira arttırarak 120 milyar liraya çıkardı. Sermaye arttırımı dolayısıyla Hilton Oteli'nde yemekli bir basın toplantısı düzenleyen Yönetim Kurulu Başkanı Naim Talu, son haciz ve iflas olaylarına değinirken, "Çok taraflı bir durumia karşı karşıyayu. Ortaya çıkan sonınlarda tek tek bankalan, oıdann yöneticüerini veya şirketleri suçlamak mümkiin değildir. Gelişmeler ekonominin ve uygıüanan politikalann tümtt içinde değeriendirilmelidir. Bankalann dert içinde olduklarını söykmek kolaydır. Ancak sebeplerini araştırmak işi daha zor gelmektedir" diye konuştu. Naim Talu, "Daha rahat konuşan ve tartışan bir ülke arzuluyoruz" diye görüşünü ifade ettiği konuşmasında, Akbank'ın tahsilinde güçlük çekilen kredilerinin toplam içinde binde üç gibi küçük bir oranda bulunduğunu söyledi. ABD'yle ticaret açığı rekoru nkara (anka) Türkiye'nin ABD ile ticarette verdiği açık, yılın ilk 8 aylık dönemi itibariyle yarım milyar dolara yaklaştı. Ocakağustos dönemi itibariyle Türkiye'nin ABD'den yaptığı ithalat 750 milyon dolara ulaşırken, bu ülkeye yönelik ihracatı 257 milyon dolarda kaldı. Böylece, Türkiye'nin ticarette verdiği açık 493 milyon dolar olarak gerçekleştl Dış ticaret açığtnda ABD'yi 369 milyon dolarla Japonya izledt Bunun yanı sıra, Federal Almanya'ya karşı 299 milyon dolar, ttalya'ya karşı 256 milyon dolar, Fransa'ya karşı 182 milyon dolar, Güney Afrika Cumhuriyeti'ne karşı 121 milyon dolar, Libya'ya karşı 116 milyon dolar ve tngiltere'ye karşı 15 milyon dolarlık açık verildi. Bu arada ocakağustos döneminde Türkiye'nin ticaret yaptığı ülke sayısının 86 olduğu belirlendi. Söz konusu ülkelerden 60'ına ^ karşı ticaret açığı verilirken, 26 ülkeye karşı fazla sağlandı. 4.4 trilyonluk yatırıma teşvik nkara (anka) DPT Teşvik Uygulama Başkanlığı, yılın ilk on aylık döneminde toplam yatırım tutan 4 trilyon 431 milyar lira olan 2 bin 69 projeye teşvik belgesi verdi. Teşvik edilen projelerin gerçekleşmesi için 2 milyar 986 milyon dolar tutarında döviz gerekiyor. DPT'nin teşvik ettiği 2 bin 69 projenin gerçekleşmesiyle 127 bin 89 kişiye iş sahası açılacak. DPT verilerine göre, tarım sektöründe yatırım tutan 32.3 milyar lira olan 66, madencilikte 297.9 milyar lira yatırım tutarlı 112, imalatta 1 milyar 566 milyar lira yatırım tutarlı bin 100, enerjide 203.4 milyar lira yatırım tutarlı 8, hizmetlerde de 2 trilyon 331 milyar lira yatınm tutarlı 783 proje teşvik edildi. Teşvik belgesine bağlanan projeler arasında yatırım tutan açısından ulaştırma sektörü ilk sırayı aldı. Demirören'in şirketi zor durumda Sigorta sektöründe durum (1985 milyon TL) 200 liralık çay bütün yurtta n ize (Cumhuriyet) Çaykur'un ürettiği en ucuz çay olan x \ Kamelya, yurdun her tarafmda satışa çıkartüacak. Çaykur Genel Müdürlüğü'nden yapılan açıklamaya göre, şimdiye kadar yalmzca Enurum ve Diyarbakır bölgesinde satışa çıkartılan Kamelya çayı, bundan böyle yurdun her tarafmda satılacak. 100 gramlık paketler içinde 200 liradan satılan Kamelya çayı, Çaykur'un Rize'deki paketleme fabrikasında 6070 ton olarak hazırlanıyor. Sigortacılıkta îlk tehlike sînyali istanbul Umnırfdan Sanayı ve Ticaret Bakanlığı, Erdoğan Demirören'in şirketi olan tstanbul Umum Sigorta'ya "uyan"da bulundu. Şirketin Genel Müdiirü ve personelin önemli bir bölümü ayrıldı, Genel Müdür Vekili "Prim isühsali durma noktasına geldi" dedi. îstanbul Umum Sigorta, 1984'ten bu yana sektörde krize giren ilk şirket oluyor. OSMAN ŞENKUL Sigorta seklöründe, prim loplamanın giderek güçleşmesi, karsılıksız alacaklaıın kabarması ve onadan "kaybolan" acentelerin çoğalması, öncelikle mali bakımdan zayıf olan şirketleri sarsmaya başladı. Yalmzca Türk sigorta şirketlerinin toplam kân 21 milyar lira olarak gerçekleşirken, 30 milyar 937 milyon liralık "hiç karsılıksız" alacağın bulunması, sektörde krizin derinleşeceğine işaret olarak gösterildi. Basit bir kaza ödemesinin bile, 1520 gün gecikme ile ödenebildiğine dikkati çeken sigortacüar, şu sıralarda Sigorta Murakabe Kurulu müfettişlerinin yoğun denetimler yaptıklarını hatırlattılar. Bu gelişmeler ışığında, Sanayı ve Ticaret Bakanlığı'nın geçenlerde, tek zarar eden şirket olan İstanbul Umum Sigorta'ya "kendini toplaması" için uyarıda bulunması, yeni bir süreç başlanı. Bakanlık ve Murakabe Kurulu yetkililerinin verdiği bilgiye göre, şirkete yapılan uyanrun süresi bittiği halde, gereken önlemler ahnmadığı için İstanbul Umum hakkında "nihai" raporun hazırlanmasına başlandı. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın İstanbul Umum Sigorta hakkında hazırlamakta olduğu raporun son aşamasına gelindiğini belirten Müsteşar Yardımcısı Ajlan Akkerman, "Bundan sonrası, Sigorta Murakabe Kurulu'nun karanna kaldı" dedi. Sigorta Murakabe Kurulu üst düzey yetkilileri de, "Şirketi defalarca u>«rmamıza karşılık, önlemler alınmadı ve biz de durumu bakaniığa bildirdik" diyerek şöyle konuştular: "Umaru, sektörden bir şirket eksilmez. Arnacımız, yasalann öngördügu tedbirlerin alınmasıdır. Şu sıralarda, en olumlu sonuç olarak şirketin el degJştirmesİDİ göıüyonaz." NELER OLUYOR? Cihan Sigorta'nın iflas edıp, hisselerinin el değiştirerek Batı Sigorta olduğu 19S4 yılmdan bu yana ilk kriz içine giren sigorta şirketi olan Demirören Grubu'na ait tstanbul Umum Sigorta, şu sıralarda bekleyiş içinde. Genel Müdür Eroi Konuralp'in aynlmasmdan sonra bu görevi vekaleten yürüten Avni Özer, "ŞimdUik kabutumuza çekildik ve işlerimizi yüzde 90 darelttık ve daralma sünijor" dedi. Personelin de önemli oranda ayrıldığmı ifade eden Özer, prim istihsalini de durdurma noktasına getirdiklerini söyledi. Daralma polıtikasının süreceğini ifade eden Demirören Grubu Başkanı Erdogan Demirören de, bakanlıgın haklannda hazırladığı rapordan "haberi oİBudıfım" ifade ederek şöyle konuştu: "Geçen >ıl zarar elmemiz doğaldır. Çünkü arkasında banka bulunma>an hemen tefc sigorta sirketiyiz. Bu nedenle, kimseye kredi vermediğimiz için, sigortasııu bizde yapürmaya zonınlu tulamıyoruz. Bazı acrnleliklerimizi iptal ettik. Bakanlık hakkımuda rapor hazıriıyorsa, bize yapmamu ve yapmamamız gerekenlerin «yansında bulunacaktır." Sigorta şirketierirün, prim toplayamaması, batık primlerin çoğalması, en önemli işlevlerinden olan "fon yaratma"yı yerine getirmelerini de engelledi. Bunun en önemli göstergesi de, yalmzca Türk şirketlerinin 119 milyar liralık prim istihsalı olmasına karşılık, yatırımlara ayırdıklan miktar 40 milyar lirayı bile bulamaması gösterildi. Hisse senedi ve tahviller üzerinde yoğunlasan bu yatınmlardan elde edilen gelir ise, tüm yatınmın ancak yüzde 25'ini bile bulmayan, 9 milyar lira duzeyinde kaldı. Şirketlerin, bu durumda bile toplam 21 milyar lira kâr etmeleri ise yalmzca ödenen hasarlann, primler içinde çok küçük miktarda kalmasından kaynaklandı. "Hasarprim" oram olarak tanımlanan ve teknik kâr adı verilen bu kâr, genelde çok fazla ödemeyi gerektirecek kazanın meydana gelmemesinden kaynaklandı. Şirketlerin. "hasar prim" oranlan, yak »Httırlı taM Mun. |«f* M Mk Mn fMfc ttnl MMt MM Mı Ml btaf 11.019 13.357 5.157 8fW1 1641 553 83 «jflfl şpff 17.550 ,.5.358 «717 570 3.058 J2S ttı 5.635 5.493 2.518 585 2.190 628 129 100 410 3.620 2.736 1.812 1.950 394 1.690 2.413 647 715 2.771 4.034 3.356 1.208 41.483 2.453 2.531 951 75 2.012 175 104 84 100 858 2.321 2.629 1.005 57 352 133 * 550 1.570 2.244 366 502 ...21.081 5.635 5.493 1.531 345 874 475 116 70 . ...103 2.716 1.561 894 310 805 368 435 659 1.722 4.034 2.930 561 30.937 Demirören'in 2 banhada 17 müyurhk batığı TBWM'dc Ziraat Bankası ve Emlak Kredi Bankası 'na ilişkin ait komisyon raporlarında, söz konusu iki bankanın tahsili gecikmiş alacak rakamları içinde 17 milyarhk bölümün işadamı Erdoğan Demirören 'in şirketlerine ait olduğu kaydedildi. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) TBMM KİT Komisyonu'na sunulmak üzere hazırlanan, Ziraat Bankası ve Emlak Kredi Bankası'na ilişkin ait komisyon raporlarında, söz konusu iki bankanın tahsili gecikmiş alacak rakamları içinde 17 milyarhk bölümün işadamı Erdogan Demirören'in şirketlerine ait olduğu kaydedildi. tki bankanın 1984 yüı hesap ve işlemlerini konu alan ait komisyon raporlarında, kamuoyunda batık kredi olarak anılan geri dönmeyen kredilerin hızla tahsili temenni edildi. Ziraat Bankası'na ait ait komisyon raporunda, Demirören'in geçen günlerde iflası istenen Motopar Şirketi'ne ilişkin şu isteme yer verildi: "Aşın borç yükii altında olan, holdinge bağlı şirketlerle yakın ve karmaşık finansman ilişkileri içinde bulunan, mali yapısı bozuk olan Motopar'a önceki yıiiarda verilip, bugünkü tutan faizsiz 3.4, faizi ile birlikte 4.7 milyar liraya ulaşan kredilerin açılması ve banka alacağının donmuş taale getirilmiş olması dolayısıyla gereken soruşturmanın Devlet Bakanlığı Başbakan Yardımcılığı tarafmdan yaptınlması." Emlak Kredi Bankası'nın raporunda ise, Demirören'in kredi üişkisi konusunda şu değerlendirme yapıldı: "Bankay^ı olan borcu 12 milyar lira düzeyine çıkmasına ragmen, müteahhit ödeme planlan ile 2 yılı aşkın süredir tasfiyeye ilişkin çalışmalan süriincemede bırakan karsılıksız çek keşideleri ile riskini daha da arttıran Demirören grubu ile sürdürülen görüsınelerin öncelikle sonuçlandırılması.." DÜNYA'dan Oto dünyasında büyük nikâh E * konomi Servisi Ford Motor Co. ile Volkswagen MJ şirketleri Latin Amerika'daki üretim birimlerini birleştireceklerini açıkladılar. Yeni oluşturulan Autolatina isimli şirketin yıllık üretim kapasitesi 900 bin adet. Arjantin'deki Ford şirketi tarafmdan yapılan açıklamada, Autolatina isimli şirketin "evraklar tamamlanır ve imzalanır imzalanmaz" faaliyete geçeceği belirtildi. Volkswagen tarafmdan yapılan açıklamada ise iki şirket arasında gerekli anlaşma sağlandığı ve ayrıntılar üzerinde durulduğu belirtildi. Autolatina isimli şirketin dünyanın en büyük otomobil üreticilerinden bin olacağı kaydedildi. (•• nof •P* Ûf fak 9*W Taa TaptM ;;;;;;'.''."'.'.'..".'2.o35 14.341 13.076 5.589 2.212 119.619 * tnudMİ U B H B Stgorta 35.5 odjrealnitmrctti laşık yüzde 30 dolayında kaldı. 5 şirketin yaptığı ve toplam prim içinde çok düşük bir yere sahip "dolu" sigortası dışında yüzde 20 ile 41 arasında değişen "hasarprim" oram, dünyada gerçekleşenlerin "en avantajhlan" arasında sayıldi. ASLAN ŞİRKETLER GRUBU'NA HACİZ Öte yandan, İstanbul Haber Servisimizin haberine göre, Anadolu Bankası, 20 milyar 660 milyon lira alacağı için "AsJan ŞirkeÜer Grubu'na bağlı şirketlere ait 100 adet T1R, 4 kuru yük gemisi, 30 gayri menkul ile 12 milyon lira tutarındaki büro malzemesine ihtiyati haciz uyguladı. Banka ile borçlu şirketler arasında bir hafta içinde anlaşma sağlanamaması durumunda, banka, "esas ukibe" geçerek ihtiyati haciz koyduğu malları satışa çıkarabilecek. Fransa'da özelleştirmeye ilgi E * konomi Servisi Fransa'da ilk MJ defa özelleştirilecek SaintGobain fırmasının piyasaya çıkanlan hisselerinin yüzde 20'sini yabancılar satın aldı. Cam ve inşaat malzemeleri üreticisi SaintGobain, 1991 yılına kadar özelleştirilmesi planlanan 65 kuruluşun ilki oluyor. Yüzde 60 hissesi halka, yüzde 10'u ise şirket çalışanlarına teklif edilen firmanın yüzde 20'sinin Federal Alman, tsviçr» ve tngiliz şirkeüeri . tarafmdan satın almması dikkat sbakan Chirac Bilindiği gibi Chirac hükümeti çeklL özelleştirilecek şirketlerin yabancılara satılacak hisselerini yüzde 20 ile sınırlandırmıştı. & SW 27 KASIM 1986 TARİHİMD6Kİ DÖVİZ KURLARI T.C. ZİRAAT BANKASI DÖVİZ İjj \V DOVIZ KURLARI Oövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 Isveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 İtalyan Lireti 100 Japon Yent 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Efektif Efektif Döviz DÖVİZ Alış Satış Satış Alış 74545 756.63 749.18 745.45 484.99 487.41 475.29 492 26 53.59 53 32 5412 53.32 375.55 377.43 375 55 381 18 18.33 18.15 17.70 18.06 99.19 99 69 99.19 100.68 114.68 116.40 115.25 114.68 332.20 333.86 332.20 337.18 108.54 108 00 109.62 108.00 453 77 451.51 458.28 451.51 54.19 54.46 53.11 55.00 449.84 465.91 459.02 461 32 2541.54 2554.25 249071 2579.66 1066.74 1072.07 1066.74 1082.74 199.78 194.81 201.77 198 79 I DÖVİZİN CİNSİ 1 ABO D0URI 1 «VUSTRALYA OOLAM 1 AVUSTtfflYA ŞtiİKİ 1 M T I ALMAN MARKI 1 BELÇİKA FMNGI 1 DANİMAMU KRONU 1 FMNSa FMNGI 1 HOUANOA nORİNİ 1 fcVEÇ KRONU 1 ISVtÇRE FRAMOI 100 İTALVAN ÜRETİ 100 JAPON TENİ 1 KANADA D0URI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 STERLİN 1 S. ARABİSTAN RİYAÜ EFEKTİF Iran'dan Fahd'a yanıt J ahran (OM.) lran, OPEC'in petrol fiyatlarında varil başına 18 dolarlık düzeye çıkabilmesi için üretimi kısması gerektiğini bildirdi. tran Petrol Bakan Yardımcısı Hüseyin Ardebili, yaptığı açıklamada, ülkesinin petrol fiyatlarının arttırılması amacıyla yapılacak kısmtılarda diğer OPEC üyesi ülkelerle işbirliğine hazır olduğunu söyledi. lran resmi haber ajansı lRNA'nın verdiği habere göre Ardebili ayrıca 18 doların sadece bir ilk adım olarak görülmesi ve petrol fiyatlarında varil başına en azından 28 dolarlık seviyeye çıkılması için çalışmaların sürdürülmesi gerektiğini de ifade etti. OPEC içinde güçlü bir yeri bulunan Suudi Arabistan hem petrol fiyatlarının arttırılması hem de OPEC'in piyasa payının korunması gibi iki yönlü bir politika izliyor. OPEC petrol bakanları fıyatlarm arttırılması konusunu görüşmek üzere II aralıkta Cenevre'de bir araya gelecekler. ALIŞTL SATIŞTL ALIŞTL. SATÇTL 745.45 749.18 745.45 756.63 484.99 487.41 475.29 49226 5332 5359 53.32 54.12 375.55 377.43 375.55 381 18 18.06 18.15 17.70 18.33 99.19 9969 99.19 100.68 114.68 115.25 114.68 116.40 332.20 333.86 33220 337 18 108.00 108.54 108 00 109.62 451.51 453 77 451 51 458.28 54.19 54.46 53.11 55.00 459 02 461.32 44984 46591 53831 541 00 527 54 546.38 2541.54 2554 25 2490.71 2579.66 9867 99 16 96 70 10015 1066.74 107207 1066 74 108274 198.79 ,199 78 194.81 201.77 ÇAPRAZ KUR 1 ABD DOLARI i 9849 B Alman Markı 1 2 2439 Hollanda Flofıni 1 651 isviçre Frangı 1375 62 İtalyan Lireti 162 40 Japon Yenî 3 7499 S Arab'Stan Rıyaı 1 Sterlın 1 431 ABO Doları ALTIN GÜMÜŞ Cumhuriyet Reşat 24 ayar fc uiçe i.lezık 22 ayar t 900 ayar gumuş ALIŞ 66 000 90 000 9 810 8830 149 SATIŞ 69 000 95 000 9 840 9 650 153 T.C. ZİRAAT BANKASI Gucune crisilcmez